به نقل از «ایکنا»

نگاهی به آداب عروسی در لرستان/از «سرنجه‌گیرو» و «دس‌بوسو» تا «سرجیازی عروس»

تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۶۶۶۱۱۱

به گزارش ایکنا از لرستان، در خرم‌آباد به‌ویژه روستاهای مختلف لرستان اگر نوزاد دختری متولد شد گاهی ناف او را به نام پسر بچه یا جوانی از خانواده یا طایفه دیگر می‌برند که این مراسم را «نافه‌بُر» گویند و از این تاریخ به بعد نوزاد دختر «دسگیرو» یا نامزد می‌شود و از جانب پسر هدیه‌ای به نام «نشونه» برای دختر می‌برند، سپس از طرف خانواده پسر گوسفندی به خانه او می‌برند و جشن کوچکی برگزار می‌کنند از این زمان به بعد تا عروسی لباس و احتیاجات دختر به عهده داماد خواهد بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در عروسی‌های معمول وقتی دختری از یک خانواده پیشنهاد شد، به بهانه‌ای چند نفر زن و دختر از خانواده داماد به منزل دختر می‌روند تا از نزدیک او را ببینند و از هر نظر دختر را بسنجند که این مرحله را «سرنجه‌گیرو» می‌گویند.وقتی دختر انتخاب شد، در روز مقرر مقداری شیرینی ازجمله؛ کله‌های قند همراه یک قواره پارچه و یا یک قطعه طلا برای او می‌برند و به نامزدی او رسمیت می‌دهند.پذیرایی این روز را «شیرینی حرونی» گفته‌اند و تا روز عقد رفت و آمد داماد به خانه عروس خیلی کم اتفاق می‌افتد.
رد و بدل شدن «سیاهه» بین خانواده عروس و داماد/کلام‌الله مجید؛ قلم اول این سیاهه
پس‌از مراسم شیرینی‌خورانی، دو خانواده با هم قرار و مدارهایی می‌گذارند و لیستی را که مقدار یا مبلغ خرج شامل شیربها، مهریه و سایر احتیاجات روز عقد و عروسی در آن قید شده باشد بین دو خانواده عروس و داماد رد و بدل می‌کنند این لیست «سیاهه» نام دارد که در قلم اول نام کلام‌الله مجید حتماً در آن قید می‌شود.
یک روز قبل از عقد از طرف داماد چند راس گوسفند که به دست و پا و پیشانی آ‌ن‌ها حنا گذاشته‌اند گلونی در گردن پیشاپیش کاروانی از حاملین کالاهای لازم ازجمله روغن، قند و چای و گونی‌های متعدد برنج در حرکت هستند و همراه با ضرب و کمانچه و اسفند دود کردن به سوی خانه عروس می‌آورند که این کالاها را «آووعظیفه» می گویند.
دس بوسو؛ آداب روز عقد
پس‌از توافق و امضاء قرارداد، اقوام زن و مرد داماد طبق قرار قبلی یک شب به نام «دس بوسو» به منزل پدر عروس می روند و پس‌از صرف چای و شیرینی برای آخرین بار یکی‌از مسن‌ترین همراهان داماد از پدر عروس اجازه گرفته و می‌گوید خدمت رسیده‌ایم تا فلانی را به غلامی خود قبول کنی.پدر عروس هم احترام گذاشته و می‌گوید اختیار با شما است مبارک است.در این هنگام برادر یا خود داماد بلند شده و دست پدر دختر را می‌بوسد و همگی صلوات می‌فرستند و به همدیگر تبریک می‌گویند.در این وقت شادی به اوج خودش می‌رسد.
شب قبل از روز عقد که ممکن است عروسی هم به‌دنبال آن باشد مراسم حناونو(حنابندان) نام دارد در این شب به دست و پای عروس و تعدادی از دختران جوان و زنان در خانه عروس حنا می‌گذارند و آرایش کرده برای روز عقد آماده می‌کنند.
«زوگوشونه» و «ری گوشونه»؛ هدیه داماد به عروس
روز عقد از موادی که قبلاً از طرف داماد به نام «آووعظیفه» به خانه عروس فرستاده شده نهاری مفصل آماده می‌کنند تا از تعدادی زن و مرد و خانواده عروس و داماد پذیرایی کنند صبح یا عصر همان روز توسط یکی‌از روحانیون در خانه عروس صیغه عقد جاری می‌شود در این موقع برای بله گرفتن از زبان عروس یک قطعه طلا باید همراه داماد باشد تا به عروس هدیه کند این هدیه را «زوگوشونه» می‌گویند.جهیزیه عروس را نیز بعد از مراسم عقد به خانه داماد حمل می‌کنند و رسید آ‌ن‌ها را دریافت می‌کنند.
پس‌از مراسم عقد ممکن است بلافاصله عروسی صورت پذیرد یعنی شب همان روز عقد خانواده‌های عروس و داماد تعدادی از دوستان و آشنایان خویش را به خانه خودشان دعوت می‌کنند که برای پذیرایی شامی تهیه می‌بینند.
وقتی شام صرف شد تعدادی زن و مرد وابسته به خانواده داماد به خانه پدر عروس می‌آیند و عروس را می‌برند در این وقت تعدادی زن و مرد از خانواده عروس هم همراه آن‌ها می‌روند وقتی عروس را در خانه داماد تحویل دادند بلافاصله برمی‌گردند و تنها یک زن باقی می‌ماند.در این شب نیز داماد باید هدیه‌ای ازجمله یک قطعه طلا همراه داشته باشد که این هدیه را «ری گوشونه» نام داده‌اند.
اجرای مراسم «دوما سلام» صبح روز اول عروسی توسط داماد
فردای شب عروسی از طرف پدر و خانواده عروس صبحانه عروس و داماد را می‌آورند و تا مدت سه شبانه‌روز غذای عروس و داماد به‌عهده خانواده عروس است.صبح روز اول عروسی داماد موظف است همراه یک نفر دیگر به خانه پدر عروس برود و دست پدر زن خویش را ببوسد و هدیه‌ای هم به او می‌دهند این مراسم را «دوماسلام» می‌گویند.صبح روز اول عروسی یعنی در اولین روز زندگی مشترک عروس و داماد کسانی‌که شام و یا نهار مهمان عروس و داماد بوده‌اند مجمه به خانه داماد می‌فرستند که درون آن هدایایی ازجمله کله‌های قند، شاخه‌های نبات، پارچه، لباس و وسایل دیگر برای عروس و داماد است و کسی‌که هدایا را تحویل می‌دهد انعامی از دست داماد خواهد گرفت.اما جدیداً عصر سومین روز عروسی را جشن می‌گیرند و کلیه زنان خانواده‌هایی که در طول عروسی دعوت داشته‌اند، در خانه داماد گرد می‌آیند و هدایای خویش را تحویل می‌دهند و از آنان به صرف چای و شیرینی پذیرایی می‌شود.
از شوای «بازنه»، «سازنه» و «چوپی‌‌کش» تا پذیرایی پاگشا
در طول عروسی و مراسم سه روزه ساز و دهل و ضرب و کمانچه آهنگ‌های محلی می‌نوازند و زن و مرد پنجه در پنجه دس می‌گیرند و مهمانان درجه اول عروس و داماد با دادن مبلغی پول «بازنه» و «سازنه» و «چوپی‌‌کش» و سایرین را شوا می‌کنند.
پس‌از یک هفته از طرف خانواده عروس یک مهمانی ترتیب داده می‌شود که عروس و داماد و منسوبان آنان در این ضیافت حضور دارند که این پذیرایی را «پاگشا» گویند که از طرف مادر یا پدر عروس نیز هدیه‌ای نفیس به عروس تقدیم می‌شود.به‌دنبال این مراسم به نوبت افراد خانواده عروس و داماد با رعایت بزرگی و کوچکی عروس و داماد را پاگشا می‌کنند.
«سیت بیارم»؛ ترانه‌ای در وصف عروس و داماد/ همراهی سرجیازی با عروس
ترانه سیت بیارم شامل تک بیت‌هایی است در وصف عروس و داماد که زنان و مردان در عروسی‌ها با آهنگی دلنشین و شاد به‌صورت گروهی می‌خوانند و دست می‌زنند.
بعضی مواقع خانواده عروس یک یا دو نفر و گاهی یک خانواده کم جمعیت را به‌خاطر همدلی همراه با عروس می‌فرستند که برای همیشه در بین طایفه داماد بماند و به زندگی خویش ادامه دهند.
طایفه میزبان یا داماد نیز زمین کشاورزی و امکانات لازم را در اختیار آنان می‌گذارند.اما متاسفانه بعد از گذشت زمان گاهی این افراد مورد بی‌مهری و آزار قرار می‌گیرند که در این مورد ضرب‌المثلی هست با این مفهوم «مَر سَر جیازی داآتم» یعنی «مگر من سر جهیزیه مادرت هستم» که این مثل زمانی مورد دارد که کسی بی‌جهت مورد آزار و اذیت دیگری قرار می‌گیرد.

گرداورنده: سعید شادابی

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا لرستان فرهنگی فرهنگ مردم لرستان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۶۶۶۱۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خشم پدر، جان همسر و فرزندش را گرفت

  به گزارش خبرنگار جام‌جم، روزهای پایانی فروردین امسال آتش‌سوزی در یکی از محله‌های مرکزی پایتخت به آتش‌نشانی گزارش شد. نیروهای امدادی به آنجا اعزام شده و توانستند شعله‌های آتش را خاموش کنند. آنها زنی میانسال، شوهر او و پسرشان را که دچار سوختگی شده بودند، به بیمارستان منتقل کردند اما مادر خانواده همان روز فوت شد ولی پسر ۱۱ساله و پدر خانواده تحت درمان بودند تا این‌که دو روز بعد پسر نوجوان هم به‌دلیل شدت سوختگی در بیمارستان فوت کرد اما پدر خانواده که نجات یافته بود، در تحقیقات پلیسی مدعی شد که نفهمیده چطور خانه آتش گرفته و وقتی به خود آمده، همسر و پسرش در میان شعله‌های آتش گرفتار شده و خودش هم می‌خواسته آنها را نجات دهد که دچار حادثه شده است.بنابراین ماموران به تحقیق از همسایه‌ها پرداختند که آنها اعلام کردند زن فوت‌شده با شوهرش اختلاف و درگیری داشته، بارها صدای مشاجره‌شان را بلند شده و آن روز هم صدای مشاجره مادر و پسر با پدر خانواده را شنیدند، سپس صدای کمک‌خواهی از خانه‌شان بیرون آمد که متوجه شدند آتش‌سوزی شده و از آتش‌نشانی کمک خواستند. با جمع‌بندی این اطلاعات مرگ این دو نفر به بازپرس کشیک قتل دادسرای جنایی تهران گزارش شد. در حالی که پدر خانواده منکر آتش‌سوزی مرگبار بود اما شواهد حکایت از آن داشت که او در ماجرا نقش دارد؛ تا این‌که چند روز پیش کارشناسان آتش‌نشانی اعلام کردند آتش‌سوزی عمدی بوده که او با دستور قضایی بازداشت شد و سرانجام دو روز پیش با اعتراف به قتل دو عضو خانواده‌اش گفت: کارم نقاشی ساختمان است. با همسر و پسرم بر سر مسائل مختلف اختلاف داشتم. حتی از پسرم می‌خواستم وقتی برای انجام کار نقاشی ساختمان می‌روم، او نیز با من بیاید اما کار نقاشی ساختمان را دوست نداشت و با من همراهی نمی‌کرد. روز حادثه قرار بود برای نقاشی خانه‌ای در یکی از محله‌های تهران بروم. از پسرم خواستم با من همراه شود اما قبول نکرد و دعوای‌مان شد. ظرف بنزینی را که می‌خواستم برای کار نقاشی ببرم، برداشتم و مقداری از آن را روی خودم پاشیدم و به پسرم گفتم اگر از این رفتارت دست برنداری، خودم را به آتش می‌کشم که توجهی به این تهدیدهایم نکرد. حتی جواب سربالا به من داد که مرا با حرف‌هایش عصبانی‌تر کرد. همین موضوع باعث شد یکدفعه تصمیم بگیرم او را به جای خودم بسوزانم. بخشی از بنزین را روی او پاشیدم و فندک زدم که او آتش گرفت.متهم به قتل ادامه داد: زنم آمد جلو تا شعله‌های آتش را خاموش کند و پسرمان را نجات دهد که چون بنزین روی زمین پخش شده بود، لباس‌هایش آغشته به آن شد و همگی سوختیم. پشیمان شدم و خواستم نجات‌شان دهم که نشد و شعله‌های آتش بخشی از خانه را هم سوزاند. همسایه‌ها خبردار شده و به کمک آتش‌نشانی به خانه‌مان آمدند و آتش را خاموش کردند که من زنده ماندم اما همسر و فرزندم فوت شدند. سرهنگ کارآگاه مرتضی نثاری، معاون مبارزه با جرایم جنایی پلیس آگاهی تهران بزرگ با تایید این خبر به جام‌جم گفت: متهم به قتل همسر و فرزندش در بازداشت به سر می‌برد و تحقیقات از او ادامه دارد.