به نقل از «ایرنا»

فلسفه تفکر درباره فکر است

تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۳۶۲۹۹

مراسم رونمایی از کتاب «فلسفه و ادبیات» نوشتۀ کریم مجتهدی، با حضور جمعی از اساتید حوزۀ علوم‌انسانی در تالار حکمت پژوهشگاه علوم انسانی برگزار گردید.

در این مراسم، مجتهدی با اشاره به ویژگی‌های کتاب فلسفه و ادبیات، گفت: فلسفه همواره در جستجوی راهی برای برقراری ارتباط با دیگر رشته‌هاست و می‌تواند مصداق عینی از همکاری رشته‌های مختلف با یکدیگر باشد که البته در بعضی موارد، الزاماً فلسفه در این راه موفق نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: بسیاری از ادیبان و رمان‌نویسان مطرح جهان مطالعات فلسفی داشته‌اند چراکه این مهم سبب تعمق بیشتر در شخصیت‌پردازی و روانشناسی شخصیت‌های داستان‌های آنها می‌شده است.

مجتهدی ادامه داد: رابطه ادبیات و فلسفه از لحاظ منطقی بر حسب نسبت‌های چهارگانه می‌تواند شکل بگیرد؛ آن دو با یکدیگر رابطه تطابق ندارند، یعنی هر آنچه در فلسفه است الزاماً در ادبیات، نیست؛ رابطه آنها از نوع تباین کامل نیز نیست؛ به این معنی که این دو، از هم مجزا هستند و هیچ ارتباط قطعی واحد با یکدیگر ندارند. گونه سوم عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی یکی از آنها به تمامه آن دیگری را در برمی‌گیرد و یا این رابطه از نوع عموم و خصوص من‌وجه، یعنی آن دو از هم متمایزاند، ولی در ناحیه خاصی می‌توانند با هم مطابقت کنند.

وی گفت: در نسبت عموم و خصوص من‌وجه دو دایره فرض می‌شود که در نقطه خاصی اشتراک دارند اما در نقاط بسیار دیگری از هم متمایزاند. به عبارت دیگر، مانند دو دایره‌ای که قسمتی از آنها بر هم منطبق شده که آن دو در قسمت کوچک مشترک با هم ادغام شده‌اند، ولی در هر صورت وجه مشترک و وجه تمایز از هم تفکیک شده‌اند.

وی ادامه داد: در نگاهی منصفانه می‌توان ادعا کرد که ادبیات نسبت به فلسفه عمومیت، کلیت و حتی قدمت بیشتری دارد؛ چرا که ادبیات به معنای ابتدایی حتی در بین جانداران دیگر نیز به چشم می‌خورد. مثل این تک بیت سنائی؛ «توحیدگوی او نه بنی‌آدم‌اند و بس / هر بلبلی که زمزمه بر شاخسار کرد».

مجتهدی در ادامه با بیان اینکه ادبیات قدمت دارد چون ذوق قدمت دارد، تصریح کرد: ریشه‌های ادبیات را می‌توان در هر قوم و منطقه‌ای به خوبی دید اما فلسفه هرگز تا این حد عمومیت نداشته است. می‌توان گفت ادبیات نسبت به فلسفه عامل‌تر، گسترده‌تر و قدیمی‌تر است.

استاد برجستۀ فلسفه با تأکید بر اینکه فیلسوف فردی است که حب حکمت دارد، یادآور شد: ریشۀ فلسفه را می‌توان و باید در یونان جستجو کرد گرچه بسیاری اعتقاد دارند فلسفه به معنای واقعی کلمه در قرن‌های اخیر و با پیدایش تفکر انتقادی دورۀ کانت شکل گرفته است.

مجتهدی خاطرنشان کرد: فلسفه در هر صورت معقول‌ثانی است. به عبارت دیگر، فلسفه تفکر درباره فکر است و الزاماً خود فکر به فلسفه تعبیر و معنی نمی‌شود. در واقع، ذهن فیلسوف مقید است و می‌تواند فکر عمیق را تشخیص دهد اما ادبیات عمومی‌تر است و گاهی به بیان روزمره اکتفاء می‌کند. با این توضیح هر ادیبی می‌تواند خود را نوعی فیلسوف بداند اما هر فیلسوفی الزاماً ادیب و صاحب ذوق ادبی نیست.

وی با بیان اینکه فلسفه یعنی پشتکار، تلاش، خواستن و بودن، ادامه داد: در کتاب فلسفه و ادبیات تلاش شده است که مطلب با نمونه و مثال بیان شوند نه اینکه کنه مطلب گفته شود و بعد برای اثبات آن به مثال‌ها مراجعه کنیم. در واقع این کتاب، به‌صورت تجربی و با روش استقرایی نوشته شده است، یعنی رابطه فلسفه و ادبیات با آوردن نمونه‌های عینی بیان داده شده است. به عنوان مثال در این کتاب نگاه فلسفی ابن‌سینا به عنوان بزرگترین فیلسوف ایران بر اساس حکایات تمثیلی او بیان می‌شود.

مجتهدی با اشاره به اینکه در این کتاب مسیر شناخت اروپائیان از فلسفه ارسطو در نظر گرفته شده است، تأکید کرد: کتاب فلسفه و ادبیات بیان می‌کند چرا در قرون ابتدایی، مردم غربی مسیحی از یونان تنها کتاب‌های اقلیدوس را می‌خواندند و بعدها افلاطون را مورد توجه قرار دادند؛ چون ارسطو جهان را «قدیم» می‌دانست اما با استفاده از افلاطون می‌توانستند سنت‌های دینی خود را بهتر اثبات کنند. در واقع نگاه افلاطون و سنت‌های نوافلاطونی تطابق بیشتری با سنت مسیحیان داشت و از ارسطو بیشتر به منطق او توجه داشتند. البته در عصر جدید بیشتر فن شعر ارسطو مورد توجه قرار گرفت و شعرا و نویسندگان غربی خاصه ایتالیایی‌ها و فرانسویان استفاده‌های زیادی از آن کردند. این برداشت غرب از فلسفه ارسطو و افلاطون بود.

مجتهدی خاطرنشان کرد: نحوه و چگونگی شناخت ارسطو در مسیر تاریخ، تأثیرات بسیاری بر ادبیات اروپاییان داشته است.

در این مراسم جمعی از اساتید علوم‌انسانی مانند ژاله کهنمویی؛ زهرا مبلغ؛ فاطمه مینایی؛ زینه عرفت‌پور؛ روح‌الله کریمی؛ جان‌الله کریمی مطهر؛ محمدمنصور هاشمی و شکوه‌السادات حسینی، حضور داشتند و هر یک مطابق برنامه‌ای که برای آن جلسه آماده شده بود، در زمینه‌های تخصصی خود، مطالبی را عنوان کردند که بسیار طرف توجه قرار گرفت.

منبع: ایرنا

کلیدواژه: کریم مجتهدی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۳۶۲۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شهید مطهری یعنی مبارزه با تفکر تحریف

ایسنا/آذربایجان شرقی نماینده ولی‌فقیه در سپاه عاشورا شخصیت شهید مطهری را بی‌نظیر خواند و گفت: امروز بعد از گذشت ۴۰ سال از شهادت شهید مطهری آثار و کتاب‌های آن بزرگوار همچنان در میان جوامع اسلامی رواج دارد و این شخصیت متعالی در مقابل تمام انحرافات ایستادگی کرد.

حجت الاسلام و المسلمین عبدالرحیم نجفقلی‌زاده سرایی روز چهارشنبه، پنچم اردیبهشت در نشست خبری به مناسبت ایام شهادت شهید مطهری و هفته عقیدتی و سیاسی بسیج و سپاه تصریح کرد: برنامه‌های فرهنگی، سیاسی و عقیدتی در مجموعه بسیج، صدها مربی، راوی سیاسی، قاریان قرآن چهره فرهنگی و تاثیرگذار تربیت می‌کند که با تفکر بسیجی و بدون منت نقش آفرینی می‌کنند که در ایام انتخابات مجلس شورای اسلامی شاهد این فداکاری‌ها بودیم.

وی افتتاح بزرگ‌ترین مرکز آموزشی سپاه عاشورا در سال گذشته را رویدادی بی‌نظیری دانست و گفت: هر پاسدار دوره‌های مختلف عقیدتی، سیاسی و فرهنگی طی می‌کند تا ایمان و باورهای درونی خود را قوت بخشد و در این راستا نیز شنبه‌های هر هفته برنامه‌های متنوع فرهنگی برگزار می‌شود.

وی ضمن اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری به طهارت روحی و تقوا در پاسداران انقلاب اسلامی تاکید کرد و افزود: در دوران دفاع مقدس رزمندگان، با ایمان و باورهای درونی خود رشادت و فداکاری‌هایی انجام می‌دادند که امروزه نیز شاهد این رشادت ها هستیم.

سرایی جنگ سپاه قدس با داعش را نبردی ناشناخته دانست و گفت: پشتوانه داعش ایلات متحده جنایتکار آمریکا بود که امروزه نیز از رژیم کودک‌کش صهیونیستی حمایت می‌کند ولی عملیات وعده صادق تمام جهان را تحت تاثیر قرار داد و موشک باران سرزمین‌های اشغالی به تیتر اصلی اخبار و رسانه‌های جهان تبدیل شد که این همان اثرگذاری ناشی از تعبد و تدین است.

وی به سفر معنوی پاسداران انقلاب اسلامی به مشهد مقدس اشاره کرد و گفت: سالانه حدود ۵۰۰ خانواده پاسدار به مشهد مقدس سفر می‌کنند که در کنار تفریح از متون دینی، معنوی، برنامه‌های فرهنگی و مذهبی بهره لازم را ببرند.

وی ضمن تشریح برنامه‌های متنوع هفته عقیدتی و سیاسی، آموزش‌های قرآن را یکی از مهم‌ترین برنامه در برنامه‌های پرورشی عنوان کرد و ادامه داد: دیدار با نماینده ولی‌فقیه در استان حضرت آیت الله آل‌هاشم، برگزاری نشست‌های بصیرتی، سیاسی و بصیرت افزایی، دیدار با علما و اساتید بزرگوار در شهرستان‌ها، دیدار با خانواده‌های شهدا، گفتمان‌های دانشجویی و کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاه‌هاکه توسط بسیج دانشجویی برگزار می‌شود، تجلیل از حلقه‌های صالحین در رده‌های مختلف، بسیج اقشار، غبارروبی از مزار شهدا، نشست های تخصصی سیاسی و عقیدتی در حوزه‌های مقاومت و حوزه های علمیه، تبیین آثار شهید مطهری در مدارس و دانشگاه‌ها و نواخته شدن زنگ انشای مطهری زنگ سپاس معلم در راستای تبیین دستاوردهای انتقلاب اسلامی و قدردانی از معلمان نمونه از جمله برنامه های این هفته در استان است.

نماینده ولی‌فقیه در سپاه عاشورا روزشمار هفته عقیدتی و سیاسی را تشریح کرد و گفت: شنبه خدا محوری و اعتقاد به معاد، یکشنبه ترویج معنویت و اخلاق _ تربیت نسل جوان انقلابی و متدین، دوشنبه مکتب مطهر و حلقه های صالحین، سه شنبه شهید مطهری پژوهش و تولید علم در مدارس و حوزه های علمیه، چهارشنبه سالروز شهادت مرتضی همایش مطهر و قرآن و عترت عناوین هفته گرامی‌داشت هفته عقیدتی و سیاسی است.

انتهای پیام