جامی است که «عقل» آفرین میزندش...
تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۷۹۹۵۴۱
یکم. امروز را در تقویم، روز حکیم عمر خیام نیشابوری نام دادهاند. این نوشته که گردآوری پارهای از اطلاعات و رخدادها درباره اوست، به ابعاد دیگری از زندگی و دستاوردهای خیام میپردازد.
دوم. عُمَر خیام نیشابوری، زاده ۲۸ اردیبهشت، سده ۴۲۷ در نیشابور همهچیزدان، فیلسوف، ریاضیدان، ستارهشناس و رباعیسرای ایرانی در دوره سلجوقی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
سوم. فقه را در میانسالی در محضر امام موفق نیشابوری آموخت. حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و ستارهشناسی را فرا گرفت. برخی نوشتهاند که او فلسفه را -مستقیم- از زبان یونانی فرا گرفت.
چهارم. ریاضیدانان بزرگ که روی آثار علمی خیام تحقیق کردهاند، معتقدند که خیام فرمولی را در ریاضی پیدا کرده بود که دانشمندان غربی ۶۰۰ سال پس از خیام آن را کشف کردند. خیام نخستین فردی بود که به بررسی معادلههای درجه سوم که یک ریشه مثبت دارند، پرداخت. در حقیقت، واضع هندسه تحلیلی خیام است، نه دکارت.
پنجم. در ۹۳۶ سال پیش، هنگامی که خیام یک ستارهشناس ۲۲ ساله بود، سلطان سلجوقی و وزیر اعظمش او را دعوت کردند که از سمرقند به اصفهان بازگردد و در پایتخت عهدهدار رصدخانه این شهر شود. خیام پس از آن ۱۸ سال در اصفهان ماند و زیج خود را با جدولهای ملکشاهی فراهم آورد. خیام، مدار گردش کره زمین به دور خورشید را تا ۱۶ رقم اعشار محاسبه کرد.
ششم. خیام برای تجدیدنظر در تقویم، طرحی در دست داشت که اندازه خطا را به حداکثر یک روز در ۵۰۰۰ سال کاهش میداد، یعنی معادل حدود ۱۷ ثانیه در سال که دانشمندان تا به امروز به چنین دقتی در طراحی تقویم دست نیافتهاند. میزان دقت در تقویم خیام که تا امروز نیز مورد استفاده است برابر با یک روز خطا در ۳۷۷۰ سال یعنی حدود ۲۳ ثانیه در سال است.
هفتم. خیام در باب تعیین عیار آلیاژها دستاوردهایی دارد و در آیین کشورداری هم دارای رساله است. خیام به واکاوی ریاضی موسیقی نیز پرداخت و مسئله تقسیم یک چهارم را به سه فاصله مربوط به مایههای بینیمپرده، با نیمپرده بالارونده و یک چهارم پرده را شرح داد.
هشتم. خیام در دورهای در ایران میزیست که در اروپا و در دوره موسوم به گوتیک، بحث دانشمندان در این بود که برای مثال، سر یک سوزن چند فرشته وجود دارد و ساعتها روی این مسئله بحث میکردند!
نهم. خیام هرگز ازدواج نکرد و فرزندی نداشت. میگویند کم حرف و گوشهگیر بوده، اما چنان حافظهای داشته که کتابی مفصل را در اصفهان خواند و در نیشابور همهاش را از حفظ نوشت.
دهم. گفتهاند: سنایی و ناصرخسرو از رفقای فابریکِ خیام بودند. گویا روزی در هرات به سنایی تهمت دزدی میزنند. او نیز قلم را برمی دارد و به خیام نامه مینویسد تا او از نفوذش در دولت استفاده کند و از گرفتاری نجاتش دهد. این نامه، قدیمیترین سندِ بر جا مانده درباره زندگی خیام است.
یازدهم. بنا به یک روایت، خیام و حسن صباح و خواجه نظامالملک به «سه یار دبستانی» معروف بودهاند که هر یک در بزرگسالی به راهی رفتند. حسن، رهبری فرقه اسماعیلیه را برعهده گرفت. خواجه نظامالملک، سیاستمداری بزرگ شد و خیام، شاعر و اندیشمند شد. اما محمدعلی فروغی در پیشگفتار تصحیح خودش از خیام اشاره کردهاست: این داستان سند معتبر ندارد و تازه اگر راست باشد، حسن صباح و خیام هر دو باید بیش از ۱۲۰ سال عمر کردهباشند که بسیار دور از ذهن است.
دوازدهم. شماری از چهرههای سرشناس دنیا شیفته خیام شدهاند. آبراهام لینکلن شانزدهمین رئیس جمهور آمریکا، مارک تواین نویسنده، پوتین رئیس جمهور روسیه و مارتین لوترکینگ چهره آزادیخواه و مبارز از آن زمرهاند.
سیزدهم. یکی از حفرههای ماه به نام خیام است. در سال ۱۹۸۰ سیارکی به نام Omar Khayyam ۳۰۹۵ نامگذاری شده است.
چهاردهم. علامه محمدتقی جعفری در جایی میگوید: فلسفهگرایی خیام بیش از حکمتگرایی او بوده است. خاقانی شروانی در وصف خیام نیشابوری گفته: هزاران سال، آسمان و اختران او باید بگردد تا از آسیاب دنیا، یک دانه درست، بهسانِ عمر خیام بیرون آید. ۹۰۰ سال پیش از این، زمخشری، مفسر معروف قرآن، خیام را «حکیم و فیلسوف دنیا» نام کرده بود اما ۱۰۰ سال پس از او، شیخنجمالدین رازی، خیام را «سرگشته و گمگشته» خواند. دکتر فردریک روزن میگوید: خیام یعنی شراب! اما موسیو نیکلا مترجم فرانسوی میگوید: خیام صوفی بوده و در دیر و صومعه میزیسته. (ایسنا).
پانزدهم... م. و سخن واپسین، بماند برای خودِ جنابِ خیام؛ آنجا که میگوید: جامی است که عقل آفرینش میزد/ صد بوسه ز مهر بر جبینش میزد/ این کوزهگر دهر چنین جام لطیف/ میسازد و باز بر زمینش میزد...
منبع: روزنامه قدس
انتهای پیام/
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: بزرگداشت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۷۹۹۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قدرت هستهای، ثروت ساز و اقتدار آفرین است/آژانس در حوزه این تکنولوژی مطلقاً همکاری نمیکند
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: قدرت هستهای، قدرت ساز و ثروت ساز و اقتدار آفرین است، نه به دلیل آن کارکردی که آنها از آن سو استفاده کردند بلکه به خاطر تأثیراتی که در شکوفایی و فناوری دارد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمد اسلامی عصر امروز _ چهارشنبه نوزده اردیبهشت_ در نشست خبری با اصحاب رسانه اظهار کرد: کنفرانس با موفقیت برگزار شد، برای نظام سلطه موضوع هستهای ایران منطقه ممنوعه است زیرا قدرت هستهای، قدرت ساز و ثروت ساز و اقتدار آفرین است نه به دلیل آن کارکردی که آنها از آن سو استفاده کردند بلکه به خاطر تأثیراتی که در شکوفایی و فناوری دارد و سایر حوزهها را تحت تأثیر خود قرار میدهد واجد ارزش است و آنها آن را در انحصار خود قرار میدهند.
وی افزود: فناوری هستهای به گونهای است که کل نظام تدارکاتی و لجستیکی هم تحت ضوابط و مدیریت آژانس صورت میگیرد، آژانس وظیفه دارد که این فناوری را گسترش دهد و فناوری هستهای را برای کل بشریت و کشورها پشتیبانی، وساطت، میانجی گری و تشویق کند اما برای جمهوری اسلامی ایران این حمایت را انجام نمیدهند.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: بخشهایی را که آژانس برای ایران انجام میدهد مربوط به حوزه ایمنی و امنیت است اما زمانی که وارد حوزه تکنولوژی و فناوری میشویم، مطلقاً همکاری نمیکنند.
وی ادامه داد: کشور ما به همت جوانان و غیرتمندی نیروهای سازمان انرژی اتمی در این دو دهه گذشته وارد فعالیت اجرایی شده و از طریق تحقیق و توسعه به دست آمده و وارد مراحل صنعتی شده است؛ این برای آنها خوشایند نیست و برای همین با بهانه تراشی و اتهام پراکنی همواره سعی کردهاند که مانع پیشرفت کشور ما شوند.
خبر تکمیل میشود...
کد خبر 751845