بازخوانی «خسی در میقات»؛ معروفترین اثر ادبی معاصر با موضوع حج
تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۷۴۵۲۱۶
از وی (بایزید (رض)) می‌آید که گفت: یک بار به مکه شدم، خانه مفرد دیدم، گفتم حج مقبول نیست که من سنگ‌ها از این جنس بسیار دیده‌ام. بار دیگر برفتم، خانه دیدم و خداوند خانه دیدم. گفتم که هنوز حقیقت توحید نیست، بار سه دیگر برفتم، همه خداوند خانه دیدم و خانه نه، به سرّم فرو خواندند: یا بایزید اگر خود را ندیده‌ای و همه عالم را بدیده‌ای، مشرک نبودی و چون همه عالم نبینی و خود را بینی مشرک باشی.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حافظ حاتمی استادیار زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه پیام نور شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری با اشاره به کتاب «خسی در میقات» به عنوان یکی از معروفترین آثار ادبی معاصر با موضوع حج، اظهار کرد: این کتاب را جلال آل‌احمد در سال ۱۳۴۳ و در ۴۱ سالگی بر مبنای مشاهدات خود از سفر حج می‌نویسد که در زمره سفرنامه‌های ادبی قرار دارد.
وی در خصوص ویژگی متمایز خسی در میقات، بیان کرد: نویسنده این کتاب در جستجوی حقیقت در بسیاری از گروه‌ها و نحله‌های فکری و سیاسی زمان خود، اعم از توده و ضد توده سرک کشیده، اگرچه تربیت عمیق مذهبی در خانواده، تقید همیشگی به اسلام و اخلاق مذهبی را در او زنده نگاه داشته است.
«خسی در میقات» گزارشی از سفر معنوی حج
حاتمی با اشاره به محتوای کتاب، تصریح کرد: این اثر یک گزارش لحظه به لحظه از سفر حج است که نویسنده در آن با زبانی طنز آمیخته به نگاه انتقاد آمیز به زوایای مختلف این سفر معنوی می‌پردازد و اطلاعات دقیقی در خصوص وضعیت سفر حج در روزگار خود به دست خواننده می‌دهد.
وی ادامه داد: نویسنده در لابه لای سطوری که به شرح ماوقع می‌پردازند، نیش قلم انتقادش را به سمت حقایقی چون آلوده شدن دامن پاک معنویات با ناهنجاری‌های مدرنیسم، فقر، تحجر و عقب‌ماندگی مردم علی‌رغم برخورداری کشورشان از درآمد منابع خدادادی مانند نفت، نگرش عوامانه حجاج به سفر معنوی حج و مشغول شدنشان به زرق و برق و مادیات، جهل و نادانی، عبادت کورکورانه و ... نشانه می‌رود.
حاتمی نگاه آل‌احمد به حج را نگاهی از جنس دیدگاه حافظ و مولوی برشمرد و اضافه کرد: در جای جای کتاب می‌توان نگاه عرفانی مولوی را در بیتی چون «کعبه و سنگ نشانیست که حج گم نشود، حاجی احرام دگر بند ببین یار کجاست»، در نوشته آل‌احمد یافت.
وی با بیان اینکه آل‌احمد ذهن جستجوگری داشت و نشانه‌هایی از ایده‌آلیسم نیز در آثارش مشهود است، ادامه داد: اگرچه وی مانند بسیاری از روشنفکران زمان خود به حزب توده پیوست اما تربیت مذهبی‌اش در خانواده و ذهن حقیقت‌طلبِ او باعث شد تا از همان ابتدا به دنبال یک سفر زیارتی معنوی و متفاوت باشد.
این مدرس دانشگاه در ادامه تأکید کرد: وی در جای جای کتاب آرزو و آمالش را مبنی بر سپردن امور مکه و مدینه به دست افراد کاردان اعلام می‌کند مثلاً در صفحه ۳۶ کتاب می‌خوانیم: «چاره‌ای نیست جز اینکه بگوییم سعودی‌ها لیاقت اداره این مَشاهد را ندارند. مکه و مدینه را باید از زیر نگین این حضرات بیرون کشید و شهر بین‌المللی اسلامی معرفی‌شان کرد».
حاتمی با اشاره به سبک نگارش نویسنده، تصریح کرد: نثر آل‌احمد را به جزئی‌نگاری، جملات کوتاه و بریده و نثر تلگرافی می‌شناسند که در کتاب خسی در میقات این سبک نگارش با زبانی طنز و نقد نیشدار و تلخ، همراه می‌شود که توصیف جزء به جزء و طنزآلود نویسنده در خصوص سفرشان از جده مدینه با یک اتوبوس بدون سقف و درب و داغان نمونه‌ای از این نثر است اما در عین حال به گونه‌ای به شرح مصائب و گرفتاری مسافران می‌پردازد که خواننده از خواندن آن اندوهگین می‌شود.
بازگویی جزئیات دقیق امکاکن و مَشاهد مکه و مدینه در «خسی در میقات»
وی با اشاره به اینکه سفرنامه آل‌احمد را می‌توان با «سفرنامه ناصرخسرو» مقایسه کرد، بیان کرد: در این دو سفرنامه جزئیات دقیقی از نام کاروان‌ها و افراد، نام شهرها و مناطق مختلف، اعمال و مناسک و نیز اطلاعات خوبی در خصوص اماکن و بقاع متبرکه، مساجد، و مناطق مختلف که از حیث تاریخی، سیاسی و اجتماعی برای مسلمانان اهمیت دارند، وجود دارد.
حاتمی با اشاره به اینکه امروزه دیگر اثری از بسیاری از اماکن یاد شده در این سفرنامه وجود ندارد، گفت: آل‌سعود همواره و به ویژه در سال‌های اخیر هر اثری را که به نوعی با نام و نشان اهل‌بیت(ع) گره خورده از میان برده‌اند.
استادیار زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: توصیفی که آل‌احمد از قبرستانِ بقیعِ سال ۱۳۴۳ در خصوص سنگ‌نوشته‌ها و ... به دست می‌دهد با آنچه امروزه دیده می‌شود متفاوت است، ضمن اینکه امروز دیگر از مساجدی مانند مسجد حضرت زهرا(س) در منطقه خندق نیست و امکان ورود به مسجد مباهله که با نام امام علی(ع) گره خورده، وجود ندارد.
حاتمی در خصوص فضای توصیف شده از مکه و مدینه آن زمان در کتاب خسی در میقات، بیان کرد: پرداختن به نارسایی‌ها، دردسرها و مشکلات حجاج، سختگیری مأموران، امکانات حمل و نقل عربستان، امکانات رفاهی از قبیل نمازخانه، مهمان‌سراها، بازار مکه و مدینه، توصیف اقشار مختلف مردم عرب و ... قابل مقایسه با تصویر و واقعیتی که امروز مشاهده می‌شود، نیست.
وی تأکید کرد: با اینحال باید گفت که امروز پیشرفت و مدرن‌سازی شهرهای مکه و مدینه فقط در مسیر عبوری حجاج قابل مشاهده است و چهره محله‌های دیگر به ویژه محله‌های شیعه‌نشین این دو شهر علی‌رغم درآمدهای هنگفت حج و منابع نفتی عربستان، رنگی از پیشرفت و مدرنیته نگرفته‌اند.
حاتمی با اشاره به اطلاعات مفیدی که کتاب آل‌احمد به خواننده امروزی می‌دهد تأکید کرد: آل‌احمد به دلیل تسلط به زبان‌های عربی و فرانسوی با بسیاری از حجاج خارجی ارتباط برقرار و اطلاعات مفیدی از آن‌ها کسب کرد که در کتاب آمده است، ضمن اینکه معماری مسجدالنبی و مسجدالحرام، چهره شهرها، معماری خانه‌ها و ... از زیر ذره‌بین این نویسنده گذشته است.
وی با تأکید بر تحول نویسنده در این سفر معنوی، بیان کرد: این نویسنده روشنفکر که بسیاری از کارشناسان با نظریه «روشنفکر دینی» بودن او موافق نیستند در مکه دگرگون و متحول می‌شود که آثار این تحول را در صفحه 78 کتاب می‌خوانیم، جایی که در بدو ورودش به مکه مکرمه می‌نویسد: «من فهمیدم که خسی هستم که به میقات آمده نه کسی که به میعاد».
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری بین المللی قرآن ایکنا چهارمحال و بختیاری حج
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۷۴۵۲۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نویسنده ادبیات نوجوان باید مخاطب را با توانمندی هایش آشنا کند
نیلوفر مالک نویسنده و پژوهشگر ادبیات نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره رمان «صدای تاریکی» که توسط انتشارات سوره مهر در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه می شود، گفت: صدای تاریکی درباره دختر نابینایی است که مادر ندارد و با پدرش زندگی می‌کند، از وقتی که مدرسه‌ها تعطیل شده است، احساس می‌کند یک نفر در خانه رفت و آمد می‌کند و می ترسد، این دختر سعی می‌کند منطقی رفتار کند و بفهمد دلیل این مساله چیست، در ادامه دختر دچار بحرانی می‌شود و حس می‌کند همه او را تنها گذاشته اند، زود خودش را پیدا می‌کند و به جنگ با مشکلاتش می‌رود.
وی افزود: کتاب مورد اشاره به زودی توسط انتشارات سوره مهر چاپ و منتشر خواهد شد. این کتاب مناسب رده سنی نوجوان ۱۷_۱۸ سال است. در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیز عرضه خواهد شد.
مالک در ادامه سخنان خود گفت: در صدای تاریکی تلاش کردم نوجوانی که توانمند نیست و عضوی از اعضای بدنش دچار مشکل است، بداند که نداشتن یک توانمندی باعث نشود در زندگی روحیه اش را ببازد بلکه توانایی‌های دیگرش را بشناسد و مشکلاتش را حل کند.
این نویسنده ادبیات نوجوان ادامه داد: نوجوان امروز خیلی پخته و آگاه است. نویسنده در کتاب این گروه سنی نباید در پی حل مشکلات نوجوانان باشد، بلکه باید این مخاطب را با استعداد و توانمندی هایش آشنا کند تا کنش داشته باشد و بتواند حل مساله کند.
وی گفت: سرقت در میدان صد و یکم، رؤیای بعدازظهر، جایی آن طرف پرچین و دخترخاله‌ها که پیش از این چاپ و روانه بازار نشر شده اند نیز در نمایشگاه سی و پنجم عرضه خواهد شد. از بین کتاب‌هایی که برای نوجوان نوشته ام رؤیای بعدازظهر و سرقت در میدان صد و یکم با استقبال بیشتری مواجه شد. هنوز هم که بچه‌ها می‌خوانند دوستش دارند.
کد خبر 6096086
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت