به نقل از «قدس آنلاین»

تلاش برای مهار موج دوم اعتراضات عربی در شمال آفریقا

تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۴۱۷۳۸۱

فرید زکریا، مشاورسابق کاخ سفید در امور مسلمانان و سردبیر هفته نامه «نیوزویک» چند ماه پس از حمله جورج بوش به عراق با شعار «دموکراسی سازی در خاورمیانه» کتابی را با عنوان «آینده آزادی؛ تقدم لیبرالیسم بر دموکراسی» روانه بازار کرد.

 علیرضا رضاخواه/

 فرید زکریا، مشاورسابق کاخ سفید در امور مسلمانان و سردبیر هفته نامه «نیوزویک» چند ماه پس از حمله جورج بوش به عراق با شعار «دموکراسی سازی در خاورمیانه» کتابی را با عنوان «آینده آزادی؛ تقدم لیبرالیسم بر دموکراسی» روانه بازار کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مهم ترین استدلال زکریا در این کتاب که یک توصیه جدی به صاحب منصبان وقت آمریکا نیز محسوب می شــد، این بود که دموکراسی در خاورمیانه به معنی قدرت گرفتن گروه های اسلامی در این منطقه خواهد بود.

 وی با اشاره به موفقیت حماس در انتخابات پارلمانی فلسطین تأکید می کند: نتیجه دموکراسی سازی در خاورمیانه یعنی پذیرش حماس در فلسطین، حزب االله در لبنان و اخوان المسلمین در مصر، جریان های شیعی در بحرین، همپیمانان ایران در افغانســتان و عراق و مخالفان آمریکا درعربســتان امری که به طور قطع مورد پسند کاخ سفید نخواهد بود.

 زکریا در ادامه با بیان تئوری تقدم لیبرالیسم بر دموکراسی توصیه می کند، مردم خاورمیانه را باید لیبرال ساخت حتی به زور اسلحه، آن وقت برونداد دموکراسی برای خاورمیانه لیبرال، «لیبرال دموکراسی» مورد قبول غرب خواهد بود.

 همین انگاره بود که غربی ها را بر آن داشــت تا با آموزش نسل آینده رهبران منطقه در دانشــگاه های آمریکا و انگلیس زمینه را برای لیبرال ساختن خاورمیانه آماده سازند. در راستای همین طرح جمال مبارک، فرزند دیکتاتور مصر به دانشگاه آمریکایی قاهره رفت، سیف الاســلام قذافی فرزند دیکتاتور لیبی به خواندن قدرت نرم در دانشگاه انگلیسی LSE پرداخت، شــیخ سلمان آل خلیفه فرزند دیکتاتور بحرین به آمریکا رفت و ملک عبداالله اردن از انگلیس برای جانشینی پدر به این کشور بازگشت.

 قرار بود طرح ملت سازی نیز در عراق و افغانستان در همین راستا دنبال شود. کشورهای عربی حاشــیه خلیج فارس نیز زیر فشــار آمریکا به لیبرالیزه کردن سیاسی اجتماعی ساختارهای خود روی آوردند.

اما ابتدای انقلاب های عربی و خیزش عظیم مردمی در خاورمیانه و شمال آفریقا در آغاز سال ۲۰۱۱ طرح آمریکاییان را با مشکل جدی مواجه ساخت. سرعت گسترش انقلاب ها در منطقه چنان بود که غربی ها تنها نظاره گر اتفاقات بودند.

با این حال پلان بی و یا برنامه جایگزین برای موج نخست اعتراضات خیلی زود در دستورکار قرار گرفت. بر اساس این طرح حفظ ساختارهای امنیتی و نظامی کشورهای دستخوش بحران در شمال آفریقا و خاورمیانه به یکی از اصلی ترین راهبردهای آمریکا برای اطمینان از تداوم مداخلات خود در این منطقه تبدیل شد. بنابراین شــاهد بودیم که بــه دنبال فرار «بن علی» از تونــس هرچند چندین دهه دیکتاتوری در این کشــور پایان یافت، اما دست نخورده باقی ماندن ارتش و سرویس امنیتی مورد وثوق اروپا و آمریکا سبب شد تا رژیم های سلطه طلب غربی الگوی مناسبی برای مدیریت منافع خود در کشورهای انقلابی منطقه بیابند.

 ژنرال های ارتش مصر نیز که سال ها پیش از به قدرت رسیدن حسنی مبارک با مقامات پنتاگون روابط نزدیکی داشتند و بسیاری از هزینه های مالی ایشان توسط آمریکا تأمین می شد، در یک طرح گام به گام برای مهار انقلاب مصر وارد صحنه شــدند.

هرچند برخی از کارشناســان در ماه های نخســت این تحولات بر این بــاور بودند که ارتش مصر به لحاظ رفتارهای حکیمانه در پروسه کوتاه مدت انقلاب مردم از الگوی ارتش پرتغال در دهه ۷۰ میلادی قرن پیشــین پیروی کرده و نهاد نظامی مصر، ضامن اصلی انتقال آرام کشور به سوی مردمسالاری خواهد بود، اما رفتار نهاد نظامی مصر بویژه کودتای خونین آن ها بر علیه رئیس جمهور منتخب، محمد مرسی، نشان داد که نظامیان حاکم بر مصر در لایه های مختلف مأموریتی مشخص را از جانب اربابان آمریکایی خود دنبال می کنند.

 این روزها کشورهای سودان، الجزایر و لیبی در منطقه و در چارچوب موج دوم انقلاب های عربی دستخوش بحران شده اند. حالا بازهم غربی ها تلاش دارند تا با بهره گیری از نظامیان و در برخی موارد نیروهای امنیتی، همان سناریو را بار دیگر تکرار کنند.

بنابراین شاهد هستیم که نه تنها در لیبی و الجزایر، بلکه در ســودان نیز این نظامیان هســتند که به میدان آمده اند تا با تغییر مهره های دست نشــانده، مانع از گسترش انقلاب های عربی شوند. تاکتیک مهار جنبش های عربی که این روزها شاهد آن هستیم، تاکتیکی تکراری است که به دیکتاتوری سرهنگ ها در منطقه می انجامد. داستان تلخی که به چرخه معیوب عدم توسعه سیاسی در شمال آفریقا منتهی شده است.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: یادداشت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۴۱۷۳۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«انقلاب میخک» پرتغال که منجر به دموکراسی در این کشور شد را بشناسیم

به گزارش جماران به نقل از یورونیوز، ساکنان پایتخت پرتغال در حالی روز پنجشنبه پنجاهمین سالگرد انقلاب میخک را که یادآور مبارزه با دیکتاتوری و پیروزی است جشن گرفتند که حمایت از راست افراطی طی سال‌های اخیر در این کشور، همانند اغلب نقاط اروپا بیش از گذشته مورد استقبال قرار گرفته است.

ده‌ها هزار نفر روز پنجشنبه برای گرامیداشت جشن پنجاهمین سالگرد «انقلاب میخک» در پرتغال که طولانی‌ترین دیکتاتوری فاشیستی اروپا را سرنگون کرد و دموکراسی را در این کشور به ارمغان آورد، به خیابان‌های لیسبون، پایتخت سرازیر شدند.

جمعیت زیادی از ساکنان لیسبون در این راهپیمایی حضور داشتند و ضمن در دست داشتن گل‌های میخک و برافراشتن پرچم‌های کشورشان شعار «۲۵ آوریل همیشه؛ فاشیسم هرگز دوباره!» سر دادند.

آنتونیو اولیویرا سالازار، پرتغال را از سال ۱۹۳۲ تا ۱۹۶۸ تحت سلطه خود داشت، اما حکومت اقتدارگرای فوق محافظه‌کار او با جانشینش مارسلو کائتانو، تنها شش سال دیگر تداوم یافت و سرانجام در ۲۵ آوریل ۱۹۷۴ با انقلاب میخک از هم فروپاشید.

این انقلاب تقریبا بدون خونریزی توسط گروهی از افسران جوان ارتش که خواهان دموکراسی و پایان دادن به جنگ‌های طولانی‌مدت علیه جنبش‌های استقلال در مستعمرات آفریقا بودند، پایه‌ریزی و هدایت شد. کودتای نظامی توسط گروه «کاپیتان‌های آوریل» منجر به استعمارزدایی سریع شد.

مشارکت ساکنان پایتخت در جشنی ملی که یادآور مبارزه با دیکتاتوری است در حالی صورت می‌گیرد که حمایت از راست افراطی طی سال‌های اخیر در پرتغال، همانند اغلب نقاط اروپا بیش از گذشته به چشم می‌خورد.

جشن‌های روز پنجشنبه در میدان کومِرس (تجارت) لیسبون، در کنار رودخانه تاگوس آغاز شد، جایی که دو ناوچه نیروی دریایی این کشور پهلو گرفته بودند.

همزمان، جنگنده‌های نیروی هوایی در آسمان به پرواز درآمدند، خودروهای نظامی در مسیر تعیین شده حرکت کردند و بیش از ۴۰۰ سرباز در این مراسم رژه رفتند و سرود ملی کشورشان را خواندند.

ژوائو مارسلینو، شهروند ۷۴ ساله پرتغالی که از جمله شرکت کنندگان در جشن‌های سالگرد انقلاب میخک در لیسبون است نسبت به اوج‌گیری گرایش‌های افراطی در کشورش ابراز نگرانی می‌کند.

وی می‌گوید که ظهور چشمگیر جریان‌های عوامگرا و راست افراطی طی سال‌های اخیر در پرتغال که به گفته او بازتابی از یک رویکرد مشابه در دیگر کشورهای عضو اتحادیه محسوب می‌شود بسیار نگران کننده است زیرا «راه حل‌های خوبی را برای هیچ کشوری به ارمغان نمی آورد.»

این شهروند سالخورده پرتغالی می‌‌افزاید: «نگرانم که بعد از ۵۰ سال دموکراسی هنوز عده‌ای از مردم آنگونه که باید آگاه نشده‌ باشند... حال آنکه راست افراطی در حال پیشروی است زیرا احزاب اصلی به توسعه کشور کمک نمی‌کنند.»

مارسلو ربلو دی سوسا، رئیس جمهوری پرتغال طی سخنانی در حضور نمایندگان پارلمان گفت که همه «باید به نیروی حیاتی دموکراسی واقف باشند و به سطحی از فروتنی و ذکاوت برسند که همواره دموکراسی، حتی نمونه ناقص آنرا به دیکتاتوری ترجیح دهند.»

به رغم آنکه نظام دموکراسی چندحزبی حاکم بر پرتغال از سال ۱۹۷۴ همواره تداوم داشته و زیرساخت‌های آن بواسطه عضویت در اتحادیه اروپا و کمک صندوق‌های توسعه به شکل قابل توجهی مدرن شده، اما پرتغال همچنان فقیرترین کشور اروپای غربی باقی مانده است.

نارضایتی از بحران مسکن ناشی از افزایش مداوم اجاره بها به همراه دستمزدهای پایین، خدمات بهداشتی ضعیف و موارد که از فساد در احزاب اصلی کشور حکایت دارد، باعث تقویت راست افراطی در پرتغال شده است.

ژوزه دوارته، جوان ۲۹ ساله پرتغالی می‌گوید که امسال جشن گرفتن انقلاب به دلیل ظهور راست افراطی که او امیدوار است موقتی باشد، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

به گفته این شهروند پرتغالی: «ما همه می‌توانیم با میراث به جا مانده از آنهایی که انقلاب ۲۵ آوریل را رقم زدند، با راست افراطی مبارزه کنیم.»

«فیل در اتاق»

آنتونیو کاستا پینتو، محقق علوم سیاسی دانشگاه لیسبون معتقد است در حالی که اکثر پرتغالی‌ها لیبرال دموکراسی را پذیرفته و به انقلاب ۲۵ آوریل افتخار می کنند، محبوبیت روزافزون چِگا، حزب پوپولیست و ضد مهاجر پرتغال، به مثابه «فیلی در اتاق» که در جشن‌های انقلاب میخک امسال بود. (کنایه به مشکلی بزرگ که هیچکس نمی‌خواهد به آن فکر کند و یا آنرا به چالش بکشد.)

وی می‌افزاید : «چگا افرادی را به سوی خود جذب کرده که نگاهی تجدیدنظرطلبانه به تاریخ دارند و برآنند که استعمار و امپراتوری چندان بد هم نبودند و باید به گذشته پرتغال و نمادهای آن بها داد.»

چگا به طور مکرر از شعار سالازار یعنی «خدا، میهن پرستی و خانواده» استفاده می کند و به این سه «کار» را نیز افزوده است.

آندره ونتورا، رهبر چگا، انگ فاشیست بودن به خود یا حزبش را رد می‌کند و می‌گوید که این حزب ضد ساختار است و می خواهد قانون اساسی پرتغال را تغییر دهد.

ونتورا روز پنجشنبه در پارلمان، با متهم کردن سوسیال دموکرات‌های حاکم و اپوزیسیون سوسیالیست‌ به ناتوانی در پایان دادن به فقر در کشور، گفت: «پنجاه سال پیش انقلابی کردیم که به ما آزادی داد، اما در ادامه عزت را از ما گرفت.»

چگا که در سال ۲۰۱۹ تأسیس شد، سومین حزب بزرگ پرتغال است؛ این حزب راست افراطی تعداد نمایندگان خود را در انتخابات پارلمانی مارس چهار برابر کرد و به ۵۰ نفر رساند.