شاخص تورم چگونه محاسبه می‌شود؟
تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۲۷۲۷۰۸
شاخص بهای کالاها وخدمات مصرفی (cpi) معیار سنجش تغییرات قیمت کالاها و خدمات ( تورم ) است که توسط خانوارهای شهرنشین ایرانی به مصرف می‌رسد، اما این شاخص چکونه محاسبه می‌شود؟
به گزارش تابناک اقتصادی به نقل از ایبِنا، این شاخص به عنوان وسیله‌ای برای اندازه گیری سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مورد مصرف خانوارها، یکی از بهترین معیارهای سنجش تغییر قدرت خرید پول داخل کشور به شمار می رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برای آشنایی هر چه بیشتر با شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، پوشش جغرافیایی و جمعیتی شاخص، کالاها و خدمات نماینده مشمول شاخص، نحوه جمع آوری اطلاعات و روش محاسبه آن را به طور خلاصه مورد بحث قرار داده و در تنها به تغییرات این شاخص طی سال‌های مختلف اشاره می‌شود.
۱ - سابقه بررسی
شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی اولین بار درایران در سال ۱۳۱۵ تهیه شده و در سال ۱۳۳۸ جنبه های مختلف تهیه این شاخص مورد تجدید نظر اساسی قرار گرفت.
تجدید نظر های بعدی به علت تغییرات چشمگیر در الگوی مصرفی خانوار ها و تحولات اجتماعی و اقتصادی به ترتیب در سال های ۱۳۴۸، ۱۳۵۳، ۱۳۶۱، ۱۳۶۹، ۱۳۷۶، ۱۳۸۳، ۱۳۹۰ و آخرین آن در سال ۱۳۹۵ صورت گرفت.
۲ - دوره بررسی
دوره بررسی این طرح ماهانه است.
۳ - زمان بررسی
زمان بررسی این طرح از اول هر ماه شروع وتا سی ام همان ماه ادامه پیدا می‌کند.
۴ - پوشش جغرافیایی
گسترش جغرافیایی شاخص به میزان قابل توجهی تعیین کننده درجه درستی و اعتبار شاخص است. بدیهی است فرهنگ مصرفی وسلیقه افراد تا حدودی می‌تواند ناشی از شرایط اقلیمی وخصوصیات جغرافیایی هر منطقه باشد. لذا جهت پوشش مناسب جغرافیایی در همه مناطق شهری کشور، ۷۹ شهر نمونه درسطح استان های مختلف کشور به طریق علمی طوری انتخاب شده که تغییرات قیمت در آن ها نشانگر تغییرات در کل مناطق شهری و در هر استان باشد. درنهایت شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در سطح ۳۱ استان به صورت مستقل محاسبه و از ترکیب شاخص استان های مختلف، شاخص کل مناطق شهری کشور به دست می آید.
۵ - پوشش جمعیتی شاخص
درسال پایه ۱۳۹۵ پس از انتخاب شهرها،حدود ۱۷۶۰۰ خانوار به طریق علمی از بین خانوارهای ساکن در ۷۹ شهر انتخاب شده که متوسط هزینه آن ها نماینده متوسط هزینه همه خانوارهای ساکن در شهرهای ایران است. خانوارهای نمونه، همه نوع خانوار با درآمدها و الگوهای مصرف متفاوت را شامل می شود. پس ازانتخاب خانوارها، با مراجعه مستقیم آمارگیران اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی، ریز اقلام و هزینه آنها پرسش و سپس به کل خانوارهای ساکن در هر استان و به کل مناطق شهری تعمیم داده می شود تا هزینه خانوارها برای کلیه کالاها و خدمات که در طول سال خریداری و به مصرف می رساند مشخص گردد.
۶ - کالاها و خدمات نماینده مشمول شاخص
با توجه به تغییرات در الگوی مصرف خانوارها، در سال پایه ۱۳۹۵ با استفاده از نتایج بررسی بودجه خانوارهای شهری تجدید نظری در انتخاب کالاها وخدمات نماینده صورت گرفت و از بین کالاها و خدماتی که خانوارهای ساکن در شهرها مصرف می کنند، تعداد ۳۸۶ قلم کالا و خدمت نماینده( ۲۹۴ قلم و ۹۲ قلم خدمت) با توجه به اهمیت آن ها به طریق علمی انتخاب شده است.
طبقه بندی کالاها و خدمات:
بر اساس طبقه بندی coicop ، سیصد و هشتاد و شش قلم کالا و خدمت مشمول بررسی به ۱۲ گروه اصلی تقسیم شده که ضرایب اهمیت آن ها به شرح ذیل می باشد:
هر یک ازگروه های اصلی هزینه نیز به زیر گروه هایی تقسیم می‌شوند که هر یک از زیر گروه ها به تنهایی شامل چندین کالا یا خدمت با خصوصیات مشابه بر اساس طبقه بندی coicop می باشند. به طور مثال گروه خوراکی ها وآشامیدنی‌ها شامل گروه های مختلفی از کالاها است که عمده ترین آن ها به شرح ذیل می‌باشند:
کالاهای مشمول شاخص از ۱۰۴ قلم کالای گروه خوراکی‌ها وآشامیدنی‌ها و ۲۸۲ قلم کالای غیر خوراکی و خدمت تشکیل می شود.
۷ - نحوه جمع آوری اطلاعات
جمع آوری اطلاعات مربوط به قیمت کالا ها و خدمات در همه شهرهای مورد بررسی از طریق مراجعه مستقیم آمارگیران ثابت رسمی، محلی وکارآزموده اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی به منابع اطلاع و مصاحبه با آن ها صورت می گیرد. در واقع برای دستیابی به قیمت های واقعی، آمارگیران اقتصادی این اداره هر ماه به حدود ۴۰۰۰۰ منبع اطلاع مراجعه و قیمت جاری بیش از ۱۲۱۰۰۰ مظنه از کالاها و خدمات را پرسش نموده و در صورتی که قیمت کالا یا خدمتی در ماه قیمت گیری نسبت به ماه گذشته افزایش یا کاهش داشته باشد، دلایل این نوسان، بررسی و ثبت می شود. در جمع آوری اطلاعات همواره سعی می شود قیمت های عملی حاکم بر بازار هر شهر جمع آوری و گزارش شود.
۸ - روش محاسبه شاخص
پس از جمع آوری قیمت ها، برای محاسبه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، فرمول شاخص قیمت لاسپیرز(لاسپیرز تعمیم یافته) به کار می رود که از این فرمول برای محاسبه میزان تورم در سطح هر یک از استان ها و سپس کل کشور استفاده می شود.
در این روش، معمولا یک سال به عنوان سال پایه انتخاب ودر آن سال براساس آمارگیری از خانوارهای نمونه شهری و بر مبنای سبد هزینه خانوار، اهمیت هر یک از کالا ها و خدمات که عبارت است از نسبت هزینه آن قلم به کل هزینه خانوار، تعیین می‌گردد. بدین ترتیب میزان تاثیر هر یک از کالاها و خدمات نماینده در محاسبه تورم متناسب با اهمیت آنها تعیین می شود.
برای محاسبه شاخص با توجه به فرمول لاسپیرز تغییرات قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها در هر زمان نسبت به زمان پایه سنجیده می شود، به این صورت که مقدار مصرف تعیین شده برای هر یک از کالاها وخدمات در سال پایه، در قیمت جدید ضرب و هزینه جدید در زمان مورد نظر به دست می آید. با جمع کلیه هزینه های جدید اقلام سبد خانوار، مجموع هزینه خانوارهای شهری بر اساس قیمت های جدید محاسبه وسپس این هزینه بر هزینه خانوار در سال پایه تقسیم شده و عدد حاصل در ۱۰۰ ضرب می شود. بدین ترتیب شاخص در زمان مورد نظر به دست می آید.
به عنوان مثال اگر سبد هزینه خانواری درسال پایه از دو کالای نان وگوشت تشکیل شده باشد وقیمت این دو کالا در سال پایه به ترتیب ۱۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ ریال باشد و در سال مورد نظر (n) به ۱۵۰۰ و ۷۰۰۰۰ ریال برسد و با فرض آنکه مقادیر مصرفی نان و گوشت در سال پایه به ترتیب معادل ۲۰۰ و ۸۰ باشد برای محاسبه شاخص به صورت زیر عمل می کنیم:
نرخ تورم در هر سال با توجه به فرمول ذیل محاسبه می شود:
۹- تغییرات شاخص بهای کالاها وخدمات مصرف طی سال های مختلف
شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در سال های ۱۳۱۵ تا ۱۳۹۶ دارای تغییرات متفاوتی بوده که در جدول ذیل درج شده است.
منبع: تابناک
کلیدواژه: تورم شاخص قدرت خرید سامانه نیما حج آب سنگین اراک فدریکا موگرینی غنی سازی اورانیوم اینستکس سقوط ایرباس ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۲۷۲۷۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خدمات درمانی رایگان برای کودکان؛ نمایش یا واقعی؟
جزئیات مهمترین طرح درمانی برای کودکان زیر ۷ سال که از ابتدای اردیبهشت امسال شکل اجرایی به خود گرفته است.
به گزارش همشهری‌آنلاین، شاید کمی بیشتر از یکسال طول کشید که طرح دولت برای درمان رایگان کودکان زیر ۷ سال (خدمات سرپایی و بستری) شکل اجرایی به خود بگیرد.
از اسفند ۱۴۰۱ که بسته درمان رایگان کودکان ابلاغ شد، تا اردیبهشت ۱۴۰۳ که کودکان بدون پرداخت هزینه، خدمات درمانی از بیمارستان‌ها دریافت می‌کنند. جزئیات اجرای این طرح به تمامی بیمارستان‌های مشمول طرح ارسال شده و باید تمام خدمات بدون دریافت هیچ هزینه‌ای ارائه شود، به جز یک مورد!
این گزارش را بخوانید تا بدانید، برای کدام خدمات، کودکان درمان ۱۰۰ درصد رایگان دریافت می‌کنند.
با وجودی که وزیر بهداشت بار‌ها بر رایگان شدن درمان کودکان در مراکز درمانی دولتی و دانشگاهی تاکید کرده، اما برخی خانواده‌ها اعلام کرده‌اند که طی چند روز اخیر مجبور به پرداخت هزینه شده‌اند. از ۲۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان برای ویزیت و تجهیزات پزشکی و حتی ۶۰۰ هزار تا یک میلیون تومان برای بستری‌های چند روزه.
نکته مهم این که در فاصله زمانی کوتاه دو معاون وزیر بهداشت در این باره اظهارنظر‌های متفاوتی کرده‌اند، حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت گفته «پیش شرط درمان رایگان کودکان مراجعه از طریق نظام ارجاع است و این که خارج از چارچوب مراجعه کنند، شدنی نیست.»، اما سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت این نکته را تایید نکرده و گفته «گرفتن پول از کودک زیر ۷ سال در مراکز دولتی و دانشگاهی تخلف به شمار می‌رود و درباره کودکان زیر هفت سال شرط نظام ارجاع وجود ندارد.».
اما در نهایت محمد مهدی ناصحی، مدیرعامل بیمه سلامت ایران اعلام کرده که طبق این طرح کودکان زیر ۷ سال به صورت کاملا رایگان خدمات درمانی دریافت می‌کنند و شرطی برای پذیرش آنها وجود ندارد.
توان مالی طرح را در نظر بگیریددرمان رایگان درمان کودکان زیر ۷ سال به عنوان یکی از طرح‌های خوب در کشور مطرح می‌شود، اما ۲ چالش جدی هم درباره آن مطرح است و برخی کارشناسان معتقدند می‌تواند مراکز درمانی را هم با مشکلات زیادی مواجه کنند.
اولین چالش این که مراکز درمانی همین حالا هم با مشکلاتی از جمله پرداخت نشدن به موقع مطالباتشان از سوی سازمان‌های بیمه مواجهند و افزوده شدن این هزینه‌ها هم در صورت عدم پرداخت به موقع می‌تواند منجر به چالش در ارائه خدمات درمانی رایگان به کودکان شود. این در حالی است که اواخر سال گذشته بود که معاون درمان وزارت بهداشت، میزان بدهی بیمه‌ها به مراکز درمانی را حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
دومین چالش هم افزایش تقاضای القایی درباره درمان کودکان است و بهترین راهکار برای رفع این مساله را نظام ارجاع برای می‌دانند. این که نظام ارجاع در طرح رایگان کودکان به ویژه برای دهک‌های بالاتر جامعه رعایت شود تا هزینه‌های دولت از بخش تقاضای القایی افزایش پیدا نکند.
چند نکته درباره درمان رایگان کودکان۱. ۱۰۰ درصد تعرفه دولتی برای خدمات بستری و فوریت‌های پزشکی همچنین درمان‌های سرپایی و فوریت‌های پزشکی شامل معاینه، آزمایشگاه، تصویربرداری و توانبخشی از سوی سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت می‌شود.
۲. فقط یک خدمت درباره کودکان زیر ۷ سال در مراکز دولتی دانشگاهی و دولتی رایگان نیست، هزینه دارو‌های سرپایی
۳. کودکان زیر ۷ سال دارای بیمه‌های پایه مانند تامین اجتماعی، بیمه سلامت و نیرو‌های مسلح می‌توانند از این طرح بهره‌مند شوند.
۴. اجرای درمان رایگان کودکان با جمعیت حدود ۷ میلیون نفر ۲.۵هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
۵. تنها در یک بیمارستان کودکان در تهران هزینه ماهانه خدمات رایگان بستری کودکان زیر ۷ سال چیزی حدود ۵ میلیارد تومان است.
۶. خانواده‌ها می‌توانند شکایت‌های خود را درباره تخلفات مراکز درمانی برای ارائه خدمات درمانی رایگان به کودکان از طریق ۲ سامانه ۱۹۰ (وزارت بهداشت) و ۱۶۶۶ (بیمه سلامت) گزارش دهند.
همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری از خردادماه سال جاری