مرثیه ای برای نخستین کارخانه قند خاورمیانه
تاریخ انتشار: ۲۶ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۰۷۴۶۴۷
به گزارش ایرنا قدیمی ترین کارخانه قند خاورمیانه با شماره ۴۶۳۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود و از میراث اولیه ورود مدرنیته به ایران محسوب می شود. کارخانه ای که سال ها در گیر و دار میراث و مالک گیر کرده بود.
این کارخانه هم اکنون در موقعیت مناسبی در کهریزک واقع شده که آزادسازی آن نیاز بنا بر اعلام متولیان میراث فرهنگی به بار مالی زیادی برای تملک توسط میراث نیاز دارد و همین اختلاف بین مالک و میراث موجب تخریب و بلاتکلیفی این اثر ملی شده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کارخانه ای که تنها یک میراث نیست
براساس آنچه در منابع تاریخی آمده کارخانه قند کهریزک سال ۱۲۷۳ خورشیدی توسط مهندسان بلژیکی ساخته شده و با قدیمی ترین باسکولی که در خود دارد از کهن‌ترین آثار معماری صنعتی در ایران به شمار می‌رود.
«میرزاعلی اصغرخان امین‌الدوله» وزیر امور خارجه پهلوی اول را مالک این کارخانه اعلام کرده‌اند.
مستندات منابع تاریخی حاکیست سال ۱۲۹۱ خورشیدی کارخانه قند کهریزک پس از سه سال فعالیت در رقابت با قندهای وارداتی روسی اعلام ورشکستگی کرد تا اینکه در زمان پهلوی دوم پس از خرید کارخانه توسط دولت بار دیگر توسط دستگاه‌های آلمانی احیا و راه اندازی شد.
مساحت زمین این کارخانه اینک با سند ۶ دانگ ۵۶ هزار مترمربع است که در کنار جاده قدیم تهران قم قرار دارد؛ یک هزار و ۳۸۰ مترمربع آن ساختمان اداری و محل استقرار دستگاه‌های تولید و البته اکنون متروک و در حال تخریب است.
اصل ماجرا
خبرگزاری ایرنا تیر ماه سال گذشته بر اساس گزارشی و در گفت و گو با مالک این کارخانه چگونگی روند تخریب و مشکلات این اثر ملی را بررسی کرد.
مالک فعلی این کارخانه گفته بود: کارخانه سال هاست که تعیین و تکلیف نشده و تقاضای ما هم خرید ملک توسط میراث است.
وی معتقد است که باید تکلیف ۵۶ هکتار از این زمین‌ها روشن شود و میراث باید ملک را خریداری و تغییر کاربری دهد؛ مالک البته با طرح شکایت به دیوان عدالت اداری، درخواست خروج از ثبت این بنا را مطرح می‌کند.
سرانجام دیوان عدالت پس از بررسی استنادهای میراث فرهنگی به نفع مالک رأی داد.
بنا به گفته میر مصیب رحیم زاده رئیس اداره میراث ری این رأی شهریور سال گذشته صادر شد و میراث نیز تاکنون نسبت به این رأی معترض بوده است.
هرچند که بنا به نظر این مسئول، با این وجود میراث باز هم می‌تواند بر این اثر ملی نظارت داشته باشد.
وی معتقد است: میراث فرهنگی ری از رأی صادره معترض است و بعد از برگزاری جلسه با مالک سعی می‌کنیم به نتیجه مثبتی در این زمینه برسیم؛ هدف ما تغییر کاربری این ملک است و به احتمال زیاد دراین زمینه به تفاهم می رسیم.
بازدید خبرنگار ایرنا از این مجموعه اثر ملی نیز حکایت از این دارد که قرار است این مکان به شکل انباری اجاره داده شود؛ حتی برخی تالارها را سیمان کرده‌اند تا بتوانند به عنوان انبار اجاره دهند.
از سوی دیگر سقف‌هایی با ورق‌های فلزی ساخته شده و راه آب‌های قدیمی هم کاربرد خود را از دست داده‌اند.
اما هنوز مشخص نیست مالک چه تصمیمی برای ملک از ثبت خارج شده خود دارد.
خروج از فهرست آثار ملی
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ری روز یکشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: نخستین کارخانه قند خاورمیانه در کهریزک به درخواست مالک و با رأی دیوان عدالت اداری از فهرست آثار ملی خارج شد.
رحیم زاده گفت: طی برگزاری جلسات بین میراث فرهنگی با وکیل مالک، فضای ارزشمند کارخانه واقع در ضلع جنوبی آن شامل سوله‌ها، انبار و ساختمان اداری به عنوان یک اثر واجد ارزش حفظ و برای بهره‌برداری از آن کاربری تاریخی و فرهنگی پیش بینی شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ری البته مدعی است: مالک می‌گوید قصد تخریب و نوسازی این ملک را ندارد و میراث فرهنگی هم نظارت خود را برای حفاظت از این مجموعه بیشتر می‌کند.
وی یادآور شد: آثار ارزشی ثبت نشده بسیاری وجود دارد که میراث فرهنگی برای جلوگیری از تخریب آنها نظارت دارد.
شهرستان ری به مرکزیت شهرری در جنوب پایتخت قرار دارد.
۱۹۷۰/۶۰۰۳/ ۱۰۰۸
منبع: ایرنا
کلیدواژه: فهرست آثار ملی ایران کهریزک کارخانه قند
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۰۷۴۶۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سعدآباد پرحاشیه
همشهری آنلاین - محمد باریکانی: ؛ مجموعه تاریخی - فرهنگی سعدآباد تهران اما در چندماه اخیر با حاشیه‌های بسیار مواجه شده است. از قطع درختان سعدآباد توسط مدیران این مجموعه به بهانه فرسودگی و ایجاد خطر برای بازدیدکنندگان تا تعطیلی و تخلیه موزه مرکز اسناد و وضعیت نامعلوم هاردهای حاوی میلیون‌ها عکس و سند تصویری سعدآباد که ۳۰سال برای ذخیره‌سازی آنها زمان گذاشته شده بود، تبدیل این موزه به دفتر کار مدیر، یافتن یک شیء زیر خاک که مدیران سعدآباد در همهمه قطع درختان مدعی شدند قاچاقچیان آثار تاریخی در این مجموعه آن را برای بیرون‌بردن از سعدآباد زیر خاک کرده‌اند و هنوز هم در دست بررسی است که آیا قدمت آن قاجاری است یا پهلوی و معاصر، تا آب‌گرفتگی شدید موزه ظروف سلطنتی سعدآباد که به تعبیر برخی رسانه‌ها پشت‌بام آن را تبدیل به استخر کرد و آسیب‌های بسیاری به بنای ساختمان این مجموعه که به کاخ اشرف شهرت داشت وارد کرد، همگی حاشیه‌های بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین مجموعه تاریخی-فرهنگی شهر تهران در ماه‌های گذشته‌اند. پرونده شکایت شهرداری از قطع درختان سعدآباد همچنان در جریان است و همین چند روز قبل بود که بازپرس دادسرا برای تکمیل تحقیقات درخصوص تعداد درختان قطع‌شده به این مجموعه رفت و شهرداری تهران در انتظار اعلام نظر دستگاه قضایی است.
مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد چندین منبع تامین آب دارد؛ رودخانه دربند و - آنطور که صدای میراث اعلام کرده است - حقابه پس‌قلعه و چندین قنات و چندین چاه آب؛ اما هزینه‌ای که این مجموعه برای مصرف ۲سال آب شرب شهری از دو کنتور موجود در تمام این مجموعه زیرنظر وزارت میراث فرهنگی باید پرداخت کند، به‌گفته وزیر میراث فرهنگی، ۷میلیارد تومان است. براساس آنچه در رسانه‌ها منتشر شده است، ۳نشتی آب وسیع در سعدآباد و آبیاری باغات و فضای سبز این مجموعه با آب شهری موجب شده است که قبض آبی نجومی برای مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد بیاید و این مجموعه ماهانه ۳۵۰میلیون تومان بدهی آب داشته باشد.
روزنامه همشهری اما مهم‌ترین آسیب واردشده به مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد را که آب‌گرفتگی شدید این مجموعه در هفته‌های گذشته بود، زیر ذره‌بین برده است؛ اتفاقی که موجب شد جریان آب ۳روز مداوم بر پشت‌بام ساختمان موزه ظروف سلطنتی جریان داشته باشد و به دیوارها و بنای این مجموعه سرایت کند و سالن خلیج‌فارس آن را که سایت صدای میراث خبر از وجود یکی از مخازن مهم این مجموعه در آن داده بود، دچار آسیب پلمب کند.
اما ماجرا چه بود؟ بارش‌های اواخر فروردین‌ماه سال‌جاری که چند روز ادامه یافت، به همراه خرابی منبع انبساط آب واقع بر پشت‌بام موزه ظروف سلطنتی سعدآباد، موجب نشتی هزاران لیتر آب در ۳روز متوالی - آنطور که صدای میراث گزارش داده بود - شد؛ اما این آب چگونه به پشت‌بام ساختمان موزه و سپس به پشت دیوارهای سالن‌های موزه رسید و از سقف داخلی وارد محوطه موزه‌ای شد و کف سالن خلیج‌فارس را گرفت و پشت دیوارهای داخلی مجموعه جمع شد؟
اسفندماه سال گذشته نامه‌ای با قید فوریت در اتوماسیون اداری مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد قرار گرفت که به موجب آن شیرین شعبانی، رئیس موزه ظروف سلطنتی سعدآباد به حسین علوی، مدیر وسیع‌ترین مجموعه تاریخی-فرهنگی شهر تهران، خبر داد که خطر آب‌گرفتگی این مجموعه جدی است. او درخواست اعزام کارشناس برای رفع ایرادات در ساختمان موزه ظروف سلطنتی سعدآباد را ارائه کرد.
شعبانی اما به صدای میراث گفته است که مدیر سعدآباد به این نامه توجه نکرد تا آنکه آب‌گرفتگی این مجموعه به‌دلیل خرابی منبع انبساط و بارش‌های فروردین‌ماه سال‌جاری خسارات زیادی به این ساختمان و سالن‌های آن وارد آورد.
ویدئوهایی که در اختیار روزنامه همشهری نیز قرار گرفته است، شامل تصاویر عجیبی از داخل سالن‌های آب‌گرفته موزه ظروف سلطنتی است؛ تصاویری که نشان‌دهنده تجمع زیاد آب پشت دیوارهای موزه است به‌طوری‌که آب با یک فشار دست از داخل دیوارها به بیرون نشت می‌کند.
شیرین شعبانی، مدیر سابق موزه ظروف سلطنتی سعدآباد: موزه ظروف سلطنتی سعدآباد دومین موزه مجموعه تاریخی-فرهنگی سعدآباد به لحاظ تعداد آثار است. بیش از ۸۰هزار شیء تاریخی در مخازن و این موزه وجود دارد. ظروف موزه در چهار بخش مختلف قاجار، پهلوی اول، پهلوی دوم و ظروف اهدایی تقسیم‌بندی می‌شوند که ظروف دوره قاجار شامل ظروف نقره و با روکش نقره و همچنین ظروف دارای روکش ضخیم طلا در دوره‌های بعدی هستند. ظروف مربوط به جشن‌های ۲۵۰۰ساله نیز در این مخازن وجود دارند. البته میان این ظروف آثاری هست که تنها یک عدد از آنها در جهان وجود دارد و قابل قیمت‌گذاری نیستند؛ ظروفی که به کارخانه‌های معروف دنیا مانند لیموژ، باواریا، رزنتال سور و غیره سفارش داده شده‌اند و شاید در مواردی تنها یک قطعه یا یک دست برای ایران تولید شده‌اند. ظروف اهدایی هم به مناسبت‌های مختلف به خاندان پهلوی اهدا شده‌اند. این موزه دارای آثار منحصربه‌فردی است؛ ازجمله ظروف کریستال، چینی و ظروف فلزی مشتمل بر ظروف نقره‌ای و دارای روکش نقره بسیار باارزش، و همچنین آثار و ظروفی با روکش طلا با چندین میکرون ضخامت. آثار موزه ظروف سلطنتی تحت حسابرسی دقیق اموال دولتی است. این آثار البته هنوز صورتجلسه کامل ندارند و برخی از اموال موجود در مخازن هم هنوز ثبت‌نهایی نشده‌اند. بخشی دیگر البته در مرحله ثبت قرار دارند. یک مخزن از آثار گنجینه موزه ظروف سلطنتی سعدآباد در سالن خلیج‌فارس و همان سالنی است که دچار آب‌گرفتگی شد. مخزن موجود در این سالن به‌دلیل آب‌گرفتگی دچار رطوبت شدید شده و ممکن است آثار موجود در آن آسیب ببینند؛ درحالی‌که ۸سال زحمت کشیده شده است تا ۸۰هزار شیء ارزشمند این مجموعه ساماندهی شوند.
کد خبر 846780 برچسب‌ها وزارت میراث فرهنگی و گردشگری فرهنگ - میراث فرهنگی تهران
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد