آیا از توده‌ای شدن دانشگاهها گریزی هست؟
تاریخ انتشار: ۹ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۹۵۴۱۸۰
مردیها در این اثر، از «توده‌ای شدن دانشگاهها» دفاع می‌کند و معتقد است «ما را از توده‌ای شدن دانشگاه گریزی نیست» و اینچنین دلیل می‌آورد که مثل تمام حوزه‌هایی که در دنیای مدرن وجهی توده‌ای به خود گرفته، آموزش عالی را نیز نمیتوان از این قاعده مستثنی کرد و از قضا، خاص جامعه ما هم نیست و مسأله‌ای است که همه جوامع به نوعی با آن دست به گریبان هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کمّی و فربه شدن آموزش عالی یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های این روزهای جامعه علمی ما است، کتاب «دانشگاه نخبه دانشگاه توده» اثر مرتضی مردیها و محبوبه پاکنیا که به همت انتشارات پژوهشکده مطالعات‌اجتماعی و فرهنگی منتشر شده است، در واقع تلاشی است تا دلایل کمّی شدن دانشگاه را در دستور کار خود قرار دهد.
«پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی» در راستای اهداف و مأموریت‌های خود، انتشار سری کتاب‌های «تأملات صاحب‌نظران ایرانی در باب آموزش عالی» را از دو سال پیش کلید زده و به دنبال آن است که ایده‌ها و دیدگاه‌های صاحب‌نظران ایرانی در باب آموزش عالی و علم که پیش‌تر در قالب مقاله، یادداشت و مصاحبه منتشر شده‌اند را در مجموعه‌ای گردآوری کند تا ضمن ارائه تصویری از وضعیت ایده و تجربه دانشگاه در ایران، بستری برای توسعه گفت‌وگوی انتقادی اندیشمندان در این زمینه فراهم آورد.
در این طرح، بیش از 20 جلد کتاب از اساتید صاحب‌نام منتشر شده است که کتاب «دانشگاه نخبه، دانشگاه توده» چهاردهمین شماره از این مجموعه آثار است. از دیگر آثار منتشر شده می‌توان به «ارزیابی انتقادی نهاد علم در ایران» نوشته عماد افروغ، «یک رویا و دو بستر» نوشته خسرو باقری، «تاریخ دانشگاه در ایران» نوشته مقصود فراستخواه، «دانشگاه؛ از نردبان تا سایه‌بان» نوشته عباس کاظمی، «دانشگاهی که بود...» نوشته ناصر فکوهی، «حکایت دانشگاه» نوشته حسن محدثی، «چالش‌های دانشگاه در ایران» نوشته هادی خانیکی، «دانشگاه و چالش‌ها در جامعه ایرانی» نوشته تقی آزاد ارمکی، «سیاست فرهنگ در دانشگاه ایرانی» نوشته ضیاء هاشمی و... اشاره کرد.
کتاب «دانشگاه نخبه، دانشگاه توده» در بردارنده هشت فصل با عناوینی همچون «ورود به دانشگاه»، «کمیت و دانشگاه انبوه»، «کیفیت و دانشگاه نخبه»، «دانشگاه نخبه و دانشگاه توده»، «دانشگاه و بحران‌های اجتماعی»، «وضعیت موجود و چشم‌انداز آینده علوم‌انسانی در ایران»، «نشریات دانشگاهی علوم‌انسانی»، «تأسیس رشته کارشناسی ارشد و دکتری فلسفه علوم‌انسانی» را دربر می‌گیرد. در واقع می‌توان گفت که هدف از نوشتن این کتاب به نوعی نظریه‌پردازی در عرصه آموزش عالی است هر چند که مؤلف در مقدمه این اثر عنوان کرده که چنین ادعایی ندارد و تنها می‌کوشد تا در سطح آموزش عالی پرسشی جدی را مطرح کند. به نظر می‌رسد پرسش اصلی مرتضی مردیها در این کتاب «چیستی دانشگاه» است و اینکه «انتظار ما از دانشگاه چه باید باشد؟»
در ادامه او به تعریف مفاهیمی همچون تربیت، آموزش و فرهنگ می‌پردازد و از خلال این تعاریف، دو نگاه از دانشگاه به دست می‌دهد؛ نخست، «دانشگاه توده یا همگانی» و دوم «دانشگاه نخبه».
به زعم او، وظیفه «دانشگاه توده» پرورش شهروند فرهیخته و انتقال فرهنگ به دانشجو است و وظیفه «دانشگاه نخبه» پرورش متخصص برای احراز جایگاه شغلی است که طی آن آموزش عمومی از سطح مدرسه به سطح دانشگاه و... بسط پیدا می‌کند.
آنگونه که او در این کتاب عنوان می‌کند دانشگاه در 150 سال پیش، مکانی برای طبقات مرفه و اقلیتی از مردم بود که وقت، انگیزه و پول کافی برای بهره‌مندی از آن را داشتند، اما بعدها به تدریج گویی رسالت دانشگاه با تغییراتی مواجه می‌شود و به جای «متخصص»، به «تربیت شهروند باسواد و فرهیخته» بسنده می‌کند.
مردیها در این اثر، از فرآیند دوم، یعنی «توده‌ای شدن دانشگاهها» دفاع می‌کند این در حالی است که توده‌ای شدن دانشگاهها یکی از جدی‌ترین نقدهایی است که صاحب‌نظران حوزه آموزش عالی مطرح می‌کنند و پژوهش‌های بسیاری در خصوص آسیب‌های آن صورت گرفته است و معمولا نقدی که به این جریان از سوی منتقدان طرح می‌شود، سطحی شدن آموزش در جامعه است. همچنین، از دیگر پیامدهای این امر می‌توان به حجم گستردهای از فارغ‌التحصیلان سرگردانی اشاره کرد که نمی‌توانند متناسب با هزینه و زمانی که برای آموزش صرف کرده‌اند در بازار کار، شغلی برای خود دست و پا کنند. بگذریم از اینکه چقدر ظرفیت‌های لازم برای تربیت دانشجو داریم؟ و چقدر استاندارد و کیفیت‌های آموزشی در جریان این توده‌ای شدن دانشگاهها لحاظ می‌شود؟
اما پاسخ مردیها به همه این نقدها این است که «ما را از توده‌ای شدن دانشگاه گریزی نیست» و معتقد است که مثل تمام حوزه‌هایی که در دنیای مدرن وجهی توده‌ای به خود گرفته، آموزش عالی را نیز نمیتوان از این قاعده مستثنی کرد و از قضا، خاص جامعه ما هم نیست و مسأله‌ای است که همه جوامع به نوعی با آن دست به گریبان هستند. از این رو است که برای پر کردن خلاءهایی که در نتیجه توده‌ای شدن دانشگاهها بوجود می‌آید، از «دانشگاه نخبه» سخن می‌گوید؛ نسخهای که کشورهای توسعه‌یافته نیز در مواجهه با آسیب‌های توده‌ای شدن دانشگاهها بکار گرفته‌اند و معتقد است چون مسئولیت اجتماعی «دانشگاه توده» باید تربیت متخصص باشد باید از اساتید و دانشجویان برجسته بهره گرفت و خروجی جدی‌تری را از این قبیل دانشگاهها توقع کرد.
اما پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که تکلیف عدالت آموزشی در این فضا چیست؟ و اگر قرار است که هر کدام از دانشگاهها مسئولیت اجتماعی متفاوتی داشته باشند، محتوای آموزشی هر یک چه باید باشد؟
مردیها در این کتاب عنوان می‌کند که «علوم پایه» در دانشگاه‌های توده و «علوم کاربردی» برای دانشگاه‌های نخبه باید مورد تدریس قرار گیرد و این نکته‌ای است مورد انتقاد برخی از تحلیلگران و ناقدان کتاب او قرار گرفته است؛ چراکه بر این باورند اتفاقا علوم پایه همچون علوم‌انسانی می‌تواند برای دانشگاه نخبه راهگشا باشد و آنان را به یک جهان‌بینی برساند.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۹۵۴۱۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۱۷۰ دانشجوی نخبه امروز به عمره مفرده اعزام می‌شوند
محسن مسلمی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اعزام دانشجویان به عمره مفرده گفت: در این مرحله از عمره مفرده ۱۷۰ نفر از دانشجویان نخبه (دانشجویان پسر) تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان در قالب دو کاروان امروز به عمره مفرده اعزام می شوند.
وی ادامه داد: عملیات عمره دانشجویی در بازه محدود امسال انجام شد و فردا آخرین کاروان عمره اعزام می شود بعد از اتمام عملیات حج تمتع زائران عادی عمره اعزام می شوند که دانشجویان نیز اعزام خواهند شد.
معاون پشتیبانی و اعزام ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان افزود: برنامه ریزی شده است احتمالا اعزام دانشجویان مهرماه با شروع دانشگاه ها انجام شود رایزنی ها و هماهنگی ها انجام شده که تمام طیف های دانشگاهی اعم از دانشجویان دختر و پسر اساتید و دانشجویان متاهل را دربرمی گیرد.
حجت الاسلام مرتضی مطهری پور رییس ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان نیز به مهر گفت: عملیات عمره دانشجویی در دوره بعدی بعد از اتمام عملیات حج تمتع انجام می شود، سهمیه، ثبت نام و اعزام دانشجویان انجام می گیرد.
رییس ستاد عمره و عتبات دانشگاهیان افزود: خداوند را بخاطر این نعمت که بعد از ۹ سال وقفه آغاز شد شاکر هستیم که بعد از وقفه طولانی این توفیق حاصل شد.
وی گفت: ستاد عمره در سال ۷۶ با یک کاروان استادی فعالیت خود را آغاز کرد و در حال حاضر تنها مجموعه رسمی و متولی اعزام دانشگاهیان به حج و عتبات مقدسه است و تا به امروز بیش از دو دهه در حال فعالیت است.
کد خبر 6093795
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور