Web Analytics Made Easy - Statcounter

گرانی کاغذ معضلی است که این روزها دامنگیر حوزه نشر شده است معضلی که هم نفس ناشران و هم رمق دست اندرکاران حوزه مطبوعات را گرفته و برخی از آنان را به آخر خط رسانده است. ۰۵ تير ۱۳۹۸ - ۱۴:۲۵ استانها خراسان جنوبی نظرات - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، گرانی کاغذ یکی از مهم‌ترین معضلاتی است که این روزها پایش را بر روی گلوی یکی از مهم‌ترین عرصه‌های فرهنگی یعنی عرصه نشر گذاشته ‌تا جایی که شماری از ناشران پای خود را از این عرصه عقب کشیده  و تعدادی از صاحبان روزنامه‌ها و مجلات هم از خیر فعالیت در عرصه مطبوعات گذشته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

افزایش قیمت کاغذ و تداوم احتمالی آن نه تنها بر مطبوعات و صنعت نشر و کتاب تأثیر منفی خواهد گذاشت بلکه خانواده‌هایی را هدف قرار خواهد داد که باید ظرف ماه‌های آینده کتاب‌های درسی، تقویتی و نیز دفترهای مورد نیاز دانش‌آموزان خود را تهیه و تأمین کنند.

گرانی کاغذ معضلی است که این روزها دامنگیر حوزه نشر شده است؛ معضلی که هم نفس ناشران و هم رمق دست اندرکاران حوزه مطبوعات کاغذی را گرفته و برخی از آنان را به آخر خط رسانده است.

گرانی کاغذ کتاب را از سبد خرید خانوار اردبیلی‌ها حذف کردگرانی کاغذ، افزایش هزینه چاپ و قیمت کتاب را رقم زددادستان تهران: 3 متهم گرانی کاغذ از کشور فرار کردند/پرونده ویژه 8 میلیارد دلاری ارزهای پتروشیمی

در کنار گرانی کاغذ، گرانی در سایر لوازم و ادوات مربوط به چاپ هم بر دوش ناشران سنگینی می‌کند و عرصه را برای آنان تنگ کرده است.

افزایش حدود چهار برابری قیمت کاغذ از سال گذشته تا به امروز زنگ خطر بزرگی را برای مطبوعات ایران به صدا درآورده که خبر از روزهای خوب نمی‌دهد.

بیکار شدن روزنامه‌نگاران، کاهش صفحات و تعطیلی تدریجی روزنامه تصویری است که ادامه شرایط کنونی ترسیم کرده است.

افزایش دلار و عدم واردات کاغذ علل گرانی و افزایش قیمت کاغذ 

مدیرعامل شرکت چاپ و نشر گلرو نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند، اظهار داشت: افزایش بی رویه کاغذ باعث می‌شود سرمایه در گردشی را که چاپخانه‌ها داشتند درحال حاضر جوابگوی تامین مواد اولیه آنان نباشد.

وی افزود: از طرفی در این راستا با افزایش بی رویه قیمت کاغذ، بازار کار بسیاری از کارها کنسل شده و بسیاری از مشتریان نیز سفارش کارهای چاپی برایشان به صرفه نیست از دادن سفارش منصرف می‌شوند.

مرتضی گلرو با بیان اینکه افزایش بی رویه قیمت کاغذ موجب شده انتشاراتی‌ها رغبتی برای چاپ کتاب نداشته باشند تصریح کرد: بخشی از بازار کار به دلیل افزایش قیمت کاغذ در حال از بین رفتن است.

وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دلایل این است که برگشت سرمایه مخصوصاً در شهرستان‌ها نسبت به شهرهای کلان شهر بدتر است چون سفارشاتی که انجام می‌شود بیشتر سفارشات دولتی است و برگشت سرمایه آن دوره بازگشت بیشتری نیاز دارد.

گرانی کاغذ و تعدیل نیرو در چاپخانه‌ها

مدیرعامل شرکت چاپ و نشر گلرو افزایش دلار و عدم واردات کاغذ را از جمله علل گرانی و افزایش قیمت کاغذ عنوان کرد و یادآور شد: در حال حاضر کمبود کاغذ در تمام کشور وجود دارد.

گلرو با بیان اینکه ضوابطی از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد در واردات برای توزیع کاغذ در نظر گرفته شده است گفت: بسیاری از واردکنندگان با توجه به شرایط موجود، رغبتی برای واردات ندارند و محدودیت‌هایی که در واردات کاغذ و نقل و انتقال ارز وجود دارد نیز موجب افزایش کاغذ شده است.

وی از افزایش ملزومات چاپی خبر داد و بیان کرد: این امر باعث می‌شود که بسیاری از مشتریان را از دست بدهیم بنابراین ظرفیت تولید کم می‌شود و مجبور هستیم تعدیل نیرو انجام دهیم.

مدیرعامل شرکت چاپ و نشر گلرو افزود: امسال در این چاپخانه نیز مجبور به تعدیل نیرو شدیم و اگر این روند ادامه داشته باشد مجدد باید تعدیل نیرو کنیم و اگر بیشتر از این ادامه داشته باشد ممکن است مجبور به تعطیلی واحد شویم.

افزایش قیمت کاغذ بغرنج ترین بحران چاپخانه‌ها 

گلرو با بیان اینکه قیمت کاغذ نوسان دارد اظهار داشت: بهرنج ترین بحرانی است که در چاپ خانه ها به وجود آمده است و امید است مسئولان مربوطه مشکل را حل کنند زیرا در غیر این صورت بسیاری از واحدها تعطیل خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: افزایش بی رویه قیمت کاغذ موجب کاهش سرانه مطالعه می شود چراکه وقتی که قیمت کتاب افزایش یابد در شرایط اقتصادی موجود بسیاری از خانواده‌ها توان خرید کتاب را ندارند و تنها کتاب مورد نیاز درسی را خریداری می‌کنند و کتاب‌های کمک درسی، رمان و علمی از سبد خرید خانواده‌ها حذف می‌شود.

واردات کاغذ با نرخ مصوب از جمله راهکارهای ایجاد وضعیت متعادل در قیمت کاغذ

مدیرعامل شرکت چاپ و نشر گلرو با بیان اینکه تنها کارهایی که در صنعت چاپ دوام می‌آورد کارهای مکمل تولید است گفت: چون چاپخانه‌ها مکمل تولید هستند واحد‌های صنعتی که تعطیل می‌شوند بر روی آنان تاثیر می‌گذارند و افزایش قیمت کاغذ تاثیر زیادی بر روی چاپخانه‌ها دارد.

گلرو واردات کاغذ با نرخ مصوب را از جمله راهکارهایی برای ایجاد وضعیت متعادل در قیمت کاغذ عنوان کرد و یادآور شد: باید نظارت بیشتری بر توزیع کاغذ شود و راهکارهایی که سهولت واردات را می‌طلبد در نظر گرفته شود تا مواد اولیه به راحتی وارد کشور شود و کمبودی وجود نداشته باشد و بازار سیاه راه نیفتد و تولیدکننده بتواند به راحتی خرید کند.

گرانی و کمبود کاغذ موجب تعطیلی چاپخانه‌ها می‌شود 

مدیر چاپخانه نزاری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: در حال حاضر کشور در حالت آمپاس بدی قرار دارد یعنی اگر هرکسی سعی خود در جای خود بایستد متضررتر خواهد شد.

جواد عرب بیان کرد: دلالان به بازار رو آورده و شرایط سختی را برای مصرف کننده به وجود آورده‌اند و مصرف کننده راهی برای ادامه ندارد.

وی با اشاره به اینکه با مشکلاتی که در آینده برای ما به وجود خواهد آمد بالای 80 درصد از چاپخانه‌ها یا ورشکسته و یا تعطیل خواهند شد افزود: تنها راهکار برای اینکه بتوانیم از این شرایط بیرون بیاییم این است که مسئولان مربوطه کاغذ را تنها به چاپخانه‌ها بدهند نه به اتحادیه‌ها و مکان‌های دیگر چون این موضوع باعث ایجاد فساد و مافیایی در این زمینه خواهد شد.

تنها راه نجات کاغذ رسیدن آن به دست چاپخانه داران است

مدیر چاپخانه نزاری با بیان اینکه تنها راه نجات کاغذ این است که تنها به دست چاپخانه‌داران برسد گفت: در این راستا مسئولان باید این امر را مدنظر نظر قرار دهند.

عرب یادآور شد: از مسئولان تقاضا داریم به حرف ما گوش دهند و کاغذ را به ما بدهند و در این راستا قیمت را دیناری بالاتر از قیمتی که استانداری تعیین می‌کند افزایش نخواهیم داد.

افزایش 500 درصدی قیمت کاغذ طی یک سال 

مدیرعامل مجتمع چاپ و نشر امروز خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: در حال حاضر طی یک سال گذشته در بحث قیمت کاغذ افزایش 500 درصدی را شاهد بوده‌ایم که بی سابقه بوده است.

محمود حیدری افزود: این امر باعث شده به طور مستقیم حوزه فرهنگی، مطبوعات و چاپ کتاب تحت تاثیر قرار گیرد و علاوه بر گرانی کاغذ با کمبود کاغذ نیز مواجه هستیم.

وی با بیان اینکه علت این امر، احتکار و عدم نظارت صحیح است خاطرنشان کرد: کاغذ زیادی وارد شده و برای رسانه‌ها با ارز 4 هزار و 200 تومان دولت سال گذشته پول زیادی داد اما متاسفانه نظارت درستی نبود و برخی این کاغذها را خریداری کردند و در بازار آزاد به فروش رساندند و حتی بخشی از کاغذ از کشور خارج شده و بحرانی برای رسانه‌ها به وجود آورده است.

مدیرعامل مجتمع چاپ و نشر امروز خراسان جنوبی بیان کرد: طی 2 هفته اخیر کارگروهی در تهران در وزارتخانه تشکیل شده و در این راستا ساماندهی می‌کنند و سهمیه‌ای به برخی از رسانه‌ها داده‌اند.

عدم نظارت، علت گرانی کاغذ 

حیدری با بیان اینکه اگر درست نظارت شود در بحث کاغذ کمبودی نخواهیم داشت گفت: به دلیل عدم نظارت کاغذ از کشور خارج می‌شود و همچنین احتکار نیز صورت می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه این بحران استان را نیز درگیر کرده است خاطرنشان کرد: در خراسان جنوبی نیز برخی از نشریات از هفته نامه به ماه نامه تبدیل شده‌اند تا وضعیت کاغذ بهتر شود و برخی نیز تعداد دفعات چاپ خود را کم کرده‌اند.

مدیرعامل مجتمع چاپ و نشر امروز خراسان جنوبی گفت: در کنار افزایش قیمت کاغذ، قیمت زینک، مرکب و مواد اولیه چاپ نیز افزایش یافته که بسیار تاثیرگذار بوده و باعث شده قیمت تمام شده چاپ بالا برود که در این راستا در حوزه چاپ کتاب با مشکل مواجه شدیم و اکثر مؤلفان کتاب رنگی را به صورت سیاه و سفید چاپ می‌کنند و یا تعداد صفحات را کم و تیراژ را پایین آورده‌اند که این خود یک زنگ خطری است.

حیدری با بیان اینکه اگر فکری به حال انتشاراتی‌ها و مؤلفین نشود امسال با کاهش شدید چاپ کتاب مواجه خواهیم شد افزود: در این راستا نیاز است دولت در حوزه فرهنگی فکری بردارد و بتوانند این امر را ساماندهی کنند.

وی با بیان اینکه در این شرایط اکثر رسانه‌های مکتوب مجبور به تعدیل خواهند شد و تیراژ خود را پایین خواهند آورد اظهار داشت: در این راستا دولت مردان باید نظارت بیشتری داشته باشند و برای ورود کاغذ به کسی ارز بدهند که اینکاره باشد.

مدیرعامل مجتمع چاپ و نشر امروز خراسان جنوبی با اشاره به اینکه اگر نظارت تقویت شود بسیاری از مشکلات فعلی برطرف می‌شود یادآور شد: متأسفانه ضعف نظارت باعث شد مشکلات زیادی به وجود بیاید.

افزایش قیمت کاغذ کاهش چاپ را به دنبال دارد

حیدری با بیان اینکه افزایش قیمت باعث شده است کارهای چاپی در استان به شدت کم شود اظهار داشت: چاپخانه‌های ما ساعات کار خود را مانند رسانه‌ها کم کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه بحث فرهنگ زیرساخت تمام حوزه‌ها است و اگر بخواهیم در حوزه‌های دیگر موفق باشیم باید حوزه فرهنگ را ویژه ببینیم و برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدتی داشته باشیم تا اتفاق خوبی در حوزه فرهنگی بیفتد.

مدیرعامل مجتمع چاپ و نشر امروز خراسان جنوبی بیان کرد: اگر رسانه‌ها تعطیل شوند قطعا ضربه غیر قابل جبرانی به جامعه وارد خواهد شد.

کمبود کاغذ و گرانی آن مشکل اصلی چاپخانه‌ها

مدیر چاپخانه چاپ زرین نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: در حال حاضر مشکل اصلی چاپخانه‌های کشور و استان کمبود کاغذ و گرانی آن است.

حسن‌رضا حسین‌آبادی گفت: مسئولان و دولتمردان باید راه حلی برای رفع این مشکل پیدا کنند چراکه در غیر این صورت تعداد زیادی از افراد بیکار می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: اگر شرایط به همین روال کنونی ادامه یابد بسیاری از چاپخانه‌ها مجبور به تعطیلی می‌شوند چون پول کارگران را ندارند و مجبور هستند چاپخانه را تعطیل کنند.

مدیر چاپخانه چاپ زرین با اشاره به گرانی مرکب و لوازم چاپ یادآور شد: متأسفانه علاوه بر گرانی کاغذ مرکب و لوازم چاپ نیز گران شده و این یک مشکل اساسی برای چاپخانه‌ها است.

حسین‌آبادی تصریح کرد: مالیات‌ها و ارزش افزوده‌ها نیز یک مشکل بسیار بزرگی است که باید مدنظر قرار گیرد.

توزیع 63 تن کاغذ در بین نشریات خراسان جنوبی 

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: با توجه به مشکلاتی که در حوزه کاغذ بعد از تحریم‌ها و افزایش قیمت ارزهای خارجی وجود داشته است فرهنگ و ارشاد اسلامی نگاهی برای تامین کاغذ به خصوص برای نشریات و ناشرین مدنظر قرار داده است.

ناصر نبی‌زاده افزود: در اداره کل فرهنگ و ارشاد خراسان جنوبی پیگیری‌هایی انجام شده و در این راستا جلسات متعددی را سال گذشته با مدیران مسئول روزنامه‌ها و مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار کردیم. 

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی بیان کرد: در این راستا تاکنون ما 63 تن کاغذ در دو نوبت، یعنی در بهمن ماه 50 تن و در مردادماه 13 تن کاغذ برای روزنامه‌ها و نشریات استان براساس شیوه انتشار، نظم در انتشار و تعداد صفحات توزیع شده است.

توزیع 250 تن کاغذ طی 2 ماه آینده در بین روزنامه‌ها و نشریات‌ استان

وی خاطرنشان کرد: 250 تن کاغذ دیگر نیز درخواست داریم که در نوبت قرار داریم و امید است بتوانیم طی دوماه آینده این میزان کاغذ را دریافت و در اختیار روزنامه‌ها و نشریات قرار دهیم.

نبی‌زاده یادآور شد: حوزه زینک نیز که یکی دیگر از مباحثی است که افزایش قیمت داشته است هماهنگی‌هایی برای 4 چاپخانه که واحد لیتوگرافی دارند انجام شده تا زینک به قیمت 4 هزار و 200 تومان در اختیار این چاپخانه‌ها قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: برای انتشاراتی‌هایی که نیاز به کاغذ دارند سامانه‌ای تحت عنوان کاغذ راه‌اندازی شده که در این راستا انتشاراتی‌هایی که دارای مجوز هستند می‌توانند به این سامانه ورود پیدا کنند و سوابق خود را ارائه دهند و تعداد کتاب‌هایی که منتشر کرده‌اند را در سامانه بارگزاری کنند و بر اساس سوابق و تعداد کتاب‌های منتشر شده کاغذ به آنان تعلق می‌گیرد تا بتوانند از این بحران عبور کنند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی گفت: جلسات و هماهنگی‌هایی با سازمان صنعت و تجارت و بازرگانی استان انجام شده و در هفته آینده جلساتی نیز برگزار خواهد شد تا بررسی کنیم در حوزه‌های استانی نیز چگونه می‌توانیم به ناشران کمک کنیم تا از این فضا عبور کنند و امکان دسترسی مناسب‌تر به کاغذهایی با قیمت مناسب برایشان فراهم شود.

نیاز کاغذ در کشور 400 هزار تن است

مسئول اتحادیه عکاسان و چاپخانه‌داران خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند اظهار داشت: در بحث کاغذ ارزی را اختصاص داده‌اند اما به دلیل نبود نظارت بخشی از این ارز اختصاص یافته و بخشی نیز کاغذ خریداری شد اما در اختیار مصرف کننده واقعی قرار نگرفت.

غلامرضا جعفرپورمقدم گفت: این امر باعث شد مصرف کنندگان کاغذ با مشکلات زیادی روبه‌رو شوند و در این راستا نیاز به کاغذ افزایش یافت.

وی با اشاره به اینکه این گرانی ناشی از این است که در توزیع کاغذ آنگونه که باید عمل شود عمل نشده است خاطرنشان کرد: در این راستا اخیرا سازمان صنعت، معدن و تجارت به این فکر افتاده است که اوضاع کاغذ را سرو سامان دهد تا کاغذ به دست مصرف کنندگان واقعی خود برسد.

مسئول اتحادیه عکاسان و چاپخانه داران خراسان جنوبی بیان کرد: در این راستا سازمان صنعت و معدن سامانه‌ای را معرفی کرده تا از طریق این سامانه افراد ثبت نام کنند.

تایپ و تکثیری‌های استان هنوز سهمیه کاغذ دریافت نکرده‌اند

جعفرپور مقدم با گلایه از اینکه در بحث کاغذ در بسته‌های A4 برای تایپ و تکثیری‌های سطح شهر هنوز سهمیه‌ای را دریافت نکرده‌ایم تا در در اختیار آنان قرار دهیم گفت: نیاز کاغذ در کشور زیاد است و در حال حاضر حدود 400 هزار تن کاغذ در کشور نیاز است.

وی یادآور شد: این درحالی است که 3 کارخانه تولید کاغذ در کشور وجود دارد و این کارخانه‌ها به صورت اسمی 170 هزار تن کاغذ تولید می‌کنند اما تولید واقعی آنان از این میزان کمتر است.

مسئول اتحادیه عکاسان و چاپخانه داران خراسان جنوبی تصریح کرد: به واردات کاغذ نیاز داریم و در این راستا آنچه که مهم است این است که توزیع کاغذ را ساماندهی کنیم چراکه بسیاری از رسانه‌ها در کشور تعطیل و یا مجبور به کم کردن صفحات شده‌اند.

جعفرپورمقدم بیان کرد: باید کاغذ را با ارز نیمایی وارد کشور کنیم و دولت به جای آنکه کاغذ را از طریق تجار وارد و توزیع کند کاغذها را به تعاونی‌ها بدهد تا آنان توزیع کاغذ را انجام دهند.

وی تصریح کرد: از طرفی ما سرمایه در گردش بالایی نداریم و اتحادیه‌ها قدرت خرید ندارند که به صورت مستقیم خرید کنند بنابراین کاغذ را با قیمت بالایی خریداری می‌کنیم.

مسئول اتحادیه عکاسان و چاپخانه‌داران خراسان جنوبی گفت: علاوه بر آن، کمبود بسیاری از مقواهایی که برای بسته بندی استفاده می‌شود باعث بالابردن نرخ محصول می‌شود و مشکلاتی را برای عرضه کنندگان و مصرف کنندگان نیز به وجود آورده است.

ماه هاست که بسیاری از رسانه‌های مکتوب در ایران و به ویژه در استان خراسان جنوبی با کمیابی و گرانی کاغذ دست و پنجه نرم می‌کنند و از طرفی افزایش قیمت کاغذ، زینک، مرکب و دیگر هزینه‌ها مطبوعات را مجبور به کاهش تیراژ یا تعداد صفحات کرده است که در این راستا امید است دولت مردان برای رفع این معضل تدابیری را بیندیشند چراکه با تعطیلی چاپخانه ها و روزنامه‌ها تعداد زیادی از افراد بیکار خواهند شد و علاوه بر آن با کاهش شدید چاپ کتاب مواجه خواهیم شد که در این راستا نیز نیاز است دولت در حوزه فرهنگی نیز فکری بردارد و بتوانند این امر را ساماندهی کنند.

گزارش فاطمه واعظی‌نسب

انتهای پیام/ش

R41348/P/S6,56/CT7

منبع: تسنیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۱۹۹۶۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

درآمدهای نفتی باعث ایجاد تورم می‌شود؟

یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که وجود درآمدهای نفتی برخلاف تلقی‌های رایج نه تنها اثر تورمی ندارد، بلکه باعث کاهش قدرت تورم‌زایی نقدینگی نیز می‌شود. مطالعه‌ای که در پژوهشکده پولی و بانکی انجام شده است، نشان می‌دهد که افزایش درآمدهای نفتی و افزایش نسبت واردات به GDP می‌تواند اثرگذاری رشد نقدینگی بر تورم را کاهش دهد.

به گزارش دنیای اقتصاد، این نتایج برخلاف دیدگاه‌های متداول است که ذات داشتن درآمدهای نفتی را باعث افزایش تورم عنوان می‌کنند. طبق بررسی‌های این پژوهش مهم‌ترین عامل ایجادکننده تورم در کشور رشد نقدینگی است، اما مساله مهمی که در این پژوهش به آن پاسخ داده شده، این است که چه عاملی باعث اختلاف ایجادشده مابین نرخ رشد نقدینگی و نرخ تورم در ایران است؟ اختلاف مابین نرخ رشد نقدینگی و تورم در میان ۱۴کشور نفتی مورد بررسی طبق داده‌های مربوط به ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ حدود ۷درصد ارزیابی می‌شود.

طبق بررسی‌ها این اختلاف در کشورهای نفتی در سال‌هایی که درآمد نفتی بیشتر است، بیشتر می‌شود و برای مثال در ایران دهه۱۳۵۰ یا ۱۳۸۰ به بیش از ۱۰درصد می‌رسد. نکته جالب در این پژوهش این است که مکانیزم اثرگذاری افزایش نسبت واردات بر GDP به سمت تقاضای پول در کنار عرضه پول توجه دارد. بنابراین نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که وجود درآمدهای نفتی، فی‌نفسه عاملی برای وجود تورم نیست، بلکه به نظر می‌رسد که عدم توازن میان منابع و هزینه‌های دولت در قالب کسری بودجه که دلیل رشد طولانی‌مدت نقدینگی است، عاملی برای ایجاد تورم مزمن در کشورها است.

یک مطالعه پژوهشی با استفاده از داده‌های ۱۴ کشور نفتی در بازه ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ اثر رشد نقدینگی بر تورم در کشور‌های نفتی و مکانیسم‌های این اثرگذاری را مورد بررسی قرار داده است. بر اساس نتایج این مطالعه، اثر رشد نقدینگی بر تورم در کشور‌های نفتی هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت مثبت و معنی‌دار بوده است. افزایش نسبت واردات چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت می‌تواند اثر رشد نقدینگی بر تورم را کاهش دهد. همچنین رشد درآمد‌های نفتی نیز در بلندمدت اثر تورمی رشد نقدینگی را کاهش می‌دهد. در حقیقت مکانیسم اثرگذاری درآمد‌های نفتی در تضعیف قدرت تورم‌زایی رشد نقدینگی با مکانیسم اثرگذاری رشد واردات بر کاهش قدرت تورم‌زایی رشد نقدینگی مرتبط است.

افزایش عرضه کالا‌های وارداتی (ناشی از رشد درآمد‌های نفتی) با افزایش تقاضا برای پول داخلی بخشی از قدرت تورم‌زایی نقدینگی را خنثی می‌کند. این موضوع برخلاف یافته‌های دیدگاهی است که افزایش درآمد‌های نفتی را یکی از عوامل ایجاد تورم و بروز بیماری هلندی می‌داند. این مطالعه با عنوان «اثر واردات بر رابطه رشد نقدینگی و تورم آن در کشور‌های نفتی» توسط سجاد ابراهیمی، استادیار پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، انجام شده است.

مساله بیماری هلندی

در علم اقتصاد، بیماری هلندی رابطه عِلّی ظاهری بین افزایش توسعه یک بخش خاص اقتصادی همچون نفت و کاهش در سایر بخش‌ها همچون بخش تولید است. این اصطلاح در سال ۱۹۷۷ توسط نشریه اکونومیست برای توصیف تضعیف بخش تولید در هلند پس از کشف میدان بزرگ گاز طبیعی گرونینگن در سال ۱۹۵۹ ابداع شد. مکانیسم فرضی این است که هنگامی که صادرات در یک بخش به‌شدت افزایش می‌یابد، درآمد‌های ارزی افزایش می‌یابد و واحد پولی این اقتصاد در مقایسه با ارز‌های خارجی (که در نرخ مبادله آشکار می‌شود) تقویت می‌شود. این امر باعث می‌شود سایر صادرات کشور برای خرید سایر کشور‌ها گران‌تر شود، در‌حالی‌که واردات ارزان‌تر می‌شود و شدت می‌یابد. این موضوع باعث آسیب دیدن بنیه تولید کشور می‌شود.

تضعیف بنیه تولیدی کشور و کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان، منجر به هجوم نقدینگی به سوی بازار‌های سوداگرانه مربوط به بخش‌های غیر‌قابل‌مبادله در اقتصاد می‌شود. با بروز این وضعیت، اگرچه تقویت واحد پولی کشور منجر به ورود ارزان کالا‌های وارداتی شده است، اما رشد شدید قیمتی بخش‌های غیرقابل‌مبادله اقتصاد منجر به تقویت تورم می‌شود.

بیماری هلندی همچنین یکی از فرضیه‌هایی است که می‌تواند علت ناکام ماندن کمک‌های خارجی به کشور‌های توسعه‌نیافته در بهبود وضعیت این کشور‌ها را توضیح دهد. با‌این‌حال به‌رغم پژوهش‌های انجام‌شده در رابطه با بیماری هلندی، این پژوهش به نتیجه‌ای متفاوت رسیده است. طبق این پژوهش، «رشد در بخش حقیقی و تغییرات در نرخ بهره مهم‌ترین عواملی هستند که در ادبیات به عنوان مولفه‌های تاثیرگذار بر تقاضای پول در نظر گرفته می‌شوند و می‌توانند بخشی از متغیر بودن رابطه رشد نقدینگی و تورم را توضیح دهند. اما شواهد تجربی نشان می‌دهد تغییرات این عوامل نمی‌تواند تمام تغییرات در رابطه نقدینگی و تورم را توضیح دهد.»

درحقیقت نگارنده این پژوهش در اینجا قصد دارد ادعایی مشهور را در مورد رابطه نقدینگی و تورم در کشور‌های نفتی را زیر سوال ببرد. او می‌نویسد: «در اقتصاد ایران در ابتدای دهه ۱۳۵۰ و ابتدای دهه ۱۳۸۰به‌رغم رشد قابل‌توجه نقدینگی در کشور، تورم متناسب با این رشد نقدینگی افزایش پیدا نکرده است و تغییرات نرخ رشد و نرخ بهره نیز به حدی نبوده که این تفاوت نرخ رشد نقدینگی و تورم را توضیح دهد. نگاهی به آمار در ایران و سایر کشور‌های نفتی نشان می‌دهد دورانی که رشد نقدینگی تورم‌زایی پایینی داشته است دورانی بوده که کشور از درآمد‌های نفتی سرشار برخوردار بوده که این درآمد‌ها به رشد واردات کالا و خدمات به کشور منجر شده است.»

چگونه رشد درآمد‌های نفتی مانع از تورم می‌شود؟

طبق این پژوهش، افزایش درآمد‌های نفتی منجر به افزایش واردات به کشور شده و افزایش واردات نیز منجر به افزایش تقاضای پول در داخل می‌شود. این پول صرف خرید کالا‌های وارداتی می‌شود و به‌نوعی از تورم‌زایی نقدینگی در کشور کاسته می‌شود. این مطالعه به بررسی داده‌های ۱۲ کشور عضو اوپک پرداخته است که شامل الجزایر، ایران، عراق، عربستان سعودی، امارات، کویت، قطر، نیجریه، گابن، جمهوری کنگو، آنگولا و گینه استوایی می‌شود. علاوه بر این ۱۲ کشور، دو کشور بحرین و عمان در حوزه خلیج فارس نیز در این مطالعه بررسی شده‌اند.

داده‌های بررسی‌شده در این پژوهش مربوط به دوره زمانی مورد استفاده از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ بوده است. بررسی‌های آماری این پژهش نشانگر این موضوع است که «به طور متوسط در پنج دهه ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ رشد نقدینگی در این کشور‌ها حدود ۷واحد درصد بیشتر از تورم بوده است. این تفاوت در اقتصاد ایران محسوس‌تر است. به عبارت دیگر بخشی از رشد نقدینگی در این کشور‌ها تبدیل به تورم نشده است. بدیهی است که این بخش از رشد نقدینگی که به تورم منتج نشده است با مولفه‌های اثر‌گذار بر تقاضای پول قابل‌تفسیر است.»

بررسی تاریخی و توصیه سیاستی

بررسی‌های پژوهش انجام‌شده در مورد ایران نشان می‌دهد «در دو دوره زمانی ابتدای دهه ۱۳۵۰ و ابتدای دهه ۱۳۸۰اختلاف بین رشد نقدینگی و تورم بیش از ۱۰درصد نیز بوده است. این دوره‌ها مصادف با وفور درآمد‌های نفتی و افزایش واردات در کشور بوده است.» بررسی نسبت واردات به GDP یافته‌های جدیدی را در مقابل ما قرار می‌دهد. طبق این پژوهش «روند هماهنگ و هم‌راستای اختلاف نقدینگی و تورم با نسبت واردات نشان‌دهنده این است که همبستگی قوی بین نسبت واردات و قدرت تورم‌زایی نقدینگی وجود دارد و در دوره‌هایی که به دلیل وفور نفتی، واردات سهم بزرگ‌تری از اقتصاد ایران را فراگرفته قدرت تورم‌زایی نقدینگی نیز کمتر شده است.»

نکته مهم در رابطه با این مقاله این است که پژوهشگر به‌رغم نتایج مهم این پژوهش در رابطه با نقش واردات در تضعیف تورم‌زایی نقدینگی، توصیه‌ای به افزایش واردات نمی‌کند، زیرا «گسترش واردات برای کنترل اثر تورمی رشد نقدینگی می‌تواند به بخش تولیدی آسیب جدی وارد کند و از این جهت نمی‌تواند سیاست مفیدی برای بخش مولد اقتصاد باشد.»

دیگر خبرها

  • کشف بیش از ۲۰ هزار لیتر سوخت قاچاق در مرزهای خراسان رضوی
  • کشف ۷۲ هزار نخ سیگار قاچاق توسط مرزبانان هنگ مرزی تایباد 
  • ساخت هزار و ۵۰۰ مسکن برای خانواده های کم درآمد مشهدی
  • نقشه مهندسی فرهنگی خراسان جنوبی رونمایی می‌شود
  • نقشه مهندسی فرهنگی خراسان جنوبی آماده رونمایی است
  • درحال ساختن بودن۱۵۰۰ واحد مسکونی برای محرومین در حاشیه شهر مشهد
  • مروری بر بودجه در سال ۱۴۰۳؛ دست دولت در جیب مردم برای جبران کسری!
  • درآمدهای نفتی باعث ایجاد تورم می‌شود؟
  • افزایش ا ۵ درصدی تولیدات گلخانه های خراسان جنوبی
  • افزایش ۴۹ درصد صادرات تعاونی های خراسان جنوبی