برتری «رجا» بر «خوف» در اندیشه خداباوری سعدی
تاریخ انتشار: ۱۴ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۹۷۳۳۳۰
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس معتقد است که در دیدگاه خداباوری سعدی، «رجا» بر «خوف» برتری دارد.به گزارش بلاغ،کورش کمالی سروستانی شامگاه دوشنبه در سلسله نشست‌های سعدی شناسی، با تشریح نگاه خداباوری سعدی و با اشاره به نگاه‌های متفاوت به خدا از قرن چهارم هجری قمری به بعد در میان عرفا، فلاسفه و متکلمین اظهار داشت: با توجه به تقسیم‌بندی اندیشمندان می‌توان 2 دیدگاه «دین‌داری معیشت اندیش» و «دین‌داری معرفت اندیش» را مطرح کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در تشریح انواع دین داری مذکور افزود: دین‌داری معیشت اندیش بر مبنای تقلید و کاسب‌کارانه است که مبتنی بر حساب گری است و قهر و ترس بر آن سلطه دارد لذا عشق و عاشقی در آن کم‌رنگ است اما دین‌داری معرفت اندیش، ریشه در پژوهش، تحقیق، عشق، راز و دین‌داری خالصانه دارد.
این پژوهشگر ادبی ادامه داد: رویکردها در این 2 نوع دین‌داری طبیعتاً متفاوت است؛ در دین‌داری معرفت اندیش آگاهی، عشق و یافتن معشوق اصل است و انسان‌ها در آن با تقلید و تکرار به ایمان نرسیده‌اند، درصورتی‌که در دین‌داری معیشت اندیش بیش از آنکه عقل حکم کند، عاطفه حکم می‌کند و به همین دلیل در آن صفات جلالیه خداوند همچون قهاریت و جباریت بیشتر از صفات جمالیه و رحمت و بخشش وی موج می‌زند.
وی همچنین گفت: برخورد متفاوت انسان ها با خداوند، موجب به وجود آمدن خداهای متکثری می شود و به همین خاطر است که در گوشه ای از دنیا گاهی به نام خدا همدیگر را می کشند و در گوشه دیگری به نام او به یکدیگر مهر می ورزند و مشخص نیست کدام خداوند و کدام روایت صحت بیشتری دارد.
کمالی سروستانی خاطرنشان کرد: در دین‌داری معیشت اندیش، رابطه انسان با خدا، رابطه عاشق و معشوقی نیست بلکه کارفرمایی و کارگزاری است و به همین خاطر است که در این نوع باور، محدودیت‌ها و سخت‌گیری خداوند بیشتر جلوه می‌کند اما در دین‌داری معرفت اندیش، خدا را در چهارچوب خدا می‌شناسند و ترس از خدا به خاطر جهنم نیست.
وی با بیان اینکه در دین‌داری معیشت اندیش، همه‌چیز سیاه‌وسفید نشان داده می‌شود، یادآور شد: حاصل این 2 نگاه، رویکردهای متفاوت در دین را در بستر خوف‌ورجا شکل می‌دهد؛ برای نمونه غزالی و دیگر هم‌کیشانش خوف را نتیجه بندگی می‌دانند؛ البته وی خوف معتدل را برمی‌گزیند.
مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس افزود: سعدی بااینکه تحت تأثیر غزالی است اما از اندیشه وی فراتر می‌رود و نمی‌توان وی را یک اشعری صرف دانست و باید گفت ترجیح سعدی قطعاً با «رجا» است.
کمالی سروستانی خاطرنشان کرد: سعدی هوشمندانه خوف را در مناسبت‌های اجتماعی به رسمیت می‌شناسد نه در رابطه انسان با خدا بلکه در سخن گفتن با حاکمان؛ یعنی از آن‌ها می‌خواهد که ظلم نکنند، از خدا بترسند و عدالت ایجاد کنند.
وی ادامه داد: سعدی با نگرش عاشقانه به هستی، وجودش سرشار از امید و رجا است و معتقد است که خوف نباید زندگی زیبای انسانی را تحت تأثیر قرار دهد لذا این‌گونه می‌سراید:
دل‌های دوستان تو خون می‌شود زخوف
باز از کمال لطف تو دل می‌دهد رجا
کمالی سروستانی ادامه داد: برای سعدی، لطف و بخشایش خداوند مهم است و به انسان‌ها نیز توصیه بخشندگی می‌کند و معتقد است این خداوند را با عشق، مکاشفه و مراقبه می‌توان شناخت.
این پژوهشگر ادبی با بیان اینکه سعدی به نمادهای زیبای خداوند در هستی باور دارد و به همین دلیل عاشقانه می‌سراید، خاطرنشان کرد: در خداباوری سعدی، رضایت و خشنودی خداوند کفایت می‌کند و وی در 2 مورد این دیدگاه خداباوری را ارائه کرده؛ یکی در دیباچه بوستان و دیگری در دیباچه گلستان.
وی افزود: در ابیاتی که سعدی در این دیباچه‌ها به‌کاربرده، تعداد صفات جلالیه و قهرآمیز کم و صفات جمالیه و مهرآمیز بسیار است که درمجموع نشان می‌دهد خداباوری سعدی بیشتر از خوف به رجا متکی است.
یادآور می شود «خوف» و «رجا» 2اصطلاح خاص عرفانی است که در آن بنده علاوه بر ترس از پروردگار و عقوبت وی، به رحمت و لطف وی نیز امیدوار است.
منبع: بلاغ مازندران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bloghnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بلاغ مازندران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۹۷۳۳۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معلمی سنگین‌ترین مسئولیت عالم است
به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام حبیب الله غفوری بعد از ظهر یکشنبه در دیدار با مدیرکل آموزش‌وپرورش استان و اعضای ستاد بزرگداشت مقام معلم، ضمن گرامی‌داشتن یاد معلم شهید آیت‌الله مطهری و تبریک هفته بزرگداشت مقام معلم و استاد، اظهار کرد: اهمیت کار معلم و استاد به‌حدی است که اگر بخواهیم شرایط آینده کشور را بدانیم، باید به شرایط و تلاش امروز اساتید نگاه کنیم.
وی با بیان اینکه در هر دوره‌ای نسلی که منشأ تحول و پیشرفت می‌شود، ریشه آن در تلاش معلم‌های نسل قبل است، گفت: نسل امروزی که در حال تحصیل است، در آینده نزدیک عهده‌دار مدیریت کشور در همه جهات خواهد شد.
نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه کرمانشاه با اشاره به اینکه اهمیت کار تعلیم و تربیت در این است که معلم با انسان، به‌عنوان پیچیده‌ترین موجودات، عالم سروکار دارد؛ تصریح کرد: انسان اشرف مخلوقات است و خداوند او را به‌دست معلمان بشریت سپرده است تا او را رشد بدهند و به کمال برسانند. در رأس معلمان عالم انبیای الهی بوده‌اند که وظیفه داشتند انسان‌ها را از رذائل اخلاقی پاک کنند و به آن‌ها حکمت بیاموزند؛ تا هم خودشان عالم بشوند و هم نسل‌های بعد را آموزش دهند.
امام‌جمعه کرمانشاه با تصریح اینکه اسلام و قرآن جهل را در مقابل عقل قرار داده‌اند، عنوان کرد: عقل و جهل هر دو جنودی دارند که جنود عقل انسان را به اعلا علیین انسانیت می‌رساند و جنود جهل او را تا پایین‌ترین درجات، تنزل می‌دهد. هنر معلم این است که شاگردان را با کتاب وحی الهی که منشأ همه علوم است آشنا کند و عقل و تدبیر را در او تقویت نماید.
وی افزود: جایگاه تعلیم‌وتربیت معنوی و آسمانی است و این وظیفه در امتداد مسیر انبیا و اولیای الهی به معلمان سپرده شده است.
حجت‌الاسلام غفوری با یادآوری اینکه قلوب به‌دست خداوند است، اضافه کرد: کار تربیتی با عالم معنا پیوند دارد و معلم باید در این مسیر از خداوند منان استمداد کند؛ زیرا توفیق در تعلیم‌وتربیت باید از سمت حضرت حق عطا بشود.
نماینده ولی‌فقیه در استان با ذکر این نکته که به‌همان اندازه که تعلیم‌وتربیت عظیم است؛ مسئولیت آن نیز بسیار سنگین است، خاطرنشان کرد: می‌شود گفت که معلمی سنگین‌ترین مسئولیت عالم است؛ زیرا امانت‌هایی که به‌دست معلم سپرده می‌شود در عالم هستی بی‌نظیر و بسیار حساس هستند. ما که عهده‌دار این عنوان شده‌ایم در پیشگاه خدا از ما سوال خواهد شد.
وی با ذکر این نکته که معلم باید با توکل و توسل در کلاس درس حاضر بشود و ضمن به‌کارگیری تمام همت خود اساس کار را از خدا بداند، بیان کرد: حق معلم قابل اداکردن نیست؛ چرا که جنس کار، معنویت محض است. آنچه که حکومت‌ها می‌پردازند صرفاً حق‌القدم معلم است و ارزش آموزه‌های معلم به‌هیچ‌عنوان قابل قیمت‌گذاری نیست.
کد خبر 6091332
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»