جایی که شعر و داستان بی‌بُته می‌روید!

محمدرضا روزبه می‌گوید: مسلما شاعر و نویسنده‌ای که ارتباطش را با سنت‌ها و پشتوانه‌های ادبی، فرهنگی و تاریخی جامعه خودش قطع کند، اثرش از تاریخیت، معنامندی و بسیاری از قابلیت‌ها تهی می‌شود. در آن‌جا با شعر یا داستانی به اصطلاح بی‌بُته و بی‌هویت مواجه خواهیم بود.

این شاعر و منتقد ادبی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره میزان نمود و تاثیر ادبیات کهن و کلاسیک در آثار ادبی معاصر اظهار کرد: ادبیات کهن و کلاسیک همواره بر ادبیات پس از خود تاثیر داشته و نشانه‌ها و نمودهای آن در ادبیات امروز و هر روزگاری وجود داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما بنا به عوامل ادبی، سیاسی، اجتماعی، گفتمانی و ... این تاثیرگذاری ضعف و شدت پیدا کرده و درحالی که همواره بوده ولی صور و ابعاد آن تغییر پیدا کره است. مثلا در شعر امروز، گاه مفاهیم گذشته با نوعی دگردیسی، ساخت‌های زبانی، تصاویر با نوعی آشنایی‌زدایی و عادت‌زدایی و قالب‌ها دوباره تکرار می‌شوند و پشتوانه‌های فرهنگی در شعر امروز نمود پیدا می‌کنند.

او افزود: اما هرچه جلوتر می‌رویم تحت تاثیر پارادایم‌ها و الگوهای فرهنگی، اجتماعی، گفتمانی و تغییر ذائقه‌ها و سلیقه‌ها و ساختارهای متفاوت، تاثیر ادبیات کلاسیک بر ادب امروز کم‌رنگ‌تر می‌شود. در برهه‌هایی از زمان که جریان‌های ادبی و فرهنگی مدرنیسم غلبه پیدا کردند، ارتباط ادبیات ما با ادب کهن و معیار و موازین آن کم‌رنگ‌تر شده است و در برهه‌هایی که ما دوباره به سنت‌ها گرایش نشان دادیم، می‌بینیم که تاثیر ادبیات کهن دوباره بیشتر شده است. مثلا در دهه ۵۰ بر اثر غلبه مدرنیسم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ظهور جریان‌های ادبی غرب‌نمون مثل موج نو، موج ناب و شعر حجم، ارتباط شعر ما با موازین شعر قدیم کم‌تر شد.

روزبه با نوسانی دانستن تاثیر ادبیات کهن بر ادبیات معاصر در زمان‌های مختلف، درباره اثرپذیری آثار ادبی بعد از انقلاب از ادب کلاسیک گفت: بعد از انقلاب به دلیل گرایش به سنت‌ها از جمله سنت‌های فرهنگی و ادبی دوباره شاعران به قالب‌های کلاسیک گراییدند و پاره‌ای از مسائل و موضوعات شعر قدیم مثل حکمت، مفاهیم دینی، مفاهیم عرفانی، مفاهیم مذهبی، مفاهیم آیینی و عاشورایی و انتظار دوباره تجلی پررنگ‌تری یافتند. به هر حال تاثیر ادبیات کلاسیک بر شعر امروز، حالت نوسانی و شناور دارد و به اقتضای سلیقه‌ها، بافت و الگوهای فرهنگی و اجتماعی، در هر روزگار ضعف و شدت پیدا کرده است. 

این نویسنده در پاسخ به سوالی درباره آسیب‌شنایی دوری شاعران و نویسندگان نسل جوان از ادبیات کلاسیک بیان کرد: همان‌طور که کهن‌گرایی تعصب‌آلود و ناآگاهاه به حال خلاقیت ادبی مضر است، قطع ارتباط با پشتوانه‌های فرهنگی و ادبی هم زیان‌مند است.  و به قول الیوت «سنت، بالقوه ذخیره و پشتوانه نوآوری است». اساسا ما نوآوری و تجدد را در قیاس با سنت‌ها می‌شناسیم.

او با بیان این‌که مسلما شاعر و نویسنده‌ای که ارتباطش را با سنت‌ها و پشتوانه‌های ادبی، فرهنگی و تاریخی جامعه خودش قطع کند در خلأ به سر می‌برد و دست و پا می‌زند، ادامه داد: در این صورت شعر از پشتوانه‌های فرهنگی خالی می‌شود. مسلما هنرمند خلاق می‌کوشد سنت را نو کند و نشانه‌ها و استاتیک سنتی را در بافت و قالبی نو به کار ببندد؛ همان کاری که بسیاری از داستان‌نویسان روزگار ما انجام داده‌اند و شیوه روایت‌ها و حکایت‌های کهن را تازه کرده و در بافت داستان‌های نو قرار داده‌اند. بسیاری از داستان‌نویسان ما هم مفاهیم، هم شیوه‌های روایی و هم تکنیک‌های داستانی قصه‌های کهن را نو کرده‌اند و در خدمت مفاهیم نو به کار بسته‌اند و این خودش شده است یک سبک و شیوه و تجلی زیبایی‌شناختی در ادبیات امروز. 

انتهای پیام

منبع: ایسنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۹۰۷۱۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تجمعات در آمریکا از روی انسانیت و عدالت خواهی است

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام حمید شهریاری در این دیدار طی سخنانی با تاکید براهمیت کشور هندوستان در اشاعه ادبیات وحدت و مقاومت، اظهار داشت: هر تحلیلی از هر منطقه‌ای در جهان هستی و در روزگار کنونی، نیازمند یک نگاه کلی به جغرافیای جهان و به خصوص جغرافیای سیاسی جهان است، بدون آنکه بدانیم در جهان کنونی چه اتفاقاتی رخ می‌دهد نمی‌توانیم محدوده جغرافیایی خود و محلی که فعالیت می‌کنیم را تشخیص دهیم.

وی افزود: نگاه کردن از بالا باعث می‌شود انسان دید کلی نسبت به مسائل پیرامون خود پیدا کند که سبب خواهد شد نسبت به تصمیمات خود دقت بیشتری داشته باشد، نکته دیگر این است که در وضعیت دنیای کنونی عده‌ای سرمایه دار به مانند قارون حاکم بر جهان هستند و قدرت و ثروت ظاهری جهان را در اختیار دارند؛ طبیعتاً دل مردمان عادی را به سمت خودشان جذب می‌کنند، این جذابیتی که براثر ثروت و قدرتی که استکبار جهانی دارد بر کسی پوشیده نیست و امروز آمال بسیاری است.

شهریاری اظهار داشت: یک زرق و برقی در دنیای استکبار وجود دارد که باعث جذب آنان می‌شود که البته امری عادی است؛ در مقابل عده قلیل و کمی هستند که معتقدند ثروت قارون و قدرت فرعون یک مسئله ظاهری و موقت است و قدرت و ثروت واقعی در ید الهی است.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، عدالت محوری را یک اصل دانست و تصریح کرد: این دو اعتقادی است که هر کدام، پیروان خاص خود را دارد، اما تکلیف چیست، معیارمان در ارزشگذاری و بالاترین ارزشی که باید در سخنرانی‌ها و توصیف و توضیحاتمان تاکید کنیم دوگانه‌ای است بین عدالت و ظلم؛ از بهشت و جهنم، اوصاف خداوند و اخلاق حسنه پیامبر (ص) سخن می‌گوئیم اما در حقیقت ارزشمندترین موضوعی که بر روی زمین باید بدان توجه نمود عدالت است.

وی گفت: اگر از نظر قدرت و ثروت در این صحنه بخواهیم با پول و قدرت ظاهری دنیا حرکت کنیم، شکست خواهیم خورد، باید معیاری داشته باشیم و اندیشه فاخر اسلامی را در دل این افرادی که دل به جایی دیگر بسته اند جذب کنیم تا برسد آن روزی که قارون‌ها شکست بخورند و همین‌ها که حمایت می‌کنند و ثروت قارون را دنبال می‌کنند، مشاهده کنند که قارون و ایادی‌اش در دل زمین فرو می‌روند و می‌گویند چه خوب شد که ما این مسیر را نرفتیم؛ لذا عدالت بدین معنا است که خون کسی بی گناه ریخته نشود.

شهریاری بیان داشت: طبیعی است که هر موجود زنده حق زندگی دارد و اگر این حق از او گرفته شود ظلم شده است و عدالت اقتضا می‌کند انسان‌ها زندگی کنند، حال از هر دین و مذهب هم باشد، تا شمشیر دست نگرفته و خون نریخته است کشتن او جایز نیست؛ لذا باید در دل جوان‌هایمان عدالت خواهی را زنده کنیم، البته معنای عدالت و ظلم را همه می‌دانند؛ زن و کودک فلسطین را به خاک و خون کشیدند اما افرادی که حتی مسلمان نیستند و از روی انسانیت و عدالت خواهی در آمریکا تجمعاتی بر حمایت از فلسطین برپا می‌کنند را همگان مشاهده می‌کنند، بنابراین آنچه که می‌تواند تمام اختلافات را حل کند، ادبیات عدالت محور است در این میان بالاترین ارزش آسمانی تقوا و بر روی زمین عدالت است و ضد آن ظلم.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، در ادامه گفت: فرهنگ مقاومت در برابر ظلم هم یک وظیفه انسانی و هم یک وظیفه دینی و شرعی است که از امام حسین (ع) یاد گرفته ایم؛ باید ویژگی‌هایی که امام حسین (ع) در راه عدالت خواهی و مقابله با ظلم و مقاومت شهید شدند را گفت و این نوع ادبیات را باید تولید کرد.

وی افزود: در مقابل این ادبیات، استکبار جهانی به عنوان ظالم اصلی بر روی زمین است که به دنبال گسترش صفت اختلاف و جنگ میان شیعه و سنی و درگیری میان هندو و مسلمان در هندوستان می‌باشد و این ذات استکبار جهانی است که باید بدان توجه کرد.

شهریاری خاطر نشان کرد: اکنون توسط آمریکا ۳ پروژه اساسی در دنیا دنبال می‌شود، اول اسلام هراسی، که در هندوستان این مسئله را به خوبی مشاهده می‌کنید مانند ایجاد گروه داعش و قرآن سوزی، دوم پروژه شیعه هراسی است که اکنون نیز جریان دارد.

وی افزود: می‌گویند اگر حماس پیروز شده است به اتکای شیعه پیروز شده و نه به اتکای سران اهل سنت، این مسئله را تداوم راه شیعیان اعلام می‌کنند که در مقابل باید ادبیات عدالت خواهی و عدالت محور را تولید کرد و ترویج داد، لذا ادبیاتی که باید تولید شود، این است که پروژه شیعه سازی پروژه دشمن است، اگر عالم به سمت امام حسین (ع) گرویده می‌شود به دلیل عدالت خواهی و ظلم ستیزی او است.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اظهار داشت: پروژه سومی که استکبار تولید می‌کند، ایران هراسی است به مانند ضدیت با زبان فارسی؛ ایران هراسی در منطقه توسط دشمن به شدت دنبال می‌شود لذا باید مراقبت کنیم در مقابل این ادبیات دشمن بایستیم.

شهریاری ابراز داشت: هر کس در منطقه جغرافیایی خود باید ادبیات بومی خود را تولید کند و هندوستان کشوری بزرگ و با ایالت‌های مختلف است که ظرفیت بزرگی در این مسئله دارد و می‌تواند ادبیات ستیز با ظلم را ترویج و تولید کند.

وی در پایان با اشاره به اهمیت پروژه "آی محسن" و توجه جهان اسلام به این پروژه، تاکید کرد: پروژه آی محسن در مقابل پروژه‌های "ایران هراسی و اسلام هراسی " دنبال می‌شود که با حضور گروه‌های مختلف از کشورهای مختلف در ایران و بازدید از مناطق و مراکز معنوی کشور، بسیاری از شبهات برطرف می‌شود و می‌تواند در خنثی نمودن پروژه‌های دشمن کارآمد باشد و در قسمتی دیگر امکاناتی برای حمایت از ملت مظلوم غزه فراهم شده است.

کد خبر 6098309 سمانه نوری زاده قصری