به نقل از «مهر»

چگونه عشق به عامل اصلی افزایش سن ازدواج جوانان تبدیل می شود؟

تاریخ انتشار: ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۶۸۴۱۸۳

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه-ابوالفضل اقبالی*: یکی از مهمترین ویژگی های جوامع در حال گذار، از جمله جامعه ایرانی سرعت تحولات اجتماعی آنها است. از جمله عرصه ‌های اجتماعی پرتحول در جامعه ایران در چند دهه اخیر، عرصه خانواده و قلمروهای جنسیتی ناظر به آن است. خانواده ایرانی در دهه ‌های گذشته شاهد تحولات عمیق و گسترده ‌ای در فرم و محتوا و کارکردهای خود بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از مهمترین مصادیق تحولات فرهنگی در خانواده ایرانی در دهه های اخیر، تحول در الگوهای همسرگزینی و ازدواج است که با تحولات معنایی عشق در دنیای مدرن پیوند وثیق پیدا می کند.

در گذشته کنشگر اصلی و فعال در امر ازدواج جوانان، خانواده به معنای گسترده آن بود و گفتمان حاکم بر مناسبات عاطفی زن و مرد بر سه عنصر «ازدواج»، «خانه» به مثابه جغرافیای تمرکز کنش عاطفی، و «عشقِ منحصر و پایدار» تاکید داشت. کنش عاطفی و جنسی زن و مرد در گذشته به صورت غیر هم ارز و در یک شبکه معنایی برخواسته از نظم اجتماعی جامعه و الگوهای نقشی ناشی از آن شکل گرفته و فهم می شد. اما امروزه تحولات اجتماعی و اقتصادی به شکل گیری موقعیت منعطف و تقریبا هم ارز زن و مرد در روابط اجتماعی منجر شده و کنش عاطفی زن و مرد نیز به تبع آن در فضایی سیال و بدون چارچوب های تعهدزا پیگیری می شود.

اما شاید مهمترین تمایز امر عاطفی در گذشته و امروز به واحد کنشگری در این عرصه مربوط می شود. برخلاف گذشته که واحد کنشگریِ عشق، خانواده به معنای گسترده بود و روابط عاطفی زن و مرد در سپهری یکپارچه و شبکه ای نیرومند از روابط مشابه میان اعضای خانواده و خویشاوندان صورتبندی می شد، در جامعه امروز این واحد کنشگری به فرد تقلیل یافته و او کنشگر فعال در عرصه عشق و ازدواج است. همین تمایز مهم است که به گفتمان اصالت عشق هژمونی بی بدیل بخشیده و برخلاف گذشته که ازدواج را مقدمه عشق می دانستند، امروزه عشق دریچه ورود به زندگی مشترک محسوب می شود.

ویژگی متمایز دیگر عصر مدرن هویت متکثر و نوعی جبر انتخابِ مدام است. امروزه آدمی خود را هر لحظه در وضعیتی پر از «گزینه» مشاهده می ‌کند که ناگزیر است هر آن یکی را برگزیند. از این رو کسی نمی‌تواند خود را از وضعیت رو به تکثر که هر روز بر گزینه‌ های پیش‌ رو افزوده می ‌شود کنار گذارده و به یک گزینه ثابت یا به یک سرنوشت مشخص قناعت بورزد. در وضعیت متکثر جهان امروز، امر عاطفی نیز ماهیتی متکثر و متنوع پیدا کرده و عشق از وضعیت اسطوره ای و استعلایی خود در گذشته به امری زمینی و این جهانی تبدیل می گردد.

شاید بهترین تعابیر و تحلیل ها از عشق در دنیای مدرن را در عبارات گیدنز و باومن در توصیف عشق می توان یافت. عشق به مثابه حادثه ای که مرزهای تعهدپذیری، پایداری و انحصارطلبی را از پیش روی خود برداشته است و متاثر از روحیه مصرف گرایی دنیای مدرن، به معشوق به چشم کالای مصرف شونده می نگرد. تعهد در عشق به مثابه دامی تلقی می گردد که ممکن است درهای پیش روی فرد را به سوی احتمالات عاشقی دیگر ببندد و افراد همواره سعی می کنند در روابط عاطفی خود از این تعهد دوری کنند.

مشاوره‌ها به افراد می‌آموزند که «وقتی خود را متعهد می‌سازید، به یاد داشته باشید که احتمال دارد در حال بستن در به روی دیگر احتمالات عاشقانه‌ای باشید که ممکن است رضایت‌بخش‌تر و قانع‌کننده‌تر باشند، اگر می‌خواهید از دوستی خود احساس رضایت کنید نه تعهد بدهید و نه تعهد بگیرید. همیشه همه درها را باز نگه دارید» (باومن، ۱۳۸۴: ۱۴۷). از نظر باومن جامعه فردگرایانه سیال مدرن تعهدات بلند مدت را به امری کمیاب، التزام بلند مدت را به توقعی نادر و وظیفه مساعدت متقابل مبتنی بر «هرچه بادا باد» را به قولی غیر واقع بینانه و بی‌ارزش بدل کرده است (Bauman: ۲۰۰۰). عشق در این وضعیت خیلی زودهنگام شکل گرفته و سریعاً به اوج خود رسیده و در پی آن باشتاب و بدون هیچ انتظاری وصال رخ می‌دهد و آنگاه بعد از وصال نیز فراق به وجود می‌آید. این فراق، فراقی نه از سر مهر و دوستی، بلکه از سر کینه و نفرت است که در عشق‌های طبیعی و جنسی امری معمول و شایع می‌باشد.

واضح است که در این شرایط عشق به مثابه مقدمه و دریچه ورود به زندگی مشترک طولانی مدت اساسا تحقق نمی یابد. در وضعیت جدید که برآن وجدان متغیر حاکم است، برقراری ارتباط ثابت و پیوند روشن بر آن امری ناممکن و یا بسیار سخت است. (باومن،۸۷:۱۳۸۴) از سوی دیگر تکرار تجربه های عشقی زودگذر چه بسا به بدبینی های عمیق و سرخوردگی های مفرط از رابطه با جنس مخالف در افراد به ویژه در میان دختران منجر می شود. در این شرایط که تمامی عناصر فرهنگ مدرن از رسانه ها تا نظامات مشاوره ای، آموزشی و تربیتی و... مشغول برساخت همین تصویر از عشق برای افراد هستند و آن را به مثابه امری مقدس و لازمه ورود به زندگی مشترک می دانند، جوانان در پی یافتن «نیمه گمشده» خود سرگرم تکرار تجربه های عشقی خود شده و به ازدواج و تشکیل خانواده به دیده تردید می نگرند.

*دانشجوی دکتری علوم اجتماعی دانشگاه تهران

کد خبر 4610538

منبع: مهر

کلیدواژه: خانواده عشق مدرنیته

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۶۸۴۱۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جوانی جمعیت نیازمند اغنا سازی است

مرضیه اتو گرا در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه رویداد جوانی جمعیت با اشاره به ماده ۱۹ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مبنی بر اعطای جایزه به برترین ها که شامل دستگاه ها برای میل به اهداف قانون برگزار خواهد شد افزود: ستاد ملی جمعیت مکلف است با تبیین شاخصهای ارزیابی، سلامت و سنجش تفکیک خانواده، رسانه، سازمان‌های مردم نهاد، دستگاه های اجرایی، شرکت ها، موسسات خصوصی، مدیران و نخبگان را مورد بررسی قرار دهد و نهادهای زیربط که اثربخشی در رشد ازدواج و فرزندآوری و فعالیت های موثری را داشته اند را شناسایی و اقدام به تقدیر به نحوه شایسته از آنها نماید.

وی در ادامه با اشاره به اینکه از اهداف دیگر این رویداد فراهم سازی شرایطی برای تبادل اندیشه بین صاحب نظران حوزه خانواده، جمعیت، ایجاد انگیزه و همچنین زمینه فرهنگی و هنری و ترویج فرهنگ ازدواج و فرزندآوری و روحیه کار تیمی برای ظهور استعدادهای علمی است خاطرنشان کرد: افراد مختلف در جامعه در فضای عمومی و نظام بهداشتی کشور با توجه به تلنگری که خورده اند برای اقدام موثر، تلاش بیشتری خواهند کرد که در امر جوانی جمعیت در کشور موفق باشند.

مسئول کار گروه جمعیت و فرزندآوری در هیات اندیشه ورزی امور بانوان استانداری گفت: ما شاهد این هستیم که شیب کاهش جمعیت در استان همدان کمتر شده است البته هنوز به ایده آل مطلوب نرسیده ایم، در زمینه جوانی جمعیت ما نیاز به فرهنگسازی داریم بدان گونه که فرهنگ زایمان طبیعی بعد از سزارین، فرهنگ شرکت در کلاسهای آمادگی بارداری، کاهش ترس از زایمان، خوشایند سازی بارداری ورضایت مندی مادران از مراکز بهداشتی و بیمارستان ها را بالا ببریم.

اتو گرا اذعان داشت: اغنا سازی عمومی و همگانی باید در این زمینه بصورت کامل انجام شود که همه مدیران دستگاه ها و کارکنان در هر اداره ای که هستند مسئله جوانی جمعیت را با معنای سلامت در نظر بگیرند و سلامت ما در گرو سلامت زنان، خانواده ها وفرزندان است.

وی تاکید کرد: پیشگیری از سقط جنین، سقط انتخابی که مادر خود رضایت به این کار دارد و آگاه‌سازی تشخیص زودرس ناباروری و درمان به موقع آن، به موقع ازدواج کردن و رعایت سبک زندگی سالم باید در جامعه پیگیری شود که هم اکنون توسط قرارگاه ورستاد جمعیت مورد بررسی قرار گرفته است.

کد خبر 6092529