خطر مین در مناطق سیلابی تا چه حد جدی است ؟
تاریخ انتشار: ۲۴ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۴۱۳۱۰۱
به گزارش سرویس گوناگون جام نیـوز، روز جهانی «آگاهی ازمخاطرات مین» را در حالی پشت سرگذاشتیم که درمناطقی از استان‌های درگیر در جنگ تحمیلی، براثر سیل بردگی دوباره سروکله مین‌های باقی مانده از آن دوران پیدا شده و چنگ و دندان نشان می‌دهند.
این نشان از آن دارد که با وجود گذشت بیش از سی سال از جنگ و به رغم پاکسازی سرزمین‌های آلوده به مواد ناریه، هنوز مین‌های قاتل در دل زمین نفس می‌کشند و در کمین نشسته‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تخمین زده می‌شود هنوز صدها هزار مین عمل نکرده زیر خاک‌های مناطق غرب و جنوب کشورمان پنهان باشند. پیش از این رئیس مرکز مین‌زدایی کشور، گفته بود از ۴۲ هزار کیلومترمربع سرزمین‌های آلوده به مین در پنج استان؛ آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان، مناطق محدودی هنوز آلوده به مین باقی مانده است که همه مین‌های آن یادگار دوران جنگ نیستند، بلکه تعدادی از آنها برای جلوگیری از ترددهای غیرقانونی از مرز و مبارزه با قاچاق در زمین کاشته شده‌اند.
مین‌زدایی مستلزم هزینه و فرصت کافی است، از این‌رو پاکسازی مناطق آلوده تا سال‌ها به درازا می‌کشد. در بسیاری از موارد نیز مکان‌های دقیق مین‌گذاری مشخص نیست و بالطبع کار مین‌روبی دشوار و کند پیش می‌رود. در چنین وضعیتی مخاطرات ناشی از وجود مین موجب می‌شود تا زیست بوم‌های قبل از جنگ با مشکلات جدی برای ادامه سکونت، کشاورزی و گردشگری روبه‌رو باشند.
تلاش بین المللی برای منع کاربرد مین بویژه مین‌های ضدنفر در قالب «پیمان اتاوا» شکل گرفته است، اما به‌دلیل عدم عضویت طرفین درگیر در جنگ ایران و عراق در این پیمان، محدودیتی برای کار گذاشتن مین وجود نداشته است. طبق نظر کارشناسان درجریان جنگ عراق علیه ایران، ۱۶ میلیون مین در نزدیک به ۴.۲ میلیون هکتار ازمناطق مرزی زیر پای نظامیان دوطرف کاشته شده است که بلافاصله بعداز پذیرش قطعنامه ۵۹۸، پاکسازی این مناطق آلوده شروع واغلب بخش‌های خاک ایران پاکسازی شده است.
رئیس مرکز مین‌زدایی کشور فروردین سال گذشته اعلام کرد: «در حال حاضر تنها ۲۸ هزار هکتار از زمینهای آلوده به مین که پاکسازی نشده در مناطق مرزی وجود دارد که علت آن تراکم بسیار بالای مین در این زمین‌هاست.» این در حالی است که وزیر دفاع دولت دهم گفته بود؛ «تمام زمینهای آلوده به مین در استان‌های مرزی، تا پایان سال ۹۱ به‌طور کامل پاکسازی خواهند شد.» ایلام، خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و کردستان، پنج استان مرزی‌ای هستند که مین در آنها وجود دارد.
طبق آمار، یک سوم زمینهای آلوده به مین در منطقه سومار قرار دارد و در این منطقه هرچه به خط مرزی نزدیک تر می شوی تعداد مین‌ها بیشتر می‌شوند، تا آنجا که نمی‌دانی در هنگام راه رفتن پایت روی مین خواهد رفت یا نه! بعد از جنگ، حدود چهار هزار نفر به‌علت انفجار مین دچار حادثه شده‌اند و جالب است بدانید که بیش از ۹۰ درصد آنان افراد غیرنظامی هستند.
۱۰ درصد باقی‌مانده هم مأمورانی هستند که برای گشتزنی، پاکسازی یا مأموریت به این مناطق رفته بودند. براساس آمار بیشترین قربانیان حوادث ناشی از انفجار مین، افراد محلی‌اند که یا برای چرای دام یا هنگام کار و فعالیت در مناطق کشاورزی بوده و یا کودکانی‌اند که درمنطقه مشغول بازی و جست‌وخیز بوده‌اند.
برهمین اساس و برپایه تخمین منابع غیررسمی تا پایان سال ۱۳۹۵ بیش از ۲۸۰۰ نفر براثر انفجار مین درمناطق مرزی کشته و بیش از ۷۰۰۰ نفر نیز زخمی شده‌اند و خطر مین جان افراد بیشتری را نیز تهدید می‌کند. سیلاب و باران‌های شدید قادرند مین‌های باقی مانده از دوران جنگ را جابه‌جا و از عمق به سطح بیاورند. کما اینکه در سیل اخیر نیز این اتفاق افتاده است. در این ارتباط به سراغ سرهنگ حسین اسکندری مشاور رئیس مرکز مین‌زدایی کشور رفتیم تا از چندوچون مین‌های باقی مانده از دوران جنگ و میزان جدی بودن خطر آنها مطلع شویم.
وی در ارتباط با دلیل رؤیت مین در مناطق پاکسازی شده در جریان سیل‌های اخیر و میزان مخاطرات احتمالی آنها می‌گوید: «پاکسازی لول‌های مختلفی دارد. آن پاکسازی که معمولاً اعلام می‌شود انجام گرفته و به پایان رسیده، «پاکسازی بشردوستانه» نام دارد. یعنی سطح زمین و آن چیزی که در دسترس عموم مردم هست پاکسازی و مین‌هایش جمع‌آوری شده است. اما «پاکسازی تکمیلی» یا «پاکسازی صنعتی» مرحله‌ای است که بعد از پاکسازی بشر دوستانه باید انجام شود.
کاوش زیر سطح و جمع‌آوری آنچه که زیر سطح است و بیرون آوردن مواد ناریه ازلایه‌های زیرتر به‌دلیل هزینه بالای آن، معمولاً انجام نمی‌شود. بلکه براساس اولویت‌بندی صنعتی یا اقتصادی، زمینی که قراراست در آن پروژه‌ای اجرا شود، پاکسازی تکمیلی درآنجا به‌عنوان یک فاز اجرایی صورت می‌گیرد. در مواقع سیلابی معمولاً سیل مینی را جابه‌جا نمی‌کند، چون در مسیرسیلاب نیست، بلکه با برداشته شدن لایه‌های رویی زمین، لایه‌های عمقی پیدا شده و مین‌ها ی موجود در عمق قابل رؤیت می‌شوند ومی توان بدان‌ها دسترسی داشت و آنها را خنثی نمود.»
سرهنگ اسکندری در پاسخ به سؤال دیگری درارتباط با برنامه مرکز مین زدایی کشور برای این‌گونه موارد می‌گوید: «به‌دنبال وقوع سیل تیم‌های عملیاتی ما در مناطقی که درگیر جنگ بوده حضور یافته و به موارد اورژانسی رسیدگی می‌کنند. اگر جایی اعلام شود که شیئی مشکوک به مواد ناریه مشاهده شده است، تیم‌های اورژانس ما به آن نقطه می‌روند وبه موضوع رسیدگی می‌کنند. درسیل اخیراز آنجا که وضعیت ثابت و پایداری وجود ندارد، فعلاً برنامه جامعی نمی‌توان داشت. مگر اینکه بعد از فروکش کردن سیل مناطقی را که مین مشاهده شده است ، مورد بازدید مجدد قراردهیم.»
وی مناطقی از دشت آزادگان را شامل این موارد دانسته و بر لزوم جست‌و‌جوی مجدد در این مناطق تأکید می‌کند و در ارتباط با نزدیکی آنها به محل زندگی و زمینهای مزروعی اهالی اظهار می‌دارد: «این مناطق بیشتر در اطراف روستاها و زمینهای کشاورزی مردم است و مین‌های رؤیت شده متعلق به دوران جنگ تحمیلی‌اند.» مشاور رئیس مرکز مین زدایی کشور پیرامون جست‌و‌جوی مناطق بیشتری علاوه بر آنجا‌هایی که مین مشاهده شده توضیح می‌دهد: «اگرجایی مینی مشاهده نشود معنایش این است که نیاز به پاکسازی تکمیلی ندارد و همان پاکسازی قبلی کافی بوده است و ضرورتی ندارد که کار تکمیلی در آن منطقه انجام شود.
زیرا امکان اینکه تمام مسیرهایی که سیل آمده است را مورد بازبینی مجدد قراردهیم وجود ندارد. چون وسعت منطقه به حدی است که در عمل این امکان را به ما نمی‌دهد.» سرهنگ اسکندری در ادامه پیرامون همین موضوع می‌گوید: «مناطق آلوده به مین ومخاطره آمیز به مناطق جنگی محدود است و تقریباً برای ما معلوم است که چه مکان‌هایی مین‌گذاری شده‌اند.
اگرسیلاب از روی این مناطق عبور کرده باشد لازم است آنجا و زمینهای پایین دست آن را واکاوی مجدد کنیم و لزومی ندارد تا همه مسیرهای سیلابی مورد بازدید مجدد قرارگیرند. از این جهت بازکاوی بخش‌هایی از دشت آزادگان را ضروری می‌دانیم نه همه گستره این منطقه را، این بخش‌ها هم مشخصاً شامل مناطقی هستند که در نتیجه نفوذ دشمن در عمق خاک کشورمان در روزها و ماه‌های اول جنگ آلوده به مین شده‌اند.»
سرهنگ اسکندری در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان به مردم اطمینان داد که خطر مین جان و سلامتشان را تهدید نمی‌کند؟ می‌گوید: «نه ما و نه هیچ کس دیگری اطمینان خاطری در حد صد در صد که مردم با خیال راحت مثل سابق در همه مناطق تردد کنند نمی تواند بدهد. این اطمینان را قبل از سیل هم نمی‌شد داد چه رسد به حال که سیل تغییراتی را در سطح خاک به وجود آورده و امکان بالا آمدن مین از عمق به سطح وجود دارد. اما این اطمینان را به اهالی می‌دهیم که بعد از فروکش کردن سیل، تیم‌های اورژانس ما به همه موارد مشکوک رسیدگی و آنها را مورد بازبینی مجدد قرار دهند. تیم‌های اورژانس ما در اختیار مردم است. این نکته هم نیازمند تذکر است که تیم‌های اورژانس زمانی به کمک اهالی می‌شتابند که مینی مشاهده شود.»
وی در پاسخ به این سؤال که درصورت غیرقابل رؤیت بودن مینی که براثر سیل از عمق به سطح آمده وقابلیت انفجار و آسیب رساندن دارد چه تمهیدی اندیشیده شده است؟ می گوید:« بعد از فروکش کردن سیل گروه‌های گشت ما به‌صورت گمانه زنی در مناطقی که لایه‌های زمین برداشته شده و ممکن است مینی از عمق به سطح آمده باشد عملیات جست‌و‌جورا انجام خواهند داد.» مشاور رئیس مرکز مین زدایی کشوردر پایان با تأکید براینکه دیگر بخش خصوصی نقشی در مین روبی مناطق آلوده ندارد یادآورمی شود که مرکز مین زدایی کشور مسئولیت مستقیم این کار را برعهده دارد و از جانب وزارت دفاع مأمور این اقدام انسان دوستانه است.
وی خاطرنشان می کند که این مرکزهمه توان خود را به کار گرفته تا مناطقی را که احتمال آلودگی مجدد در آنها وجود دارد، بازنگری کرده و از نبود مین در آن منطقه اطمینان حاصل شود و اگر نیاز بود پاکسازی مجدد انجام گیرد.
سرپوش
2025
منبع: جام نیوز
کلیدواژه: زمین های آلوده سیلاب گوناگون جام نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۴۱۳۱۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(ویدئو) جدال با میراث شوم جنگ؛ زنی که رهبر مین‌زدایی در لبنان است
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
فرارو- لینا شاهین یک تیم مین‌زدایی کاملاً مرد را رهبری می‌کند و مهمات منفجر نشده جنگ داخلی لبنان را پاکسازی می‌کند.
به گزارش فرارو، لینا، با پوشیدن لباس محافظ و ماسک سنگین، از پشت سر خود روی شانه همکارش موسی نگاه می‌کند تا به دقت تکه‌ای از زمین را در جلوی آن اسکن کند. او به دنبال اشیایی است که به طور بالقوه می‌تواند هر دوی آنها را بکشد.
لینا، رهبر تیم پاکسازی مین می‌گوید: ما باید در مورد هر سانتی‌متر دقیق باشیم. ما نمی‌توانیم هیچ اشتباهی مرتکب شویم.
لینا و تیمش در حال تلاش برای یافتن مهمات غیرقابل کشف هستند، مواد منفجره‌ای که توسط فلزیاب قابل شناسایی نیست در منطقه‌ای به مساحت ۲۴۰۰۰ متر مربع در منطقه شوف لبنان. میدان به عنوان خطرناک و بالقوه آلوده علامت گذاری شده است.
لینا و موسی از جمله صدها مین‌روبی هستند که در لبنان برای پاکسازی ۳۷۰۰۰ جریب زمین که هنوز به دلیل چندین دهه درگیری داخلی و منطقه‌ای آلوده است، کار می‌کنند. اما درگیری حزب‌الله و اسرائیل در جنوب، همراه با کاهش شدید بودجه، دوام این کار حیاتی را زیر سوال می‌برد.
منطقه شوف که لینا و تیمش در آن کار می‌کنند، حدود نیم ساعت با ماشین از بیروت فاصله دارد و در طول جنگ داخلی لبنان که از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ ادامه داشت، نقطه درگیری بین شبه نظامیان مختلف بود. در جریان درگیری، صدها هزار مین گذاشته شد و میلیون‌ها بمب خوشه‌ای در سراسر کشور پرتاب شد.
مناطق آلوده مانند این اغلب توسط افراد شبه نظامی که در این مناطق می‌جنگیدند شناسایی می‌شوند، حتی گاهی اوقات توسط مبارزانی که در ابتدا خودشان مین‌ها را کار گذاشته بودند.
تا سال ۲۰۲۳، مین‌زدا‌ها به همراه گروهی از سازمان‌های غیردولتی بین المللی و ملی و نیرو‌های مسلح لبنان، برای پاکسازی «خط آبی»، مرزبندی بین اسرائیل و لبنان که سازمان ملل در سال ۲۰۰۰ برای تعیین خروج اسرائیل از آن استفاده کرد، کار می‌کردند. با عقب نشینی آنها، اسرائیلی‌ها صدها هزار مین ضد نفر و ضد تانک در امتداد مرز ۱۲۰ کیلومتری قرار دادند.
علاوه بر این، درگیری در سال ۲۰۰۶ بین حزب‌الله و اسرائیل منجر شد که حزب‌الله حدود چهار میلیون مهمات خوشه‌ای را به جنوب لبنان پرتاب کرد که ۴۰ درصد آن منفجر نشد. چیزی که باقی مانده بود بیش از یک و نیم میلیون مواد منفجره کوچک بود و سال‌ها روی زمین خوابیده بود.
در پایان ماه مارس، سه نیروی حافظ صلح در حین گشت زنی پیاده در امتداد خط آبی بر اثر انفجار مین مجروح شدند.
با وجود تلاش‌ها برای پاکسازی مین‌ها، حوادث ناشی از مین‌های منفجر نشده در سال‌های اخیر افزایش یافته است: از ۱۰ قربانی - کشته یا زخمی - در سال ۲۰۲۰، به ۲۵ در سال ۲۰۲۱ و ۲۲ نفر در سال ۲۰۲۲.
مرکز مین زدایی لبنان، بخشی از ارتش لبنان که پاکسازی مین را رهبری و هماهنگ می‌کند، این ارقام را به دلایل اجتماعی و اقتصادی نسبت می‌دهد. از آنجایی که فروپاشی اقتصادی کشور از بد به بدتر رسیده است، کشاورزان به دنبال به حداکثر رساندن زمین خود و کشت نزدیک به خط آبی هستند. در همین حال، مردم برای یافتن ضایعات فلزی یا جمع آوری هیزم به عمق جنگل‌های آلوده رفته اند.
بودجه برای پاکسازی مین در لبنان در چند سال گذشته به طور قابل توجهی کاهش یافته و از ۱۹.۶ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ به ۱۰.۶ میلیون دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
جنگ غزه کار را مختل می‌کند
از زمان جنگ غزه شهر‌ها و روستاها در جنوب لبنان تقریباً روزانه مورد حملات هوایی و شلیک توپخانه اسرائیل قرار می‌گیرند که تاکنون ۳۸۰ نفر را که عمدتاً جنگجویان حزب الله هستند، کشته اند. به همین دلیل پاکسازی مین در امتداد خط آبی و در جنوب لبنان از آن زمان به طور کامل متوقف شده است. تعداد مواد منفجره باقی مانده از درگیری نیز مشخص نیست و تیم‌ها به دلیل خطر گلوله باران نمی‌توانند به مناطق درگیری بازگردند.
حداقل پنج میلیون متر مربع زمین در جنوب لبنان به دلیل استفاده اسرائیل از فسفر سفید که پیامد‌های بلندمدتی بر محیط زیست، اقتصاد و جوامع کشاورزی دارد، سوخته است. قطعات مهمات که فسفر سفید را در خود نگه می‌دارد نیز می‌تواند خطرناک باشد و اگر حتی چندین ماه پس از تخلیه کشف شود، باعث سوختگی شدید می‌شود. ردیابی یا کشف فسفر سفید با استفاده از فلزیاب غیرممکن است، و بنابراین، همانطور که لینا و موسی در شوف نشان دادند، آلودگی‌زدایی باید متر به متر انجام شود.
در همین حال، در حالی که حزب الله و اسرائیل به جنگ ادامه می‌دهند، مین زدا‌ها همچنان به پاکسازی میراث درگیری‌های قدیمی‌تر ادامه می‌دهند.
لینا می‌گوید: این کشور ماست و در نهایت باید آن را از شر مین‌های زمینی خلاص کنیم. اگر ما این کار را نکنیم، چه کسی خواهد کرد؟
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد