دلار به نرخ نیمایی میرسد؟
تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۳۰۱۰۱۳
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان،بازاری که هر روز اخبار ضد و نقیصی مبنی بر گرانی یا ارزانی آن در سال گذشته مطرح می شد و فضای واقعی و مجازی پیگیری های جدی در این باره انجام می داد. منظور همان بازار ارزی است با ایجاد سه شکاف به سه نرخ رسمی، نیمایی و آزاد تقسیم شد.
التهاباتی که بر اساس دخالت های خارجی ایجاد شد و سودجویان داخلی نیز به آن دامن زدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما در ادامه مسیر مشخص شد به علت تلاطمات و همچنین نظارت ضعیف بانک مرکزی عدهای با دریافت ارز رسمی اقدام به واردات کالاهای غیر ضروری کردند و همین موضوع منجر به ایجاد بحرانی جدی دربازار ارز شد. بانک مرکزی در میانه راه مجبور به تحویل صندلی ریاست بانک مرکزی به مدیری دقیقتر و متخصص شد. عبدالناصر همتی در ۹ مرداد ماه ۹۷ به میر داماد رفت تا مدیریت سیستم بانکی و بخصوص کنترل بازار ارز را بر عهده بگیرد.
تشکیل سامانه نیما و ورود صادرکنندگان و واردکنندگان در آن اقدامی بود که به طور جدی از سوی این مقام دنبال شد، اما هنوز شکایت وی مبنی بر عدم تزریق ارز حاصل از صادرات صادرکنندگان پابرجا بود.
این بین موضوعات زیادی منجر به طرح اشکالات مختلفی در خصوص بازار ثانویه شد. مواردی از قبیل عدم دسترسی به اطلاعات، مبهم ماندن سازمانهای نظارتی، طرح پرداخت مالیات برای معاملات و همچنین فرمول تعیین نرخ مورد بحث بسیاری از کارشناسان قرار گرفت.
اما برای اینکه بازار آزاد هم به مانند نرخ سامانه نیما عمل کند و یا به این نرخ برسد چندین راهکار وجود دارد که یکی از این راهها کاهش قدرت دلار در معاملات بازارهاست.
سید بهاء الدین هاشمی، با اشاره به اهمیت دلار در بازارهای جهانی اظهار کرد: با توجه به اینکه دلار قدرت بالایی در معاملات جهانی دارد و نمیشود این ویژگی اش را در جهان نادیده گرفت باید برای کاهش نرخ ارز در بازار آزاد، قدرت تجاری این ارز(دلار) را کاهش داد.
وی افزود: بسیاری از کشورها برای ثبت قدرت ارز خود تلاش کرده اند. کشورهایی نظیر چین، اتحادیه اروپا و همچنین روسیه تا حدودی هم موفق بوده اند. این یک چراغ سبز از سوی تمام کشورهاست یعنی آنها میخواهند از تحت سلطه قرار گرفته شدن توسط آمریکا، خارج شوند.
هاشمی تاکید کرد: آن ها معتقدند هربار که آمریکا میخواهد کشوری را مورد تنگنا قرار دهد، از طریق کاهش عرضه دلار و عدم تبادل این ارز وارد جنگ اقتصادی میشود. بهترین راه برای کاهش تاثیر دلار و پایین آمدن نرخ این ارز، کاهش قدرت آن و استفاده بیش از پیش از ارزهای کشورهای مبدا معاملات است.
وی با اشاره به اینکه تضعیف قدرت دلار در تجارت ایران نرخ آن را در بازار ارز پایین می آورد، افزود: باید به سمت ارزی حرکت کرد که مقبولیت عمومی و راه انتقال مناسب تری نسبت به دلار داشته باشد.
این کارشناس بانکی گفت: دلار در حال از دست دادن قدرت جهانی خود است زیرا بزرگترین تهدید برای این ارز، خارج شدن کشورها از استفاده آن برای مبادلات تجاری خودشان است؛ تهدید دیگری که دلار را تضعیف می کند ورود ارزهای دیجیتال (رمز ارزها) در بازار مبادلات و سرمایه گذاری هاست.
هاشمی در پایان تاکید کرد: باید دلار را حذف کرد اما نه به صورت یکجا و برای همیشه بلکه باید برای قسمت خاصی از واردات و مبادلاتمان این ارز را در نظر بگیریم. یکی از راهکارهای مناسب برای خروج از سلطه دلار، پیمان های دوجانبه و چند جانبه پولی است که در حال حاضر ایران با دو کشور ترکیه و روسیه این پیمان را منعقد کرده اما هنوز موفق به فعال بودن این پیمان نشده است. امیدواریم بانک مرکزی برای ایجاد این پیمان های پولی دو جانبه تلاش بیشتری را در پیش بگیرد و همانطور که رئیس کل بانک مرکزی نوید کاهش استفاده از دلار در مبادلات را داده، به آن عمل شود.
نرخ ارز باید کماکان کاهشی باشد
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به نوسانات بازار ارز افزود: در سال گذشته ، بیشتر التهابات بازار ارز ناشی از عوامل خارجی بود و به واقعیتهای اقتصادی ایران ارتباطی نداشت.
وی ادامه داد: تحلیلها حاکی از این است که نرخ ارز باید کماکان کاهشی باشد و آثار ناشی از آن باید در بهبود شرایط، تقویت و افزایش ارزش پول ملی تاثیر بگذارد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه با توجه به شرایطی که در بازار وجود داشته و مدیریت بانک مرکزی روند کاهشی استمرار مییابد، تصریح کرد: با سیاستهایی که بانک مرکزی اتخاذ میکند، میتوان نرخ ارز را به زیر ۱۰ هزار تومان سوق داد.
* نمودار فروش یورو در سامانه نیما در سالی که گذشت
آخرین معاملات در بازار ثانویه نرخ یورو را ۹ هزار و ۳۰۰ تومان اعلام کرده است این درحالی است که در این رقم در بازار آزاد به ۱۴ هزار تومان رسید. در واقع تفاوت ۴ هزار و ۷۰۰ تومانی منجر میشود تا شگردهای زیادی برای دریافت ارز در بازار ثانویه رخ بدهد در نتیجه به نظر میرسد دولتها باید برای کاهش نرخ ارز و رساندن آن به نرخ بازار ثانویه برنامههای جدی را تعبیه کنند.
بسیاری از کارشناسان دلیل فسادهای بالا در امور ارزی را همین چند نرخی بودن ارز میدانند و خواستار تشکیل بازار متشکل ارزی برای حضور همه معامله کنندگان ارزی است در واقع در این بازار همه کسانی که خریدار ارز و فروشنده هستند در یک مکان جمع میشوند تا خرید و فروش را در قالب یک نرخ تعاملی انجام دهند.
همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: در سراسر دنیا چند نرخی شدن ارز عاملی برای توسعه فساد و رانت است. نرخ دولتی، نرخ نیمایی و نرخ آزاد همگی راه را برای افزایش شگردهای سوء استفاده باز می کند.
وی افزود: برخی با گرفتن نرخ رسمی ارز، اجناس وارداتی خود را با نرخ آزاد به فروش می رسانند و عده ای هم برای ورود به سامانه نیما از راه های مختلف استفاده می کنند. در نتیجه شایسته نظام بانکی و ارزی کشور است که یک مکان آزاد اما نظارت کامل بانک مرکزی برای عدم بروز تخلفات شکل بگیرد.
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۳۰۱۰۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مجلس آتشبیار معرکه است!
بالاخره تب تند افزایش نرخ ارز، پایین آمد؛ بهطوریکه در هفتهای که گذشت شاهد توقف رشد نرخ بازارهایی مالی مانند ارز، سکه و طلا و حتی کاهشیشدن آن بودیم که میتوان به وجود آمدن چنین شرایطی را ناشی از کاهش تنشهای بینالمللی و تأثیر آن بر فضای اقتصادی ایران دانست.
به گزارش هممیهن، در این وضعیت مجلس نیز به موضوع ارز ورود کرده است و رئیس مجلس برای دولت، ضربالاجل ارائه برنامه ارزی را تعیین کرده است. شاید تلاطمهای بازار ارز در چند وقت اخیر و نگرانی برای رشد قیمتها پای مجلس را دوباره به موضوع ارز باز کرده است، اما هر چه باشد میتوان امیدوار بود که بازار ارز با تدوین یا ارائه هر برنامهای باثبات شود.
محمدباقر قالیباف روز ششم اردیبهشتماه در دومین نشست بررسی مسائل ارزی خطاب به مسئولان اقتصادی دولت گفت که «تا یکشنبه هفته آینده منتظر برنامه مکتوب بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز برای بررسی در صحن علنی مجلس هستیم. در صورت ارائه نشدن این برنامه، کمیسیون و نمایندگان اقتصادی مجلس برنامه خود را ارائه خواهند کرد».
این اظهارات و تعیین ضربالاجل برای بانک مرکزی موید بحرانی بودن وضعیت ارزی است بهطوریکه مجلس حامی دولت انقلابی اکنون به یکی از منتقدان جدی مدیریت ارزی تبدیل شده است.
یکی از این انتقادها به بانک مرکزی و البته وزارت اقتصاد همواره آن بوده است که این دو نهاد از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون برنامه خاصی برای کنترل نرخ ارز نداشتهاند؛ نکتهای که قالیباف هم در نشست اخیر در حضور وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی، معاون پارلمانی رئیسجمهور و رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مطرح کرد و گفت: «همه اختیارهای موجود در قانون دائمی را به رئیس بانک مرکزی دادیم و هر چه ایشان در جلسه سران قوا بیان کردند قبول کردیم، اما شرایط کنونی نشان میدهد که هم رویکرد اقتصادی و هم رویکرد مدیریتی در موضوع ارز دچار اشکال است. بهطور روشن و مشخص امروزه در سیاستهای ارزی از نگاه اقتصادی دچار مشکل هستیم و طرح جامعی برای رویکرد اقتصادی در حوزه ارز وجود ندارد».
محمدرضا فرزین پیش از این گفته بود که سیاست تثبیت بازار ارز را در پیش دارند، اما مشخص نکرد که این سیاست اقتصادی قرار است چگونه پیش برود و او صرفاً به بیان این سخن عجیب اکتفا کرد که «نرخ بازار آزاد ارز را قبول نداریم. این نرخ صرفاً براساس انتظارات تورمی ناشی از اخبار منفی شکل میگیرد و بههیچوجه با واقعیات اقتصاد ما همخوانی ندارد».
سخن او با واکنشهای زیادی روبهرو شد؛ عمده واکنشها حکایت از یک نکته داشت؛ آنکه چطور رئیس بانک مرکزی که متولی مدیریت ارز است از اساس منکر نرخ ارز در بازار میشود، درحالیکه قیمتها بر همان اساس تعیین میشوند و در پی سخن فرزین این پرسش به وجود آمد که آیا رئیس بانک مرکزی که کلاً واقعیت موجودِ این روزهای اقتصاد ایران را انکار میکند و صرفاً از سیاستهای دستوری پیروی میکند، آیا قادر خواهد بود نرخ ارز را کنترل کند؟
البته این سخن عجیب فقط متعلق به فرزین نیست و احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد هم اواخر سال گذشته گفت که «نرخ ارز در بازار آزاد را به رسمیت نمیشناسیم و هدف دولت همان روشهای توافقی است و از همه ابزارها باید در ابن ارتباط استفاده شود».
این دست از سخنان در حالی است که مسئولان اقتصادی دولت هر چندوقت یکبار گزارشهایی از اقدامات خود ارائه میدهند، اما نتیجه مطلوب و ملموسی از آن اقداماتِ مطرحشده دیده نمیشود. همین موضوع در سخنان قالیباف هم به چشم میخورد؛ به نحوی که او با ذکر این احتمال که ممکن است مجلس با دولتیها به نتیجه مشترک نرسند، میگوید: «در نشست قبلی به اندازه کافی گزارش ارائه شد. دوستانِ ما در دولت باید بهطور روشن و شفاف رویکرد رو به جلو برای مدیریت بازار ارز ارائه کنند.
ما دنبال تکرار جلسات نیستیم و جلسه سومی وجود ندارد؛ بنابراین باید در مورد این موضوع به جمعبندی برسیم و نتیجه نهایی را به صحن علنی ارائه کنیم. در این رابطه با توجه به اصرار نمایندگان برای بررسی موضوع در صحن علنی، به صورت مشخص به نمایندگان گفتم اگر به جمعبندی و اتفاق نظر با دولت نرسیم، مجلس خود به جمعبندی روشن میرسد».
این روزها بار دیگر نرخ ارز یکی از مهمترین اختلافات دولت و مجلس شده است؛ هرچند باید گفت که در روزهای اخیر شاهد نزولی شدن نرخ ارز بودیم و به تبع آن، سایر بازارهای مالی نیز روند کاهشی داشتند.
بدون تردید کاهشی شدن این نرخها خواسته همگان است و باید امیدوار بود که دولت و مجلس به هر شیوهی مدیریتی جامع و علمیای برای کنترل بازار ارز دست یابند که خروجی آن ثبات در بازار مالی و حتی سرمایهای باشد.
یحیی آلاسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق نیز در واکنش به کاهشی شدن قیمت ارز از کاهش قیمت دلار خبر داده است و اعلام کرده «احتمال دارد دلار به دامنه ۵۰هزار تومان برگردد.»
قبول نداشتن نرخ ارز بازار حرفی غیرعلمی استمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در پاسخ به این پرسش که دولت چرا نمیتواند از پسِ مدیریت نرخ ارز برآید؟ گفت: «همیشه گفتهام و بازهم میگویم که نرخ ارز در ایران بیش از اینکه متأثر از سیاستهای داخلی و بانکی باشد، متأثر از عوامل بیرونی است و کنترل چندانی بر آن وجود ندارد. این موضوع منافاتی با این واقعیت ندارد که در حوزه کنترل نرخ ارز هم کوتاهیهای زیادی از سوی دولت شده است.
به هر حال مادامی که عوامل خارجی مانند جنگ غزه یا تنش با اسرائیل وجود داشته باشد، نرخ ارز میتواند افزایش یابد. رئیس بانک مرکزی خوشحال بود که مدتی نرخ ارز ثابت مانده است، اما همه اقتصاددانها میدانستند که این ثبات موقت است و با اولین تنش خارجی بالا میرود. در داخل هم که سیاستگذاری دولت اقتصادی نیست و بیشتر در پی مسائل حاشیهای است.
در مجموع من تصور نمیکنم بانک مرکزی و حتی همین مجلس که حالا منتقد شده است، بتوانند کاری بیش از آنچه تاکنون دیدهایم انجام دهند و مانند سابق نرخ ارز در ایران متأثر از عوامل خارجی خواهد بود و هر چه به انتخابات آمریکا نزدیک میشویم هم محور نرخ ارز صعودی میشود».
او درباره اینکه دولت در مقطع کنونی چه کاری برای کنترل نرخ ارز از دستش برمیآید، گفت: «بهطور کلی دولت در حوزه اقتصادی از ابتدا ضعیف بوده و حالا هم ضعیف است و تیم اقتصادی دولت تیم قدرتمندی نیست؛ چه مدیران بانک مرکزی و چه مدیران وزارت اقتصاد، اما به هر حال دولت اکنون که میگوید فروش نفت خوبی داریم، یعنی ارز هم در اختیار دارد و میتواند مدیریت کند، اما در حوزه عرضه ارز با احتیاط رفتار میکند و در عرصه تقاضا هم قادر به مدیریت نیست».
این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه این سخن از سوی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی که نرخ ارز بازاد آزاد را قبول نداریم، چقدر علمی است؟ بیان کرد: «من واقعاً نمیفهمم این چه حرفی است که دو مسئول عالیرتبه اقتصادی کشور یعنی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی میزنند. واقعاً قابل فهم نیست، زیرا هیچ مبنای علمی و تخصصی ندارد. در بسیاری از اقلامها ارز آزاد برای واردات استفاده میشود؛ یعنی خود دولت بهتر از هر کسی میداند کشور فقط محدود به همان اقلامی نیست که ارز دولتی دریافت میکنند و بسیاری از کالاها با ارز غیررسمی خریداری میشوند حتی بعضی از اقلام اساسی. حتی میشود گفت ۸۰ درصد از واردات ما با ارز آزاد است و من میگویم این حرف اگر نگوییم بچهگانه است، اما حتماً غیرعلمی است».
افقه درباره جراحی اقتصادی دولت و حذف ارز دولتی از بسیاری از کالاها و آثار این اقدام بر معیشت مردم گفت: «دولت تحت تأثیر یکسری پیشنهادها و مشورتها سومین جراحی اقتصادی را در تاریخ پس از انقلاب انجام داد. دو جراحی دیگر یکی در دولت آقای هاشمیرفسنجانی بود و دیگری در دوره آقای احمدینژاد و سومی هم که در همین دولت کنونی. در هر سه مقطع دولتها تحت عنوان اصلاحات اقتصادی فقط دست به آزادسازی قیمتها زدند که هر سه تجربه با شکست مواجه شد و هزینهاش را مردم دادند و بار فشارش را هم مردم تحمل کردند. واقعیت این است که مشکلات اقتصادی ایران لزوماً ریشه اقتصادی ندارند و دولت باید نگاهش به عرصه بینالمللی را تغییر دهد. ما در ابتدا باید اول به سمت اصلاحات غیراقتصادی حرکت کنیم تا در ادامه نتایجش در اقتصاد هم مشاهده شود تا مردم بیش از این تحت فشار قرار نگیرند».
او ضمن انتقاد به عملکرد اقتصادی مجلس مطرح کرد: «اینکه مجلس میگوید اگر دولت به طرحی نرسد، خودمان طرح میدهیم با یک نکته مهم مواجهه است؛ اینکه اگر دولت طرحی نداشته باشد، مجلس قرار است طرح خود را تبدیل به قانون کند یا خیر؟ اما موضوع این است که مجلسیها فرار رو به جلو میکنند و به نوعی میخواهند چنین القاء کنند که خودشان هیچکاره بودهاند؛ در صورتیکه همین نمایندگان بارها و بارها دولت را تأیید کردهاند و به همین وزرایی که حالا محل نقد قرار گرفتهاند و حتی وزرایی که خود دولت چندی بعد از شروع به کارشان کنار گذاشت، از سوی همین مجلس رأی اعتماد گرفته بودند. همین مجلسیها که اکنون در مقام انتقاد برآمدهاند هم در کنار دولت مسئول نابسامانی موجودند».
مجلس آتشبیار معرکه استکامران ندری، اقتصاددان و استاد دانشگاه، درباره میزان سهم دولت در نابسامانی بازار، گفت: «به دولت در زوایایی میشود انتقاد کرد و حتماً دولت برنامهای اقتصادی بهتر از دولتهای قبل ندارد، اما واقعیت این است که دست دولت هم خیلی باز نیست. من متوجه نمیشوم که چرا باید این نوساناتی که در چند هفته قبل داشتیم را منتسب به دولت کنیم، زیرا بیشتر نوسانات اخیر ریشه در تحولات یا به تعبیر بهتر مناقشات منطقهای و بینالمللی داشته است و در بازار ارز نگرانیهایی را ایجاد کرد و منجر به افزایش نرخ آن شد؛ بنابراین مشکل اصلی در این حوزه به سیاستهای خارجی و روابط کشور با دنیا و نقشی که ما در این بین بازی میکنیم، برمیگردد. البته میشود به بانک مرکزی انتقادهایی را مطرح کرد؛ از جمله اینکه چرا از ابزار بهرههای بانکی بهتر استفاده نمیشود، اما اینکه بگوییم نرخ ارز یکسره متأثر از عملکرد دولت است، حرف دقیقی نیست».
او درباره عملکرد اقتصادی مجلس هم بیان کرد: «انتقادی که اکنون مجلسیها به دولت میکنند، به نظرم وارد نیست. آنها اگر میخواهند کاری بکنند مثلاً میتوانند قانونی وضع کنند که دولت مکلف شود روابطش را با دنیا عادی کند. نه تنها چنین کاری نمیکنند بلکه خود همین نمایندگان مجلس در بزنگاههایی آتشبیار معرکه بودهاند و سعی نکردهاند مشکلی را حل کنند.
موضعگیریهای مجلس چه در عرصه داخلی و چه در عرصه خارجی گاهی باعث ملتهبشدن اوضاع میشود. وارد مصادیقش نمیشوم، اما مصادیقش کم نیست. فقط به ذکر این نکته توجه کنیم که همین مجلس که حالا منتقد شده است در حوزه داخلی و در عرصه اجتماعی کاملاً فضا را ملتهب میکند و در حوزه خارجی هم باعث میشود التهابات افزایش یابد. مجلس برای رفع مشکلات کار خاصی نکرده که حالا منتقد شده است.
باز هم میگویم که دولت هم باید در معرض نقد قرار بگیرد، اما نقد درست. مجلس به جای اینکه برای رفع مسائل کمک کند سعی میکند آتشبیار معرکه باشد و بر طبل درگیری بکوبد به جای اینکه در صدد ایجاد آرامش باشد؛ چه در سیاست داخلی و چه در سیاست خارجی».