به نقل از «اقتصاد آنلاین»

پشت پرده ایده ارز ۴۲۰۰ تومانی

تاریخ انتشار: ۵ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۹۱۴۹۴۵

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از سازندگی،  بعد از جنگ طولانی و فرساینده میان کره جنوبی و شمالی، سربازی به کره جنوبی فرار می‌کند. او برای در دست گرفتن آزادی از موانع سختی عبور کرده بود. گشت‌های پلیس، مرزبانی، سیم‌های خاردار، سگ‌های نگهبان، تک‌تیراندازهای مرزی و درنهایت سئول مقصد نهایی او بود. وقتی به کره جنوبی رسید و چند روزی را در یک هتل مجلل مهمان دولت سخاوتمند بخش جنوبی کره شد، تنها یک سؤال داشت: «اخبار تلویزیون شما با اخبار تلویزیون ما خیلی تفاوت دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یک کسی به من بگه بالاخره جنگ را ما بردیم یا شما.»

او طی تمامی سال‌های زندگی و نبرد در کره شمالی مقهور دستگاه تبلیغاتی بود که شکست را پیروزی و پیروزی را حماسی تعریف می‌کرد. ماجرای سرباز کره شمالی در بخش جنوبی شبیه به سرنوشت ارز ۴۲۰۰ تومانی در ایران است. بیش از یک سال از پرداخت آن می‌گذرد ولی هنوز کسی نمی‌داند؛ ایده ارز ۴۲۰۰ تومانی از چه کسی بود؟ پرداخت آن به نفع یا زیان کشور بود؟ چه کسانی از آن دفاع کردند و چه کسانی آن را نفی می‌کردند؟

چقدر پول رفت؟

بر اساس آنچه تاکنون اعلام‌شده، نزدیک به ۱۸ میلیارد دلار از ارز ۴۲۰۰ تومانی که دولت پرداخت کرده، به کشور بازنگشته است. یعنی باقیمت متوسط دلار ۱۲ هزارتومانی، نزدیک ۲۱۶ هزار میلیارد تومان از منابع کشور سوخت شد. این عدد برابر با نیمی از بودجه کل کشور است. حدود ۷۲ برابر هزینه‌ای که ایران در جنگ تحمیلی پرداخت کرد. میزان دلارهای هدررفته ۱۵ برابر هزینه‌ای است که طی سیل فصل بهار به کشور تحمیل شد. با این پول امکان ساخت ۶۰ نمونه پروژه عظیم مانند پل صدر وجود داشت. با این پول امکان ساخت ۲۰۰ نمونه دیگر مانند برج میلاد هم برای کشور مهیا می‌شد. با این میزان دلار، امکان پرداخت ۵ و نیم سال یارانه نقدی برای کشور فراهم می‌آمد. همه این اعداد نشان می‌دهد تصمیم واگذاری ارز ۴۲۰۰ تومانی یکی از عجیب‌ترین و پیچیده‌ترین اقدامات دولت طی سال‌های گذشته بوده است.

یک روز یک جلسه

چند ساعت پس از پایان جلسه هیئت دولت در شب ۲۲ فروردین‌ماه ۹۷،‌ اسحاق جهانگیری در مقابل دوربین تلویزیونی ظاهر شد و یکی از تاریخی‌ترین جملات عمر مدیریتی خود را بیان کرد. او خبر داد قیمت ارز به دستور دولت ثابت است و هرکس با نرخ بالاتر از ۴۲۰۰ تومان خریدوفروش انجام دهد، قاچاقچی محسوب می‌شود. اما تصمیم ارز ۴۲۰۰ تومانی از کجا آمد؟ این روزنامه برای دستیابی به اطلاعاتی جدید در مورد تصمیم‌گیری نهایی اقدام به انجام چهار گفت‌وگوی کوتاه با چهار فرد حاضر در جلسه هیئت دولت کرد. جلسه ستاد اقتصادی دولت برای تصمیم‌گیری در مورد آینده نرخ ارز به‌عنوان «جلسه اضطراری» قیدشده است. بنابراین پیش‌ازاین جلسه تمامی اعضای دولت تحلیل‌ها و پیشنهادهای مشخصی برای طرح در نشست در اختیار داشتند. نقل‌قول‌های این افراد در موارد زیادی مشابه است. به‌طوری‌که خلاصه اتفاقات رخ‌داده در این جلسه چنین است: «خبر افزایش قیمت دلار به کابینه رسیده بود. آقای روحانی موضوع ارز را در دستور کار بحث قرار می‌دهند.»

در جلسه دولت چندین بحث صورت می‌گیرد. مسعود نیلی معتقد بود در صورت آزادسازی نرخ ارز، قیمت دلار حداکثر تا مرز ۵ هزار و ۶۰۰ تومان بالا می‌رود. این گفته‌های نیلی بیشترین تعداد اعضای هیئت دولت را برآشفته می‌کند. در آن مقطع زمانی دور از ذهن کابینه بود که قیمت ارز چند ماه بعد به مرز ۱۸ هزار تومان هم برسد. مسعود نیلی در مورد ضرورت آزادسازی نرخ ارز توضیحات خود را ارائه می‌دهد. عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی خواهان آزادسازی نرخ ارز می‌شود و معتقد است که قیمت تا منطقه مشخصی رشد می‌کند و پس‌ازآن روند نزولی آغاز می‌شود. گفته‌های حاضران در این جلسه نشان می‌دهد؛ توصیه کرباسیان وزیر وقت اقتصاد این بوده که دولت میزان منابع و مصارف خود را به‌سرعت برآورد کند و پس‌ازاین محاسبه بیش از آنکه در مورد قیمت ارز بحث شود در مورد راه‌حل‌های تأمین منابع ارزی بیشتر برای دولت گفت‌وگو صورت گیرد. پس از او محمد نهاوندیان معاون اقتصادی دولت تحلیل خود را ارائه می‌دهد و درنهایت قیمت متوسط ارز را ۴ هزار و ۸۰۰ تومان تخمین می‌زند. ولی‌الله سیف رئیس وقت بانک مرکزی هم معتقد بود که نرخ ارز به‌طور متوسط تا مرز ۵ هزار تومان رشد پیدا می‌کند. او در مورد شیوه تأمین منابع ارزی راهکار مشخصی نداشته است. پس‌ازاین اظهارنظرها، چند عضو دیگر کابینه نیز به بحث اضافه می‌شوند. گفته می‌شود محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی پیش‌بینی می‌کند نرخ دلار از ۵ هزار و ۹۰۰ تومان بالاتر نمی‌رود. در این مقطع گفت‌وگوهای اعضای دولت به تکرار می‌افتد. بر اساس آنچه چهار عضو هیئت دولت گفته‌اند، رئیس‌جمهور در مورد تنوع پیش‌بینی‌ها کلافه می‌شوند. حساس‌ترین بخش جلسه در همین مقطع زمانی رخ می‌دهد: «پیشنهاد فریز قیمت‌ها.»

اطلاعاتی که  به دست آمده نشان می‌دهد هیچ‌کدام از نهادهای اقتصادی کشور و به‌خصوص بانک مرکزی در مورد رشد احتمالی قیمت دلار پیش‌بینی نداشته‌اند. بر همین اساس در جلسات کارشناسی این نهادها تحلیل دقیقی در مورد آینده نرخ ارز صورت نگرفته بود. تقریباً هیچ‌کدام از وزارتخانه‌های دولتی اقدام به طراحی سناریوهایی در مورد آینده نرخ دلار نکرده بودند. تنها پیش از جلسه، کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی طی گزارشی کوتاه اطلاعاتی در مورد ثابت نگاه‌داشتن قیمت دلار ارائه داده بودند ولی در این گزارش عددی در مورد نرخ دلار پیشنهاد نشده بود. بررسی‌ها تأیید می‌کند، دوسوم اعضای هیئت دولت در جلسه شبانگاهی اظهارنظرهایی ارائه می‌دهند که ارجاعی به گزارش‌های کارشناسی مکتوب نداشته و تنها نظرات شخصی آنان را انعکاس می‌داده است. در این جلسه بیشترین تعداد حاضران در جلسه معتقد بودند که «قیمت دلار به‌هیچ‌عنوان از مرز ۶ هزار تومان عبور نمی‌کند» و عجیب‌تر اینکه «رشد قیمت دلار تا این حدود انعکاسی در قیمت کالاهای مصرفی مردم نخواهد داشت». حتی چند نفر از اعضای کابینه رشد قیمت کالاها با تورم نسبی ۱۰ تا ۱۵ درصدی را نوعی «خیال‌پردازی» عنوان کرده بودند. درحالی‌که مدتی بعد روند رشد قیمت‌ها مرزهای تاریخی را شکست.

روایت‌ها در این جلسه دقیقاً در همین نقطه دچار تضاد می‌شود. تعدادی از حاضران در این جلسه دولت می‌گویند که ادامه بحث‌ها به تکرار افتاده بود و به همین دلیل حسن روحانی برای جمع‌بندی نهایی به موضوع ورود می‌کند. گروه دیگری روایت می‌کنند معاون اقتصادی رئیس‌جمهور، رئیس سازمان برنامه و معاون اول رئیس‌جمهور خواهان ارائه یک نرخ «فریز شده» می‌شود. پس‌ازاین رئیس‌جمهور از اعضای حاضر در نشست می‌خواهد تا نرخ‌هایی پیشنهاد بدهند. اعداد ۳ هزار و ۸۰۰ تومانی، ۴ هزار و ۱۰۰ تومان، ۴ هزار و ۸۰۰ تومان و ۵ هزار و ۶۰۰ تومان بعدازاین مطرح می‌شود و بازهم اعضا هرکدام شروع به ارائه تحلیل‌هایی پراکنده می‌کنند.

درنهایت روحانی خواهان رأی‌گیری در مورد یک نرخ واحد می‌شود. محمد نهاوندیان عدد ۴ هزار و ۸۰۰ تومان را پیشنهاد می‌دهد و بازهم رئیس دولت سؤال می‌کند؛ مبنای این نرخ‌گذاری‌ها چیست: «چرا ۳ هزار و ۸۰۰ تومان یا ۵ هزار و ۸۰۰ تومان؛ نه.» (نقل به مضمون) بازهم بحث‌ها آغاز می‌شود ولی تأکید روحانی برنرخی کمتر از ۴ هزار تومان بوده است. بحث در مورد نرخ جدید بازهم به نتیجه نمی‌رسد و درنهایت اکثریت حاضرین در نشست عدد ۴ هزار و ۱۰۰ تومان را پیشنهاد می‌دهند که با مخالفت کرباسیان وزیر وقت اقتصاد، آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی و مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور مواجه می‌شود. هر سه اینها قیمت‌گذاری فریز شده را بدون توجه به منابع ارزی محدود کشور بی‌ثمر می‌دانستند. مخالفت آنها بازهم اجازه نمی‌دهد هیئت دولت به نرخ واحدی برسد و درنهایت رئیس‌جمهور اعلام می‌کند در مورد نرخ ارز باید رأی‌گیری انجام شود و اکثریت اعضای دولت به عدد نهایی رأی می‌دهند ولی اکثریت قاطع نیست و بازهم رأی‌گیری مجدد و درنهایت افراد راضی و ناراضی رأی به عدد ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی می‌دهند. این عدد توسط اسحاق جهانگیری به‌عنوان حد میانه اعداد پیشنهادی ارائه می‌شود. او نرخ ۴ هزار و ۱۰۰ تومان را که به نظر رئیس‌جمهور نزدیک‌تر بود توصیه می‌کند ولی درنهایت نرخ ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به تصویب می‌رسد.

در متن مصوبه دولت در این مورد آمده بود: «هیئت‌وزیران به استناد اصل یک‌صد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبصره (۳) ماده (۷) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز – مصوب ۱۳۹۲- و به‌منظور ساماندهی و مدیریت بازار ارز تصویب کرد: «نرخ ارز به‌طور یکسان برای همه مصارف ارزی از تاریخ ۲۲/۱/۱۳۹۷ بر اساس هر دلار معادل ۴۲۰۰ تومان تعیین می‌شود و متعاقباً در چهارچوب نظام شناور مدیریت‌شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام و اعمال می‌گردد. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است طرح عملیاتی شامل دستورالعمل‌های مربوط و تکالیف دستگاه‌های مختلف را به معاون اول رئیس‌جمهور ارائه نماید و دستگاه‌های مذکور نیز مکلف به ارائه گزارش عملکرد دستگاه متبوع به ایشان هستند.» هیئت‌وزیران برای تصمیم‌گیری درمورد نرخ ارز سراغ مصوبات مربوط به قاچاق کالا و ارز رفته بود.ولی‌الله سیف به‌عنوان رئیس‌کل بانک مرکزی برای اعلام خبر نهایی به رسانه‌ها مشخص می‌شود ولی اسحاق جهانگیری اصرار به انتشار این خبر دارد. او مقابل دوربین‌های تلویزیونی ظاهر می‌شود و نرخ دلار را اعلام می‌کند.

پس از بحران

بررسی‌ها نشان می‌دهد در جلسه ۲۲ فروردین‌ماه، تنها گزارش مکتوب در مورد فریز نرخ ارز مربوط به کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بوده است و سایر اعضای هیئت دولت دیدگاه مبتنی بر تعیین سناریوهای ارزی برای ارائه در این جلسه در اختیار نداشته‌اند. سازمان مدتی بعد تمام گزارش‌های کارشناسی را از سایت خود حذف کرد و کاربران امکان دسترسی به اطلاعات این گزارش‌ها را از دست دادند.

آن‌طور که جهانگیری توضیح داده بود، تصور دولت این بوده که ارز در اختیار کشور بیش از نیازهای ضروری است. این درحالی است که در همان جلسه کرباسیان وزیر وقت اقتصاد به دولت هشدار داده بود که در مورد نظام تأمین منابع ارزی پیش‌ازاین مصوبه، تحقیق صورت گیرد و سناریوهای مختلف دیده شود. حتی عباس آخوندی نیز در مورد اثرات اعلام قاچاق نرخ ارز به دولت تذکر داده بوده ولی درنهایت اجماع بر اساس گزارشی صورت می‌گیرد که خواهان فریز نرخ ارز بوده است. شامگاه ۲۲ فروردین‌ماه اسحاق جهانگیری در مقابل دوربین‌های تلویزیونی به‌صراحت اعلام می‌کند: «هیچ نرخ ارزی باقیمت‌های دیگر را به رسمیت نمی‌شناسیم و برای ما هر قیمت ارز غیررسمی دیگری در بازار از فردا به‌عنوان قاچاق تلقی خواهد شد.» بیش از یک سال و سه ماه از این تصمیم دولت می‌گذرد. ۱۸ میلیارد دلار به هدررفته است، نرخ تورم به ۴۰ درصد رسیده، قیمت برخی کالاهای وارداتی با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی بیش از ۱۵۰ درصد رشد داشته و هنوز هم هیچ‌کدام از اعضای هیئت دولت زیر بار تصمیم پرحاشیه‌شان نمی‌روند.

منبع: اقتصاد آنلاین

کلیدواژه: قاچاق نرخ ارز نرخ تورم واردات کالا ارز ۴۲۰۰تومانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۹۱۴۹۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توصیه های انتخاباتی رئیسی در جلسه هیات دولت

آفتاب‌‌نیوز :

سید ابراهیم رئیسی صبح امروز چهارشنبه در جلسه هیات دولت با اشاره به نزدیک شدن زمان برگزاری مرحله دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در برخی حوزه‌های انتخاباتی، بر ضرورت فراهم کردن زمینه حضور گسترده مردم در این مرحله از انتخابات و تمهید تمامی امکانات برای تکمیل حماسه‌آفرینی آنان در انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ تاکید کرد.

رئیس جمهور انتخابات را جلوه روشن مردم‌سالاری دینی دانست که آحاد جامعه در راستای عمل به تکلیف اجتماعی و شرعی در آن مشارکت کرده و معتمدین خود را برای قانونگذاری و بهبود روند امور انتخاب می‌کنند.

رئیسی در ادامه به موضوع ضرورت مشارکت مردم برای تحقق هدف جهش تولید اشاره کرد و افزود: تمهید مقدمات تحقق مشارکت مردم نیازمند اهتمام جدی همه بخش‌های دولت است؛ هر دستگاهی باید زمینه‌ها و راهکار‌های جذب مشارکت مردم در بخش خود را به شکل دقیق و با زمان‌بندی مشخص تدوین و اعلام کرده و اجرای آن را به شکل مستمر و گام به گام پایش کند.

رئیس جمهور در جلسه امروز هیات دولت همچنین ضمن تبریک فرارسیدن روز کارگر و روز معلم، نقش کارگران و معلمان در پیشرفت و آبادانی کشور را اساسی و مهم توصیف و تصریح کرد: مبنای خلقت عالم بر تعلیم و تربیت استوار است و لذا همه ما در هر زمان و با لحاظ برخورداری از هر سطحی از دانش، همچنان نیازمند دانش‌افزایی و علم‌آموزی بیشتر هستیم.

در جلسه امروز هیات دولت وزیر ورزش و جوانان با بیان اینکه هفته گذشته، هفته درخشش ورزشکاران کشورمان در میادین بین‌المللی بود، قهرمانی تیم ملی فوتسال در رقابت‌های جام ملت‌های آسیا، قهرمانی تیم ملی وشوو در رقابت‌های انتخابی جام جهانی، قهرمانی تیم ملی دختران کمتر از ۱۸ سال در تورنمنت کافا در تاجیکستان، قهرمانی تیم والیبال دانش‌آموزی ایران در رقابت‌های مدارس جهان، قهرمانی، شکستن رکورد و کسب مدال طلای خانم عیدیان در ماده ۴۰۰ متر دو با مانع قهرمانی آسیا، نائب قهرمانی تیم ملی تپانچه بادی کشورمان در مسابقات جام جهانی کره جنوبی و نائب قهرمانی تیم شطرنج امید کشورمان در مسابقات شهر‌های آسیا را از جمله این موفقیت‌ها برشمرد که باعث شادی و شعف عمومی در کشور شد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز با اعلام خبر دستیابی به فرمولاسیون، فرآیند و فناوری استحصال کود «تریپل سوپر فسفات» به عنوان یکی از کود‌های مهم و بسیار پرکاربرد در کشاورزی گفت: سالانه نیاز به واردات ۲۵۰ هزار تن از این نوع کود داشتیم که خوشبختانه تولید آن در کشور بومی‌سازی و خط تولیدی با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن راه‌اندازی شده که تا ۲۰۰ هزار تن قابل افزایش است و می‌تواند سالانه تا ۳۷ میلیون دلار صرفه‌جویی ایجاد کند.

وی ابراز امیدواری کرد با حمایت از تولیدات داخل، زمینه رونق تولید داخلی این محصول فراهم شود.

منبع: خبرگزاری ایرنا