بازگشت شیر ایرانی به ایران؛ برای کامران خوشحال باشیم یا نگران؟
تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۶۷۸۱۱۹
چهارشنبه گذشته ساعت ۱۰ شب «کامران»،یک شیر نر ایرانی یا آسیایی در پوشش «طرح احیای نسل شیر ایرانی» از باغ وحش بریستول بریتانیا به تهران منتقل شد و دیروز در باغ وحش ارم تهران به نمایش گذاشته شد.
نیو صدر: شیر ایرانی به ایران برگشت، خبری خوش که بسیاری آن را با توجه اتفاقاتی که در باغ وحشهای ایران رخ داده نگرانکننده میدانند، اما از سوی دیگر برخی از متخصصان براین باورند که این اتفاق شاید شروعی برای زندگی دوباره این گونه روبه انقراض در زیستگاه اصلیش باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چهارشنبه ساعت ۱۰ شب، کامران، یک شیر نر ایرانی یا آسیایی در پوشش «طرح احیای نسل شیر ایرانی» از باغ وحش بریستول بریتانیا به تهران منتقل شد و دیروز در باغ وحش ارم تهران به نمایش گذاشته شد.
گفته میشود این اولین بار است که پس از ۸۰ سال، این گونه شیر وارد ایران شده است، هدف از این اقدام تکثیر دوباره آن در برخی از مناطق ایران است و در همین راسته گفته شده که به زودی جفت ماده کامران هم از باغ وحش دوبلین ایرلند به ایران منتقل شود.
روایتی از محو شدن شیر ایرانی، در ایران
اما بحث زندگی و انقراض شیر آسیایی در ایران و آسیا ماجرایی بسیار طولانی دارد، شیر ایرانی که به شیر آسیایی، شیر هندی یا اورآسیایی هم شناختهمیشود، یکی از زیرگونههای شیر، سلطان گربهسانان جهان، است که از شیرآفریقایی، یال و وزن کمتری؛ و میل کمتری به حمله دارد.این شیر، زمانی از ایتالیا و یونان در ساحل مدیترانه تا شمالشرقی هند، ایران، آسیای میانه و حتی شبهجزیره عربستان میزیسته، اما مسائل مختلف این وضعیت را تا حدی زیادی تغییر داده است.
سفرنامه محققان و گردشگران نشان میدادند که این شیر در اطراف دزفول دیده شده و بیشترین جمعیتی هم که از آن مشاهده شده در اطراف شیراز و مخصوصا منطقه دشت ارژن بوده. اما مسائل مختلف باعث از بین رفتن آن در کشور شد، حتی گفته میشود که آن زمان بچههای شیر در بازار شیراز فروخته میشدند.
این گونه حالا فقط در جنگل گیر در گجرات هند یافت میشود؛ طبق آخرین سرشماری که در سال ۲۰۱۷ انجام شد تعداد ۶۵۰ قلاده مشاهده شدهاند.
هوشنگ ضیایی، کارشناس حیات وحش و نویسنده کتاب «راهنمای صحرایی پستانداران ایران» در این رابطه در گفتگویی با خبرآنلاین گفت: «شیر ایرانی در گذشته پراکندگی وسیعی در دنیا داشته، این پستاندار از شمال آفریقا تا ایران و هند حضور داشته. اما کم کم به دلایل شکار بیرویه، تخریب زیستاگاه و ... وسعت این پراکندنگی به شدت کاهش پیدا کرد.»
این اتفاقی است که در ایران هم رخ داد، گفته میشود که این گونه بر اثر شکار بیرویه، تخریب زیستگاه و کم شدن طعمه در ایران ازمیان رفته است.
ضیایی در این باره توضیح داد: «سفرنامه محققان و گردشگران نشان میدادند که این شیر در اطراف دزفول دیده شده و بیشترین جمعیتی هم که از آن مشاهده شده در اطراف شیراز و مخصوصا منطقه دشت ارژن بوده. اما مسائل مختلف باعث از بین رفتن آن در کشور شد، حتی گفته میشود که آن زمان بچههای شیر در بازار شیراز فروخته میشدند.»
با ادامه این روند در اوایل قرن، نشانههای محو شدن شیر ایرانی در کشور دیده شود، آخرین گزارشها از حضور شیر ایرانی در کشور مربوط به سال ۱۳۲۱ است.
پروژه اول نجات، پروژهای که به فراموشی سپرده شد
همین موضوع باعث شد تا سال ۱۳۵۰ پروژه بین المللی ارژن با هدف بازگرداندن شیر ایرانی در منطقه دشت ارژن تا دریاچه پریشان اجرا شود، این منطقه زمانی زیستگاه شیرهای ایرانی زیادی بوده.
هوشنگ ضیایی که در آن زمان به عنوان مدیر حفاظت از محیط زیست استان فارس مجری اصلی اجرا این پروژه بود، در این رابطه توضیح داد: « این یک پروژه بینالمللی بود که اقدامات زیادی برای انجام و بودجه بسیار خوبی هم به آن اختصاص داده شد، برنامه اصلی ما در این پروژه احیا زیستگاهها بود. در همین رابطه ما بخشی از اراضی دیم را که در مناطق حساس قرار داشتند خریداری کردیم و بعد با اقداماتی که انجام شد جمعیت گونههای گراز، آهو و قوچ در این مناطق زیاد شد، بعد هم جمعیت گونه گوزن زرد را در آنجا افزایش دادیم تا بتوانیم زیستگاه را برای حضور شیر ایرانی آماده کنیم. قرار بود ما ۴ قلاده یوزپلنگ ایرانی به هند بدهیم و به جای آن۱۲ تا ۱۶ شیر از این کشور بگیریم.»
او افزود: «اما متاسفانه به علت شرایط به وجود آمده در انقلاب و وضعیت به وجود آمده دیگر این پروژه پیگیری نشد و کم کم اراضی خریداری شد دوباره به مردم پس داده شد و حتی میزان تخریب افزایش پیدا کرد. برای مثال در اطراف دریاچه پریشان چاههای زیادی ساخته شد به طوری که حالا دیگر این دریاچه خشک شده.»
۵۰ سال بعد، از بازگشت شیر ایرانی به کشور خوشحال باشیم یا ناراحت؟
اما حالا نزدیک به ۵۰ سال بعد از عدم اجرای پروژه ارژن، کامران، به ایران برگشته. به گفته محمدرضا پرهیزکار، مدیرعامل مجموعه ارم سبز بازگرداندن شیر ایرانی به کشور روندی ۶ ساله طی کرده است.
من اتفاقا از بازگشت شیر ایرانی خیلی خوشحال هستم، چه اشکالی دارد به جای شیر آفریقایی شیر ایرانی در کشور حضور داشته باشد، به نظر من این موضوع اصلا کار بدی نیست. فکر نمیکنم این انتقادات خوب باشند، حتی باید مسئولان باغ وحش را تشویق کنیم، کار بسیار بزرگی انجام شد، از سویی قطعا باغ وحشهای بزرگ دنیا دیگر اجازه نمیدهند شیرشان به جایی برود که وضعیت مناسبی نداشته باشند.
به گفته متخصصان این اقدام میتواند شروع روند زندگی دوباره شیر ایرانی در کشور باشد. نویسنده کتاب «راهنمای صحرایی پستانداران ایران» در رابطه با پتانسیل برخی از اراضی ایران برای زندگی شیر ایرانی گفت: «بررسیهای من در گذشته، نشان میدهند که مناطقی در استان خوزستان مثل دز و کرخه که اتفاقا داخل زیستگاه هم هستند با انجام حصارکشی محل مناسبی برای زندگی شیر ایرانی هستند، چراکه در این مناطق میتوانیم گوزن زرد داشته باشیم. البته این به شرطی است که سیلابهای بهاری هم تا حدی کنترل شوند.»
او افزود: «البته هنوز باید برای بازگرداندن شیر ایرانی در کشور اقدامات مختلفی انجام شود، شاید لازم باشد همان اقدامات پروژه ارژن به نوعی دیگر انجام شود. به نظر میرسد جنگلهای دز وضعیت مناسبی برای زندگی این گونه داشته باشند اما باز هم بایط مطالعات مختلفی در این رابطه انجام شوند. ممکن است مطالعات جواب ندهند و ما اینکار را اصلا انجام ندهیم و حتی شیر را در باغ وحش هم تکثیر نکنیم.»
ترس، از تجربهای تلخ گذشته؛ وقتی مشمشه جان ۱۴ شیر را گرفت
اما برخی از تجربیات گذشته باعث شده تا برخلاف این موضوع گروهی هم نسبت به وضعیت شیر ایرانی در باغ وحش ارم نگران باشند.
برای مثال در بهمن سال ۱۳۸۹، در باغ وحش ارم، ۱۴ شیر به دلیل شیوع بیماری مشمشه جان خود را از دست دادند، موضوعی که به گفته متخصصان کاملا دلیل انسانی داشته. همین مسئله باعث شده که در چند روز گذشته نگرانیهای مختلفی هم برای «کامران» به وجود بیاید.
اما متخصص حیات وحش کشور بر این باور است که این شرایط نسبت به ۸ سال پیش تغییر کرده است.
او در این باره گفت: « شرایط نسبت به گذشته تغییر کرده، مسلما دیگر مسئولان در باغ وحشهای کشورمان حواسشان هست که بیماری مثل مشمشه منجر به مرگ اینگونه حیوانات نشود. تجربیات گذشته باعث شده تا دیگر غذای حیوانات کنترل شوند، دامپزشکهای خوبی در باغ وحش حضور دارند و شرایط آن واقعا تغییر کرده. من اتفاقا از بازگشت شیر ایرانی خیلی خوشحال هستم، چه اشکالی دارد به جای شیر آفریقایی شیر ایرانی در کشور حضور داشته باشد، به نظر من این موضوع اصلا کار بدی نیست. فکر نمیکنم این انتقادات خوب باشند، حتی باید مسئولان باغ وحش را تشویق کنیم، کار بسیار بزرگی انجام شد، از سویی قطعا باغ وحشهای بزرگ دنیا دیگر اجازه نمیدهند شیرشان به جایی برود که وضعیت مناسبی نداشته باشند.»/ خبرآنلاین
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۶۷۸۱۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محمد خاتمی: تورم به سطح فوقالعاده نگران کننده رسید | چرا به شاخصهای برنامه ۲۰ ساله نزدیک نشدهایم؟
رئیس دولت اصلاحات گفت: اولین کار مجلس هفتم تثبیت قیمتها بود و دیدیم که به کجا رسیدیم و مسأله تورم و افزایش نقدینگی و مسائل دیگری که روز به روز افزایش پیدا کرد و امروز به سطح فوقالعاده نگران کنندهای رسیده است و امیدوارم بزرگان کشور این نگرانی را داشته باشند که حلش کنند.
گزارش تحقیقی «مسأله دانشگاه در ایران؛ مخاطرات توسعه علمی و چشماندازهای پیش رو» با مشارکت جمعی از مدیران سابق، نظریهپردازان، متخصصان، کارشناسان و فعالان دانشگاهی و دانشجویی، زیر نظر سید محمد خاتمی انجام شده است، ارائه و منتشر شد.
آنگونه که جماران روایت کرده، در این رابطه، سید محمد خاتمی در نشستی که در آستانه روز معلم و با حضور جمعی از استادان و متخصصان دانشگاه و مدیران پیشین آموزش عالی برگزاری شد، ضمن اشاره به شرایط دشوار و حساس سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشور و گرامیداشت روز معلم به تبیین ضرورت و زمینههای شکلگیری و تدوین این گزارش کارشناسانه و تجربههای پیشین مشابه آن پرداخت.
خاتمی گفت: این متن چهارمین تلاش پس از گزارشهای «آسیبشناسی اصلاحات»، «مسأله حجاب، واقعیتها و راهکارها» و «مسائل آموزش و پرورش» است که در تدوین آن عرف کارشناسانه و تجارب و دیدگاههای متخصصان بنای گفتوگوی میان نخبگان و جامعه قرار گرفته است.
رئیس دولت اصلاحات گفت: من در این دوره به دوستان گفتم به جای مسائل خیلی کلی، بنیادین و اساسی که باید روی آن فکر کرد، مورد به مورد مسائل را بررسی کنیم؛ مسألهشناسی کنیم و اعلام کنیم راهحلهای مسأله چیست.
وی تأکید کرد: ما در این عرصه برنامه ارائه نمیدهیم زیرا ارائه برنامه را باید کسانی انجام دهند که امکانات اجرایی در اختیارشان است. رویکرد این گزارشها بیشتر ناظر به شناخت و حل مسأله است.
باید از تجربهها درس گرفتخاتمی با اشاره به پژوهش آماده شده دربارهٔ آموزشعالی ابراز امیدواری کرد که انتشار آن زمینه را برای بحثهای گستردهتر صاحبنظران فراهم کند.
خاتمی گفت: باید از تجربهها درس گرفت و رهیافتهای افقگشا را با فهم و نقد عملکردهای گذشته در مقاطع مختلف پیدا کرد. ما در هیچجا خاتمالفلاسفه یا خاتمالعلما نداریم. حتی اندیشه متفکرانی مثل ملاصدرا هم کاملاً رنگ و بوی زمانه خودش را داشته و دارد. یعنی وقتی زمانه عوض شد، ممکن است این تفکرات هم تغییر پیدا کند. بر اساس همین دیدگاه باید تأکید کنم که این متن نهایی نیست، چارچوبی از یک رویکرد است و تلاش شده که مسائل از دیدگاه کارشناسی دیده شوند و راهکارهایی ارائه شوند و اگر دستگاههای اجرایی، یا سیاستگذاران و سیاستورزان فعلی مسائل آموزش عالی بخواهند به اینها توجه کنند باید از دل این دست گزارش و گفتوگوهای پس از آنها برنامههایی اجرایی درآورند.
رئیس دولت اصلاحات با اشاره به ضرورت بررسی نقادانه سیاستها و برنامههای راهبردی در همه زمینهها از جمله حوزه علوم و فناوری به روند تدوین چشمانداز بیست ساله کشور و سپس برنامه چهارم توسعه پرداخت که بر مبنای آنها در سالهای پایانی دولت اصلاحات تلاشهای زیادی برای ارائه یک مسیر مدون برای توسعه کشور بر پایه توسعه علمی شده بود.
خاتمی در ادامه یادآور شد: افرادی با این دیدگاه و رویکردها مخالف بودند، اولین کاری که کردند، برنامه چهارم را که یک برنامه بسیار مترقی و خوب بود و با لحاظ دیدگاههای چشمانداز تنظیم شده بود کنار گذاشتند و مسائلی که میبینید پیش آمد؛ از جمله بحث طبیعی کردن قیمتها که قرار بود در کل برنامه پنج ساله با یک شیب ملایمی انجام شود تا اثر منفی در جامعه نداشته باشد و در عین حال با سیاستهای جبرانی، درآمد آن صرف کسانی شود که درآمد کمتری دارند یا بهای حاملهای انرژی بهبود پیدا کند.
تنها یک سال از برنامه چشمانداز ۲۰ ساله مانده است، باید ببینیم چرا به شاخصهای نهایی آن نزدیک نشدهایمرئیس دولت اصلاحات در ادامه افزود: اولین کار مجلس هفتم تثبیت قیمتها بود و دیدیم که به کجا رسیدیم و مسأله تورم و افزایش نقدینگی و مسائل دیگری که روز به روز افزایش پیدا کرد و امروز به سطح فوقالعاده نگران کنندهای رسیده است و امیدوارم بزرگان کشور این نگرانی را داشته باشند که حلش کنند. تنها یک سال از برنامه چشمانداز ۲۰ ساله مانده است، باید ببینیم چرا به شاخصهای نهایی آن نزدیک نشدهایم.
خاتمی در ادامه با تأکید بر اینکه آموزش عالی از مهمترین نهادهای امروز جامعه ما است، اظهار داشت: دانش همیشه در عرصه حیات اجتماعی انسان جایگاه خودش را داشته است، ولی اولاً دانش به معنای جدید کلمه امر تازهای است و ثانیاً باید توجه داشت که ضرورتاً متصدی امر دانش مجموعه آموزش عالی و افراد تشکیل دهنده این نهادها هستند و باید این موضوع مسأله اصلی و واقعی نهاهای تصمیمگیری برای دانشگاه و جامعه باشد. مثلاً در آن زمان ما دیدگاهی در زمینه اداره دانشگاهها بر پایه هیأت امنا و انتخاب مدیران داشتیم، این رویکرد اگرچه کامل نبود ولی قبول داشت که اعضای هیأت علمی افرادی را برای ریاست دانشگاه به وزیر علوم معرفی کنند و او در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح کند و فردی برای ریاست دانشگاه انتخاب شود که حمایت عموم دانشگاهیان را با خود داشته باشد.
وی در پایان تأکید کرد: در حوزه علم و آموزش و دانشگاه مثل هر حوزه دیگر، اولین اصل «رویکرد» است. اگر دیدگاه ما به جهان، انسان و جامعه اصلاح نشود و به زندگی، نظم و سامان اجتماعی متناسب با نیاز و خواست انسان امروز و مقتضیات جهانی نگاه نداشته باشیم، معلوم نیست راهحلهای مطرح شده برای مسائل پیش رو بتواند کارآمد باشد.
نباید با ذهنیتهای بسته و جهتدار به سراغ امور پیچیده کشور رفتاصل دوم «کارشناسی» است یعنی باید به مسائل و تنگناها و بحرانهای موجود کارشناسانه پرداخت و کارها را به کاردانان آگاه و روشن و بیدار سپرد، نه آنکه با ذهنیتهای بسته و جهتدار به سراغ امور پیچیده کشور رفت. حداقل این است که زمینههای آزادانه و مؤثر گفتوگو را در جامعه، میان اهل نظر و فن فراهم شود که بتوانند نظرشان را مطرح کنند و این فکرها به مرحله عمل برسانند.
خاتمی در پایان افزود: این روزها کشور در شرایط حساسی به سر میبرد، انشاءالله خداوند شرّ دشمنان را کم کند و در موقعیت کنونی ما دیگر شاهد تنش تازهای در عرصه حیات منطقهای و ملی نباشیم؛ و جامعه ما بتواند راه توسعه مردمسالار را با سلامت و امنیت طی کند. به هرحال چشم امید ما همیشه برای عبور از بحرانها و گشودن افقها در همه زمینهها به نهاد دانشگاه و دانشگاهیان عزیز است.