چرا حکومتها از تجمعها میترسند؟
تاریخ انتشار: ۴ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۵۴۳۲۹۴
بر مبنای این تقسیمبندی حاکمیت، ملت یا شهروندان را کلیتی یگانه و واحد نمیپندارد و لذا جملگی مردم را نمایندگی نمیکند؛ به تعبیری دیگر چتر حکومت فقط باید بر سر خودیها سایه افکند و اغیار باید خارج از این چتر قرار گیرند.
پاسخ به این سوال که چرا حکومتها از تجمعها میترسند، موضوع مقاله علی اصغر صباغپور در شماره اول «مشق فردا» پاسخی به این پرسش است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این جامعهشناس و استاد دانشگاه برای جواب دادن به این سوال با مرور اجمالی مباحثی در روانشناسی اجتماعی مخاطب خود را در فهم موضوع و رسیدن به پاسخ کمک میکند. صباغپور در اواسط توضیحات خود کلید معما را به دست خواننده میدهد و میگوید: «یکی از ریشههای عمده تجمع هراس، تقسیم شهروندان و آحاد اجتماعی به خودی و دیگری است. بر مبنای این تقسیم بندی حاکمیت، ملت یا شهروندان را کلیتی یگانه و واحد نمیپندارد و لذا جملگی مردم را نمایندگی نمیکند؛ به تعبیری دیگر چتر حکومت فقط باید بر سر خودیها سایه افکند و اغیار باید خارج از این چتر قرار گیرند.»
در این نوشتار تجمعهراسی به عنوان نوعی پنداره است که برخی حکومتها به آن مبتلا هستند. از نظر نویسنده این مقاله حکومتهایی که از تجمعهای مردم هراس دارند مرام، مسلک، ایدئولوژی و امنیت و نظم اجتماعی را دستاویز چنین تدبیرها، تصمیمها و اقدامهای خود قرار میدهند. به تعبیر صباغ پور آنها میل شدیدی به حفظ الگوهای پیشین خود دارند و از تغییر گریز دارند.
همچنین نباید از مقاله مفصل و خواندنی محمدعلی کدیور غافل شد. این گفتار جزء متون ترجمهای شماره اول این مجله است. کدیور در این گفتار به این سوال جواب میدهد که بسیج تودهای چه تاثیری بر سرنوشت دمکراسیهای جوان خواهد گذاشت؟
وی برای پاسخ به این سوال دادههای ۱۱۲ دمکراسی جوان از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۰ را جمعآوری کرده است. او با تحلیل آماری خود نشان میدهد این تصور که بسیج تودهها به سقوط دمکراسیها منجر میشود را رد کرده و در نهایت نشان میدهد، رابطهای قوی میان طول مدت بسیج غیر مسلحانه و بقای دمکراتیک وجود دارد. به زعم وی، بسیج غیرمسلحانه تودهها میان دولت و جامعه ارتباط برقرار میکند و دولت را به تعادل میرساند.
نسبت اصلاحطلبی با جنبشهای اجتماعی و اعتراضات خیابانی
ناآرامیهای جسته و گریخته در سالهای اخیر همواره اصلاحطلبان را در برابر این پرسش قرار میدهد که چه نسبتی میان اندیشه اصلاح طلبی و اعتراضات برقرار است حتی گاهی اوقات جریانهای رقیب اصلاحات از آنها میخواهند در برابر برخی اعتراضات موضع خود را روشن کنند! اما به راستی اندیشه اصلاحطلبی به عنوان مسلکی گفت وگو محور، قانون محور و آرام چه نسبتی با برخی اعتراضات توام با خشونت و سریع دارد و حامیان این جریان چه موضعی میتوانند در برابر آنها اتخاذ کنند؟ اعتراضاتی که بعضا با خشونت همراه است و حتی معترضان نسبت به تصمیمگیریهای اصلاحطلبان برافروخته و معترض هستند؟
علیرضا علویتبار در گفتگوی خود با این مجله به سوال فوق پاسخ میدهد. وی برای پاسخ به این سوال در ابتدا کنش اصلاح طلبی را در ساحت نظری بررسی میکند و در مرتبه بعدی چیستی اعتراض را توضیح میدهد؛ وی سپس نسبت میان منش اصلاحطلبی و اعتراضات را توضیح میدهد.
به زعم علوی تبار غیرمتعارف بودن رفتارها عنصر ذاتی اعتراض است. در این مقاله علوی تبار درباره انواع قانون شکنی آگاهانه و غیرآگاهانه صحبت میکند و توضیح میدهد چرا گروههای معترض رفتارهایی از خود بروز میدهند تا توجه رسانهها را به خود جلب کنند و از سوی جامعه دیده و شنیده شوند.
در مقالهای دیگر علی مرشدی زاده، استاد دانشگاه شاهد مباحثی نظری درباره جنبشهای اجتماعی بیان میکند؛ مرور فشرده او از تاریخ جنبشهای اجتماعی در اروپای مدرن اطلاعات مفید به مخاطب خود میدهد. مرشدی زاده نشان میدهد چطور جنبشها رفتارهای متفاوتی از خود نشان میدهند و بعضا به خشونت گرفتار میشوند. از نظر او نخستین جنبش اجتماعی ایران در دوران مشروطه بوده است. جنبشی که هدف قطع دست بیگانگان به منابع مادی کشور بود.
وی سپس از جنبشهای کارگری در ابتدای قرن بیستم میلادی در ایران یاد می کند که هدفش بهبود شرایط شغلی و معیشتی کارگران بوده است. وی در نهایت وضعیت جنبشهای اجتماعی ایران را اینگونه جمعبندی میکند: «مستمرترین جنبشها در تاریخ معاصر ایران جنبشهای کارگری است و در کنار آن فعالیتهای دانشجویی، معلمان، و زنان در مرتبههای بعدی قرار میگیرند.» این استاد دانشگاه اضافه میکند: «ماهیت دولت در ایران و استبداد تاریخی امکان فعالیت مستمر به جنبشهای اجتماعی را نداده است.»
چند و چون اقتصاد سیاسی ایران
سعید حجاریان بحث خواندنی و جذابی درباره مفاهیم تولید و بازتولید در ایران دارد. در این مقاله ایران کشوری سرمایهدار ولو عقب مانده معرفی شده که شیوه تولید و صنعت آن در صحنه اقتصاد جهانی در حاشیه مانده و نتوانسته خود را به روز کند. حجاریان در این مقاله وضعیت مناسبات تولید در ایران را مورد بررسی قرار میدهد و از ناکارآمدی سیستمهای حقوقی و آموزشی در ایران و تاثیر آنها بر تولید سخن میگوید.
حجاریان در این مقاله نشان میدهد وابستگی اقتصاد کشور به نفت چگونه کمر اقتصاد و مسیر تولید را خم کرده است. جذابیت مقاله سعید حجاریان در بخش پایانی آن است. حجاریان در انتهای گفتار نظری خود، راهکارهایی عملی برای خروج از وضعیت آشفته مناسبات تولید مطرح میکند و مقاله خود را به مباحث نظری محدود نمیکند.
در مقالهای دیگر بهمن احمدیامویی که سابقه مطالعات گستردهای درباره اقتصاد سیاسی و خصوصیسازی در ایران دارد نیز در مطلب خود درباره مبدا آغاز خصوصی سازی صحبت کرده است. امویی در این یادداشت قصه خصوصیسازی و واگذاریها را پس از انقلاب اسلامی آغاز میکند و البته در این نوشتار آن را جمعبندی نمیکند، بلکه به مخاطبان خود وعده میدهد در شمارههای آتی این مجله ابعاد «اقتصاد سیاسی ایران» را آشکار کند. امویی در این یادداشت بارها به گفتههای مسعود نیلی باز میگردد.
جالب آنجاست که در ادامه مجله «مشق فردا» با مسعود نیلی مصاحبه کرده و سوالاتی درباره تبارشناسی بخش خصوصی در ایران دارد. اهمیت انتخاب مسعود نیلی به جهت اشراف وی به مباحث اقتصادی و تجربه عملیاتی او در سازمان مدیریت و برنامه است که گفتگوی او با این مجله را سودمند کرده است. نیلی در این گفتگو از بازتولید ثروت با سیاستگذاریها حرف میزند و از تقدم آزادسازی بر خصوصیسازی دفاع میکند. وی در گفتههای خود نشان میدهد در ایران «خصوصیسازی بیشتر یک تصمیم سیاسی است تا یک تصمیم اقتصادی.» به همین ترتیب نیلی از تفاوت عوامل خصوصی سازی مانند بازار، بنگاهها در ایران با سایر تجارب خصوصیسازی در کشوری مانند چین و شوروی حرف میزند.
ماهنامه «مشق فردا» در شماره نخست با عنوان روی جلد «درک منطق موقعیت » به مباحث نظری جنبشهای اجتماعی و اصلاحات در ایران پرداخته است. این نشریه در یادداشتها و مصاحبههای خود با نیم نگاهی به مسائل روز به دنبال فهم تئوریک از وقایع رفته است؛ شماره تیر و مرداد در ۱۳۶ صفحه در دکه روزنامهفروشیها در دسترس است./
منبع: ایرنا
کلیدواژه: کتابخانه ایرنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۵۴۳۲۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
همایش بینالمللی اندیشههای قرآنی رهبر معظم انقلاب چهارشنبه در قم
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ مرکز قم، رئیس دانشگاه معارف اسلامی در نشست خبری گفت: همایش بینالمللی اندیشههای قرآنی رهبر معظم انقلاب در سالن شهید سلیمانی این دانشگاه چهارشنبه دوازدهم اردیبهشت با سخنرانی آیت الله حسینی بوشهری رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دو نوبت صبح و عصر برگزار میشود.
حجت الاسلام والمسلمین روح الله شاکری بر وظیفه دانشگاهها در تامین منابع جامع علمی برای دانشجویان و پژوهشگران تاکید کرد و گفت: به عنوان دانشگاه معارف اسلامی وظیفه داریم از ظرفیت اندیشمندان صاحب فکر استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه نسبت به شخصیت علمی و قرآنی مقام معظم رهبری غفلت صورت گرفته است خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب اسلامی از سال ۴۳ تفسیر قرآن را در سطوح بالا تدریس میکرده اند و در تبیین دین بسیار موفق بوده و قدرت ارتباط گیری بالایی خصوصا با جوانان دارند و نگاه دینی ایشان منبعی جامع برای جوانان و دانشگاهیان خواهد بود.
رئیس دانشگاه معارف اسلامی از پذیرش ۱۴۶ مقاله در این همایش خبر داد و گفت: در کنار ارسال مقالات شاهد ارسال چکیده مقالهها نیز بودهایم که در پایان همایش یک جلد از آنها منتشر خواهد شد.
حجت الاسلام والمسلمین شاکری با بیان اینکه این پژوهشها میتواند نگرشهای علمی و قرآنی رهبر انقلاب اسلامی را در فضای علمی و دانشگاهی کشور گسترش دهد، عنوان کرد: به همین منظور نشستهای متعددی با مسئولین استانی برگزار شده است که حدود ۸۰ مقاله از این بستر دریافت شد.