راویان نغمه‌های تاریخی موسیقی کردستان
تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۴۴۵۶۸
ازنجواها و آواهای «هوره» در دل زاگرس نشینان تا لالایی‌های «اورامان»؛ ازطاق بستان تا کتیبه تنگیور و.... سخن از سرزمینی است که مهد فرهنگ و تمدنش می‌نامند. گستره‌اش تنها شامل ایران زمین نمی‌شود، ازعراق و ترکیه و سوریه تا دیگر اقصی نقاط دنیا نغمه‌های زیبا و تأثیرگذارکردی همچنان شنیدنی است؛ موسیقی که قدمتی دیرینه در جهان دارد و بزرگانی چون سیدعلی اصغرکردستانی، حسن زیرک، مظهر خالقی، عزیز شاهرخ، شهرام ناظری، بیژن کامکار، کیهان کلهر، علی اکبرمرادی و صدیق تعریف و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فردا یازدهم تیرماه نخستین کنگره مشاهیر و نخبگان کرد است که در شهر سنندج برگزار می‌شود و این اتفاق بزرگ بهانه‌ای بود تا با صدیق تعریف در خصوص آوازخوانان شاخص و بزرگ موسیقی کردستان چون سید علی اصغر کردستانی، حسن زیرک و مظهر خالقی گفتوگو داشته باشیم که درادامه می‌خوانید:
مظهرخالقی از هنرمندان بزرگ و صاحب سبک موسیقی کردستان است.در افواه عمومی گفته می‌شود که خوانش و لحن آوازی ایشان نسبت به دیگر خواننده‌ها گرایش وشباهت بیشتری به سبک و سیاق موسیقی ایرانی دارد. در این باره توضیح دهید؟
اینکه گفته می‌شود آثار استاد مظهر خالقی لحن و لهجه زبان فارسی دارد چندان پر بیراه نمی‌تواند باشد. خالقی نسبت به خوانندگانی چون حسن زیرک، عزیز شاهرخ، محمد ماملی و...خودآگاه و ناخودآگاه گرایش محسوس و متفاوت تری درخوانش موسیقی کردی داشته است. تأثیر محیط، اسکان ومراوده بیشتر با هنرمندان پایتخت بی‌گمان در نوع خوانش و اجرای خالقی و هر هنرمند دیگری بی‌تأثیر نمی‌توانسته باشد. همکاری و همراهی با استادان بزرگ چون مرتضی حنانه، ایرج گلسرخی، حسین یوسف زمانی و...آثارماندگاری به تاریخ موسیقی کردستان اضافه کرده است.همکاری با این بزرگان و تولید آثارارکسترال وآرانژمان ویژه این آثار، طعم و رنگ و بوی دیگری به نوع خوانش این استاد بزرگ داده است و شنونده را به سمت نوعی از موسیقی می‌برد که با وجود کلامش که کردی است، حال و هوا و تنظیم کار رنگ ویژه ای به خود گرفته است. دو نمونه از معروف ترین کارهایی که آقای خالقی با ارکسترهای بزرگ رادیو و تلویزیون به رهبری ایرج گلسرخی و مرتضی حنانه اجرا کرده قطعات ماندگار و قدیمی «دو به دو» و «آمان هی آمان» است که در حال و هوای مذکور اجرا شده است. به‌طورکلی باید گفت نوع خوانش و اجرای هر خواننده ای متأثر از ارکستر و اجرای ارکستر و همچنین به نوع و ژانرآهنگ وابسته است.
اساساً مظهرخالقی از صدایی نرم و لطیف و گیرا و سرشار از احساس برخوردار است. شعر شناسی و ریتم شناسی و ژوست خوانی از دیگر ویژگی‌های مظهرخالقی است.
سبک خوانش و لحن استاد سید علی اصغر کردستانی با دیگر خوانندگان بعد از خود ازجمله حسن زیرک و به‌دنبال آن مظهر خالقی و... چه تفاوت‌هایی داشته است؟
به اعتبار آثار به جامانده از پیش و پس استاد سیدعلی اصغر کردستانی، به ضرس قاطع می‌توان گفت خوانش، لحن و بیان این خواننده بزرگ با همه خوانندگان تاریخ موسیقی کردستان اعم ازکردستان ایران، عراق، ترکیه، سوریه و دیگر نقاط کرد زبان دنیا متفاوت بوده و هست.
آوازسیدعلی اصغرکردستانی متأثر از موسیقی دستگاهی و ردیف موسیقی ایرانی است.در واقع مشترکاتش با موسیقی ردیف و دستگاهی ایران بسیار بیشتر از مشترکات با سایر الحان و بیان دیگر شیوه‌های آوازی درموسیقی کردی است.به اعتبارصفحات و آثار به جا مانده از ایشان باید گفت سید علی اصغر کردستانی به موسیقی دستگاهی و ردیف موسیقی ایرانی اشراف کامل داشتند.
او هم عصر و همنوا با بزرگانی چون قمرالملوک وزیری، طاهرزاده، اقبال آذر و... بوده است. باید گفت سید علی اصغر کردستانی با نبوغ و خلاقیت بالا و صدای ویژه و یونیک توانسته است خوانش و روایت متفاوت، ویژه و نو از آواز و موسیقی کردی داشته باشد البته مبتنی و منطبق با موسیقی دستگاهی و ردیف موسیقی اصیل و قدیم ایران.ازایشان کارهای بسیار زیبا و بی‌مانندی در سه گاه، همایون، ابوعطا، بیات ترک و... به یادگار مانده که لحن موسیقی کردی درآن هویدا است و استمراردارد. اساساً شعر فارسی با موسیقی ایرانی پیوند ناگسستنی دارد اما به نظر می‌رسد پیوند این موسیقی با اشعار کردی بسیار دشوارو ناشدنی است چیزی شبیه به راه رفتن روی لبه تیغ، اما سید علی اصغر کردستانی با نبوغ، خلاقیت و مهارت بالای خود بخوبی از عهده این کارمشکل برآمده است.
به نظر می‌رسد شیوه آوازخوانی سید علی اصغرکردستانی تحت تأثیر موسیقی دوران قاجار است. آیا دیگر خوانندگان کرد زبان راه و روش او را دنبال کرده اند؟
دوران قاجار یک دوران تاریخی است.همان طورکه اشاره کردم شیوه آوازخوانی سید علی اصغر کردستانی قرابت و نزدیکی بسیاری با بزرگانی چون قمرالملوک وزیری، اقبال آذر، سید احمدخان، طاهرزاده و...دارد. این افراد خود مؤلف بوده‌اند نه مقلد و همین مؤلف بودن باعث و بانی ماندگاری آنها است.
آیا خوانندگان کردی چون حسن زیرک، مظهر خالقی و... پیرو سبک و سیاق سید علی اصغر کردستانی بوده اند؟
سید علی اصغر کردستانی در موسیقی کردستان و ایران یک استثنا است. سبک و سیاق، خوانش و صدای او منحصر به فرد است و همان‌طور که قبلاً اشاره کردم نه خوانندگان پیش از او و نه خوانندگان پس از او درآن وادی قرار نگرفته‌اند. او تا به امروز تالی و همتا نداشته و ندارد.
حسن زیرک و مظهرخالقی هر دو ازخوانندگان موسیقی کردی ایران هستند که هر کدام به تنهایی خوانش و سبک و سیاق ویژه و منحصربه خود را در آواز دارا هستند. استاد حسن زیرک با وجود نداشتن تحصیلات، ازنبوغ و خلاقیت اعجاب برانگیز و از صدایی پر قدرت و درعین حال پر احساس برخوردار بوده و بداهه خوانی خلاق و کم نظیر است. اوادامه دهنده سنت بداهه گویی و بداهه خوانی در آوازخوانی کردستان است.به طورسنتی ازقدیم الایام خوانندگان دورگرد و مجلس آرای مجالس بزم و شادی و وصلت‌ها در کردستان، از حس و خلاقیت بداهه گویی، بداهه خوانی و بداهه‌سازی بی‌نظیردر شعر و آواز برخوردار بوده‌اند و به همین دلیل به‌طورسنتی این خوانندگان را «شاعر» می‌نامیدند، سنتی که در شعر پارسی هم وجود داشته است. سرایش شعر و آواز به‌طورهمزمان در شعر پارسی و قدیم ایران به‌طور سنتی معمول بوده است و از سرآمدان این شیوه حافظ بزرگ است که به اعتبارمضامین اشعارش، به این موضوع به روشنی در جای جای غزلیاتش اشاره کرده است. حسن زیرک را هم می‌توان ادامه دهنده این سنت دیرینه و ارزنده دانست. این آوازخوان شاعر هم در بسیاری ازآثارش همان‌طور که همکاران و همراهانی چون شادروانان حسن یوسف زمانی و مجتبی میرزاده به آن اشاره کرده‌اند دراستودیو یا درمجالس آوازخوانی، به‌طورهمزمان کلام و ملودی مناسب را با هم همتراز و همخوان می‌کرد.
در خبرها آمده بود شما و چند نفر از اصحاب هنر به دعوت دانشگاه سلیمانیه به مناسبت بزرگداشت آقای مظهر خالقی به سلیمانیه رفته بودید از این مراسم بگویید.
چندی پیش مراسم بزرگداشت آقای مظهر خالقی با حضور تعدادی از اهالی هنر و ادب ایران و دیگر مناطق کردنشین سایر کشورها در دانشگاه سلیمانیه عراق برگزارشد.مراسم باشکوهی بود. لازم به یادآوری است که پیش از این آقای مظهر خالقی از 30 سال پیش تا به امروز با تلاش و ممارست و پشتکار زیاد انستیتوی موسیقی معظم و ارزشمندی در سلیمانیه عراق راه‌اندازی کرده‌اند. انستیتویی که روز به روز گستره آن وسیع‌تر می‌شود و آثارموسیقی کردی مناطق مختلف دنیا در آنجا ثبت و جمع‌آوری شده و می‌شود. آرشیو بزرگ و مجهزی که به باور من ارزش فرهنگی و هنری بسیار بالایی دارد و گنجینه ای است از موسیقی و آثار صوتی کردی و پژوهشگران موسیقی می‌توانند بخوبی و تمام و کمال ازاین آرشیو استفاده‌ها ببرند.
در پایان به نظر شما برای حفظ و ترویج موسیقی اصیل ایران و موسیقی مناطق چه تدبیری باید اندیشید؟
این سؤال را باید مسئولان و متولیان فرهنگی رسمی و دولتی کشور پاسخ دهند. اینان هنوز بعد از 40 سال تعریفی جامع، روشن و کارایی برای حفظ و اشاعه پدیده ارزشمند، شریف و مهمی به‌نام موسیقی نیندیشیده‌اند. بنابراین وقتی اصل موضوع موسیقی، مشکل دار و مسأله آفرین بوده و هست ما که دستمان به هیچ جایی بند نیست قبای ژنده خود را به کجای این شب تیره بیاویزیم و ارائه طریق کنیم.
گفتوگو از: ندا سیجانی
این مطلب نخستین بار در روزنامه ایران منتشر شده است.
منبع: تابناک
کلیدواژه: صدیق تعریف خواننده موسیقی کردستان مشمولان غایب ویزای حج گابریل کالدرون لیدا کاوه مجید تخت روانچی علی کفاشیان اینستکس اوپک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۴۴۵۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
این صدا برای بچه‌های ایران است/ جزییات یک کنسرت باتربیت!
عَبِد آتشانی آهنگساز، بازیگر، خواننده و سرپرست گروه موسیقی «بامانی» که طی روزهای گذشته اولین کنسرت موسیقی تئاتر کودکان و خردسالان را پیش روی مخاطبان قرار داده بود، در گفتوگو با خبرنگار مهر ضمن ارایه توضیحاتی درباره نحوه برگزاری این پروژه موسیقایی که با حمایت معنوی انجمن صنفی سراسری موسیقی تئاتر ایران روی صحنه رفته است، بیان کرد: عبارت «بامانی» که برای فعالیت های گروه موسیقی مان انتخاب کردیم مشتمل و برگرفته از سه واژه «بابا»، «مامان» و «نی نی» است که همین موضوع به خودی خود موید تمرکز و توجه ما روی گروه سنی کودک و خردسال است که بتوانیم با زبان موسیقی و نمایش علاوه بر اجرای یک فضای کمتر تجربه شده در ایران و ایجاد یک فضای سرگرم کننده برای کودکان ایران، مفاهیم تربیتی و آموزشی را در قالب یک کنسرت ارایه دهیم.
وی که طی سال های اخیر در پروژه های مختلف تئاتری و تلویزیونی مرتبط با گروه سنی کودک و نوجوان فعالیت های زیادی را در عرصه آهنگسازی و بازیگری انجام داده، درباره انگیزه برگزاری کنسرت ویژه گروه سنی خردسال و کودک گفت: در این سال ها همواره به این موضوع فکر می کردم که ای کاش شرایطی فراهم می شد تا آن دسته از خردسالان و کودکانی که با والدین خود به کنسرت های پاپ و سنتی می روند، فضایی را پیش روی خود داشته باشند که کنسرت هایی ویژه گروه سنی آنها وجود داشته باشد. مسیری که متاسفانه در کشور ما از سابقه چندانی برخوردار نیست و آثار موسیقایی که در حوزه کودک اجرا می شوند اغلب مرتبط با جُنگ های شادی است که یک دستگاه کیبورد روی صحنه و پلی بک خوانی هم محتوای اصلی آن را تشکیل می دهد. شرایطی که می تواند در قالبی منسجم تر با یک ارکستر کامل به گوش بچه های ایران برسد.
این آهنگساز و بازیگر تاکید کرد: موضوعی که به آن اشاره کردم برای من بسیار مهم بود زیرا همواره دغدغه این را داشتم و دارم که بتوانم به سهم خودم در عین اینکه موسیقی سرگرم کننده ای را به گوش مخاطب برسانم، مفاهیم تربیتی و تعلیمی را با موسیقی سالم و غیرمخرب هم تولید کنم. مسیری که بچه ها در قالب یک کنسرت ویژه گروه سنی خردسال و کودک سازها را روی صحنه ببینند، با گروه بخوانند و در عین تعامل شنونده یک موسیقی کامل باشند. فرآیندی که بسیار هم مشکل است و تا همین جا هم ما را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است. اتفاقا در تدارک اجرایی کردن چنین رویکردی بودم که به پیشنهاد سعید ذهنی رییس انجمن صنفی موسیقی تئاتر تصمیم گرفتم برخی از آثارم در حوزه آثار نمایشی مرتبط با تئاتر کودک را تنظیم و برای اجرای زنده آماده کنم. اتفاقی که بسیار هم جذاب شد و ما را وارد مسیری کرد که بتوانیم مجموعه کنسرت هایی را با گروه «بامانی» اجرا کنیم.
آتشانی ادامه داد: مجموعه کنسرت های ما ابتدا در تالار هنر و سپس در پردیس تئاتر شهرزاد پیش روی مخاطبان قرار گرفت و خوشبختانه با استقبال بسیار خوبی هم مواجه شد. مسیری که در هم جواری تئاتر و موسیقی علاوه بر خلق لحظاتی شاد و سرگرم کننده برای کودکان عزیز، مشتمل بر انتقال مفاهیم تربیتی و آموزشی از جمله «بازیافت»، «احترام به بزرگ ترها» و مواردی از این دست بدون شعار و کلیشه های رایج شد و توانست لحظات خوبی را برای مخاطبان رقم بزند.
این بازیگر و خواننده در بخش دیگری از صحبت های خود با قدردانی از والدین برای حضور در این کنسرت ها تصریح کرد: یکی از مهم ترین رویکردهایی که در این کنسرت ها به دنبال آن هستم، معرفی سازهای ایرانی و اساسا موسیقی ایرانی به مخاطبان است. البته آنچه ما در این کنسرت ها ارایه دادیم، عمدتا متمرکز بر موسیقی پاپ بود اما در این مسیر تلاش کردیم با اضافه کردن سازهای ایرانی و سازهای مرتبط با موسیقی نواحی ایران به تدریج نقش پررنگ تری را برای معرفی سازهای ایرانی طراحی کنیم. از این رو در کنسرت های پیش رو تلاش می شود که مجموعه برنامه هایی به صورت کاملا زنده و مبتنی بر سازهای ایرانی پیش روی مخاطبان قرار گیرد که مطمئنم می‌تواند با استقبال بچه ها مواجه شود.
وی در پایان با تاکید برنقش مولفه های آموزشی و تربیتی در این کنسرت‌ها گفت: در این اجراها تعامل، خنده و سرگرمی، پذیرش مفاهیم تربیتی، همراهی کودکان و مسایلی از این دست برای ما حرف اول را می زند و چه قدر خوب که در این چند کنسرت شاهد تحقق چنین رویکرد تعامل گرایانه ای بودیم. موضوع مهمی که آرزو می کنم روزی بتوانم برای همه بچه های سرزمینم آن را اجرا کنم. مسیری که هیچ پلی بکی در آن وجود ندارد و آنچه روی صحنه اجرا می شود همچون قلب راستین و پاک بچه ها اجرای واقعی از موسیقی است که ساز در آن مهم ترین نقش را دارد. مسیری که امیدوارم بتوانم در گام های بعدی آن را پخته تر، سنجیده تر و منسجم تر اجرا کنیم. شرایطی که اگرچه هنوز هیچ اسپانسر و حامی ندارد اما باور دارم به مدد قلب پاک کودکان سرزمینم و نیتی که داریم می تواند مسیر روشنی را برای ما ترسیم کند.
کد خبر 6090425
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند