به نقل از «مهر»

آهنگ یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های لهجه اصفهانی است/ضرورت حفظ لهجه‌ها

تاریخ انتشار: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۶۰۱۳۷۱

ایران کلباسی در حاشیه مراسمی که به مناسبت تجلیل از چندین دهه تلاش وی در عرصه زبان و ادبیات فارسی، گویش شناسی و زبان شناسی توسط سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان برپاشده بود، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: زبان نظامی قراردادی است که افراد هر جامعه به کمک تعدادی قواعد آوایی، دستوری و معنایی و تعداد محدودی واژه از طریق دستگاه گفتار آدمی تولید می‌کنند

وی با بیان اینکه هر زبان دارای گویش و لهجه متفاوتی بیان داشت: افرادی که با لهجه‌های گوناگون مانند لهجه اصفهانی، تهرانی، مشهدی و یزدی صحبت می‌کنند حرف یکدیگر را می‌فهمند، اما گویش‌ها علاوه بر تفاوت‌های آوایی و واژگانی در دستور نیز با هم تفاوت دارند و یک کُردزبان برای فهمیدن صحبت یک گیلک‌زبان باید گویش او را یاد بگیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سابقه لهجه اصفهانی

استاد گروه زبان‌شناسی دانشگاه اصفهان در پاسخ به سوالی درباره سابقه لهجه اصفهانی بیان داشت: درباره سابقه لهجه اصفهانی نوشته شده که مردم اصفهان چندین قرن پیش همان زبانی را به‌کار می‌بردند که هم‌اکنون کلیمیان اصفهان به آن سخن می‌گویند.

وی با بیان اینکه در شهرهای دیگر نیز زبان‌های محلی وجود داشته که از بین رفته و جای آنها را زبان فارسی گرفته است، ابراز داشت: البته تفاوت لهجه‌ها به دلیل تفاوت در زبان‌های محلی گذشته و زبان زیرین است و اثر زبان زیرین در لهجه‌های امروز باقی مانده است.

این پژوهشگر اصفهانی گویش‌شناسی با اشاره به ویژگی‌های خاص لهجه اصفهانی ادامه داد: آهنگ یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های لهجه اصفهانی است؛ آهنگ یک لهجه را یک شنونده دقیق تشخیص می‌دهد و راه دوم تشخیص آن، استفاده از دستگاه آزمایشگاهی است که ما را به نکات جالب توجهی می‌رساند.

تفاوت صامت و مصوت دومین تفاوت لهجه اصفهانی است

کلباسی گفت: تفاوت صامت و مصوتی دومین تفاوت لهجه اصفهانی است. برای مثال یک اصفهانی صامت‌ها را تغییر می‌دهد و به جای «رفتم» می‌گوید «رفدم» و یا مصوت‌ها را عوض می‌کند و کلمه‌ای مانند «پِسَر» را «پِسِر» تلفظ می‌کند و یا هر دو را تغییر می‌دهد و به «دختَر» می‌گوید «دخدِر».

وی افزودن باکه دوگانه، تغییر دادن محل تولید صدا و هماهنگی باکه‌ای را دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد لهجه اصفهانی دانست و بیان داشت: برخی تفاوت‌های لهجه اصفهانی با دیگر لهجه‌ها مربوط به دستور زبان است که یک مثال برای آن تغییر کسره اضافه است؛ همچنین اصفهانی‌ها حرف ربط «و» و نشانه جمع «ها» را به الف تبدیل می‌کنند.

این پژوهشگر اصفهانی گویش‌شناسی تصریح کرد: تفاوت‌های واژگانی دیگر ویژگی لهجه اصفهانی است و اصفهانی‌ها بسیاری از واژه‌ها را تغییر می‌دهند که سیبه به معنای کوچه، خرند به معنی حیاط، خارسو به معنی مادرشوهر و ورمالیدن به معنای فرار کردن مثال‌هایی از این واژگان است.

وارد شدن گویش‌ها و لهجه‌ها به کتاب‌های درسی مناطق مختلف ایران صحیح نیست

کلباسی در پاسخ به اینکه برای حفظ لهجه‌ها چه باید کرد و آیا با وارد شدن گویش‌ها و لهجه‌ها به کتاب‌های درسی مناطق مختلف ایران موافق است یا خیر، اضافه کرد: با این امر موافق نیستم، چراکه در مدارس باید زبان رسمی هر کشور آموزش داده شود و عملاً امکان آموزش این همه لهجه و گویش وجود ندارد؛ مسئولیت حفظ زبان‌ها و لهجه‌های مختلف بر عهده خانواده‌ها و والدین است و اگر لهجه‌ها در حال نابودی است، پدر و مادرها مسئول هستند.

وی ادامه داد: برخی به عمد و به گمان اینکه فرزندشان افت تحصیلی نداشته باشد، به او اجازه نمی‌دهند با لهجه صحبت کند، در حالی‌که این درست نیست.

این پژوهشگر اصفهانی گویش‌شناسی درباره انگیزه‌اش از تألیف کتب فارسی اصفهانی گفت: چون اصفهانی بودم این موضوع را برای پایان‌نامه خود انتخاب کردم و شاید کار روی فارسی اصفهانی باعث شد به این موضوع علاقمند شوم و پژوهش بر روی آن را ادامه دهم.

کلباسی درباره کتاب بعدی که در دست تألیف دارد، اظهار داشت: کتابی با عنوان فرهنگ توصیفی گونه‌های زبانی ایران دارم که اگر نیرو و عمری باقی باشد قصد دارم جلد دوم آن را تألیف کنم.

گفتنی است ایران کلباسی متولد سال ۱۳۱۸ جزو دانشجویان دوره اول دکترای ‏زبان‌شناسی همگانی در ایران است، تألیف بیش از ۱۰ عنوان کتاب و ۶۸ مقاله علمی در زمینه زبان فارسی و گویش‌های ایرانی حاصل یک عمر تلاش و پژوهش این بانوی اصفهانی است و در میان آثار گران‌بهای او، دو کتاب فارسی اصفهانی چاپ ۱۳۷۰ و گویش کلیمیان اصفهان چاپ ۱۳۷۳ درباره لهجه گویش مردمان نصف‌جهان بهانه‌ای برای تجلیل از وی در هفته فرهنگی اصفهان از سوی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان بود.

کد خبر 4602190

منبع: مهر

کلیدواژه: زبان شناسی دانشگاه اصفهان ادبیات فارسی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۶۰۱۳۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رقابت بیش از ۲۶ هزار اصفهانی در گروه آزمایشی تجربی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز اصفهان؛ نماینده تام الاختیار سازمان سنجش و رئیس ستاد آزمون‌های اصفهان گفت: آزمون گروه علوم تجربی با بیشترین تعداد داوطلب در بین گروه‌های پنج‌گانه در استان اصفهان صبح امروز برگزار شد.
رضاعلی نوروزی با بیان اینکه در نوبت اول کنکور امسال ۶۴ هزار و ۷۱۹ داوطلب اصفهانی برای رفتن به دانشگاه با هم رقابت کردند، افزود:آزمون سراسری ورود به دانشگاه‌ها در استان در مدت دو روز در پنج گروه آزمایشی علوم تجربی، علوم انسانی، ریاضی، زبان و هنر در ۲۷ حوزه اصلی استان اصفهان برگزار شد.
وی با اشاره به اینکه حدود ۶۰ درصد داوطلبان این دوره را بانوان تشکیل می‌دهند، گفت:
نوبت دوم آزمون سراسری در روز‌های هفتم و هشتم تیرماه برگزار خواهد شد.