یک سال زندگی در فضا چه بلایی بر سر بدن می‌آورد؟
تاریخ انتشار: ۲۴ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۴۱۰۴۲۲
ساعت 24-اسکات کِلی که با ۳۴۰ روز اقامت در ایستگاه فضایی بین المللی بیشتر از هر فرد دیگری از ایالات متحده در فضا زندگی کرده می‌گوید تحمل شرایط فضا برای بدن مشکل است.
فضانورد « اسکات کلی » مدت یک سال را در ایستگاه فضایی بین المللی سپری کرد، در حالی که برادر دوقلوی او، مارک در همین مدت در زمین به سر می برد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اسکات کِلی که با 340 روز اقامت در ایستگاه فضایی بین المللی بیشتر از هر فرد دیگری از ایالات متحده در فضا زندگی کرده می گوید تحمل شرایط فضا برای بدن مشکل است. تابش پرتوهای مضر، شرایط بی وزنی، رژیم غذایی محدود، زمان بندی خواب متفاوت و محبوس بودن در فضای ایستگاه دست به دست هم می دهند تا شرایط زندگی در فضا را سخت تر کنند.
ناسا در پی این است که شرایط زندگی انسان ها در فضا و تهدیدات سلامتی آنها را بررسی کند تا در آینده برای سفرهای طولانی فضانوردان آماده شود. پژوهش روی این دو برادر دوقلوی همسان برای اولین بار فرصتی را برای محققان ناسا فراهم کرد که از دید زیست مولکولی نحوه واکنش بدن انسان به شرایط سفرهای فضایی را بررسی کنند. علاوه بر این با بررسی جهش ژنتیکی، بتوانند به درکی از نحوه حفظ سلامت انسان ها در سفرهای آتی به ماه و شاید مریخ دست پیدا کنند.
در طول 25 ماه، آزمایشگاه هایی در سراسر ایالات متحده شرایط بدنی و ذهنی اسکات کلی را مورد بررسی قرار دادند. به این منظور نمونه های خون و مدفوع او جمع آوری شد. مایک کلی، برادر او هم تحت آزمایش ها و نمونه برداری ها مشابه قرار گرفت.
اسکات کلی که در بین سال های 2015 تا 2016 روانه ایستگاه فضایی بین المللی شده بود تغییرات فیزیکی، ژنتیکی و روانی متعددی را تجربه کرد. این در حالی بود که در همین مدت بدن مارک کلی، که در زمین سکونت داشت شاهد چنین تغییراتی نبود. با این حال برخی از تأثیرات منفی این سفر از جمله تغییراتی در DNA و کاهش کارایی ذهنی همچنان با اسکات همراه هستند. ناسا در تحقیقات اخیر خود به این نتیجه رسیده که بیشتر تغییراتی که در فضا در بدن انسان اتفاق می افتند همیشگی نیستند.
بر اساس گفته ناسا در کنفرانس مطبوعاتی اخیر زمانی که اسکات پس از اقامت 340 روزه در فضا به زمین بازگشت بدنش به تدریج به سمت طبیعی شدن پیش رفت. «کریستوفر میسِن» دانشیار از واحد تحقیقات پزشکی وایل کُرنل و یکی از نویسندگان این تحقیق بوده که رهبری تیم بازرسی بیان ژن را بر عهده داشته است. او معتقد است که اسکات نشان داد که حقیقتاً یکی از بهترین مثال ها برای انعطاف پذیری و سازگاری انسان ها است که ما تا کنون دیده ایم.
یافته های تحقیقات
اسکات کلی در طول سفر فضایی خود با آسیب های متعددی مواجه شد که البته برخی از آنها با بازگشت به زمین به نحوی بهبود پیدا کرد.
تغییر در طول تلومرها
تلومر مشابه با درپوش هایی محافظتی در انتهای کروموزم ها هستند که آنها را در حالت پایدار نگه می دارند. به عبارتی ساده تر می توان تلومرها را به پلاستیک های سرِ بند کفش تشبیه کرد که از خراب شدن بند جلوگیری می کنند. به طور معمول تلومرها با افزایش سن یا استرس کوتاه تر می شوند. کوتاه شدن تلومرها با بیماری های مرتبط با سن از جمله بیماری های قلبی و عروقی هم در ارتباط هستند. در شرایط استرس زای سفر فضایی باید تلومرهای اسکات کلی کوتاه تر می شدند اما پژوهشگران ناسا دریافتند که تلومرهای او در مقایسه با برادرش که در زمین باقی مانده بود بلندتر شدند.
این کشف، دانشمندانِ برنامه تحقیقات انسانی ناسا را متعجب کرد، چرا که پیش از این، بررسی تلومرها به عنوان روشی برای محاسبه سن افراد در نظر گرفته می شد. در حال حاضر دانشمندان در حال پژوهش روی طولانی کردن تلومرها به عنوان روشی برای معکوس کردن روند کهن سالی و غلبه بر سرطان هستند.
در واقع دانشمندان هنوز دلیل افزایش طول تلومرهای اسکات کلی را نمی دانند. در نهایت اما به محض اینکه اسکات به زمین بازگشت تلومرها شروع به کوتاه شدن کردند. حتی این تغییر تا حدی پیش رفت که از میزان پیش از شروع مأموریت هم کوچکتر شدند. این اولین باری بود که طول تلومرها در فضانوردان اندازی گیری می شد.
تغییر در ژن ها
فعالیت های ژنتیکی اسکات کلی در فضا با تغییراتی همراه بود. سلول های او ژن های خاص را با الگویی متفاوت با یک انسان روی زمین فعال یا غیر فعال می کردند. زمانی که به ایستگاه فضایی بین المللی رفت در حدود 1400 ژن شروع به رفتار متفاوتی کردند. دلیل این موضوع احتمالاً تغییر در درخواست های مرتبط با بدنش بود. اما بیشترین تغییر، بعدها در نیمه دوم سفرش و به خصوص برای ژن های مرتبط با پاسخ سیستم ایمنی و آسیب های DNA اتفاق افتاد. این موضوع می تواند در سفرهای فضایی آتی نگران کننده باشد چرا که در سفرهای طولانی احتمالاً تغییرات در بدن اسکات هم بیشتر خواهد بود.
اما با به زمین بازگشتن اسکات هم این تغییرات متوقف نشدند. تنها مدت اندکی پس از اینکه بر زمین قدم گذاشت افزایش ورم شدیدی را تجربه کرد. به گفته میسن، بودن در فضا سخت است اما بازگشت به زمین سخت تر است. با این حال در نهایت پس از 6 ماه فعالیت 91 درصد از ژن ها که در طول سفر تغییر کرده بود به حالت طبیعی بازگشت.
آسیب DNA
اسکات کلی در طول اقامت خود در ایستگاه فضایی به میزان 146میلی سیورت تابش یوننده را تجربه کرد که حدوداً معادل با 10 تا 15 بار سی تی اسکن شکم است. محققان روی آسیب های DNA ناشی از این تابش ها تحقیق کردند و دریافتند که پیش از سفر، مایک و اسکات میزان مشابهی از یک نوع آسیب مرتبط با DNA و کروموزم داشتند. اما زمانی که اسکات به فضا رفت این آسیب ها بیشتر شدند و ریسک ناپایداری ژنومی در او را افزایش دادند؛ موردی که با سرطان در ارتباط است.
به عقیده برخی محققان که در این پژوهش شرکت نداشته اند این موضوع می تواند نگران کننده باشد و به طور کلی جهش های این چنینی برای انسان ها مضر است. در نهایت به نظر می رسد برای بررسی مخاطرات این موضوع، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
تغییر در میکروب های معده از موارد دیگر بود. این تغییرات بعد از بازگشت به زمین به حالت اولیه بازگشت اما آسیب هایی در DNA و لنفوسیت تی (نوعی از سلول های سیستم ایمنی بدن) باقی ماندند.
سایر تغییرات
در کنار این موارد تغییراتی فیزیکی و روانی هم در اسکات کلی به وجود آمد. چشم های او به دلیل افزایش میزان خون در پشت آنها و ضخیم شدن شبکیه، دوربین تر شد و مشکلات بینایی برایش پیش آمد. البته پیش از این هم می دانستیم که این موضوع در سفرهای فضایی کاملاً شایع است.
ضخیم تر شدن سرخرگ کاروتید در اثر سفر فضایی هم می تواند نشانی از بیماری های قلبی عروقی یا حتی خطر سکته در آینده اسکات کلی باشد.
توانایی های شناختی اسکات پس از یک سال سر کردن در فضا کاهش یافته بود. در بررسی ها، اسکات کلی موفق نشد به خوبی قبل از سفر و حتی به خوبی برادرش از پس آزمایش ها بر آید. این آزمایش ها شامل مواردی از جمله بررسی حافظه، دقت، شناخت احساسات و ریسک پذیری بود که به طور ویژه برای فضانوردان طراحی شده بود.
تست های این چنینی با آزمایش های عموم مردم متفاوت است چرا که آزمایش های معمول به اندازه کافی برای فضانوردان مشکل نیست. این تغییر در توانایی ها حتی تا 6 ماه پس از بازگشت به زمین هم در اسکات باقی ماند. کارایی او به شدت پایین آمده بود اما هنوز به درجه ای نرسیده بود که بتوان گفت به طور کلی از دست رفته است.
محققان دلیل این موضوع را نمی دانستند. شاید موضوع به تأثیر جاذبه زمین بر مغز بعد از حضور طولانی مدت در فضا مرتبط بود. شاید هم به بازنشستگی اسکات کلی و برنامه زمان بندی فشرده او بعد از فرود روی زمین مرتبط می شد. از آنجایی که این فضانورد تنها سوژه ای بود که روی آن تحقیق شد، فعلاً نمی توان با قطعیت پاسخ این مسئله را داد.
در فضا به او واکسن آنفولانزا تزریق شد و بدنش واکنشی مشابه با زمانی که در زمین باشد از خود نشان داد. به عبارتی واکسن کارش را به خوبی انجام داد و نشان از این داشت که سیستم ایمنی بدنش همچنان به خوبی وظیفه خود را انجام می دهد. این آزمایش شواهدی را فراهم کرد که نشان می داد سیستم ایمنی بدن انسان در سفرهای فضایی تحت تأثیر قرار نمی گیرد.
سخن پایانی
این تحقیق نقطه ضعف هایی هم داشت. از آنجایی که محققان تنها دو انسان دوقلوی همسان را بررسی کرده اند نمی توان تمامی یافته ها را به تمامی فضانوردان تعمیم داد. علاوه بر این نمی توان گفت که الزاماً هر فضانورد تغییراتی که اسکات کلی در طول سفر یا بعدتر با آن مواجه شد را تجربه می کند. همچنین محققان هنوز اطمینان ندارند که این تغییرات در طولانی مدت چه اثری بر اسکات خواهند گذاشت.
با این حال به عقیده برخی محققان، این پژوهش جامع ترین مطالعه ای بوده که تاکنون روی یک فضانورد انجام شده است. در نهایت دانشمندان معتقدند که این آزمایش ها مشخص می کند که چگونه بدن انسان می تواند خود را با عوارض سفرهای فضایی تطبیق دهد یا این عوارض در بدن فضانوردان بهبود پیدا کند. شکی نیست که در آینده باید تحقیقات بیشتر و جامع تری در این باره انجام شود تا پیش از فرستادن انسان ها به مکان های دورتر فضا از ریسک های احتمالی سلامتی آنها اطمینان حاصل شود.
منبع:دیجیاتو
منبع: ساعت24
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۴۱۰۴۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلایی که با خوردن ۴ استامینوفن سرتان می‌آید
به گزارش خبرآنلاین، اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخاب‌تان توصیه‌ای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمه‌ای ندارند. به‌نظر می‌رسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بی‌رویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان می‌کند. به‌گفته این کارشناس حوزه دارو، مسکن‌ها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را به‌عنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را هم‌رتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان می‌کند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعه‌کننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانه‌های کشور در حالی انجام می‌شود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمی‌شود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمی‌بییند و مستقیما دارو را مطالبه می‌کنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه می‌کند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC به‌معنای صددرصد بی‌خطر نیستند، ادامه می‌دهد: این داروها می‌توانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرف‌کننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه می‌شود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سال‌ها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. به‌عنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها به‌تدریج دچار نارسایی می‌شود.
مصرف آسیب‌زای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان می‌کند: این دارو را مردم به‌عنوان یک داروی بی‌ضرر یا کم‌ضرر می‌شناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلی‌گرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید می‌کند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان می‌کند: برخی در مواجهه با اسهال به‌دنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها هم کند چون آنتی‌بیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگی‌ها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیت‌های فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح می‌دهد: نسل قدیم این داروها خواب‌آوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیش‌از اندازه آنتی‌هیستامین‌ها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه می‌شود. نسل جدید این داروها خواب‌آوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیه‌ای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه می‌کند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان می‌کند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمی‌شود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکن‌ها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه می‌توانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکن‌های متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز به‌اصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان می‌کند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه می‌دهد: فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی که داروی وارفارین استفاده می‌کند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک و مسکن هم می‌تواند کارایی آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتی‌سی‌ها همچنین می‌توانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده می‌کنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان می‌کند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کم‌رنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه می‌کنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه می‌گیرند. درحالی‌که این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید می‌کند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدم‌دسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار دارد و می‌توان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از داروهای OTC توصیه نمی‌شود چون می‌تواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها به‌تدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته می‌شود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها می‌شود و فاطمی در این باره می‌گوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمی‌کند. مثلا درباره آنتی‌بیوتیک‌ها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتری‌های بدن با آنها سازگاری پیدا می‌کند و باید آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر تجویز شود.
او ادامه می‌دهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود می‌تواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم می‌توانند این شرایط را به‌وجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یک‌بار تغییر کنند.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900064
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است