سیل شیراز و ابعاد مدیریتی آن - دکتر سید علی اکبر صفوی *

تغییرات شرایط جوی نوروز امسال و بارش های شدید همراه با سیلاب های گسترده در بخش های بزرگی از سرزمین پهناور ایران، موجب حوادث ناخوشایند متعدد و نمود پیدا کردن برخی مشکلات زیرساختی و مدیریت بحران در کشور شد. در عین حال فرصت ها و نعمت هایی هم با این اتفاقات همراه بود که خود می تواند موجب نگاه هوشمندانه و توسعه مدارانه برای همه کشور باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از طرفی ابعاد حادثه سیل در شیراز و استان فارس به نحوی متفاوت (هم از ابعاد مثبت و هم از ابعاد منفی) نسبت به حوادث ناشی از سیل در سایر استان‌ها و شهرهای کشور باید مورد توجه قرار گیرد. در این راستا به نظرم توجه به موارد زیر می تواند مهم باشد.

1. جزئیات کارشناسی ابعاد سیل در استان فارس و خصوصاً سیل شیراز توسط متخصصان متعددی تاکنون ارائه شده است (با تشکر از همه خصوصا سازمان زمین شناسی، دکتر رئیسی و دکتر حسنلی اساتید دانشگاه و سایر عزیران) و جلسات متعددی نیز برای بررسی ابعاد تشکیل شده است. ولی به نظرم نیاز است تا یک تیم از شهرداری و استانداری و دانشگاه با استفاده از گزارش‌ها و داده های موجود بررسی‌های بیشتر مورد نیاز را به طور رسمی و در زمان مناسب و بدون تعجیل ناشی از فشارهای سیاسی انجام دهند و برای عموم مردم منتشر نمایند . البته رد فرصت مناسب و بدور از تسویه حسابهای سیاسی و تبلیغاتی، مناظره توسط متخصصان تراز اول استان جهت پاسخگویی به سوالات نیز می‌تواند مفید باشد.

2. حوادثی چون سیل و زلزله و آتش‌سوزی که عمدتا محور بحث سازمان‌های مدیریت بحران هست، سالها و قرنها است در جهان سابقه دارد و در تمام کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه نیز به دفعات و حتی در همین دو دهه اخیر رخ داده است و متاسفانه باید گفت به دفعات بیشتر هم (به دلیل تغییرات اقلیمی و شرایط کره زمین) رخ خواهد داد که البته انشالله هر چه تعداد و شدت آن کمتر باشد. این را به این دلیل گفتم که همه یادمان باشد دائم این موارد بوده و خواهد بود و لذا باید همه ابعاد مختلف این اتفاقات به طور کاملا عالمانه و دقیق‌ بررسی و تحلیل شود. همچنین باید از درس های مربوطه در ایران و جهان به صورت علمی راهکارهایی بهتر و جدیدتر برای کاهش صدمات تهیه و عملیاتی کرد. در همه کشورهای جهان این روند معمول است . لذا باید به دو نکته توجه کرد.

الف- اول آنکه همه کسانی که بلافاصله پس از وقوع حادثه تأسف‌بار سیل خصوصاً در مورد دروازه قرآن اظهارنظرهای تنبیهی یا محکومیت مدیران فعلی یا قبلی را سرلوحه اظهار نظرها شان قرار دادند برداشت از ضعف درک و کارشناسی خودشان ممکن است بشود و یا امراض سیاسی و جناحی ممکن است در میان بوده باشد. البته برخی هم به دلیل فشار و حجم فشارهای ناصواب طرف‌های مقابل او ممکن است گفتارهای عکس العملی داشته اند.
ب‌- دوم آنکه حتی در زمان وقوع سیل هیچ کس حق ندارد با سوء استفاده از شرایط ایجاد شده به جای همکاری با مسئولان جهت کاهش صدمات و تعلمات مردم به تسویه حساب‌های سیاسی بپردازد و یا حقوق اولیه و مسلم شخصی و خانوادگی هر کدام از مسئولین را زیر سوال ببرد. بدیهی است که ممکن است مدیر یا مسئولی در زمان یک حادثه پیش بینی نشده در دفتر یا شهر خود نباشد یا در تعطیلات با خانواده خود باشد. متاسفانه بی حیایی و بی اخلاقی های زیادی در این مورد در کشور و صدا و سیما و استان مشاهده کردم .مهم آن است که آیا مدیر یا مسئول با آگاهی قبلی از محدوده کار خود خارج شده است؟ یا پس از اطلاع با سرعت عمل کافی به محل کار خود نیامده است؟ یا جانشینان وی وظایف خود را به جا عمل نکرده اند؟ در تمام دنیا مشابه این حوادث و حتی بدتر از اینها رخ داده است لیکن رفتارها و عکس العمل ها غالبا منطقی بوده است.

3. اگر به مجموعه اتفاقات ناشی از بارش ها و سیلاب های شدید اخیر در سراسر کشور نگاه کنیم و ضمن احترام به همه عزیزان در همه استانهای کشور و تلاش های آنها، به نظرم به خوبی می توان دید که موفق ترین و پر افتخارترین مدیریت های استانی و شهرداری و فرمانداری در استان فارس و شیراز رقم خورد . از نظر رفتار اجتماعی خوب و مسئولانه هم شیراز همان روحیه واقعی یک ایرانی اصیل را همراه با لطافت و زیبایی و مهر شیرازی به رخ جهانیان کشید. گرچه برای همه این موضوعات نیز می‌توان در آینده بررسی دقیق‌تری توسط کارشناسان انجام گیرد. ولی تشخیص اولیه و کلیات موضوع را هر فرد عاقل و منصفی از بین اخبار و اطلاعات مشهود شده می تواند دریافت کند. شیراز و استان فارس در عین اینکه میزبان یکی از بالاترین آمار های میهمانان نوروزی بودند و یکی از شهر ها و استان‌هایی بودند که زودتر مورد تهاجم سیل و صدمات قرار گرفت و به جز حادثه دروازه قرآن که پیچیدگی‌های زیادی داشت و بسیار سریع رخ داد در تمام شهر شیراز و استان فارس علیرغم شدت مشکلات، مدیریت ها و همدلی ها و فداکاری ها کم نظیر بود و بهترین نتایج گرفته شد.هم اکنون نیز در جبران آثار و صدمات نیزاز پیشگام ترین شهرها و استان های کشور هستیم که این جای تشکر ویژه از استاندار محترم و همکاران، شهردار محترم و فرماندار محترم و همه همکاران ایشان و همه مسئولین دیگر استان و شهر و خصوصاً مردم فهیم و مهربان و سرافراز شیراز و استان فارس دارد. لذا درک کنیم و منصف باشیم و قدردان باشیم تا خدا هم برکاتش را تقدیم نماید.

4. مورد دیگری که باید مورد توجه همه مردم عزیز در استان فارس و شیراز قرار گیرد آن است که با موج بسیار مثبتی که نسبت به مدیریت خوب در استان و شهر حاصل شد و سرافرازی بی نظیری که مردم شیراز آفریدند همه باید فضا را برای اردیبهشت شیراز و تابستان پیش رو بهتر و آماده تر کنیم. همه باید با ایجاد فضای قدردانی ، توانمندی و مهمانپذیری به همه گردشگران داخلی و خارجی موج مثبت منتقل کنیم .این هم موجب شادی و بهره‌مندی و آرامش آنها می‌گردد و هم سبب رونق بهتر اقتصادی در شهر و دیارمان خواهد گردید انشاالله.

در مجموع می توان گفت، از یک طرف حجم حادثه و اقدامات مدیریتی شهر و کشور در ارتباط سیل شیراز از نظر جهانیان عمدتا خوب بوده و از طرف دیگرروحیه انساندوستی و مسئولانه شهروندان ایران و خصوصاً شیراز بسیار افتخار آفرین بود و موجب تحسین همگان گردید. امید است با درک شرایط و برنامه‌ریزی بهتر بتوانیم شرایط مناسب‌تری را برای همه مردم عزیزمان رقم زنیم.
هرکجا عشق آید و ساکن شود هر چه ناممکن بود ممکن شود
در جهان هر کار خوب و ماندنی است ردپای عشق در آن دیدنی است

** استاد دانشگاه شیراز

7375/ 2027

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي سيل شيراز مديريت بحران دانشگاه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۳۳۱۱۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اهتمام مجالس آسیا به‌ تقویت ابعاد نظارت همگانی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما بمرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی الگو‌های نظارت همگانی و مردمی سازی در مجالس قانونگذاری دنیا پرداخت.   در این گزارش آمده است: یکی از اولویت‌های پارلمان‌های ملی برای شفاف‌سازی عملکرد پارلمان، تقویت تعاملات دو‌سویه بین شهروندان و قانونگذاران است. پایش، غربالگری و ترتیب اثر دادن به مطالبات مشروع و قانونی شهروندان از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، یکی از ملزومات تقویت نظام مردم‌سالاری دینی با تأکید بر مؤلفه‌های نظارت همگانی است. نظارت همگانی در ذیل نظارت «غیررسمی» «مردمی» و «عمومی» آورده می‌شود و به دو صورت «سازمانی» و «انفرادی» بروز و ظهور می‌یابد. «مردمی‌سازی» به مفهوم رفع موانع حضور مردم و اندیشه‌های نو در چرخه تصمیم‌گیری و مقابله با ابرچالش‌ها و نظام مسائل اساسی فراروی کشور با اراده، خواست و مشارکت فعال همه آحاد جامعه است.    مهم‌ترین یافته‌های پژوهشی و شیوه‌های ارتقای نظارت همگانی و مردمی‌سازی فعالیت‌های مجلس شورای اسلامی به این شرح است که در مقدمه قانون اساسی و اصول (۵، ۷، ۸، ۲۶، ۵۶، ۱۰۰ و ۱۰۳) به‌انحای مختلف بر مردمی‌سازی و مشارکت مردم تأکید شده است. همچنین با ورود به گام دوم انقلاب، گفتمان مردمی‌سازی فرایند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، به یکی از گفتمان‌های غالب حوزه سیاست ارتقا یافته است و مردمی‌سازی کارکرد‌های قوه مقننه نیز از این قاعده مستثنا نیست.    نقطه کمال‌گرایانه و آرمانی در سند مترقی گام دوم انقلاب، اتخاذ گام‌های لازم برای حرکت از وضع موجود به‌سمت استقرار تمدن نوین اسلامی است که مهم‌ترین لازمه آن، رفع موانع تقنینی، نظارتی و اجرایی مشارکت مردم در حوزه اجرا، تقنین و نظارت است. از سال ۲۰۲۰ میلادی، مبحث شناسایی موانع و راهکار‌های ارتقای نظارت همگانی بر مجالس قانونگذاری، به یکی از اولویت‌های اتحادیه بین‌المجالس جهانی و «برنامه توسعه ملل متحد» تبدیل شده است.    با گسترش پارلمان دیجیتال، رویکرد بسیاری از قانونگذاران به‌ویژه نمایندگان پارلمان اروپا به‌سمت دریافت طومار‌های الکترونیک معطوف شده است و نقش و جایگاه نظارت همگانی و مشارکت الکترونیکی شهروندان در حال افزایش است. دبیران کل (معاونت‌های اجرایی) برخی پارلمان‌ها به‌ویژه کشور‌های دارای مجالس ایالتی با استفاده از ظرفیت‌های فناوری اطلاعات، به‌سمت هوشمندسازی دفاتر کاری قانونگذاران و سناتور‌ها گام برداشته‌اند. این اقدام باعث شده است دفاتر مذکور، دریافت برخط دغدغه‌های آحاد مردم در حوزه‌های انتخابیه (ایالت‌ها) و مستندسازی آنها را در اولویت قرار دهند. داده‌کاوی نوع مطالبات شهروندان در سطوح استانی و ملی، در هم‌پوشانی برنامه‌های راهبردی مجلس شورای اسلامی با مطالبات عمومی بسیار کلیدی است.   یکی از کاستی‌های ارتباط چهره‌به‌چهره شهروند‌- قانونگذار در حوزه انتخابیه، این است که بخش زیادی از مطالبه شهروندان به‌جای درخواست‌های ملی به‌سمت مطالبات فردی، قبیله‌ای، قومی یا منطقه‌ای معطوف می‌شود و تراکم درخواست‌های شخصی در حوزه‌هایی همچون معیشت، اشتغال و درخواست وام می‌تواند کیفیت نظارت همگانی بر عملکرد قانونگذاران را کاهش دهد.   در اغلب مجالس قانونگذاری دنیا از طریق تعبیه پست‌های الکترونیکی انحصاری برای هر‌یک از قانونگذاران، یک رابطه دو‌سویه بین قانونگذار و شهروندان برقرار شده و مواضع و عملکرد نماینده به‌صورت برخط در وب‌سایت مختص هر‌یک از قانونگذاران پخش می‌شود. همچنین اتحادیه بین‌المجالس جهانی به‌منظور مردمی‌سازی فعالیت‌های اتحادیه، برگزاری جلسات استماع شهروندمحور را در اولویت قرار داده است. برای مثال این اتحادیه به‌منظور هم‌اندیشی با جامعه خبرگان، «جلسه استماع پارلمانی سالیانه با سازمان ملل» را با حضور نمایندگان مجالس عضو، مسئولان سازمان ملل متحد، محققان و چهره‌های شاخص دانشگاهی برگزار می‌کند.   مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش پیشنهاد تعبیه سامانه برخط نظارت همگانی بر جلسات کمیسیون‌های تخصصی را مطرح کرده و در توضیح آن بیان می‌کند که ایجاد سامانه نظارت همگانی برخط بر جلسات کمیسیون‌های تخصصی به یکی از رویه‌های مرسوم مجالس قانونگذاری دنیا، برای هوشمندسازی جلسات کمیسیون‌های تخصصی تبدیل شده است. به‌طوری‌که اغلب پارلمان‌های دنیا با تلفیق دو پدیده هوشمندسازی و مردمی‌سازی، به‌دنبال افزایش عیار نظارت مستمر مردم بر فعالیت قانونگذاران هستند. برای مثال برای هر‌یک از کمیته‌های دائمی مجلس شورای پاکستان، وب‌سایتی تعبیه شده است که تمامی مباحث مطروحه در کمیسیون، جلسات استماع، مذاکرات دیپلماتیک رئیس کمیسیون با همتایان خود و همچنین آخرین وضعیت یک لایحه در کمیسیون، مورد داوری نظارت مستمر مردم قرار دارد. استفاده از این شیوه در کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی، موجب ارتقای کیفیت نظارت همگانی بر فعالیت کمیسیون‌های تخصصی قوه مقننه می‌شود.   این گزارش در ادامه پیشنهاد ایجاد تعبیه سامانه هوشمند نظارت همگانی را طرح و بیان می‌کند که بارگذاری سامانه هوشمند نظارت میدانی، نقش بسیار سازنده‌ای در ارتقای کیفیت، دقت و سرعت نظارت همگانی بر دستگاه‌های اجرایی ایفا کرده و نمایندگان به‌صورت مستقیم بازخورد مصوبات‌شان را در جامعه هدف و حوزه اجرا مشاهده می‌کنند. به همین دلیل جداسازی موضوع‌های راهبردی که مستلزم نظارت میدانی است، نه‌تن‌ها عیار مردم‌باوری قوه مقننه را افزایش می‌دهد بلکه در نگاه تحولی شهروندان به جایگاه راهبردی مجلس شورای اسلامی نیز بسیار حائز اهمیت است.    مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه این گزارش با ارائه پیشنهاد ایجاد پایگاه تحلیل، بررسی و اولویت بندی نظام مسائل اساسی کشور از نگاه مردم، توضیح می‌دهد که یکی از ابتکارات مرکز پژوهش‌ها در دوره مجلس یازدهم، ایجاد مرکز افکارسنجی خانه ملت بوده است. تجمیع و پردازش داده‌های این مرکز در کنار تجمیع داده‌های دفاتر کاری نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه، مطالعات میدانی اندیشکده‌های حکمرانی قانونگذاری استانی و همچنین پردازش و داده‌کاوی مطالبات پارلمانی شهروندان در اصحاب رسانه می‌تواند تا حدودی به شناسایی، غربالگری و اشتراک‌گذاری دغدغه‌های مشترک حکمرانی از دریچه منظومه فکری آحاد جامعه کمک کند.    در این گزارش به استفاده از تجارب مجامع پارلمانی اشاره شده و آمده است که در سال‌های اخیر ابتکارات و نوآوری‌هایی توسط مجالس ملی در حوزه نظارت همگانی در اجلاس‌های بهاره و پاییزه اتحادیه بین‌المجالس جهانی، مجمع مجالس آسیایی و برخی اتحادیه‌های پارلمانی منطقه‌ای مطرح شده است. مستندسازی درس‌آموخته‌های مجامع پارلمانی در حوزه نظارت همگانی، می‌تواند نقطه عطف مجلس شورای اسلامی برای تحول در حوزه نظارت همگانی باشد.    رصد سیاست‌های کلان مراکز پژوهشی مجالس آسیایی، نشانگر اهتمام پارلمان‌های آسیا به‌سمت تقویت ابعاد نظارت مردمی و همگانی بر عملکرد نمایندگان است. اشتراک‌گذاری تجارب موفق بین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و مراکز مطالعاتی مذکور می‌تواند به فهم مشترک کشور‌های آسیایی برای توسعه دمکراسی پارلمانی از طریق تحکیم نظارت همگانی کمک کند.