نمایشگاه مکانی برای کالایی شدن دانش/ کتاب فقط زینت بخش طاقچه ها و کتابخانه های شخصی شده است

ابوذر قاسمی نژاد دکترای توسعه و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی و نویسنده کتاب های مانند «شهروندی فرهنگی»، «پساتوسعه» و «فرهنگ و دولت رفاه» در گفتگو با خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز گفت: نمایشگاه، در تعریف کلی به معنای مکانی است که در آن آخرین و جدیدترین دستاورهای یک حوزة خاص، از فرهنگ گرفته تا اقتصاد و از دستاورهای فنی گرفته تا غیرفنی به نمایش گذاشته می شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نمایشگاه کتاب هم از این جهت امری مبارک و خجسته است. اما نکته ای که وجود دارد این است که متاسفانه در نمایشگاه کتاب، کتب و آثار بکر و فرارونده، با کاهش محسوسی روبرو شده است.

وی تاکید کرد: در اکثر نشرهای معتبر به خصوص در علوم اجتماعی به معنای اخص و علوم انسانی به معنای عام، با انتشار و تجدید چاپ کتب سال های پیشین روبرو هستیم که نمایشگاه را صرفا به محل فروش کتاب تبدیل کرده است. این نشان می دهد که با نمایش آخرین دستاورهای تحول ساز روبرو نیستیم و صرفا بعد مکانی و زمانی نمایشگاه مهم است.

دانشگاه ها باید کتب تحول ساز ارایه کنند

قاسمی نژاد به نبود فرهنگ کتابخوانی در کشورمان اشاره کرد و گفت: من تصویر بدبینانه ای از حیث ماهیتی نسبت به نمایشگاه ندارم. ما نیازمند این نوع نمایشگاه ها هستیم. اما نکته این است که خلق آثار تحول ساز و اثرگذار با کاهش محسوسی روبرو است. یک دلیل به عدم فرهنگ کتابخوانی برمی‌گردد. در کشور ما فرهنگ کتابخوانی با خلاء عمیقی روبرو است. علم محصول فرهنگ و جهان پدیداری ماست. در واقع، علم ثمره فرهنگ است. بذر علم در یک زمینه فرهنگی مساعد بارور می شود. ما بدون توجه به فرهنگ کتابخوانی نمی‌توانیم شاهد رشد علمی باشم. نمایشگاه بدون زایش ایده، فقط فرم و نمایش است که محتوای چندانی ندارد.

وی ادامه داد: عامل دیگر به گرانی کتاب برمی گردد. بعضا با قیمت های شگفت انگیزی روبرو هستیم که این قیمت نه با حجم کتاب انطباق دارد و نه با محتوای کتاب. این قیمت‌های گزاف هم به آشفتگی بازار کاغذ برمی گردد و هم به اقتصاد سیاسی حاکم بر نشر که سوبسیدهای مکفی در اختیار ناشران معتبر قرار نمی دهد یا اگر می دهد عادلانه سوبسیدها را تخصیص نمی دهد.

دکترای توسعه و رفاه اجتماعی عامل دیگر را فرورفتگی علمی دانشگاهی دانست و اظهار کرد: واقعیت این است که دانشگاه در مواردی فقط به محیطی تبدیل شده که افراد دانشگاهی را از گزند سرما و گرما دورمی کند و ارتباط چندانی به نیازهای جامعه ندارد. این وضعیت برای حوزه نیز مصداق دارد. دانشگاه و حوزه ما در حالت تدافعی قرار دارند که چیزی برای ارائه ندارند. دقت کنید زمانی که می گویم چیزی برای ارائه نیست، منظور تولید تحول ساز است که بتوان از وجود آن برای سیاست گذاری و حل مسئله استفاده کرد، وگرنه هر سال بر تعداد کتب و مقالات علمی افزوده می شود که از نظر محتوای بعضا شباهت های اعجاب آوری با هم دارند. این رویه اثرعمیقی برجای نمی گذارد. از نظر کمیت تولید که الان در حد استاندارهای بین المللی هستیم است. با غلبه بعد کمی آثار علمی، نمایشگاه به مکانی برای کالایی شدن دانش تبدیل شده است.

علم و دانش به برند و کالا تبدیل شده است

قاسمی نژاد با اشاره به تبدیل نمایشگاه به مکانی برای کالایی شدن دانش تاکید کرد: زمانی که فرهنگ حاکم بر علم و کتابخوانی با مشکل روبرو باشد، به ناچار شما با یک عامل انگل وار روبرو می شوید که آن هم هجوم سرمایه به اموری است که در بنیان ماهیت کالایی و مادی ندارند. سرمایه ذهن افراد را از طریق تبلیغات و زیباسازی تسخیر می کند تا خرید کند. یکی از این موارد کتاب و علم است. البته علم باید به اقتصاد و تولید کمک کند و اساسا یکی از ثمرات علم کمک به رشد اقتصاد است. اما این زمانی رخ می دهد که بین فرهنگ، علم و تولید، یک توازن و ارتباط متقابل شکل بگیرد. ولی ما شاهد این ارتباط نیستیم.

وی افزود: بدیهی است که علم و دانش سریع به برند و کالا تبدیل شده و کتاب فقط زینت بخش طاقچه ها و کتابخانه های شخصی خواهد شد. علم به چیزی تبدیل می شود که برای افراد بعد مصرفی،ذبازاری و زبانی پیدا می کند. شما الان در نمایشگاه ببینید که چقدر ناشر داریم که حتی شمارش انها سخت است، اما به نظر من حدود 70 درصد از آنها یک اثر تحول ساز ارائه نمی کنند.

قاسمی نژاد در پایان ضمن ابراز نگرانی از کاهش میزان مطالعه در جامعه و در راستای اعتلای جایگاه کتاب و کتابخوانی گفت: باید ناشران بی برنامه و بی کیفیت را آگاه کرد که در چه راه بزرگی قدم می گذارند و نسبت به ناشران فعال و در صحنه با صعه صدر بیشتری برخورد کرد و همچنین می توان با آموزش های بیشتر فرهنگ کتابخانی را عمق بخشید.

انتهای پیام/

291 / 279 نمایشگاه کتاب سی و دومین نمایشگاه کتاب کتاب فرهنگ کتابخوانی توسعه و رفاه اجتماعی ابوذر قاسمی نژاد

منبع: ایسکانیوز

کلیدواژه: نمایشگاه کتاب سی و دومین نمایشگاه کتاب کتاب فرهنگ کتابخوانی توسعه و رفاه اجتماعی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۶۷۱۷۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ارگان‌زدگی؛ گریبان‌گیر نمایشگاه کتاب است

محمدحسن شاهنگی، دبیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نویسنده و پژوهشگر درباره آفت‌هایی که هر ساله دامن نمایشگاه کتاب تهران را می‌گیرد، گفت: اولین آسیب دولتی‌زدگی یا ارگان‌زدگی نمایشگاه کتاب است. اهتمام بیش از حد به نهاد‌ها و ناشران دولتی آفتی است که گریبان‌گیر نمایشگاه کتاب می‌شود. اینکه مکان، متراژ و موقعیت جغرافیایی غرفه در کجا قرار گیرد و ارگان‌ها و انتشارات دولتی در اولویتِ بهره‌مندی از تسهیلات قرار می‌گیرند؛ در حالی باید سایر ناشرانی که در وادی گفتمان انقلاب اسلامی هستند، از تسهیلات برخوردار باشند.

شاهنگی ادامه داد: اگر قرار است تسهیلاتی به ناشران داده شود، باید تمام غرفه‌داران و ناشران از تسهیلات یکسانی بهره‌مند شوند. اگر در موارد تخلف بنا به اجرا شدن قوانین است، باید با تمام ناشران یکسان رفتار شود. اینگونه نباشد که اگر غرفه‌ای منتصب به یک نهاد ارگانی است، از مجازات و اعمال قوانین معاف شود. در مقابل ناشرانی که وابستگی دولتی ندارند، حداکثر مجازات در قبالشان اعمال شود. 

دبیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عدم انتفاع قابل قبول به فعالان مردمی، جوانان، ناشر - مولفان، ناشران جوان یا نوپا و استارتاپ‌های فعال در حوزه تعویض، تبادل و امانت کتاب را دومین آسیب نمایشگاه کتاب دانست و افزود: چقدر فعالان این حوزه برای مردم شناخته شده هستند؟ نشر‌های الکترونیک آنطور که باید در جامعه ایرانی شناخته شده نیستند و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌تواند به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور عناویت ویژه‌ای را به آن حوزه داشته باشد.

وی با بیان اینکه سومین آسیب غفلت از گردشگری فرهنگی است، توضیح داد: کتاب ذیل صنایع خلاق فرهنگی می‌گنجد. بر اساس جایگاه کتاب پیرامون فعالیت‌های فرهنگسازی و گفتمان‌سازی، باید مباحثی همچون اقتصاد نشر، فرهنگ نشر، سیاست نشر و رسانه نشر را برای مخاطب باز کنیم. نمایشگاه کتاب تهران یک فرصت فرهنگی و تبلیغی ایده‌آل است، که از بُعد بین‌المللی و از منظر دیپلماسی عمومی و فرهنگی می‌توانیم فرهنگ خودمان را به ملل دیگر معرفی کنیم و از این ظرفیت مهم گردشگری فرهنگی در چارچوب برگزاری نمایشگاه کتاب حداکثر استفاده را بکنیم. 

شاهنگی چهارمین آسیب نمایشگاه کتاب تهران را عدم برنامه‌ریزی برای طیف‌های مرتبط با نشر دانست و بیان کرد: قرار نیست نمایشگاه کتاب فقط برای ناشران برگزار شود. در همه جای دنیا برای نویسندگان، ویراستاران، صفحه‌آرایان، طراحان جلد و فعالان حوزه نشر از جمله چاپخانه‌داران، کتابداران و ... جشنواره سالانه‌ای برگزار می‌شود و در نمایشگاه کتاب به آنها بها می‌دهند. از آنها دعوت می‌شود و در قالب دورهمی علاوه‌بر اینکه همدیگر را می‌شناسند، به مردم هم معرفی می‌شوند و از ظرفیت جشنواره‌ای نهایت استفاده را می‌کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات