به نقل از «تسنیم»

روایت تسنیم از رنج تشنگی روستاهای غرب اصفهان؛ سد بُلطاق به کشاورزی فریدن جان می‎دهد

تاریخ انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۵۵۰۵۷۸

آب از اساسی‌ترین مباحث مهم امروز کشور و استان اصفهان محسوب می‌شود، شاید کمتر کسی مطلع باشد که در برخی از روستاهای اصفهان در سال‌های اخیر آب آشامیدنی با تانکر برای اهالی آنها تامین می‌گردد. ۰۵ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۰۹:۳۰ استانها اصفهان نظرات - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، 30 روستا در غرب استان و منطقه فریدن که زندگی مردم آن بر پایه کشاورزی و دامپروری است با مشکلات جدی کمبود آب شرب و آبیاری اراضی خود روبه‌رو هستند و می‌طلبد که مسئولان استانی و حتی کشوری از طرح‌هایی که آب پایدار را برای اهالی تامین می‌کند، حمایت کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پروژه سد بلطاق یکی از طرح‌های مهم و حیاتی در منطقه بویین میاندشت است که با وجود سرچشمه چهار رود اصلی کشورمان شامل زاینده‌رود، کارون، دز و قم‌رود هنوز پس از گذر سال‌های طولانی و عدم بهره‌برداری این طرح عظیم، مشکل کم‌آبی در حوزه آب شرب و کشاورزی مردم این مناطق را تحت‌تاثیر قرار داده است.

دهستان بلطاق از توابع بخش کرچمبو شهرستان بویین میاندشت است که طرح اجرای سد بلطاق برای تامین آب شرب و کشاورزی منطقه طی سال‌های گذشته مطالعات آن آغاز شده اما با وجود تخصیص‌ها و اعتباراتی که پروژه داشته هنوز کلنگ اجرایی آن به زمین نخورده تا روستاهای شهرستان‌های فریدن و چادگان از آن بهره‌مند شوند.

از آنجا که شغل رایج مردم در غرب استان اصفهان کشاورزی است و صنعت در این منطقه رونق ندارد نبود منابع آبی پایدار علاوه بر حیات اجتماعی، حیات اقتصادی ساکنان این مناطق را تحت تاثیر قرار داده است.

ضرورت آبرسانی روستاهای بویین‌ میان‌دشت و سایر مناطق فریدن بزرگ با تانکر برای کشاورزی باعث کاهش چشمگیر جمعیت در فاصله سرشماری نفوس و مسکن سال‌های 85 تا 95 شده جمعیتی که به گفته اهالی به حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ رو آورده‌اند.

با وجود اجرای بخشی از اقدامات راه‌سازی سد بلطاق عملیات اجرایی آن از سال 91 تا به امروز پیشرفتی نداشته و حتی بودجه 48 میلیارد ریالی طرح در سال 97 برای اجرا این پروژه تخصیص نیافته است.

نماینده مردم فریدن، فریدون‌شهر، چادگان و بوئین‌میاندشت در مجلس در پاسخ به این سئوال که طی حضور در مجلس موضوع سد بلطاق را چگونه پیگیری کردید و دلیل عدم اجرای قصه پرغصه این طرح چیست؟ گفت: طرح اجرایی این سد از حدود 15 سال پیش آغاز شده، در سال 90 ردیف بودجه خاصی را در نظر گرفتند و در سال‌های گذشته تنها حدود 700 میلیون تومان برای عملیات راهسازی آن هزینه شد، اما پس از سال 91 به حال خود رها شده است، در سال 97 نیز 48 میلیارد ریال برای آن بودجه لحاظ گردید، اما این مورد نیز رنگ اجرا به خود نگرفت.

اکبر ترکی اظهار داشت: با وجود بار‌ش‌های بسیار خوب در منطقه فریدن و سرچشمه گرفتن 4 رود اصلی کشور در این شهرستان‌ها که شامل زاینده‌رود، کارون، دز و قم‌رود می‌شود، اما مردم این منطقه کماکان از مشکل کم‌آبی در حوزه آب شرب و کشاورزی رنج برده و زندگی آنها تحت شعاع قرار گرفته است.

وی پیرامون مکاتبات و نامه‌های ارسالی برای تخصیص بودجه برای طرح سد بلطاق با وزیر نیرو و مسئولان استانی و کشور، گفت: در نامه ارسالی به معاون حقوقی مجلس در آبان سال 95 پیگیری کردیم که حداقل در بودجه 96 اعتباری برای طرح لحاظ شود که وی در جواب نوشته‌اند؛ به‌دلیل محدودیت منابع درآمدی دولت و عدم امکان اختصاص اعتبار مکفی به تمام پروژه‌های اجرایی به جهت لزوم تسریع در بهره‌برداری از پروژه‌ها با پیشرفت فیزیکی بالا در شرف اتمام براساس ضوابط اجرایی قانون بودجه برای پروژه‌های با پیشرفت فیزیکی کمتر از 20 درصد از جمله طرح سد بلطاق مبلغ یک میلیون ریال( معادل 100 هزار تومان) در سال 95 اعتبار منظور شده که با این شرایط ادامه اجرای سد در وضعیت سال جاری مقدور نخواهد بود.

نماینده مردم فریدن، فریدون‌شهر، چادگان و بوئین‌میاندشت در مجلس درباره پاسخگویی معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در شهریور ماه سال 95 در خصوص سد بلطاق، اظهار داشت: به استحضار می‌رسانیم؛ که با توجه به عدم تخصیص اعتبارات و تکمیل احداث جاده دسترسی به محور سد متوقف شده، از سوی دیگر این پروژه در فهرست طرح‌های فاینانس داخلی احداث آن مشروط به جذب سرمایه‌گذاری داخلی قرار گرفته است و تکلیف و مطالعات آن را انجام می‌دهیم و در صورت امکان ادامه می‌دهیم.

وی با اشاره به ارسال نامه‌های متعدد به وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه طی سال 95، افزود: پاسخی که از استان اصفهان توسط مدیرعامل آب منطقه‌ای استان اصفهان همچنین از سوی وزارت نیرو گرفته‌ایم مبنی بر اینکه در سال 95 اعتبار لازم برای اجرایی شدن سد بلطاق به دلیل عدم پیشرفت فیزیکی نداریم.

ترکی پیرامون مکاتبات با معاون اول رئیس جمهور گفت: متذکر شدیم چرا سد سراب در شهرستان فریدون‌شهر با نبود ردیف بودجه فقط به دلیل اینکه آب آن از طریق لوله به خارج از شهرستان و استان اصفهان منتقل می‌شود، باید 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته باشد، اما سد بلطاق که آب شرب و کشاورزی مردم غرب را تامین می‌کند متوقف شده و بودجه‌ای به آن تعلق نمی‌گیرد، در پی ارسال این نامه معاون اول رئیس جمهور به نوبخت و چیت چیان وزیر وقت نیرو دستور دادند که موضوع بررسی و اقدام شود.

وی درباره ارسال نامه‌ای مجدد به سازمان برنامه و بودجه در سال 96 و پاسخگویی معاون امور مجلس و سازمان، اظهار داشت: در بند نخست این نامه بیان شده که تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت به میزان 7 میلیون مترمکعب حجم سد بلطاق بوده که باید اجرایی می‌شد اما در بند دوم آمده که با توجه به محدودیت منابع آب حوزه قم‌رود و براساس اطلاعات اخذ شده از وزارت نیرو تخصیص آب طرح مذکور در حال بازنگری است.

نماینده مردم فریدن، فریدون‌شهر، چادگان و بوئین‌میاندشت در مجلس ادامه داد: طی مکاتبات در سال 95 تمام مسئولان گفته‌اند اعتبار کافی وجود ندارد اما در 17 مرداد سال 96 ابلاغ شده که نه اینکه هزینه نیست بلکه به دلیل کاهش حجم آب قم‌رود، تخصیص آب 7 میلیون مترمکعبی برای شهرستان‌های غرب استان اصفهان زیاد است و این طرح باید در دست اقدام و بررسی باشد.

وی بیان کرد: در آبان‌ماه سال 1396 تخصیص اجرایی شدن عملیات تامین 6.5 میلیون‌ مترمکعب آب شرب پایدار برای 4 شهرستان منطقه فریدن گرفته شد و حتی در جدول 20 سال 97 نیز بودجه آن قرار گرفت، اما هرگز این طرح تا کنون عملیاتی نشده است.

ترکی افزود: قبلا در نامه‌ای که 17 بهمن ماه به وزیر ارسال کرده بودیم، در آن موضوع عدم تکمیل و پیگیری سد بلطاق مطرح شده بود، اما در جواب نامه بنده که در 5 فروردین ماه آمد، درباره به روز رسانی منابع آب و تامین منابع آب کشاورزی و شرب صحبت پاسخ داده شده بود و در پایان به این نکته تاکید کرده بودند که درصورت توجیه‌پذیری و بررسی‌های اقدامات لازم صورت خواهد پذیرفت.

اصفهان| طرح ایجاد منطقه ویژه اقتصادی فریدن در کمیسیون اقتصادی مجلس در حال بررسی است"فریدن" منطقه ویژه اقتصادی شد؛ غرب استان اصفهان در انتظار تحرک و رونق اقتصادیمسئله آب باید در بُعد ملی برطرف شود/ حذف 11 میلیارد تومان بودجه نفت از اعتبارات شهرستان فریدن

آغاز عملیات اجرایی جاده دسترسی به سد بلطاق در اردیبهشت 98

معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان نیز با تاکید صحبت‌های نماینده مردم فریدن و چادگان در مجلس، گفت: آغاز عملیات طرح سد بلطاق از سال 91 بوده و عدم اجرای آن به‌دلیل نبود تخصیص اعتبارات در سال‌های 96 و 97 است.

امیر سیامک نیکبخت با اشاره به اینکه در سال 97 با پیگیری‌ها حدود 3 میلیارد و 600 میلیون تومان اعتبار مصوب برای سد بلطاق تخصیص داده شده که شامل اصلاحیه هم شد، اظهار داشت: تقریبا در سال‌های گذشته جاده دسترسی برای احداث سد را با پیشرفت فیزیکی 60 تا 70 درصد آغاز کرده بودیم اما روند اجرای آن بستگی به دسترسی پیمانکار به سایت سد است.

وی ادامه داد: براساس برنامه‌ریزی‌ها و برگزاری مناقصه اکنون پیمانکار انتخاب شده و امیدواریم در اردیبهشت ماه عملیات اجرایی جاده دسترسی به سد بلطاق را آغاز کنیم.

معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای اصفهان پیرامون اینکه براساس برآورد اولیه میزان اعتبار مورد نیاز برای احداث سد و شبکه زیرزمینی هم اکنون حدود 120 میلیارد تومان است، افزود: اولویت ما در مرحله نخست تکمیل جاده دسترسی است که باید هزینه‌های پیمانکار و تجهیزات کارگاه هم لحاظ شود تا پس از تکمیل جاده مراحل بعدی را اجرایی کنیم.

وی در پاسخ به اینکه آیا رهاسازی جاده دسترسی به سد بلطاق به دلیل نبود بودجه و اعتبار متوقف شده بود، بیان کرد: بله، در سال‌های 93 و 94 بودجه بسیاری اندکی برای راه‌اندازی جاده تعلق گرفت و در سال‌های 95 و 96 هیچ‌گونه اعتباری برای روند پروژه تخصیص داده نشده است.

نیکبخت افزود: براساس مدارک عملیات سد بلطاق، موقعیت و مجوز زیست محیطی عملیات اجرایی این پروژه متوقف نشده بود بلکه به دلیل نبود اعتبارات تاکنون احداث آن به تعویق افتاده اما امیدواریم در آینده‌ای نزدیک با اتمام جاده دسترسی به طرح و تخصیص اعتبار مورد نیاز پروژه را به سرانجام برسانیم.

کاسه به دست در پی یافتن آب در صحرا

کشاورز پیری که خطوط دستانش نشان از سال‌ها زراعت و کسب روزی حلال دارد می‌گوید: شهرستان ما در بلندترین نقطه کشور قرار دارد اما از ابتدای تابستان حتی قطره‌ای آب نداریم و آب شرب با تانکر در اختیارمان قرار می‌گیرد و باید ساعات‌ها در صف باشیم و در زمستان‌ها هم به دلیل بارش‌های بسیار مسیرهای عبور و مرور با دیگر روستاها مسدود و مشکل‌ساز است.

این کشاورز فریدون‌شهری با بغض و اشک جمع شده در چشمانش ادامه می‌دهد: با بارش‌های امسال زمین‌های کشاورزی ما را آب برده و حتی بارش برف سقف خانه‌هایمان را خراب کرده اما کسی نیست که جوابگو باشد با احداث سد بلطاق و ذخایر منابع آبی طی 10 سال کمبود آب زمین‌های کشاورزی ما تامین خواهد شد و با این شرایط در تابستان‌ها باید با کاسه در صحرا دنبال آب شرب بگردیم.

کشاورز پیر که خودش را عبدالله می‌خواند، بیان می‌کند: با داشتن 5 پسر هیچ کدام آنها به دلیل نبود آب و کشاورزی در روستا زندگی نمی‌کنند و برای تامین زندگی خودشان به شهرهای اطراف رفته‌اند.

مهاجرت مردم روستاهای غرب اصفهان و حاشیه‌نشینی در شهرها

مرد میانسالی دیگری که سنش با چهره پیر و آفتاب سوخته‌اش همخوانی ندارد، بیان می‌کند: در زمان‌های بارندگی آب بسیاری از رودخانه عبور می‌کند اما هیچ منبع ذخیره‌ای در روستا وجود ندارد که این منابع را ذخایر کنیم و تمامی آب‌ها به پایین دست می‌رود.

این مرد میانسال که خود را جعفر معرفی می‌کند، در ادامه می‌گوید: به خدا در تابستان آب شرب نداریم در روستاها زنان با سطل در صف‌ها منتظر تانکرهای آب هستند این انصاف نیست که در برخی مناطق آب کافی باشد و در جاهایی هم همانند روستاهای ما آب برای خوردن هم نداشته باشیم.

وی پیرامون اینکه سد بلطاق به نام روستای بلطاق است اما مزیت و فواید آن شامل تمام منطقه، استان اصفهان و کارون می‌شود و آب شرب چند هزار روستا را تامین می‌کند، می‌افزاید: زمین کشاورزی دارم اما به دلیل نبود آب برای زراعت در زمین‌های کشاورزی برای امرا معیشت در اراضی دیگر روستاها کار می‌کنم.

جعفر با بیان اینکه جمعیت روستای ما 6 هزار نفر بوده اما اکنون فقط یک‌هزار نفر در روستا زندگی می‌کنند، می‌گوید: تمام جوانان برای کسب شغل روستا را رها کردند و به اصفهان، بندرعباس، بوشهر و تهران رفته‌اند اما به دلیل نبود کار اکثر آنها بیکار و دارای اشتغال کاذب هستند.

به گزارش تسنیم، رنج اهالی غرب اصفهان که مهمترین راه امرار معاش آنها از طریق کشاورزی است بسیار است، مدیریت صحیح منابع آبی و پیش بینی شرایط حال و آینده این منطقه موضوعی است که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد، تشنگی زمین‌های کشاورزی با وجود نزول برکات الهی، ناشی از مدیریت ناصحیح در توزیع منابع آبی و در چرخه نامه نگاری قرار گرفتن طرح‌های آبرسانی است، چرخه‌ای که باید به دست مسئولان کوتاه‌تر شود و سریع‌تر به نتیجه برسد.

انتهای پیام/ن

R41346/P/S6,51/CT7

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۵۵۰۵۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سهم اصفهان از حقابه زاینده‌رود؛ تقریباً صفر/ بارگذاری بیش از اندازه آب در سد زاینده‌رود مشکل‌ساز می‌شود

خبرگزاری علم و فناوری آنا - حسین بوذری؛ میانگین بارش سالاانه در ایران حدود یک سوم میانگین بارش در جهان است و از دیرباز اکثر مناطق ایران با کمبود آب مواجه بوده‌اند، اما با سیری در تاریخ به این نکته پی می‌ ایرانیان به‌خوبی خود را با شرایط کم‌آبی سازگار کرده‌اند.

در حالی که با تغییر الگوی زندگی و حرکت به سمت توسعه شهری، صنعتی و کشاورزی، کمبود آب بیشتر خودنمایی می‌کند و زاینده‌رود یکی از این نمونه‌هاست.

استان اصفهان به‌لحاظ فرهنگی، سیاسی، تاریخی، گردشگری و صنعتی در رتبه‌‌های نخست کشور قرار دارد و و وقوع بحران آب در آن به‌خصوص زاینده‌رود می‌تواند کشور را با تهدید مواجه کند.

عمق فاجعه زاینده‌رود به‌حدی است که نیازمند عزم و اراده ملی است تا این بحران را مرتفع کند، اینگونه کشور هم از بحران آب خلاصی پیدا می‌کند.

خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا در ادامه بررسی دلایل بحران آب در کشور به‌خصوص حوضه زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی در قالب پرونده «آب در مسیل بحران» این بار با موضوع زاینده‌رود و تالاب گاوخونی گفت‌وگویی را با علی خوش‌فطرت، مهندس عمران (گرایش مدیریت منابع آب)، مجری برنامه علمی مهندسی و مدیریت منابع آب دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهشگر حوزه آب و استاد دانشگاه ترتیب داده است که مشروح بخش دوم این گپ و گفت در پی می‌آید: (بخش نخست گفت‌و‌گو را اینجا بخوانید)

آنا: اصفهان با بیش از ۹ هزار واحد صنعتی و بزرگ‌ترین کارخانجات ازجمله فولاد مبارکه، ذوب‌آهن و ... براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران، در جایگاه سوم صنایع کشور قرار دارد، از سویی بیش از ۴۳۰ شهرک، ناحیه صنعتی یا واحد کارگاهی در این استان مستقراست که بخش زیادی ازآن درحوزه آبریز زاینده‌رود قرار دارد یا درنزدیکی آن احداث شده است، وابستگی صنایع به زاینده‌رود چقدر در خشک شدن این رودخانه و تالاب بین‌المللی گاوخونی مؤثر بوده است؟

خوش‌فطرت: البته توسعه صنعت در استان اصفهان و نیاز آبی تحمیل شده از سوی آن بر زاینده‌رود در بحران فعلی زاینده‌رود تأثیر داشته است؛ اما تأثیر آن کمتر از آبرسانی به اکثر شهر‌های استان اصفهان از طریق زاینده‌رود و به مراتب کمتر از توسعه کشاورزی و باغی بوده است.

در حقیقت بیشترین بار تحمیلی بر زاینده‌رود از سوی کشاورزی زراعی و باغی در استان‌های چهارمحال و بختیاری و اصفهان بوده است. خوشبختانه در سال‌های اخیر صنایع بزرگ استان اصفهان با اجرای طرح‌های بازچرخانی آب مصرفی و همچنین استفاده از پساب‌های شهری مناطق مجاور خود، میزان برداشت خود از زاینده‌رود را کاهش داده‌اند.

آنچه درمورد صنایع اصفهان باید به یک دغدغه ملی تبدیل شود آنکه ادامه فعالیت این صنایع که برخی از آنها مانند صنعت فولاد و پالایشگاه و نیروگاه نقش حیاتی در فعالیت دیگر صنایع کشور دارند، مستلزم وجود نیروی انسانی متخصص است و این نیروی انسانی باید محل زندگی مناسبی داشته باشد.

وضعیت شهر اصفهان از نظر اقلیم و آلودگی هوا و فرونشست زمین به گونه‌ای در حال تغییر است که در آینده‌ای نه‌چندان دور دچار مهاجرت معکوس شده و جذابیتی برای سکونت نیروی انسانی متخصص برای اداره صنایع نخواهد داشت.

دلایل تأمین‌نشدن حقابه سنتی کشاورزان شرق اصفهان

آنا: سهم حقابه‌ای کشاورزان شرق اصفهان از زاینده‌رود ۴۰۰ میلیون مترمکعب است، اما در سال‌های گذشته این میزان به کشاورزان اختصاص نیافته، شما احداث سد زاینده‌رود را در به بحران رفتن رودخانه زاینده‌رود تأثیرگذارمی‌دانید؟

خوش‌فطرت: احداث سد ابزار اصلی اعمال سیاست‌های مدیریت منابع آب در رودخانه‌ها است و اصولاً بدون وجود سد نمی‌توان جریان رودخانه را مدیریت کرد. اگر سد زاینده‌رود وجود نداشت امکان تأمین آب شرب مطمئن و پایدار حتی برای شهر اصفهان نیز وجود نداشت و هیچ توسعه صنعتی و کشاورزی در استان اصفهان رقم نمی‌خورد و توسعه بیش از ظرفیت منابع آبی موجود را نمی‌توان به وجود سد زاینده‌رود نسبت داد.

حجم آب تنظیم شده توسط سد زاینده‌رود مقدار مشخصی است و بارگذاری بیش از اندازه برروی آن اشتباه مدیریتی بوده است. مانند آن که اگر شما ساختمانی بسازید و بار اضافی بر آن تحمیل کنید و بر اثر این بار اضافی، ساختمان تخریب شود بگویید که علت تخریب، وجود ساختمان بوده و اگر ساختمان ساخته نمی‌شد، ساختمان تخریب نمی‌شد، بنابراین باید از ابتدا ساختمان ساخته نمی‌شد! این استدلال را هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد.

علت تأمین‌شدن حقابه سنتی کشاورزان شرق اصفهان آن است که محل این حقابه‌ها در پایاب یا همان انتهای مسیر رودخانه بوده و برداشت‌های جدید در سراب یا همان بالادست رودخانه موجب شده آبی برای پایین‌دست باقی نماند.

درصد قابل توجهی از این برداشت‌ها در بالادست سد زاینده‌رود بوده است. در حقیقت سد زاینده‌رود تنها عامل امکان تأمین آب شرب، صنعت و باغات پایین دست سد بوده که در صورت تأمین‌شدن آنها با چالش‌های جدی مواجه می‌شدیم.

تنها راه نجات حقابه‌داران شرق و همچنین تالاب گاوخونی که حقابه زیست‌محیطی آن سال‌هاست فراموش شده، اینکه اولاً مدیریت یکپارچه رودخانه از سراب تا پایاب و ثانیا اعمال تخصیص‌ها از زاینده‌رود بر مبنای یک نظام تقدم و تأخر حقابه‌ها است.

طراحی علمی، عادلانه نظام تقدم و تأخر تأمین حقابه‌ها از اهمیت فوق‌العاده زیادی برخوردار است و باید براساس مبانی حقوقی متقن و در مراحل بعد براساس مبانی فنی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی صورت پذیرد. دراینصورت قرارگیری در سراب و پایاب تأثیری بر تأمین حقابه‌ها نخواهد داشت و اگر حقابه‌ای در پایاب دارای تقدم بالاتری باشد، نظام مدیریت رودخانه ملزم میشود که آن را تأمین کند.

به نظر می‌رسد در صورت رجوع به مبانی حقوقی و شرعی بتوان احقاق حقوق حقابه‌داران سنتی و حقابه زیست‌محیطی تالاب گاوخونی را محقق کرد، اما متأسفانه هنوز پژوهش‌های کافی در زمینه حقوق آب و محیط زیست برای تدوین مبانی حقوقی مربوطه براساس اصول حقوق ایران و اسلام انجام نشده، به‌خصوص آنکه این مبانی، قابل اقتباس از کشور‌های دیگر نیست، چراکه هر کشوری مبانی حقوقی خود را دارد.

همچنین می‌توان جریان آب رودخانه موردنیاز در شهر اصفهان برای تغذیه آب‌های زیرزمینی شهر برای پیشگیری از فرونشست را به‌عنوان یک حقابه تعریف کرد که تمام ساکنان شهر اصفهان باید بتوانند آن را از مراجع قانونی مطالبه کنند؛ چراکه در زمانی که رودخانه در این شهر جاری بوده و وضعیت خاک شهر قابل اعتماد بوده در این شهر سرمایه‌گذاری کرده‌اند و اکنون برداشت‌های جدید در بالادست موجب تهدید سرمایه آنها شده است، اما متأسفانه هنوز مبانی حقوقی کافی برای چنین پیگیری‌هایی در نظام قضائی کشور تعریف نشده که باید پژوهشگران علم حقوق در این زمینه فعالیت کنند.

آنا: آیا اجرای سیستم آبیاری نوین و گلخانه‌ای به‌تنهایی دررفع مشکل آب استان اصفهان و کشاورزان پاسخگو خواهد بود؟

خوش‌فطرت: اظهارنظر درباره سیستم‌های آبیاری نوین را به متخصصین علوم و مهندسی آب (آبیاری و زهکشی سابق) در دانشکده‌های کشاورزی ارجاع می‌دهم، اما در مورد واژه «به تنهایی» که در سؤال آورده‌اید، اینکه متأسفانه بارگذاری‌های بیش از اندازه بر زاینده‌رود فراتر از آن است که سیستم‌های آبیاری نوین به‌تنهایی بتواند مشکل آب استان اصفهان را رفع کند به‌خصوص اینکه برخی کشت‌های با نیاز آبی زیاد مانند کشت برنج نیازمند سیستم‌های آبیاری سنتی هستند.

درباره اجرای گلخانه نیز در صورت جایگزینی کشت‌های با نیاز آبی زیاد با گلخانه می‌توان اثرات مثبت را انتظار داشت؛ اما آنچه در عمل شاهد هستیم بارگذاری‌های جدید در اثر احداث گلخانه‌ها است.

به نظر می‌رسد آنچه در کاهش آب موردنیاز در بخش کشاورزی می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد، اصلاح الگوی کشت است که تنها در صورت وجود عزم و اراده جدی در کشاورزان قابل انجام است.

متأسفانه شاهد آن هستیم که کشاورزان شرق اصفهان هنوز در صورت تخصیص آب محدود از زاینده‌رود اقدام به کشت محصولات با نیاز آبی زیاد مانند برنج برای تحصیل سود بیشتر می‌‌کنند که باید با اقدامات ترویجی توسط متخصصین علوم کشاورزی، این رویه را اصلاح کرد.

رواج استفاده از محصولات کشاورزی با نیاز آبی زیاد دوام ندارد

آنا: نگاه غیرعلمی و ناعادلانه به مسئله آب حوضه آبریز زاینده‌رود چقدر در ایجاد بحران این حوضه دخیل بوده است؟

خوش‌فطرت: همانطور که پاسخ به سؤالات قبلی گفته شد، قطعاً نگاه غیرعلمی در اجرای طرح‌های توسعه شهری، صنعتی و کشاورزی عامل اصلی بحران زاینده‌رود بوده است و همچنین عدم در نظر گرفتن حقوق حقابه‌داران سنتی و حقوق زیست‌محیطی تالاب گاوخونی و آب‌های زیرزمینی شهر اصفهان ناعادلانه بوده است.

آنا: و کلام آخر...

خوش‌فطرت: ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که عبور از بحران آب در آن معنا ندارد و باید همیشه بحران آب را در کنار خود بدانیم و مدیران، نحوه مدیریت خود و سایر شهروندان، سبک زندگی خود را بر مبنای سازگاری با بحران آب تنظیم کنند، موضوعی که پیشینیان ما در طول تاریخ به‌خوبی آن را دریافته و هزاران سال با افتخار تمدن ایران را در کشوری کم‌آب به شکوفایی رسانده بودند.

اما اکنون سبک زندگی غالب ایرانیان به‌گونه‌ای است که گویا در کشوری با منابع آب نامحدود زندگی می‌کنند که علت آن، توسعه کشور، دسترس بودن آب شرب و انواع محصولات غذایی در تمامی فصول سال بوده است.

رواج استفاده از محصولات کشاورزی با نیاز آبی زیاد و حتی صادرات آن به کشور‌های همسایه در کشوری با اقلیم خشک نمی‌تواند خیلی دوام داشته باشد و متأسفانه به‌زودی با نابودی منابع آبی زیرزمینی که احیای آنها به هزاران سال زمان نیاز دارد، اکثر مناطق ایران غیر قابل سکونت خواهد شد که تهدیدی جدی برای کشور به حساب می‌آید؛ بنابراین وظیفه نخبگان و به‌خصوص فعالان رسانه آن است که با آگاهی‌بخشی عمومی، فرهنگ مصرف بهینه آب و سبک زندگی و تغذیه متناسب با آن را ترویج کنند.

انتهای پیام/

حسین بوذری