"گز" چرا "گز" شد
تاریخ انتشار: ۱ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۱۵۳۵۷۴
"گزانگبین" یا "گون" یا "من" نوعی" مادهٔ خوراکی سفیدرنگ و عسل مانند است که به‌طور مستقیم به‌وسیلهٔ حشره‌ای به نام "پسیل‌گز" بر روی گیاه گون یا خار انگبین تولید می‌شود. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، "گز" نام خود را از گزانگبين گرفته است، ولي به دليل استفاده غير اصولي از گز انگبين و مديريت نادرست، پشه توليد كننده اين ماده كه در نواحي خوش آب و هوايي مناطق كوهپايه‌اي زاگرس زندگي مي‌كرده از بين رفته و به همين دليل ديگر در گز از گزانگبين استفاده نمي‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خداوند در آیه 57 سوره بقره( وَ ظَلَّلْنَا عَلَیْکُمُ الْغَمَامَ وَ أَنزَلْنَا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوَى کلُُواْ ) به کلمه "من" اشاره کرده که هدف آن نام بردن از شیره معجزه آسای "گزانگبین" یا همان شیره "گون" است.
ابوریحان بیرونی در کتاب "الصیدنه" نیز به خاصیت دارویی شیره گون یا من پرداخته است.
حشره ای به نام "پسیل گون" یا پسیل گز (Cyamophila astragalicola Gegechkori) عامل مولد "مان" معروف به "گز" یا همان بن مضارع فعل گزیدن است. این مان یا "گزانگبین" یکی از مهمترین محصولات مرتعی بشمار می‌رود. این حشره از شیره گیاه گون گزی تغذیه می‌کند و لارو یا بچه های این حشره تولید نوعی گون می کند که عنصر اصلی صنعت ساخت " گز " است.
در كوهپايه‌های زاگرس در غرب و نقاط میانی کشور این پشه شيره درخت "گون" را مي‌گزد و قند كتيرا را تبدیل به "گزانگبین" می‌كند، اين شيره بر روي گیاه باقی می‌ماند و در اواسط شهریور ماه دامداران و چوپانان آن را به روشي خاص می‌زنند و گزانگبین از آن می‌گیرند.
بدین شکل که دامداران و چوپانان گزانگبين را با زدن ضربه به درخت گون از آن جدا مي‌كردند گزانگبین شیره ای سفیدرنگی است که بچه های حشره "پسیل گون" یا پسیل گز بر روی شاخه های درخت گون یا گز برجای می گذارند.امروز به دلیل برداشت زیاد، غير اصولي و همچنين به دلیل آفت، پشه‌هايي كه اين كار را انجام مي‌دادند، از بین رفتند. یا بیشتر درخچه های گز بعنوان سوخت از بین رقته اند.
این پشه‌ها فقط در منطقه کوهپایه ای یا کویری زندگي مي‌كند و تا به حال نيز دانشگاه‌ها و مراکز علمي نتوانسته‌اند این پشه را تکثیر کنند و هم اكنون نيز نسل این پشه تا حدود زيادي از بین رفته است. در سال های گذشته حدود 300 تا 400 کیلو "گز انگبين" جمع آوری مي‌شد که قسمتی از آن به اصفهان وارد و بخشي ديگر از آن در عطاری‌ها باقي می‌ماند. برداشت گزانگبین
در اواخر تابستان محصول درخت گون آماده برداشت است. برای برداشت محصول گزانگبين، پوست دباغی شدة گوسفند را که تمیز و سفید است زیر درخت "گز" یا " گون" پهن می‌کنند و سپس با چوب به تنة درخت ضربه می‌زنند تا دانه‌هایی شبیه به ارزن از بدنة درخت جدا شود. در طول سال بيش از 10 مرتبه این کار تکرار می‌شود که هر چه بیشتر تکرار شود، نوع محصول بعدی نامرغوب‌تر می‌شود.
کارشناسان معتقدند تفاوتي در كيفيت گز سنتي و صنعتي وجود ندارد، چراكه اصل گز همان است كه در گذشته نيز توليد مي‌شده است.
تولد شيرين گز
گز از محصولاتی است که به عنوان اولین صادرات کشور ایران در زمان آقا محمد خان قاجار به جهان عرضه شد. گز در حدود سال 1320 هجری شمسی برای اولین بار در اصفهان به وسیله مخلوط نمودن مقادیر مساوی از شکر، گزانگبین، سفیده تخم‌مرغ و مغز پسته و بادام به دست آمد. در سال‌های حدود 1330 هجری شمسی گلوکز مایع(بادکا) از چین به ایران آورد و مورد توجه و استفاده گزسازان اصفهاني قرار گرفت.
كه تمام مسافران در تمام ايام سال بدون هيچ گونه محدوديتي مي‌توانند از اين سوغاتي خوش طعم بهره‌مند شوند. هميشگي و تكراري نشدن اين محصول يكي از ويژگي‌هاي مهم آن است.
گز انگبین در منابع مختلف به نام هایی گز خوانسار، انگبین گون، ترنجبین اصفهان و شهد پارسی نامیده شده است.
منبع: شبکه خبر
کلیدواژه: گز گز اصفهان سکنجبین ترنجبین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبکه خبر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۱۵۳۵۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اجرای طرح سرشاخه کاری درختان گردو در زارچ
کریمی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان زارچ گفت: با توجه به اینکه سطح زیرکشت درختان گردو در روستای دربید قابل توجه می‌باشد و برخی از درختان منطقه از ارقام کم محصول و کم کیفیت می‌باشد بحث اصلاح درختان گردو در این منطقه در دستور کار جهاد کشاورزی شهرستان قرار گرفت و بحث پیوند این درختان با ارقام پرمحصول مطرح شد.
وی افزود: امیدواریم با اجرای این طرح افزایش سودآوری و بهره وری در منطقه را شاهد باشیم.
طرح سرشاخه کاری درختان گردو با همکاری معاونت بهبود تولیدات گیاهی و مدیریت امور باغبانی سازمان جهاد کشاروزی در روستای دربید که از روستا‌های ییلاقی شهرستان می‌باشد و سطح زیرکشت گردو قابل توجهی دارد اجرا شد.
پیوند سرشاخه کاری گردو یا عمل تغییر تاج درختان مسن به فعالیتی گفته می‌شود که با پیوند نوع رقم تاج درخت را تغییر داده و با این کار کیفیت و میزان عملکرد درخت را افزایش داد، در این کار پس از پیوند درخت به هر روشی باید تا یک سال از درخت مراقبت کرد؛ و از لحاظ چیدن و برداشت محصول بسیار راحتر می‌باشد؛ و باعث تولید یکدست و بالا رفتن بازار پسندی محصول خواهد داشت.
باشگاه خبرنگاران جوان یزد یزد
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور