به نقل از «شبستان»

کلام و فلسفه سیاسی حاصل تلاش علمای شیعه برای تقویت دانش در عصر غیبت بود

تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۱۲۹۲۶۲

حجت الاسلام مهاجرنیا با بیان اینکه شکل‌گیری باورهای کلان سیاسی، متاثر از غیبت امام عصر(عج) بود، گفت: علمای شیعه برای تقویت باورها و اعتقادات دانش در عصر غیبت «کلام سیاسی» و «فلسفه سیاسی» را راه‌اندازی کردند.

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: در پنجمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی که با موضوع «علوم سیاسی» صبح امروز پنج شنبه ۳۰ خردادماه در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در حال برگزاری است، حجت الاسلام «محسن مهاجرنیا» با ارائه مقاله با موضوع «تاثیر غیبت امام عصر(عج) در تکون دانش سیاسی شیعه» بیان کرد: علما در عصر غیبت به دلیل خلاهایی که وجود داشت به سمت فهم و تفسیر روایات رفتند و همین امر موجب شکل‌گیری دانش منسجم فقه شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: به محض وقوع غیبت امام عصر(عج)، عالمان دینی با بحران فکری و عملی مواجه شدند و به فکر حفظ تراث برآمدند که دانش «حدیث شناسی» شکل گرفت و جمع‌آوری احادیث اتفاق افتاد.

 

مهاجرنیا با اشاره به اینکه علمای شیعه برای تقویت باورها و اعتقادات دانش در عصر غیبت «کلام سیاسی» و «فلسفه سیاسی» را راه‌اندازی کردند افزود: مکتب کلامی شیعه به دلیل جایگاه گفتمانی از ابتدا، جنبه سیاسی خود را در رقابت با مکاتب دیگر حفظ کرد و موضوع امامت و رهبری سیاسی جامعه اسلامی در آن بر ذهن و رفتار سیاسی متکلمان شیعی حاکم شد.

 

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در عصر غیبت امام زمان(عج) ضرورت حفظ و استمرار جامعیت دین دغدغه اصلی متکلمان شد و موضوع «نیابت» و جانشینی از امام عصر(عج) و تبیین وظایف اجتماعی شیعیان نیز مورد توجه قرار گرفت.

 

مهاجرنیا در ادامه با بیان اینکه دانش سیاسی ما از وحی، روایات و اجتهاد بشری سرچشمه گرفته و سبک زندگی ما مبتنی بر وحی و متاثر از عصر غیبت است، گفت: با این تلاش ها، دانشی بر محور احادیث و نصوص در حال تکوّن بود که حاصل آن بازسازی باورهای کلان سیاسی، ترسیم راهبردهای سیاسی تشیع و ارائه راهکارهایی برای برون رفت از تنگناهای زمان بود.

 

وی ادامه داد: بحران غیبت نیاز امامیه را به استحکام سازی در همه رویکردهای بینشی، اعتقادی، رفتاری، منشی و اخلاقی بر پایه نصوص مضاعف ساخت و پیوند آموزه‌های تشیع با سیاست موجب ایجاد جریان انقلابی و عقلانی بر اساس مصالح مکتب شد.

 

فلسفه و فقه اسلامی ادعای واقع‌گرایی دارند

 

«محمد پزشکی» هم در این نشست به تبیین موضوع «حکمت متعالیه؛ امر واقع اجتماعی» پرداخت. وی با اشاره به تفاسیر واقعیت اجتماعی از نگاه فلسفه اسلامی گفت: با جستجو در آثار فلسفه اسلامی، سه دیدگاه و تفسیر در خصوص واقعیت اجتماعی مطرح می‌شود و می توان گفت بر اساس هر یک از این سه تفسیر چه نظریاتی در دولت‌سازی اسلامی مطرح می شود.

 

عضو گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم  فرهنگ اسلامی بیان کرد: در خصوص نخستین تفسیر از واقعیت اجتماعی، در میان فیلسوفان معاصر می‌توان به تفسیری از آیت الله مصباح اشاره کرد. ایشان معتقد هستند واقعیت اجتماعی فضای تحقق وجود انتزاعی است از این رو تعریف واقعیت «دولت اسلامی» فضایی است که «دولت اسلامی» در آن فضا تحقق می‌یابد.

 

وی ادامه داد: این نظریه منحصر به فرد است زیرا معتقد است در حقیقت واقعیت اجتماعی هر چند در جهان خارج از ذهن وجود ندارد اما مرکز انتزاع خارجی دارد.

 

این پژوهشگر اظهار کرد: واقعیت اجتماعی فضای تحقق نظام فلسفی، دینی و تجربی است. از این رو بر اساس نظریه آیت الله حائری یزدی، واقعیت «دولت اسلامی» فضای تحقق مفهوم برساختی «دولت اسلامی» بر اساس معیار نظام احسن هستی است.

 

وی بابیان اینکه ما شیعیان معتقدیم که نظام خلقت نظام احسن است، گفت: بر اساس این نظریه هر مکتب و مذهب علمی یک جهان بینی خاصی را ارائه می‌دهد اما عناصر را تعریف نمی کند و واقعیت نسبت بین این عناصر است.

 

عضو گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به تبیین تفاوت های این دو نظریه پرداخت و ادامه داد: دیدگاه و نظریه نخست ذات‌گرایانه است و باید چیزی با عنوان حقوق الهی وجود داشته باشد که معیاری برای یافتن حقیقت است اما در تفسیر دوم معیار ذات گرایانه‌ای وجود ندارد.

 

وی اظهار کرد: تفسیر سوم واقعیت اجتماعی فضای تحقق وجود اعتباری است. بنابر این واقعیت «دولت اسلامی» فضای تحقق یک مفهوم برساختی به نام «دولت اسلامی» است. علامه محمد حسین طباطبائی، آیت الله شهید مرتضی مطهری و آیت الله عبدالله جوادی آملی بر این نظریه معتقد هستند که واقعیت «دولت اسلامی» فضایی است که در آن فضا وجود «دولت اسلامی» تحقق می‌یابد.

 

پزشگی خاطر نشان کرد: بر اساس این نظریه، مفهوم «دولت اسلامی» مفهومی است که از رابطه میان «خالق هستی» و «بندگان» به عاریت گرفته می‌شود. 

 

پایان پیام/248

منبع: شبستان

کلیدواژه: بیرجند کانون های مساجد مجلس دهه کرامت شیراز خراسان جنوبی شبستان بیرجند اردبیل ایلام شورای هماهنگی بزرگداشت دهه کرامت فلسفه اسلامی عصر غیبت شیعه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۱۲۹۲۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

علم الهدی: دشمنان اسلام از مسائل سیاسی عبور کرده و چشم به ولایت معصوم دارند

نماینده، ولی فقیه در خراسان رضوی گفت: جامعه المصطفی بازوی صادرکننده گفتمان انقلاب اسلامی است، از این جهت تلاش مسوولان و طلاب این مجموعه آموزشی در تقابل مستقیم با اراده شیطانی استکبار قرار دارد و مورد عنایت خاص امام زمان (عج) خواهد بود.

به گزارش ایرنا، سید احمد علم الهدی روز چهارشنبه در دیدار با هیات علما و رؤسای مدارس علمیه هندوستان با جمعی از طلاب جامعة المصطفی خراسان افزود: جامعة المصطفی العالمیه یکی از شجره‌های طیبه‌ای است که به برکت انقلاب اسلامی شکل گرفت تا همراه با مبانی دینی و ارزش‌های تشیع، گفتمان انقلاب اسلامی نیز به کشور‌های عالم تسری پیدا کند، بنابراین نباید این مولود مبارک را صرفاً یک نمایندگی آموزشی و یک جریان تعلیمی دانست.

وی بیان کرد: امروزه نه فقط دوستان و دلسوزان بلکه حتی دشمنان اسلام نیز از مسائل سیاسی عبور کرده و چشم به ولایت معصوم دارند، این منطقی است که به برکت انقلاب اسلامی جهانی شد تا هرکس در هر گوشه از این عالم، چشم به ظهور داشته باشد و امام زمان (عج) را در کانون توجه و تحلیل خود قرار دهد.

نماینده، ولی فقیه در خراسان رضوی با بیان اینکه فرصت مدیریت مدارس و حوزه‌های علمیه در خطه‌ای همچون سرزمین هندوستان با گستره جمعیتی و فرصت‌های تبلیغی را غنیمت بدانید، افزود: همه این تلاش‌هایی که در عرصه تبلیغ دین در سرزمین هندوستان دارید، باید در استخدام پیروی از خط ولایت مداری امام زمان (عج) باشد.

وی گفت: اقتضای نوکری کردن در این آستان نیز به میدان‌داری در عرصه‌ای است که پرچم ولایت اهل‌بیت (ع) و معارف دینی را در عصر حاضر بلند کرده و اینجاست که اهمیت صیانت از انقلاب اسلامی موضوعیت پیدا می‌کند.

آیت الله علم‌الهدی اظهار کرد: بر طبق توصیف و تحلیل استادان برجسته، شیعه همچون پرنده‌ای با ۲ بال نهضت حسینی و قیام مهدوی است، بنابراین هرکس در جهت ترویج ارزش‌هایی مبتنی بر این اصول بکوشد، بیش از سایرین سربازی کرده و مورد عنایت امام زمان (عج) خواهد بود.

وی اظهار کرد: در موقعیتی که شما قرار دارید، هر مدرسه علمیه به مثابه اردوگاه بقیة الله (عج) است، بنابراین طوری عمل کنید که گویا از طرف امام زمان (عج) به این مسئولیت منصوب شده‌اید.

امام جمعه مشهد گفت: اگر امروز طلبه از فقه و اصول و کلام بهره‌مند باشد و سطوح عالی حوزه را یکی پس از دیگری پشت سر بگذارد، اما از بینش سیاسی و تقید به انقلاب اسلامی بی‌بهره باشد، تلاش و مجاهدت او برای کسب علوم حوزوی راه به جایی نخواهد برد.

جامعة المصطفی العالمیة، نهاد علمی و بین‌المللی با هویت حوزوی است که با هدف گسترش علوم اسلامی و تربیت طلاب غیر ایرانی تشکیل شده است.