به نقل از «ایرنا»

جدال محافظه‌کاران و رادیکال‌ها ادامه دارد

تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۶۵۵۱۳

روزنامه توسعه ایرانی در گزارشی می‌نویسد: به نظر می‌رسد تعاریف شفافی در این زمینه وجود ندارد و باید کمی در این زمینه به مداقه بپردازیم. مدیران تئاتری هم رویکرد روشنی ندارند. نخستین جرقه‌های «تئاتر تجربی» یا «تجربه‌گرا» ی ایران در اواخر دهه ۱۳۴۰ زده شد. نمایشنامه «پژوهشی ژرف و سترگ در سنگواره‌های…» به نویسندگی عباس نعلبندیان و کارگردانی این نمایش از سوی آربی اُوانسیان در سال ۱۳۴۷ سرآغاز شکل‌گیری این نوع از تئاتر ایرانی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کارگاه نمایش در سال ۱۳۴۸ پس از اجرای موفق دو نمایش «شهرقصه» و «پژوهشی ژرف و سترگ…» شکل گرفت. محل کارگاه، ساختمان دو طبقه‌ای در بن‌بست کلانتری خیابان یوسف‌آباد بود. در واقع، تئاتر تجربی با تاسیس کارگاه نمایش تثبیت شد.

پس از انقلاب اسلامی، کارگاه نمایش تئاترشهر با اجرای نمایش «زمین صفر» (۱۳۸۳) به کارگردانی و با نظارت آتیلا پسیانی رسماً فعالیت خود را آغاز کرد و مکانی برای اجرای آثار تجربی شد. جالب است بدانید که در شکل‌گیری گفتمان «تئاتر معاصر تجربه‌گرا» در برابر «تئاتر جریان اصلی» عواملی مانند رابطه بین کارگردان، اجرا و مخاطب؛ بی‌ثباتی معنا؛ رابطه بین اجرای تجربه‌گرا و ایدئولوژی تئاتر جریان اصلی، دخیل بوده‌اند؛ و اینکه چگونه یک مفصل‌بندی خاص به گفتمان غالب تبدیل شده است.

سه واحد تحلیلی تئاتر تجربه‌گرا

مصطفی مهرآیین درباره تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف در جزوه «در سه گفتار تحلیل گفتمان هنر» (۱۳۹۶) می‌گوید: «در تحلیل گفتمان سه واحد تحلیل بیشتر نداریم: یا خود متن، یا بینامتن و یا متن و جامعه. تحلیل گفتمان اصولاً بیش از یک متدولوژی است، یک برنامه پژوهشی است. یعنی شما در واقع در تحلیل گفتمان کسی مثل فرکلاف، بجای یک تحقیق، سه تحقیق انجام می‌دهید. یعنی سه تحقیق را با هم انجام می‌دهید و این امر نیازمند دانشی وسیع است که بتوان این سه تا را با هم ممکن کند. حتی زمانی که از این روش‌ها استفاده می‌کنیم، باید دقیقاً توضیح دهیم که در کدام سطح تحلیل باقی مانده‌ایم: سطح تحلیل گفتمان در سطح توصیف متن، در سطح بینامتن چیزی که فرکلاف آن را تفسیر می‌نامد و سطح رابطه متن و واقعیت که جامعه‌شناسی متن یا جامعه‌شناسی فرهنگ یا جامعه‌شناسی دیسکورس‌ها. اینکه این سه تا را از هم تفکیک کنیم، اهمیت بسیاری دارد… فرکلاف به ما می‌گوید که تحلیل گفتمان سه تا سطح دارد: توصیف، تفسیر و تبیین. تکلیف تفسیر و تبیین مشخص است. ولی توصیف است که کمی سخت می‌شود.»

وی ادامه می‌دهد که: «مثلا صحنه گفتگوی شخصیت‌های فیلم «آژانس شیشه‌ای» در داخل آژانس در باب جبهه و جنگ و شهادت و… در حقیقت گفتگوی چند گفتمان است که با هم حرف می‌زنند. و این بینامتن آشکار است. و این مثل انتهای کتاب است که پر از رفرنس است و این یعنی این کتاب حاصل ترکیبی از این رفرنس‌ها است. بینامتن به معنای واضح و آشکار و سطحی‌ترین لایه بینامتن است. پس در مرحله تفسیر که ما می‌خواهیم بگوییم که معنا حاصل گفتگوی متن با متون دیگر است، یا به شکل آشکار متن رفرنس داده و یا به شکل پنهان متن مشخص می‌کند که با چه کسی گفتگو می‌کند.»

مهرآیین در ادامه حرف‌هایش تأکید می‌کند: «نوع روابطی که در فیلم «آژانس شیشه‌ای» بین اجزای فیلم برقرار است یک فیلم «پولی فونی» است […] به همین دلیل امکان دیدن جنگ از منظرهای متفاوت را ممکن می‌کند. در صورتی که مثلاً در فیلم «دو چشم بی سو» از مخملباف فقط یک قرائت از جنگ وجود دارد».

تئاتر تجربه‌گرای معاصر ایران متکی به گفتمانی است که در ایران جریان دارد و معانی خود را به شکل سلبی از طریف تفاوت‌گذاری بین تئاتر جریان اصلی کسب می‌کند. این گفتمان خود نوعی ایدئولوژی هم دارد که یا در راستای وابستگی به قدرت یا بر علیه قدرت در تئاتر عمل می‌کند. تئاتر تجربه‌گرای اُوانسیان با تئاتر تجربه‌گرای علی‌اصغر دشتی تفاوت دارد ولی هر دو از یک گفتمان کلی تجربی شکل می‌گیرند و در برخی زمینه‌ها دارای ایدئولوژی مشترک هم هستند. بنابراین تئاتر تجربه‌گرای معاصر دارای چندین گفتمان است که در ادامه بیشتر توضیح داده خواهد شد. البته نباید فراموش کرد که قدرت در جهت‌دهی به تئاتر چه از نظر فرم و چه از منظر محتوا بسیار مهم است.

استیوارت هال در مقاله خود در کتاب «گزیده‌هایی از عمل بازنمایی، نظریه‌های ارتباطات: مفاهیم انتقادی در مطالعات رسانه‌ای و فرهنگی» اعتقاد دارد که نسبت میان واقعیت و تعابیری که از آن به واسطه زبان و رسانه‌ها عرضه می‌شود، موضوعی را با عنوان بازنمایی در حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه‌ای تولید کرده است. گزاره‌های متفاوتی را که درباره این مفهوم محوری صورتبندی شده است، می‌توان ذیل سه رویکرد بازتابی، رویکرد ارادی و رویکرد برساختگرایانه یا برساختگرا جمع کرد. امکان بازتاب واقعیت و یا تحمیل معانی شخصی به جهان نفی می‌شود؛ به این دلیل که زبان واسطه‌ای خنثی نیست و واقعیت نیز به خودی خود معنا ندارد.

تجربه‌گرایی از زبان کارگردانان و نویسندگان تئاتری

آروند دشت‌آرای در گفت‌وگویی بیان می‌کند: «سال‌هاست در تلاشیم این نوع تئاتر را معنی کنیم و هر کسی از ظن خود کاری کرد و حالا هم همه با آن دشمن‌اند. اما بهترین تعریف را آتیلا پسیانی سال‌ها پیش از تئاتر تجربی داد، تئاتری که دارد تلاش می‌کند خلاف جریان رسمی تئاتر کار کند و در این جریان گرفتار نشود.» از سوی دیگر رضا حداد می‌گوید: «تئاتر تجربی ناشناخته است و برای همین نظرات متفاوتی درباره‌اش وجود دارد. جذب مخاطب بد نیست اما نباید معیار تمرین تئاتر تجربی باشد؛ با ذات آن منافات دارد.» نکته بسیار جالب این است که در ایران گروهی اجراهای خود را تئاتر تجربی می‌دانند و آثار دیگری که با این عنوان معرفی می‌شوند، تختطئه می‌کنند.

رحیم عبدالرحیم‌زاده می‌نویسد: «آنچه به‌عنوان تئاتر تجربی در ایران شناخته می‌شود در بطن و بدنه تئاتر حرفه‌ای قرار دارد و همین خود امکان بسیاری از جسارت‌ها و ساختارشکنی‌ها را از آن می‌گیرد و از سوی دیگر نمی‌توان تفکیک چندانی میان آنچه تئاتر تجربی یا تئاتر حرفه‌ای در ایران خوانده می‌شود قائل شد چرا که نه در قواعد فنی و تکنیکی و نه در ترکیب بازیگران و اعضای گروه مرزبندی مشخصی میان این دو شکل وجود ندارد. از سوی دیگر نه تئاتر تجربی در ایران توانسته منبع الهام و ابداع چندانی برای تئاتر حرفه‌ای باشد و نه مسوولان و مدیران تئاتری در پی آن بوده‌اند که فضا و جایگاه مشخصی چه به لحاظ مالی و چه به لحاظ اجرایی برای تئاتر تجربی تعریف کنند. دست آخر آنکه در تئاتر تجربی ایران نه‌تنها شاهد تکثر، تنوع و چندصدایی نیستیم بلکه آنچه اکنون در ایران تئاتر تجربی خوانده می‌شود در اختیار عده‌ای معدود است که به‌شکلی مافیایی تئاتر تجربی را در انحصار خود و دیدگاه‌هایشان می‌دانند و خود را پدرخوانده تئاتر تجربی ایران به‌شمار می‌آورند.»

آتیلا پسیانی تئاتر را به دو گروه اصلی تئاتر رسمی- تئاتر فرمولیزه محافظه‌کار-و تئاتر تجربی-تئاتر جسورانه رادیکال- تقسیم می‌کند و می‌گوید: «اساسا دشمنی با تئاتر تجربی در ایران فقط به‌خاطر تخته شدن دکان یا از دست دادن بازار نیست بلکه به‌دلیل یک مطلب بسیار مهم‌تر هم هست و آن اینکه می‌دانند آنها قابلیت مقابله فکری و متوجه کردن ذهن جوان‌ها را در مواجهه با تئاتر تجربی ندارند بنابراین در مقابل این شیوه از تئاتر گارد می‌گیرند.»

امیررضا کوهستانی سخن جالب توجهی درباره تئاتر تجربی ایران دارد و می‌گوید: «واژه‌ای مثل تئاتر تجربی امروز اساساً در تئاتر آکادمیک دیگر استفاده نمی‌شود و بی‌معناست. ما امروز فقط تئاتر معاصر داریم؛ یعنی همان کارگردان‌هایی که در دهه ۷۰ و ۸۰ به کارگردان تجربی مشهور بودند، امروز به کارگردان معاصر مشهورند».

تئاتر تجربه‌گرای معاصر ایران را با توجه به نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و نظرات برخی کارگردانان ایرانی می‌توان با کلیدواژه‌هایی چنین در نظر گرفت: ۱. دارای رویکرد آزادی‌طلبانه به فرم و محتوا و حتی سیاست است؛ ۲. تئاتری انقلابی و قالب‌گریز است؛ ۳. تئاتری متفاوت و ضد جریان اصلی است؛ ۴. تئاتری آزمایشگاهی و پژوهشگر است؛ ۵. تئاتری کم‌هزینه است؛ ۶. تئاتری نامتعارف و نامتداول است؛ ۷. تئاتری جسورانه و رادیکال است که در برابر تئاتر فرمولیزه محافظه‌کار قرار می‌گیرد؛ ۸. تئاتری کم‌تماشاگر یا حتی گاهی ضدتماشاگر است؛ شاید افراد خاص و محدودی به دیدن نتیجه تمرینات این تئاتر بروند؛ ولی در ایران تماشاگران مخصوص به خود را یافته است که این موضوع جای بحث دارد.

منبع: ایرنا

کلیدواژه: تئاتر خانه تئاتر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۶۵۵۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

لندن و تجهیز اوکراین برای جنگ بهاره پیش از انتخابات انگلیس

در حال حاضر همانطور که کمک‌های اخیر نظامی انگلیس نشان می‌دهد، قوای اوکراین کمی تهاجمی‌تر خواهد شد و بر روی موشک‌های میان برد و سلاح‌هایی تمرکز خواهد کرد که در نبردهای بهاره بتواند در آستانه انتخابات انگلیس موفقیت‌هایی را به ارمغان بیاورد. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه تسنیم، سیاست مداران و بخشی از جامعه انگلیس بر این باورند که باید به اوکراین کمک های مالی بیشتری شود و بخش دیگری از جامعه انگلیس از این ایده حمایت نمی کنند.

اما ریشی سوناک نیم درصد دیگر به بودجه نظامی انگلیس اختصاص داد تا 2.5 درصد از تولید ناخالص ملی این کشور صرف نظامی گری شود.

این مهم به بخش هایی از جامعه از جمله تحقیقات و بهداشت و درمان فشار خواهد آورد اما محافظه کاران از این فرآیند حمایت می کنند چرا که شرایط در جهبه‌های جنگ اوکراین با آنچه پیش بینی می شد، چندان هم خوانی ندارد.

تکیه بر جنگ اوکراین برای دستاورد انتخاباتی

در حال حاضر و پس از گذشت بیش از دو سال از آغاز جنگ در فوریه 2022 باید به چند نکته توجه داشت. انگلیس در گذر این دو سال سه نخست وزیر به خود دیده و دولت محافظه کار پس از بیش از یک دهه حضور در قدرت، خود را برای انتخاباتی در تابستان 2024 آماده می‌کند که نظرسنجی ها نشان می دهد برای پیروزی به یک معجزه نیاز دارد.

از سوی دیگر این حضور نظامی با تشویق و راهبری بوریس جانسون، نخست وزیر پیشین انگلیس وارد کارزار سیاسی این کشور شد، در حالی که اکنون نه از جانسون خبری است و نه از تبلیغاتی که در سال گذشته برای این جنگ در سطح شهرهای انگلیس صورت می گرفت.

اما محافظه کاران بخشی از حضور بین المللی خود را در گروی این جنگ می بینند و درست پس از تصویب کمک های نظامی آمریکا، محافظه کاران انگلیسی نیز بسته کمک های نظامی تصویب کردند که یکی از بخش های جالب توجه آن، تانک های چلنر 2 است.

نقشه‌های بلندمدت انگلیس برای جنگ اوکراین

یک ماه قبل در مارس 2024 مجلس عوام انگلیس گزارشی را در خصوص جنگ اوکراین و کمک های نظامی انگلیس منتشر کرد که این گزارش نشان می دهد نگاه لندن به روند جنگ در اوکراین یک نگاهی مقطعی و صرفاً پیروی از حرکت عمومی غرب نیست و این کشور اهداف مخصوص خود را در اوکراین چه در وضعیت کنونی و چه آینده این کشور دنبال می کند.

آنچه تاکنون انگلیس برای اوکراین انجام داده است، آموزش 30 هزار نیروی متخصص نظامی است که در 10 هزار تن هم در سال 2024 طبق برنامه آموزش داده می شوند. این افراد شامل نیروهای نظامی هستند که در جبهه های جنگ حضور دارند یا حضور خواهند یافت که بخش مهمی از آنها را خلبانان جت های جنگنده و کاربران سامانه های راداری و موشکی تشکیل می دهند که البته شامل پرنده های تهاجمی نیست.

آنچه مجلس عوام انگلیس در اختیار عموم قرار داده، نشانگر موضع لندن در مقابل جنگی است که به گفته٬ رابرت (اف) کندی (جونیور)‌٬ از یک کودتا علیه دولت حامی روسیه آغاز شد.

انگلیس البته اصلی ترین حامی جنگ در اوکراین نیست این کشور را آلمان پس از مرکل و البته آمریکای بایدن همراهی می کنند اما می توان به جرات گفت مانند مسابقات اسب دوانی نعل به نعل آلمانی ها سیاست مداران محافظه کار کمک های مالی برای ادامه این جنگ اختصاص داده اند.

آنچه در گزارش رسمی آمده است، همچنین نشان می دهد از فوریه (‌بهمن – اسفند )‌ 2022 عددی معادل 7.1 میلیون پوند توسط دولت محافظه کار به این جنگ اختصاص داده شده است که شامل کمک های نظامی و پشت جبهه های جنگ است.

این کمک ها تنها در داخل اوکراین صرف نشده  بلکه همانطور که اشاره شد بخش مهمی از آن در آموزش نیروهای متخصص صرف شده است. اگر بخواهیم به تفکیک در مورد این کمک ها صحبت کنیم باید اینگونه اشاره شود:

2.3 میلیارد پوند	سال مالی 2022
2.3 میلیارد پوند	سال مالی 2023
2.3 میلیارد پوند با تصویب بودجه کمکی 2.5 میلیارد پوندی در 12 ژانویه 2024	سال مالی 2024- 25

 *Detailed timeline of UK military assistance to Ukraine (February 2022-present)

آینده متزلزل در جبهه اوکراین

این کمک ها نشان می دهد در جبهه های شرقی هیچ چیز آرام نیست. از پیشروی روسیه خبرهایی به گوش می رسد و از نافرمانی فرماندهان نسبت به زلنسکی.

 به نظر می رسد ماه عسل زلنسکی و رهبران غربی روزهای سردی را سپری می کند و آمریکایی ها هم از ادامه کار با زلسنکی چندان خشنود نیستند. چهره ای که می تواند جانشین زلسنکی شود بلاشک یک نظامی است و تنها نیرویی که توانسته مستقل از زلسنکی برای خود با غربی ها به گپ و گفت بنشیند، وزیر دفاع رستم انورویچ اومروف است که به پست ریاست جمهوری اوکراین نزدیک است.

در بین تسلیحات و کمک های نظامی که به اوکراینی ها داده شده و آنها که وعده گرفته اند، آنچه مشهود است راهبرد نظامی است که انگلیسی به همراه دو متحد بزرگ خود در جنگ اوکراین دنبال می‌کنند. آنها خواهان تضعیف قوای نظامی روسیه از طریق از بین بردن تسلیحات عملیاتی روسها هستند؛ به همین دلیل موشک‌های نقطه زن و میان برد همواره در لیست کمک های نظامی غربی بوده است.

در حال حاضر همانطور که کمک های نظامی انگلیس نشان می دهد، قوای اوکراین کمی تهاجمی تر خواهد شد و بر روی موشک های میان برد و سلاح هایی تمرکز خواهد کرد که در نبرد های بهاره بتواند در آستانه انتخابات انگلیس موفقیت هایی را به ارمغان بیاورد.

این موفقیت ها با سرنگونی سامانه های ضد موشکی و ناوهای روسیه برای لندن معنا خواهد یافت به همین جهت در نبردهای بهاره و ضد حمله های روزهای پیش رو به بنادر و سامانه هایی تمرکز دارد که در سواستوپل کریمه و مناطق شرقی مستقر هستند.

نویسنده: سید بهزاد اخلاقی، کارشناس مسایل روسیه

 

تحولات اوکراین|واکنش مسکو به ارسال موشک‌های دوربرد به کی‌یفوعده انگلیس برای ارائه بزرگترین بسته کمکی به اوکراین

 

انتهای پیام/