الگوی مصرف تصویرسازی تغییر کرده است

مدیرعامل انجمن فرهنگی‌هنری تصویرگران می گوید در نسل جدید، بچه‌ها از کودکی به بعد کمتر با کتاب ارتباط برقرار می‌کنند در حالی که پیش از این، بچه‌ها تا نوجوانی هم با کتاب و تصاویر آن همراه می شدند.

خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : از گذشته تاکنون هنرهای تجسمی ابزاری برای ارتباط انسان با جهان پیرامون خود بوده اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از زمانی که انسان برای نخستین بار دست به قلم یا هر وسیله دیگر برد و نقشی بر جایی کشید تا همین امروز که ابزارهای دیجیتال جهان های شگفت انگیز خلق می کنند، انسان همواره با تصویر ارتباطی ناگسستنی برقرار کرده است. گویی توانسته جهان خود را در آینه تصویر بازآفرینی کند. با نگاهی به سیر تحول هنرهای تجسمی به خوبی می توان تنوع بیان تصویری بر بستر تاریخ و در میان اقوام و فرهنگ های مختلف را مشاهده کرد به طوری که هنر تمدن را می توان نشانه ای از دیدگاه و جهان بینی آن در نظر گرفت.

 

امروزه با گسترش تعاملات اجتماعی و تجربه جهانی سازی، مرز پررنگ میان هنر فرهنگ ها تا حد زیادی از میان رفته است. هنرمندان علاوه بر تکیه به فرهنگ بومی خود، تجربه ای جهانی را از سر می گذرانند و اقشار مختلف جامعه هم از فرآورده های هنر جهانی بهره مند می شوند.

 

کودکان یکی از اقشار اجتماعی اند که به طور طبیعی باید سهمی از هنرهای بصری دوران خود داشته باشند. در میان هنرهای تجسمی دهه های گذشته، شاید تصویرسازی بیش از سایر هنرها توانسته با کودکان ارتباط برقرار کند. گاهی به صورت تصویرسازی کتاب ها یا در تصویرسازی انیمیشن.

 

برای آگاهی از سیر تحول هنر تصویرسازی برای کودکان در ایران و فرار و فرودهای آن در دوره های گذشته با «علی هاشمی‌شهرکی» مدیرعامل انجمن فرهنگی‌هنری تصویرگران به گفتگو نشسته ایم.

 

مفهوم تصویرگری در ایران چطور به تصویرسازی برای کودکان گره خورد؟ این پرسش از آن جهت اهمیت دارد تا که برخی معتقدند تصویرگری به کودکان اختصاص دارد.

تصویرگری با شکل تصویرسازی برای کتاب کودک به ایران آمد. اوایل دهه 40 شمسی بود که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در کنار ناشرانی چون فرانکلین کتاب‌هایی را برای کودکان ترجمه و منتشر کردند که تصویرسازی کودکانه داشت. از همین جا بود که مفهوم تصویرسازی در ایران با حوزه کتاب کودک گره خورد.

 

وقتی به تصویرسازی کتاب های کودک منتشرشده در بازار کتاب نگاه می کنیم، عموما با آثار سطح بالا روبرو نمی شویم. علت این امر چیست؟

شمار کتاب‌هایی که سالانه در کشور برای کودکان چاپ می‌شود رقم فوق‌العاده بالایی است، اما تصویرگرانی که به صورت حرفه ای در بازار فعال هستند، عملا روی بخش کوچکی از این کتاب‌ها کار هنری کرده اند.

 

تکلیف تصویرسازی بقیه کتاب های کودکان چه می شود؟

 در کشور ما تصویرسازی بخش عمده کتاب های کودکان اساسا از زیر دست هنرمندان حرفه ای عبور نمی کند. یعنی سه چهارم کتاب های منتشر شده یا ترجمه اند که به همراه تصویرسازی کتاب مرجع چاپ می شود و یا کتاب‌هایی هستند که کارتونی کار می‌شوند و جنس تصاویرشان خیلی مطلوب نیست.

 

وضعیت مخاطبان این تصویرسازی ها به چه صورت است؟ یعنی کودکان از تصویرسازی ها استقبال می کنند؟

به هر صورت کتاب خوب با تصویرسازی جذاب مخاطب خود را پیدا می کند اما آن چه در این میان نباید نادیده گرفت، تغییراتی است که در الگوی مصرف فرهنگی کودکان مشاهده می شود. در سال های گذشته تغییر سبک زندگی جامعه، شکل پاسخگویی به نیازهای فرهنگی خانواده ها تغییر کرده است.  

 

 می توانید در این زمینه مثال ملموسی مطرح کنید؟

بله، در نسل جدید، بچه‌ها از حدود ۸ سالگی به بعد کمتر با کتاب ارتباط برقرار می‌کنند. تا پیش از این بچه‌ها شاید تا ۱۴ سالگی هم با کتاب و تصاویر آن همراه می شدند، ولی بچه‌های امروزی عملا به ۷ یا نهایتا ۸ سالگی که می‌رسند دست از کتابخوانی برمی دارند.

 

علت این تغییر را چه می دانید؟

این مساله می تواند علل منتوعی داشته باشد اما شاید مهمترین آن گسترش و همه گیرشدن محصولات تکنولوژیک همچون بازی‌های کامپیوتری، انیمیشن‌های جذاب و باکیفیت، بازی های تلفن های هوشمند و انواع گجت‌هایی است که همه وقت کودکان امروز را پر می کنند. در این شرایط عملا فرصتی برای انس با کتاب و تصویرسازی آن باقی نمی ماند.

پایان پیام/14