به نقل از «ایرنا»

ابرتورم به آسمان اقتصاد ایران نمی رسد

تاریخ انتشار: ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۷۱۰۱۲۷

تهران- ایرنا- ونزوئلایی شدن اوضاع اقتصادی ایران نگرانی است که برخی آن را مطرح می سازند. واقعیات اقتصاد ایران و تفاوت های چشمگیر میان دو کشور باعث می شود تا ابرتورم یا ونزوئلایی شدن هرگز به وقوع نپیوندد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در طول یک سال گذشته به دلایل متعددی که سرچشمه آن آغاز جنگ اقتصادی دولت «دونالد ترامپ» با جمهوری اسلامی ایران بود، به سرعت قیمت ارز افزایش یافت و در برابر افزایش قیمت دلار، ارزش واحد پول ملی کشورمان کاهش یافت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در حالی که دولت دوازدهم در ابتدای راه به دنبال تثبیت تورم تک رقمی بود، افزایش نرخ ارز، هجوم نقدینگی های سرگردان به بازارهای مختلف و در نهایت رها شدن فنر تورم تمام تلاش دولت را برای مهار تورم نقش بر آب کرد. به طوری که طبق آخرین گزارش بانک مرکزی نرخ تورم 12 ماهه در سال گذشته به 30 درصد رسید و نرخ تورم نقطه به نقطه فروردین ماه هم 50 درصد اعلام شد.
با افزایش نرخ تورم در یک سال گذشته و ادامه آن، ترس از ونزوئلایی شدن و ابرتورمی شدن اقتصاد ایران مطرح شده و پیش بینی های صندوق بین المللی پول هم به نگرانی ها از آینده اقتصادی کشورمان دامن می زند. صندوق بین ‌المللی پول گفته است که تشدید تحریم‌ های نفتی آمریکا علیه ایران‌ می ‌تواند افزایش 50 درصدی نرخ تورم را برای اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد. البته صندوق بین المللی پول اعلام کرده است این تورم با اجرای کامل تحریم های نفتی به وجود می آید.
درحالی که خارجی ها مدعی اند که در آینده نزدیک اقتصاد ایران با ابرتورم مواجه می شود و منجر به کوچک شدن اقتصاد ایران در منطقه و جهان خواهد شد اما مسوولان و کارشناسان ایرانی با قطعیت می گویند اقتصاد ایران دچار ابرتورم نمی شود. به گفته کارشناسان اقتصادی کشورمان، ابر تورم زمانی اتفاق می ‌افتد که یک کشور نرخ تورم بسیار بالا و پرشتاب را تجربه می ‌کند. در چنین شرایطی سطح عمومی قیمت ‌ها در یک اقتصاد به سرعت افزایش پیدا می ‌کند و به عنوان یک ارز رسمی ارزش واقعی خود را از دست می ‌دهد.
هر چند در شرایط جنگ اقتصادی با آمریکا اقتصاد ایران با تنگناهایی جدی روبرو است اما ابرتورم وضعیتی است که اقتصاد کشور ما با آن بسیار فاصله دارد.

** ابزارهایی برای مهار رشد تورم
«هادی حق شناس» کارشناس اقتصادی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا درباره احتمال ابرتورمی شدن اقتصاد کشورمان گفت:‌ در شرایطی که نرخ تورم از 100 درصد عبور می‌ کند از آن به عنوان ابرتورم یاد می ‌کنند. ابرتورم هم به افزایش نرخ تورم در چند روز و چند هفته گفته نمی شود بلکه زمانی اقتصاد دچار ابرتورم می شود که این شرایط ماه ها پایدار بماند.
وی با تاکید بر اینکه به طور قطع تورم ایران به سه رقم نمی رسد،‌ ادامه داد: اگر دولت و به طور مشخص بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه- ستاد اقتصادی دولت- بتوانند سیاست های مالی و پولی منضبطی را تنظیم کنند و رشد نقدینگی را کنترل کنند، تورم کنترل می شود و به سمت ابرتورم هم هیچگاه نخواهیم رفت.
این کارشناس اقتصادی بیان داشت: تورم سالانه کشورمان 30 درصد بوده و این رقم را نمی توان ابرتورم دانست و اعلام کرد. همچنین تورم نقطه به نقطه فروردین ماه حدود 51 درصد اعلام شد بنابراین با تورم سه رقمی فاصله بسیاری داریم. بخشی از این تورم همچنان ناشی از شوک اعمال تحریم های آمریکا علیه اقتصاد ایران و بخشی هم تحت تاثیر رشد نقدینگی در کشورمان است.
حق شناس گفت: البته بخش مهمی از این تورم هم متاثر از بدهی های دولت و شرکت های دولتی به بانک مرکزی بوده است. بنابراین علل تورم 51 درصدی کاملا مشخص است و اگر دولت عوامل رشد تورم را کنترل کند، نرخ تورم هم قابل کنترل خواهد بود.
وی درباره ابزار تاثیر گذار در مهار نرخ تورم اظهار داشت: مهم ترین اقدام دولت برای مهار تورم این است که بتواند شاخص‌ های کل پولی را کنترل کند. به عبارت دیگر دولت باید بتواند رشد نقدینگی و رشد پایه پولی کشور را کنترل کند که این به معنای برقراری انضباط مالی دولت است.

**هراس واهی از ونزوئلایی شدن
طبق اعلام بانک مرکزی نرخ تورم نقطه به نقطه برای اولین بار در 25 سال گذشته از مرز 50 درصد گذشته و به رکورد 51.4 درصد رسیده است. همچنین برآورد سازمان بین ‌المللی پول نشان می ‌دهد که اقتصاد ایران که بزرگ‌ ترین اقتصاد منطقه پس از عربستان محسوب می شود، در سال گذشته میلادی سه و 9دهم درصد کوچک ‌تر شده است. هر چند که به طور قطع اقتصاد ایران به ابرتورم دچار نمی شود اما نکته مهم این است که امروز در بین تمام کشورهای دنیا تعداد اقتصادهایی که دارای تورم بالای 10 درصد هستند، به انگشتان دو دست هم نمی‌ رسد. به همین دلیل است که با افزایش نرخ تورم و شکست رکورد آن نگرانی ‌هایی نسبت به آینده اقتصاد به وجود می ‌آید.
البته کشور ترکیه با وجود ابتلا به ابرتورم توانست با اتخاذ سیاست های درست پولی و مالی نرخ تورم خود را به حداقل ممکن برساند هر چند سال گذشته ترکیه هم مانند ایران با افزایش تورم مواجه شد. بنابراین کنترل و مهار تورم با اعمال انضباط پولی، کنترل نقدینگی و از همه مهم تر کنترل انتظار تورمی قابل اجرا است.
هر چند که عده ای نسبت به ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران هشدار می دهند اما ساختار و بنیه اقتصادی کشورمان اجازه ابتلا به سرنوشت اقتصاد ونزوئلا را نمی دهد چرا که تنها 10 درصد از اقتصاد ایران متاثر از واردات و صادرات است. رشد پایه پولی و نقدینگی در ایران با آن‌ که در سال‌ های گذشته بالاتر از ظرفیت‌های پولی اقتصاد ایران بوده، اما هرگز به اندازه کشوری مانند ونزوئلا نبوده است.
رشد متوسط نقدینگی ماهانه ٢درصدی ایران قابل قیاس با رشد متوسط ٦٠ درصدی ونزوئلا نیست. از سوی دیگر اقتصاد ایران اکنون برخوردار از درآمد صادراتی چند 10 میلیارد دلاری است که اقتصاد ونزوئلا فاقد این درآمدها است. همچنین نسبت متغیرهای پولی تورم ‌زا مانند پایه پولی، کسری بودجه دولت و حتی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نسبت به GDP در ایران بسیار بالاتر از ونزوئلا است و این عامل نقش ضربه ‌گیر تورمی دارد.
بنابراین شاید افزایش نرخ ارز و قیمت برخی از کالاها در کشورمان، در کل شباهت ‌هایی با وضعیت اقتصادی کشور ونزوئلا بیابد و هر چند ساختارهای این دو اقتصاد از جهاتی مشابهت هایی دارند اما از جهات بیشتری تفاوت های قابل توجهی بین دو کشور در میان است.
پژوهش**9345**9279

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اقتصاد اقتصاد ایران ابرتورم تورم ونزوئلا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۷۱۰۱۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همتی رئیس کل اسبق بانک مرکزی: کاهش قیمت دلار در چند روز اخیر به دلیل تزریق است اما این روش جواب نمی دهد / دولت از مردم عذرخواهی کند

«دولت نباید ژست کنترل تورم را به خود بگیرد. به نظر من باید از مردم عذرخواهی کنند و بگویند نتوانستیم تورم را کنترل کنیم.»   عبدالناصر همتی، رئیس کل اسبق بانک مرکزی در گفت‌وگو با هم‌میهن به صراحت بر شکست دولت در مبارزه با تورم تاکید کرد.   در شرایطی که دولت می‌گوید در سیاست‌های پولی موفقیت داشته و توانسته به کنترل رشد نقدینگی دست پیدا کند اما متخصصان این حوزه روند کاهش رشد نقدینگی را نشانه موفقیت دولت در این حوزه نمی‌دانند. همتی با اشاره به اینکه کنترل نقدینگی اقدام مثبتی است، می‌گوید: «مدیریت فقط کنترل نقدینگی نیست.»   *‌اخیراً نرخ تورم سال 1402 از سوی بانک مرکزی اعلام شده که نشان می‌دهد تورم به‌رغم تلاش‌های دولت رشد پیدا کرده و حتی رکورد دولت هاشمی را شکسته است. چرا هیچ‌یک از برنامه‌های دولت برای مهار تورم نتیجه نداد؟ جدولی که در روزهای گذشته منتشر شده آماری است که معمولاً بانک مرکزی به صورت ماهانه برای تادیه دیون و تعهدات به قوه قضائیه ارائه می‌کند تا به منظور رای دادن در اختیار قضات باشد.   یک نکته‌ای را باید مورد توجه قرار داد و آن اینکه در صدر جدول نوشته شده بر پایه سال 1395 درحالی‌که در اواخر سال 1401 پایه شاخص تورم را اصلاح کردند و سال پایه به 1400 تغییر پیدا کرد. بنابراین اگر شما بخواهید براساس سال 1400 این اطلاعات را تعدیل کنید به نظر من به زیر 50 درصد می‌رسد. یعنی نرخ تورم 1402 بین 48 تا 50 درصد خواهد بود. به این ترتیب اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم و براساس سال پایه‌ای که معیار مرکز آمار است که البته بانک مرکزی نیز هماهنگ با مرکز آمار سال پایه را اصلاح کرده، نرخ را اعلام کنیم، عدد 52 برای تورم 1402 باید بین 48 تا 50 درصد اصلاح شود.   *‌اینکه تورم 50 درصد باشد یا 52 درصد چندان در اصل موضوع تغییری ایجاد نمی‌کند. به هر حال آنچه مشخص است اینکه دولت در برنامه کنترل تورم موفق نبوده است. دو نکته را در این زمینه باید اشاره کرد. سال 1402 را با سال آخر دولت دوازدهم که فشار حداکثری وجود داشت نمی‌توان مقایسه کرد. در سال 1398 وصولی درآمد نفتی 12 میلیارد دلار بود و در سال 1399 درآمدها به 7/5میلیارد دلار رسید. درحالی‌که در سال 1402 بنا بر اعلام وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و وزارت نفت درآمد نفتی به 35 میلیارد دلار رسیده است. یعنی پنج برابر درآمد نفتی در سال 1399 سال گذشته درآمد نفتی به دست آمده است.   با این درآمد نفتی و اینکه تاکید می‌شود صادرات غیرنفتی جهش پیدا کرده و مجموع صادرات به 78 میلیارد دلار رسیده، تورم بین 48 تا 50 درصد اصلاً قابل قبول نیست. من سوالم این است که مسئولان دولت سیزدهم که آمار بانک مرکزی در خصوص تورم نقطه‌به‌نقطه شهریور 1400 مورد تاکید قرار می‌دادند امروز چرا آمار بانک مرکزی را مورد نظر قرار نداده و آن را مبنای تحلیل قرار نمی‌دهند؟ پاسخ واضح است. برای اینکه بین آمار مرکز آمار و بانک مرکزی حداقل 10 درصد اختلاف وجود دارد.   نکته دومی که باید به آن توجه کرد این است که حتی اگر بنا بر گفته دولت مبنا را بر نرخ مرکز آمار هم بگذاریم عملکردشان با وعده‌هایی که در این حوزه داده بودند هم‌جهت نیست. وعده داده بودند تورم را اول نصف می‌کنند. یعنی در مرحله اول تورم از 46 به 23 درصد کاهش پیدا کند و بعد هم آن را تک‌رقمی کرده یعنی به زیر 10 برسانند.   امروز با 48 درصد نرخ تورم مواجه هستیم که عملکرد بسیار بدی است و به مفهوم شکست در مبارزه با تورم محسوب می‌شود. بنابراین این دولت نباید ژست کنترل تورم را به خود بگیرد. به نظر من باید از مردم عذرخواهی کنند و بگویند نتوانستیم تورم را کنترل کنیم.   تورم 48 درصد به معنای کنترل نرخ نیست. 48 درصد، تورم بسیار سنگینی است. در شرایط بسیار خاص این تورم ممکن است قابل پذیرش باشد. مانند آنچه در سال 1399 اتفاق افتاد و درآمدها به دلیل شیوع کرونا و حضور ترامپ افت شدید پیدا کرده بود و عملاً درآمد نفتی نداشتیم. مهمترین لنگر نرخ تورم، نرخ ارز است.   دولت نه نرخ ارز را توانست کنترل کند و نه تورم را. امروز می‌بینید که با تزریق بی‌حد درهم و دلار سعی در تقویت ارزش ریال دارند. البته من این اقدام بانک مرکزی را نفی نمی‌کنم. به هر حال کنترل نرخ دلار کار خوبی است و باید هم انجام شود. ولی اینکه با ارزپاشی این کاهش نرخ انجام شود مورد پذیرش نیست و این روش هیچ‌گاه جزو سیاست‌های من نبوده.   تزریق ارز جواب اصلی، اساسی، پایه‌ای، علمی و فنی نیست. راه آن مدیریت درست بازار ارز و شناسایی عوامل مؤثر بر افزایش نرخ ارز است. به هر حال این تورم چه 52 درصد با پایه 95 یا کمتر از 50 درصد با پایه 1400 نشان‌دهنده عدم موفقیت دولت در کنترل تورم و عدم تحقق وعده‌های دولت در این حوزه است.   *‌دلیل عدم اثرگذاری کاهش رشد نقدینگی بر تورم چیست؟ کنترل رشد نقدینگی اقدام مثبتی است و به نظر من باید ادامه پیدا کند. البته من اطلاع دارم که ریشه کاهش رشد نقدینگی که اتفاق افتاده، کنترل ترازنامه بانک‌هاست که حتماً آثار رکودی در اقتصاد و تولید خواهد داشت.   در هر حال صرف‌نظر از علت کاهش رشد نقدینگی، این امر می‌تواند در مهار تورم مؤثر باشد. با این حال باید در نظر داشت که نقدینگی یک واسط است. رئیس‌جمهور و باقی اعضای دولت نباید روی کاهش رشد نقدینگی مانور دهند. مردم که با نقدینگی کاری ندارند. برای مردم تورم و پولی که از جیب‌شان می‌رود مهم است. تورم باید کم شود.      *‌چرا کنترل رشد نقدینگی و افزایش درآمدهای صادراتی نتوانست منجر به مهار تورم شود؟ مدیریت فقط کنترل نقدینگی نیست. مدیریت و کارآمدی اهمیت دارد. کشور کسری بودجه سنگینی دارد. کسری بودجه و اضافه‌برداشت بانک‌ها به اقتصاد فشار می‌آورد. امروز نرخ بهره تامین مالی در بازار بالای 40 درصد است. نرخ 40 درصد به مفهوم آن است که تعادل سیستم پولی کشور از دست‌شان خارج شده است. شما نمی‌توانید بگویید رشد نقدینگی 25 درصد و نرخ بانکی 23 درصد است ولی در بازار نرخ بهره تامین مالی 40 درصد باشد.   این نشان می‌دهد یک جاهایی اشکال وجود دارد. این نشان می‌دهد یک ناهماهنگی در سیاست‌های پولی، ارزی و مالی کشور وجود دارد. تا این ناهماهنگی حل نشود نمی‌توان تورم را کنترل کرد.   آقایان گمان می‌کنند با زدن دکمه کنترل نقدینگی، تورم خود به خود کاهش می‌یابد.  رشد اقتصادی هم بسیار مهم است. رشد اقتصادی سال گذشته ناشی از تولید نبوده. عمده آن از محل فروش نفت و رشد بخش خدمات بعد از کرونا به دست آمده است.   بخش غالب رشد بخش خدمات نیز به رشد عملیات واسطه‌های مالی برمی‌گردد. بنابراین این رشد به بخش تولید واقعی مربوط نمی‌شود. به نظر من، در حکمرانی مشکل داریم. تا مشکل حکمرانی حل نشود با تکیه بر یک عامل متغیر در سیاست‌های پولی نمی‌توان تورم را کنترل کرد. کانال عصر ایران در تلگرام