به نقل از «فردا»

شمال تهران ۱۴درصد جمعیت تهران را دارد، اما ۲۳ درصد آب شهر را مصرف می‌کند/ الگوی مصرف‌آب؛ یارانه به نفع ثروتمندان /  ۲۵ درصد آب کشور رایگان است!

تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۹۴۰۸۱۶

در سال جاری نیز اگرچه با بارندگی‌های سیل‌آسای اولین روزهای سال، فرضیه پایان دوره خشکسالی و ورود ایران به دوره ترسالی از سوی برخی مسئولان مطرح شد، اما کارشناسان اقلیم‌شناس با تبیین علمی اثبات کردند این تصور، تصوری خام و فاقد پشتوانه عملی بوده و همچنان خطر تنش آبی برای ایران وجود خواهد داشت. در نتیجه کمبود و تنش‌های آب شرب، مساله‌ای نیست که با بارندگی‌های اخیر رفع شده باشد، چنانکه بررسی‌های یکی از مراکز پژوهشی نشان می‌دهد اگر در مدیریت مصرف آب چاره‌اندیشی نشود، در سال 1400 تنش آب شرب 80 درصد از کل جمعیت شهری ایران را دربر خواهد گرفت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اینکه چگونه می‌توان از تنش آب شرب در کشور جلوگیری کرد، خود نیازمند پژوهش‌های مفصل است، اما آنچه همه مراکز پژوهشی کشور بر آن متفق‌القولند این است که در کنار دوره‌های پی‌درپی خشکسالی و موقعیت جغرافیایی طبیعی ایران، یکی از دلایل اصلی ورود ایران به تنش آبی، مصرف بی‌رویه آب شرب است به‌طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهد هر ایرانی در حالی 208 لیتر در شبانه‌روز آب شرب مصرف می‌کند که این میزان در سطح جهان 70 تا 80 لیتر و در کشورهای پرآب بین 130 تا 150 لیتر است. همچنین نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد بین استان‌های کشور، شهروندان تهرانی بین دو تا سه برابر شهرنشینان دیگر استان‌های کشور آب مصرف می‌کنند.

مصرف بالای شهروندان تهرانی از این منظر دارای اهمیت است که بررسی جزئیات مصرف بین مناطق 22گانه شهر نشان می‌دهد مناطق شمال شهر تهران در یک محدوده با جمعیت 1.4 میلیون نفری (سهم 14.7 درصدی از جمعیت) حدود 22.7درصد آب شرب شهر تهران را مصرف می‌کنند. علاوه‌بر این، از مجموع 22.7 درصدی مصرف کل آب شرب شهری در منطقه شمال شهر تهران، 10 درصد آن برای مصارف لوکس ازجمله استخر، سونا و جکوزی  صرف می‌شود. حال اینکه چگونه دولت اجازه می‌دهد آب شرب با یارانه بسیار زیاد صرف مصارف غیرشرب شود، خود داستان قابل‌تاملی است. در این زمینه اگر نگاهی به پیوست سوم بودجه سال 98 بیندازیم، متوجه می‌شویم اغلب شرکت‌های دولتی آب و فاضلاب و آب منطقه‌ای جزء شرکت‌های زیان‌ده هستند که دولت باید با منابع بیت‌المال آنها را سرپا نگه دارد. علاوه‌بر مصرف بی‌رویه، بررسی‌ها نشان می‌دهد 25 درصد از آب شرب شهری عملا هیچ درآمدی برای دولت نداشته و به سه شیوه یعنی در لوله‌های انتقال آب، مصارف غیرمجاز و تاسیسات شهری از دست می‌رود. حال این سوال مطرح می‌شود که اساسا چرا باید آب شرب شهری با قیمت ارزان در اختیار مصارف لوکس قرار بگیرد و اینکه چرا باید هزینه مصارف لوکس ثروتمندان از جیب شهروندانی پرداخت شود که تنها درآمد آنها یارانه نقدی است.

 مصرف آب هر تهرانی 5.6برابر متوسط جهانی

براساس آمارهای وزارت نیرو، در سال 97 متوسط مصرف یک شبانه‌روز (24 ساعت) هر مشترک خانگی در ایران حدود 689 لیتر بوده است؛ اما این آمار میانگین نمی‌تواند الگوی مصرف در کشور را به‌طور مشخص بیان کند. بر این اساس اگر مصرف در استان‌ها بررسی شود، می‌توان الگوی مصرف را دقیق‌تر ترسیم کرد. در این زمینه بررسی آمارهای ارائه‌شده از سوی معاونت اقتصادی وزارت نیرو نشان می‌دهد مشترکان خانگی در استان تهران با مصرف 1488 لیتر در شبانه‌روز، بالاترین مصرف آب را در کشور و البته در جهان دارند. پس از تهرانی‌ها، هر مشترک البرزی با مصرف 1285 لیتر در شبانه‌روز، دومین پرمصرف آب کشور است. پس از البرزی‌ها، اهوازی‌ها با مصرف 774 لیتر، مازندرانی‌‌ها با مصرف 732 لیتر و قمی‌ها با مصرف 687 لیتر به‌ترتیب در رتبه‌های سوم، چهارم و پنجم قرار دارند. اما از پرمصرف‌ها که بگذریم، مشترکین استان‌های خراسان‌شمالی، خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، سمنان و چهارمحال‌وبختیاری به‌ترتیب با مصرف 403 لیتر، 410 لیتر، 414 لیتر، 446 لیتر و 448 لیتر آب در شبانه‌روز، کم‌مصرف‌ترین مشترکان خانگی آب کشور بوده‌اند.

همان‌طور که مشخص است، آمار مذکور مربوط به هر مشترک بود، حال اگر بعد خانوار را برای هر مشترک به‌طور میانگین 3.3 نفر در نظر بگیریم، هر تهرانی در شبانه‌روز 451 لیتر آب مصرف می‌کند که 5.6برابر میانگین جهانی است. پس از تهرانی‌ها، هر شهروند البرزی در شبانه‌روز 389 لیتر، هر اهوازی 235 لیتر، هر مازندرانی 222 لیتر و هر قمی 208 لیتر آب مصرف می‌کنند؛ اما درمورد کم‌مصرف‌ها نیز شهروندان خراسان‌شمالی با مصرف 122 لیتر در شبانه‌روز، کم‌مصرف‌ترین شهروندان کشور هستند. پس از شهروندان خراسان‌شمالی، مصرف هر شهروند خراسان‌رضوی 124 لیتر، در خراسان‌جنوبی 125 لیتر، در سمنان 135 لیتر و در چهارمحال‌وبختیاری 136 لیتر است. در یک جمع‌بندی، مصرف آب تهرانی‌ها نسبت به مصرف شبانه‌روزی در 13 استان کشور بین سه تا 3.7 برابر و در سایر استان‌ها نیز بین دو تا 2.8 برابر است.
 
 22 درصد آب تهران در شمال شهر مصرف می‌شود

بررسی الگوی مصرف آب در مناطق 22گانه شهر تهران نکات قابل‌تاملی دارد. در این زمینه از اطلاعات شرکت آب و فاضلاب شهری تهران استفاده شده که مناطق 22گانه تهران را در 6 منطقه مدیریت می‌کند. بررسی داده‌های آماری این سازمان نشان می‌دهد در سال 97 مجموعا در مناطق 22گانه شهر تهران به‌همراه بخش‌هایی از باقرشهر، کهریزک، حسن‌آباد فشافویه، قیام‌دشت و خاورشهر 9 میلیون و 683 هزار نفر زندگی می‌کنند که میزان مصرف این جمعیت 891 میلیون و 105 هزار مترمکعب بوده است. به‌عبارت دیگر، این جمعیت 9.6میلیونی به‌طور متوسط در سال 97 حدود 92 مترمکعب به‌ازای هر نفر آب شرب شهری مصرف کرده‌اند.

منطقه یک: بین مناطق، منطقه یک با داشتن 14.7 درصد جمعیت شهر تهران (1.4 میلیون نفر) حدود 22.7درصد از آب شرب شهری تهران را مصرف کرده است. منطقه یک آب و فاضلاب شهری تهران شامل مناطق دیباجی، شمیران و شهرک غرب است.

منطقه دو: منطقه دو با داشتن 14.6 درصد از جمعیت شهر تهران، 18.5 درصد از کل آب شهر را مصرف کرده است. این منطقه شامل بخش عمده محدوده شهرداری منطقه ٦ و کل منطقه هفت است.

منطقه سه: این منطقه با سهم 17.3درصدی از جمعیت شهر تهران، حدود 19.3 درصد از آب شرب شهری را مصرف کرده است. منطقه سه شامل محدوده شهرداری منطقه پنج و بخشی از محدوده شهرداری‌های مناطق 2، 6 و 22 است.

منطقه چهار: این منطقه با سهم 14.5درصدی از جمعیت شهر، 12.3 درصد از آب شرب شهری را مصرف کرده است. مناطق بهارستان، سلیمانیه و افسریه زیرمجموعه این منطقه هستند.

منطقه پنج: این منطقه دیگر منطقه تهران است که با سهم 17.7درصدی از کل جمعیت تهران، سهمی 11.5درصدی در مصرف آب دارد. منطقه پنج شامل کل محدوده شهرداری‌های مناطق 9، ۱۰، 18 و بخشی از محدوده شهرداری منطقه 11 و 17 است.

منطقه شش: این منطقه نیز با سهمی 12.3 درصدی از کل جمعیت شهری تهران، سهم 15.7 درصدی از مصرف آب شرب تهران دارد. منطقه 6 شامل مناطق 17 شهریور، نازی‌آباد، شهرری، باقرشهر، کهریزک، حسن‌آباد فشافویه، قیام‌دشت و خاورشهر است.

در یک جمع‌بندی مشخص شد منطقه یک با سرانه 142 مترمکعب و منطقه دو با سهمی 117 مترمکعبی از مصرف آب شرب تهران بالاترین مصرف آب شرب را در تهران دارند. مصرف بسیار بالای آب شرب در این مناطق از این منظر مهم است که براساس مطالعات مراکز پژوهشی، 10 درصد کل آب شرب شهری تهران در این منطقه صرف استخرهای مشترکین می‌شود. اینکه چرا باید آب شرب شهری با قیمت ارزان صرف مصارف لوکس در مناطق شمال شهر شود و البته هیچ اقدامی برای تغییر الگوی مصرف در این مناطق انجام نشود، خود جای تاسف دارد. در این زمینه بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت برای هر مترمکعب آب شرب شهری بیش از 800 تومان یارانه می‌دهد.

 25 درصد آب کشور رایگان است!

براساس آمارهای وزارت نیرو، در سال گذشته 25 درصد (24.8 درصد) آب عرضه‌شده برای مصارف خانگی در کشور هیچ درآمدی برای وزارت نیرو نداشته است. اما سوال این است که آب بدون درآمد چیست؟ براساس استاندارد‌های مراجع بین‌المللی اعم از انجمن جهانی آب (IWA) و انجمن کار‌های آبی آمریکا (AWWA) جهت سنجش سالانه هدررفت آب از واژه آب بدون درآمد یا همان (NON-REVENUE WATER) استفاده می‌شود. آب بدون درآمد عبارت است از اختلاف بین حجم آب ورودی به سیستم (شبکه توزیع) و مصارف مجاز با درآمد یک‌سال. آب بدون درآمد دارای سه جزء اصلی است.

1- هدررفت واقعی: به حجمی از آب اطلاق می‌شود که به‌صورت واقعی (فیزیکی) از شبکه‌های توزیع هدر می‌رود و شامل نشت از شبکه‌های توزیع، نشت از خطوط انتقال، نشت و سرریز مخازن و نشت از انشعابات مشترکین می‌شود. سهم هدررفت واقعی از این 25 درصد کل حدود 13.4درصد است (5.9درصد نشت از شبکه توزیع، 0.9 درصد خطوط انتقال، 0.1درصد سرریز مخازن، 0.3 درصد نشت از مخازن و 6.3 درصد نشت از انشعابات آب مشترکین).

2- هدررفت ظاهری: به حجمی از آب اطلاق می‌شود که مصرف شده است، ولی به دلایل متعددی ازجمله خطای کنتور‌های مشترکین، اندازه‌گیری نشده است. این هدررفت شامل خطای تجهیزات اندازه‌گیری، انشعابات غیرمجاز، خطای قرائت و انتقال داده‌ها می‌شود. از 25 درصد آب بدون درآمد، هدررفت ظاهری سهمی 10.4 درصدی دارد (مصارف غیرمجاز 3.9درصد، خطای مدیریت داده‌ها و سیستم 1.8 درصد و عدم دقت تجهیزات اندازه‌گیری 4.7 درصد).

3- مصارف مجاز بدون درآمد: به مصارفی گفته می‌شود که استفاده از آن مجاز است، ولی درآمدی برای شرکت‌های آب و فاضلاب ندارد از قبیل: مصارف فرآیندی در تاسیسات آب و فاضلاب، مصارف آتش‌نشانی و... . مصارف مجاز بدون درآمد نیز سهمی 1.7 درصدی از 25 درصد کل آب بدون درآمد دارند. در یک جمع‌بندی، 13.4 درصد آب شرب کشور در لوله‌ها و سیستم انتقال آب هدر می‌رود، 10.4 درصد آب شرب کشور به‌دلیل مصرف غیرمجاز مشترکبن هیچ عایدی‌ای برای وزارت نیرو ندارد و 1.7 درصد آب شرب کشور نیز صرف مصارف تاسیسات آب و فاضلاب، آتش‌نشانی و از این دست موارد می‌شود.

بین استان‌های کشور، میزان آب بدون درآمد در استان‌های خوزستان و کرمانشاه بیش از 39 درصد یعنی 1.5برابر بیشتر از میانگین کشوری است. در رتبه‌های بعدی، خراسان‌جنوبی با 32 درصد، کردستان با 31.7

درصد و خراسان‌رضوی با30.8 درصد بالاترین آب بدون درآمد را در کشور دارند. نکته قابل‌تامل اینکه در این شاخص در سه استان یزد، اصفهان و قم که با کم‌آبی و تنش آبی مواجه هستند، میزان آب بدون درآمد حدود 10 درصد کمتر از میانگین کشور بوده، به‌طوری که این میزان در یزد 16 درصد، اصفهان 16.2 و استان قم 17.7درصد است.

منبع: فردا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۹۴۰۸۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ضربه سنگین خودروهای بی‌کیفیت تولید داخل به تشدید ناترازی بنزینی و کسری بودجه ارزی کشور

سید علی مرتضوی کارشناس انرژی در رابطه با خسارت سنگین خودروسازی انحصاری به صنعت انرژی کشور و تحمیل ناترازی انرژی بر کشور اظهار کرد: آمارهای ارائه شده از سوی ستاد نوسازی سازمان حمل و نقل کشور، تصویری تلخ از وضعیت خودروسازی ایران ترسیم می کند. با تردد بیش از 35 میلیون خودرو، توجه به اینکه 37 درصد از این خودروها در گروه فرسوده قرار می گیرند، نگران کننده است. این خودروهای فرسوده نه تنها به دلیل افزایش آلاینده ها برای محیط زیست مضر هستند، بلکه به میزان قابل توجهی در مصرف سوخت نیز کمک می کنند. ارقام سرسام آور مصرف روزانه 46 میلیون لیتر بنزین و 17.5 میلیون لیتر گازوئیل توسط خودروهای فرسوده نیاز مبرم به مداخله در صنعت خودروسازی کشور را نشان می دهد.

وی گفت: پیامدهای این مصرف ناپایدار وخیم است. خسارات وارده به صنعت خودروسازی کشور صرفاً از استفاده از خودروهای فرسوده بالغ بر 9 میلیارد دلار است. این یک بار اقتصادی قابل توجه است که کشور نمی تواند از آن چشم پوشی کند. علاوه بر این، کیفیت پایین تولید خودرو در ایران با افزایش مصرف بنزین، بسیار فراتر از سطح مورد انتظار مرتبط است. با پیش بینی مصرف 60 میلیون لیتری در روز، واقعیت کنونی بیش از 130 میلیون لیتر در روز نشان دهنده مشکلی جدی است که نیاز به رسیدگی فوری دارد.

وی ادامه داد: همچنین کیفیت نامناسب تولید خودروهای داخلی پیامدهای گسترده ای فراتر از مصرف سوخت دارد. همچنین به مشکلات کمبود انرژی کمک کرده و واردات بنزین به میزان 4 میلیارد دلار در سال آینده را ضروری کرده است. این موضوع نه تنها بودجه کشور را تحت فشار قرار می دهد، بلکه سیاست ها و عملکردهای نادرست در صنعت خودروسازی داخلی را نیز برجسته می کند.

 کمبود بنزین در سال های آینده تهدیدی جدی برای اقتصاد 

وی گفت: بازار انحصاری در صنعت خودروی ایران نقش بسزایی در تشدید این مسائل داشته و فضای غیررقابتی ایجاد کرده است که باعث شده تا محصولات زیر مجموعه بر بازار مسلط شوند. پیامدهای این وضعیت فراتر از ضررهای اقتصادی است. کمبود انرژی و افزایش واردات بنزین، پیشرفت کشور را به خطر می اندازد و درآمد نفتی آن را تضعیف می کند. پتانسیل کمبود بنزین در سال های آینده تهدیدی جدی برای اقتصاد ایران و ثبات کلی آن است. نیاز به اصلاحات فوری در صنعت خودرو را نمی توان نادیده گرفت، زیرا عدم رسیدگی به این مسائل پیامدهای گسترده ای برای کل کشور خواهد داشت.

این کارشناس انرژی به لزوم تنوع بخشیدن به سبد سوختی اشاره کرد و گفت: برای رسیدگی موثر به این چالش ها، یک رویکرد چند وجهی مورد نیاز است. اولاً، باید تلاشی هماهنگ برای جایگزینی خودروهای فرسوده با مدل‌های استاندارد و کم‌مصرف‌تر صورت گیرد. این نه تنها مصرف سوخت را کاهش می دهد، بلکه باعث صرفه جویی قابل توجهی در روز می شود. علاوه بر این، باید با تمرکز بر سوخت های جایگزین مانند CNG یا گاز مایع (LPG) به عنوان جایگزین بنزین، می توان وابستگی به بنزین سنتی را کاهش داد و استفاده از منابع انرژی پاک تر و پایدارتر را ترویج کرد. انتقال به سمت خودروهای دوگانه سوز که از CNG یا LPG در کنار بنزین سنتی استفاده می کنند، می تواند به طور قابل توجهی مصرف سوخت کلی وسایل نقلیه را کاهش دهد و به ترکیب انرژی متعادل تر در بخش حمل و نقل کمک کند.

مصرف بنزین کشور به 130 میلیون لیتر در روز رسیده است

وی گفت: وضعیت صنعت خودروی ایران چالش مهمی است که نیاز به اقدام فوری دارد. مصرف ناپایدار سوخت در کنار کیفیت پایین تولید خودروهای داخلی، پیامدهای گسترده ای دارد که نمی توان آن را نادیده گرفت. کیفیت پایین تولید خودروهای ایران، سبب افزایش مصرف بنزین شده است به نحوی که باید مصرف کشور حدود ۶۰ میلیون لیتر در روز باشد ولی متاسفانه به دلیل کیفیت پایین خودروها به بیش از ۱۳۰ میلیون لیتر در روز رسیده است که این موضوع نیز خسارت بزرگی دیگری بر کشور زده است.

وی افزود: تعمیم مشکلات بی کیفیتی و بازار انحصاری در صنعت خودروی ایران، به ناترازی انرژی و در نتیجه واردات بنزین به میزان ۴ میلیارد دلار در سال آتی، سبب کسری بودجه دولت نیز شده است و مقصر اصلی این وضعیت صنعت انحصاری و غیررقابتی خودروسازی داخلی است که باید سریعا در این روند اصلاح شود وگرنه ناترازی بنزین در طی سال‌های آتی و تشدید واردات بنزین، کل درآمد نفتی کشور را نابود خواهد کرد.

زهرا طوسی