به نقل از «ایرنا»

دور از مدار رشد و در چرخه فقر و آسیب

تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۳۷۶۸۷

تهران- ایرنا- «19 میلیون نفر در محلات حاشیه‌نشین، بافت فرسوده و تاریخی ساکن هستند.» این خبری بود که چند روز پیش در خبرگزاری‌ها و شبکه‌های مجازی منتشر شد.

براساس اطلاعات، تهران 374 محله دارد که وجود مسائل و مشکلات متعدد در همه بخش‌ها سبب شده تا اداره این کلان‌شهر نیازمند مشارکت و تعامل دوسویه مدیران شهری و شهروندان باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این میان اداره شهری به این وسعت نیازمند تعامل و مشارکت از پایین به بالاست چراکه بسیاری از مسائل و مشکلات شهری می‌تواند در بستر وجود زیرساخت‌ها و با حضور شهروندان و مشارکت واقعی آنان در حل مشکلات صورت پذیرد تا آنجا که اگر مسائل و مشکلات شهری در همه حوزه‌ها از بخش‌های کوچک یعنی محلات آغاز شود می‌تواند منجر به نتایج مطلوب در حوزه ارتقای زندگی شهرنشینی شود.

البته باید در نظر گرفت که بسیاری از محلات فرسوده و قدیمی شهر نیازمند سند توسعه هستند تا با اختصاص بودجه و برنامه‌ریزی منطبق با نیاز محله توسعه یابند و این امر ممکن نخواهد شد مگر آنکه سند توسعه محلات تدوین و به‌خصوص در بافت‌های فرسوده و ناپایدار پایتخت به مرحله اجرا درآید. با توجه به اینکه اجرای طرح‌های شهرسازی و عمرانی در محله‌های شهر تهران نیاز به تدوین سند توسعه محلات دارد، همچنان خبری از تدوین این سند مهم از سوی شهرداری تهران نیست.

این در حالی است که از ابتدای فعالیت دوره جدید مدیریت شهری تهران، محله‌محوری طرح‌های بزرگ و کوچک شهری ازجمله مسائلی بود که هم اعضای شورای شهر تهران و هم دو شهردار پیشین پایتخت بر آن تأکید داشتند. هرچند در اواخر دوره قبلی مدیریت شهری با هدف اجرای طرح نوسازی بافت فرسوده در محلات پایتخت سند توسعه محلات مناطق 22‌گانه شهر تهران در حال تدوین بود، اما به نظر می‌رسد که تدوین اسناد مذکور یا اصلاح آن در دوره جدید به دلایل نامعلومی متوقف ‌شده است.

**از حرف تا عمل فرسنگ‌ها فاصله است
بافت‌های فرسوده شهری و زندگی مردم در این مناطق موضوع جدیدی نیست. سال‌هاست مسئولین به این قضیه پی‌برده‌اند و در مورد آن صحبت می‌کنند؛ اما دریغ از اندکی رسیدگی و بهبود شرایط. بیشتر از دو سال پیش بود که اکبر ترکان، نماینده ویژه رئیس‌جمهور گفت بافت محله‌های فرسوده باید اصلاح شود، اما این موضوع هم مانند بیشتر مسائل در حد حرف باقی ماند و خبرهای کم یا ضدونقیضی از اصلاح بافت فرسوده و بهتر شدن سطح زندگی مردم ساکن این مناطق حکایت می‌کند.

بااین‌حال، اطلاع دقیقی از اینکه چه تعداد خانه توسط وام نوسازی مسکن در طی این سال‌ها بازسازی یا نوسازی شده‌اند، در دست نیست. به گفته هوشنگ عشایری، معاون وزیر راه و شهرسازی از ابتدای دولت یازدهم تنها 50‌ هزار نفر تسهیلات نوسازی بافت فرسوده دریافت کرده‌اند. علاوه بر این بانک‌های عامل عمدتاً از پرداخت وام 50‌ میلیون تومانی مصوب دولت یازدهم خودداری می‌کنند و مردم نیز از بالا بودن نرخ سود وام نوسازی گلایه‌مندند، این در حالی است که براساس مصوبه هیات‌دولت، بانک‌های عامل باید وام نوسازی را با سود 9درصد پرداخت کرده و مابه‌التفاوت آن را دولت پرداخت کند.

**مهاجرت‌ها، دلیل ناموفق بودن طرح‌های نوسازی
حل مسئله بافت‌های فرسوده به‌ویژه در کلان‌شهری مانند تهران آسان نیست، زیرا غالب محلات جنوب شهری بافت فرسوده دارند. مسئولان در ارتباط با نوسازی بافت فرسوده نیازمند دو اقدام اساسی و هم‌زمان هستند و اگر از انجام هریک از آن‌ها غافل شوند، معضل بافت فرسوده همچنان در شهرهای بزرگ ایران ادامه خواهد داشت. ساکنان بومی مناطق فرسوده شاه‌کلید حل مشکلات هستند، آن‌ها باید در این مناطق باقی بمانند و در غیر این صورت باید منتظر عواقب شوم خروج آن‌ها از محل زندگی‌شان بود.

علاوه بر این بافت‌های فرسوده انتخاب مناسبی برای روستا‌نشینان و افراد کم‌درآمد هستند و آن‌ها اغلب برای ورود به دنیای شهری راهی جز سکونت در مناطق فرسوده نمی‌شناسند. بنابراین اگر قیمت زمین و خانه در این مناطق اندک و قابل‌پرداخت باشد روستانشینان را به طمع شهرنشینی می‌اندازد. به‌صورت کلی می‌توان گفت اگر سکونت مهاجران و اقشار کم‌درآمد در مناطق فرسوده آسان باشد در این صورت اجرای طرح‌های نوسازی بافت فرسوده و تشویق ساکنان بومی مناطق به حضور در منطقه بی‌نتیجه است.

**آمار جمعیت مناطق فرسوده بالاست
آخرین خبر و آمارها حاکی از آن است که جمعیتی حدود 11 میلیون در محلات حاشیه‌نشین و حدود 8 میلیون نفر در بافت فرسوده و بافت تاریخی کشور ساکن هستند که رقم بالایی است؛ یعنی 19 میلیون از جمعیت 60 میلیون شهرنشین کشور در این مناطق سکونت می‌کنند.

به نقل از ایسنا و به گفته تقی رستم‌وندی، رئیس سازمان امور اجتماعی کشور قرار است سال 98 آغاز یک تحول عمده در حوزه اقدامات و مداخلات دستگاه‌های دولتی در محلات هدف بازآفرینی شهری باشد. با توجه به اسناد منتشرشده این جمعیت 19 میلیون نفری که در این مناطق ساکن هستند به فقر شهری، مشکلات کالبدی مسکن، پسماند، عقب‌ماندگی از نظام آموزشی و پایین بودن بهداشت مبتلا هستند و بنابراین لازم است در این محلات با هم‌افزایی همه دستگاه‌ها اقدامات و مداخلات مربوطه شکل بگیرد.

با استناد به صحبت‌های رستم‌وندی، ائتلافی بین هلال‌احمر، سازمان فنی حرفه‌ای و معاونت زنان و وزارت کشور ایجاد شده است که تلاش می‌کند در 22 استان کشور مدل خاصی را که در حوزه کارآفرینی طراحی شده است به اجرا دربیاورد و امید می‌رود که با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته سال 98 سرآغاز یک تحول خوب در حوزه مداخلات این سکونتگاه‌ها باشد.

**افزایش آسیب‌های اجتماعی در بافت‌های فرسوده
سازمان مدیریت بحران می‌گوید ٧٨‌ هزار هکتار و وزارت راه، آن را ١٣٠‌هزار هکتار اعلام می‌کند. موضوع بر سر مساحت بافتی است که سال‌هاست در رابطه با آن هشدار می‌دهند و به‌اصطلاح فرسوده می‌نامندش، اما مسئله مهم‌تر آدم‌هایی هستند که در این بافت زندگی می‌کنند؛ آدم‌هایی که حتی بر سر تعدادشان هم اختلاف است اما یک موضوع در موردشان مشترک است، درصد بالایی از آسیب‌های اجتماعی ایران، میان آن‌ها به وجود می‌آید و بزرگ می‌شود.

به‌جرأت می‌توان گفت که متأسفانه در کشور ما آن‌طور که باید به بافت فرسوده توجه نشده است، درحالی‌که از نظر سازمان مدیریت بحران باید حساسیت‌های لازم نسبت به این موضوع در میان مردم و مسئولان به وجود بیاید. فقر شهری، تاب‌آوری پایین و بحران هویت سه معضلی است که در محدوده‌های فرسوده شهری با آن مواجه هستیم.

حرف‌وحدیث‌ها درباره بافت فرسوده در ایران و اتفاقاتی که در آن می‌افتد، کم نبوده است. مسئولان وزارت راه و شهرسازی همیشه از اختصاص دادن بودجه‌های مختلف برای نوسازی آن‌ها گفته‌اند و مسئولان اجتماعی، درباره وقوع اتفاقات مختلف و آسیب‌های اجتماعی در این بافت هشدار داده‌اند اما در واقعیت هیچ تلاشی برای پایان دادن به این وضعیت انجام ‌نشده است و وعده‌ها در حد حرف باقی ماندند.

گزارش‌ها این واقعیت را برملا کرده‌اند که 65 درصد از آسیب‌های اجتماعی تهران در بافت‌های فرسوده پایتخت اتفاق افتاده و نشان می‌دهد بیشتر افرادی که در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار دارند که این موضوع نسل جوان جامعه را تهدید می‌کند. با توجه به اینکه حاشیه‌نشینی، بافت‌های فرسوده و محلات اقماری بسترهای مناسبی ‌برای بروز و تقویت ناهنجاری‌های اجتماعی هستند، در تهران هم بیشتر آسیب‌های اجتماعی مانند کودکان کار و خیابان، خرده‌فروشی مواد مخدر، زندگی مهاجران داخلی و خارجی و همچنین اختفای برخی بزهکاران در این‌گونه محلات است.

البته این آسیب‌ها در مناطق فرسوده به یک‌شکل نیستند و در مکان‌های مختلف، نمود و قوت مختلفی دارند. شدت آسیب‌های اجتماعی در بافت‌های فرسوده شهری نیز متفاوت است و خود بافت در قوت و شدت نوع آسیب تأثیرگذار است. به‌عنوان‌مثال برخی مناطق به دلیل سرقت بسیار معروف می‌شوند. برخی دیگر از مناطق به دلیل فروش مواد مخدر و مناطق دیگری هم هستند که به دلیل فحشا شهرت پیدا می‌کنند.

**زلزله در بافت‌های قدیمی فاجعه‌بارتر است
فارغ از مشکلات و مسائل اجتماعی که بافت‌های فرسوده با خود به همراه دارند، با توجه به قرار گرفتن شهری مثل تهران روی گسل‌های حساس و متعدد، در صورت وقوع زلزله؛ شاهد مرگ افراد بسیاری در این مناطق هستیم. نکته مهم اینکه به دلیل نفوذناپذیری بافت‌های فرسوده عملاً امدادرسانی در زمان بروز حادثه غیرممکن است و کار آواربرداری و بیرون کشیدن انسان‌ها از زیر آوار ماه‌ها به طول می‌انجامد؛‌ ازاین‌رو سازمان مدیریت بحران به‌عنوان نهاد بالادستی باید با کمک شهرداری‌ها و نهادهای ذی‌ربط در این مورد تدبیر کند.

در پایان لازم به ذکر است، در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن اصلاح کامل بافت‌ فرسوده شهری 10 و 15 سال زمان می‌برد. از سوی دیگر بعد از گذشت این زمان مساحت زیادی بافت فرسوده جدید خواهیم داشت که باید برای نوسازی آن‌ها اقدام کنیم. برای نوسازی بافت‌های ‌فرسوده نیازمند برنامه‌های توسعه شهری و تأمین منابع مالی موردنیاز و نیز مشارکت ساکنان این مناطق هستیم. مهم‌ترین مسئله جذب این افراد به فعالیت‌های اقتصادی شهری است، زیرا بافت‌های فرسوده اغلب نیروهای کاری جوان و خوبی دارند و می‌توان از این طریق برای اشتغال آن‌ها نیز چاره‌ای اندیشید.

منبع: روزنامه توسعه ایرانی؛ 1398.02.31
گروه اطلاع رسانی**9370**9131

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اجتماعي توسعه ايراني آسيب هاي اجتماعي حاشيه نشيني

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۳۷۶۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اختصاص بیشترین سهم قیر رایگان استان آذربایجان شرقی به اهر

محمد آئینی با اشاره به اینکه ۳۰ درصد شهر اهر دارای بافت فرسوده و ناکارآمد است گفت: طبق سند ستاد بازآفرینی، دستگاه‌های اداری موظف هستند یک سوم اعتبارات و طرح‌های تملک دارایی سرمایه سهم ادارات را برای نوسازی و بازسازی محلات با بافت فرسوده اختصاص دهند که در این راستا بیشتر معابر محله‌های ده گانه محروم و کم برخوردار آسفالت ریزی گردید و امیدواریم امسال نیز شاهد آسفالت همه معابر در مناطق ۱۰ گانه این شهرستان باشیم.

وی در سفر یک روزه به شهرستان اهر و شرکت در مراسم افتتاح معابر شهری بافت فرسوده به طول ۲۱ کیلومتر این شهرستان افزود:سال گذشته با صدور ۹۰ هزار پروانه بافت فرسوده در بحث بازسازی و نوسازی مساکن فرسوده، تاکنون در مجموع ۲۶۳ هزار پروانه واحد بافت فرسوده در کشور صادر شده است که رکورد ۳۰ ساله را شکسته‌ایم و امیدواریم امسال با کمک مردم این رقم به ۴۰۰ هزار پروانه افزایش یابد

وی در ادامه به تخصیص اعتبارات، تشویقی‌ها و تسهیلات بانکی برای نوسازی و بازسازی بافت مساکن فرسوده اشاره کرد و افزود: دولت سیزدهم موضوع نوسازی مساکن را در اختیار مردم گذاشت و سعی گردید با مشارکت مردم، اعطای تشویقی‌ها، تسهیلات بانکی و ... زمینه را برای شرکت مردم در نوسازی مساکن فرسوده مهیا سازیم که امیدواریم این مشارکت در منطقه ارسباران و شهرستان اهر که مشکل مساکن فرسوده دارند بیشتر تحقق یابد. 

معاون وزیر راه و شهرسازی به اشاره به اینکه کار‌های زیادی در زمینه بازسازی و نوسازی بافت فرسوده در منطقه ارسباران و شهرستان اهر انجام شده است گفت: متاسفانه آمار ساخت و ساز‌ها نسبت در این شهرستان و منطقه ارسباران پایین می‌باشد و امیدواریم به این امر اهتمام ویژه‌ای صورت پذیرد.

آئینی همچنین از اختصاص سهم ۸۰ درصدی مشابه وام نهضت ملی برای نوسازی بافت‌های فرسوده در مناطق تاریخی خبر داد و افزود: در این راستا ۸۴ هکتار از بافت‌های فرسوده مناطق تاریخی شهر اهر نیز تحت پوشش این وام قرار می‌گیرد و نیازمند است که شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر اهر نسبت به این موضوع با جدیدت تمام ورود کنند تا تجربه زلزله ارسباران را شاهد نباشیم.

وی در ادامه به برخی تسهیلات بانکی، تخفیف‌های عوارض ساخت و ساز، وام‌های تشویقی برای نوسازی بافت‌های فرسوده نیز اشاره کرد و گفت: در روز شوراها، هدیه شهرداری و شورای اسلامی شهر اهر اهدای پروانه با تخفیف ۱۰۰ درصدی در عرض ۲ هفته برای نوسازی واحد‌های فرسوده می‌باشد و در خصوص تسهیلات بانکی نیز۹۰ میلیون تومان وام قرض الحسنه ۳ ساله با کارمزد کم برای متقاضیان نوسازی بافت فرسوده اعطا خواهد شد.

گفتنی است با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی در اهر، شش هزارمین واحد مسکن روستایی بصورت نمادین در روستای خونیق افتتاح شد.

نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم گفت: سال گذشته بیش از ۱۲۰ کیلومتر مربع آسفالت ریزی در شهرستان اهر با اعتبار ۲۹ میلیارد تومان انجام گردید که نسبت به چندین سال قبل بی سابقه بود. 

احمد محرم زاده با اشاره به سابقه و قدمت تاریخی شهرستان اهر گفت: اهر دارای علما، دانشمندان، نخبگان و فرهیختگان زیادی بود که سهم بزرگی در توسعه و پیشرفت فرهنگی و ... این شهرستان، منطقه ارسباران و حتی کشور داشتند و از این رو برای توسعه و پیشرفت این شهرستان باید توجه ویژه شود.

باشگاه خبرنگاران جوان آذربایجان شرقی تبریز