به نقل از «همشهری آنلاین»

مستند «دلبند»؛ بیان مفاهیم بومی به زبان جهانی

تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۹۸۹۴۰۱

در بین برگزیدگانی که از بین ۶۰ فیلم با رأی بیش از ۴۰۰ نفر انتخاب شدند، نام مستند شاخص «دلبند» نیز دیده می‌شود؛ مستندی بومی از زندگی بانوی سالمند مازندرانی به نام «فیروزه» که هنوز هم در ۸۴ سالگی تنها در دل کوهستان‌ها و جنگل‌های چهاردانگه ساری مشغول دامداری است و میلی به حضور در زندگی شهری و یکجانشینی ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این مستند در بیست ‌و یکمین جشن خانه سینما جایزه بهترین مستند کوتاه را کسب کرد تا مسیر موفقیت‌های آن همچنان ادامه داشته باشد.

«دلبند» یک مستند کاملا مازندرانی است که به نویسندگی «یاسر طالبی» مستندساز شناخته شده مازندرانی از سال گذشته تاکنون در ده‌ها جشنواره داخلی و خارجی به نمایش درآمده و چندین جایزه معتبر به دست آورده است. این مستند نخستین بار در دوازدهمین جشنواره سینماحقیقت اکران و به عنوان بهترین مستند کوتاه جشنواره معرفی شد.  

«دلبند» پس از سینماحقیقت در جشنواره جهانی ایدفا که معتبرترین جشنواره فیلم‌های مستند دنیاست، روی پرده رفت و به عنوان یکی از ۵ فیلم برتر از نگاه تماشاگران انتخاب شد. این مستند در جشنواره معتبر هاتداکس کانادا نیز بهترین فیلم از نگاه تماشاگران معرفی شد.  کسب ۲ جایزه از جشنواره مستند سیسیل ایتالیا، نامزد دریافت جایزه تماشاگران جشنواره مردم‌شناسی پارنو در استونی، تقدیر ویژه هیات داوران شصت ‌و هفتمین جشنواره فیلم ترنتو ایتالیا، حضور در بخش نهایی جشنواره فیلم برلین و جشنواره فیلم استانبول بخشی از موفقیت‌های این مستند بومی هستند.

روراستی با مخاطب

کارگردان مستند «دلبند» در گفت‌وگو با همشهری درباره این مستند و استمرار موفقیت‌هایش اظهار کرد: مهم‌ترین نکته در مورد «دلبند» این است که من یک فیلم ساده ساختم و کار عجیبی نکردم. در پردازش سوژه به این نتیجه رسیدم که باید فیلمی بسازم تا با مخاطب صادق باشد. تلاش کردم از تظاهر و دخل و تصرف دور باشم و قهرمان‌پردازی نکنم. در واقع قهرمان قصه ما اجازه دخل و تصرف را به من نمی‌داد. به همین دلیل سعی کردم از یک دید مشاهده‌گر، زندگی‌اش را بدون قضاوت مشاهده کنم.   «یاسر طالبی» ادامه داد: همیشه بین من و سوژه فاصله بود. حتی برای عادی روایت کردن ماجرا از لنز عادی استفاده کردم. در واقع تاکیدی در تصاویر نبود و این فاصله همیشه بین من و سوژه حفظ شد. اتفاقی که افتاد و نتیجه داد این بود که صداقت در روایت به معنای واقعی حفظ شد.

وی درباره دلیل انتخاب این سوژه و پرداختن به آن اظهار کرد: همیشه دوست داشتم فیلمی از مادربزرگم که برای من شخصیت ویژه‌ای بود بسازم. این فرصت برای من فراهم نشد و او را از دست دادم، اما وقتی دکتر «علی رمضانی پاجی» به عنوان سوژه، «فیروزه» را به من معرفی کرد، دیدم که او بازنمایی و آیینه‌ تمام‌نمای مادربزرگم است. ویژگی‌های کسی که در دامان طبیعت زندگی می‌کند را از قبل می‌شناختم. خشونت این زن را در دل طبیعت و تقابل با طبیعت درک می‌کردم و کارکردهای روزمره‌اش را می‌فهمیدم، چون این آگاهی‌ها را داشتم، طی ۲ سال فیلمبرداری به صورت پاره‌وقت سعی کردم در آنچه به تصویر می‌کشم نگرش‌های بومی را جهانی کنم.

ارتباط با مخاطب خارجی

طالبی با اشاره به استقبال چشمگیر مخاطبان خارجی از مستند «دلبند» در جشنواره‌های بین‌المللی بیان کرد: تلاش من این بود که مفاهیم بومی زندگی «فیروزه» را برای مخاطبی تعریف کنم که این‌ها را نمی‌شناسد، اما آن انسانی که در موقعیت ویژه‌ای قرار دارد را درک می‌کند. در جشنواره‌ها وقتی مخاطب جهانی ما با شخصیت همراه می‌شد تازه می‌فهمیدم که من نتیجه گرفتم. در رفتار مخاطبان می‌دیدم که می‌خندند، عصبانی می‌شوند، سکوت می‌کنند و گاهی غمگین و گاهی هم شاد می‌شوند. یعنی لحظات فیلم من مونوتون نبود و طول موج بالا و پایینی داشت و فضای ارتباطی مخاطب با فیلم هیچ‌وقت قطع نمی‌شد. این موضوع به نگرش من نسبت به شخصیت «فیروزه» برمی‌گردد.

کارگردان مستند «دلبند» درباره واکنش شخصیت اصلی مستند نسبت به تصویربرداری از زندگی‌اش گفت: این آدم‌ها به شدت درگیر مسائل کاری و زندگی و علایق خودشان هستند. ساخت این فیلم برایش مهم نبود و اصلا دوربین را نمی‌دید. «فیروزه» بعد از ۲ سال به من گفت که حالا مادر و فرزند شدیم و اسرار زندگی من را کشف می‌کرد.  وی ادامه داد: برای او ساخت این فیلم مهم نبود. فقط به من احترام گذاشت که کار خودم را انجام بدهم. یکی از دلایل اصلی موفقیت همین بود؛ این‌که هر کدام کار خودمان را انجام می‌دادیم. چون اصلا سوژه اجازه دخل و تصرف فیلمساز را نمی‌داد.

ثبت برشی از تاریخ

طالبی با بیان این‌که پرداختن به سوژه‌هایی مانند «فیروزه» یک ضرورت است و باید مورد توجه قرار بگیرد، اظهار کرد: من در این‌که کارگردان‌ها و مستندسازان چنین سوژه‌هایی را بیابند و فیلم بسازند مشکلی نمی‌بینم. معتقدم این نسل باقیمانده از گذشته را باید به نوعی در حافظه تاریخی ثبت کرد. آنها در سال‌های آخر زندگی قرار دارند و با رفتنشان بخشی از تاریخ را از دست می‌دهیم. بنابراین باید آثاری از زندگی‌شان ساخته شود. این‌که مستندساز چطور واقعیت را تفسیر کند به خلاقیتش برمی‌گردد. تفسیر خلاقانه واقعیت، نتیجه را درخشان می‌کند.

وی افزود: بخش مهم‌تر مخاطب‌شناسی است. این‌که بدانیم فیلم را برای چه کسی و چرا می‌خواهیم بسازیم؟ پاسخ به این ۲ پرسش می‌تواند فیلمساز را راحت‌تر در موقعیت ساخت فیلم قرار دهد، اما اگر فیلمساز صرفا برای ثبت بخشی از یک زندگی سراغ سوژه برود به طور حتم نتایج خوبی نمی‌گیرد و فقط ثبت می‌کند. اینجا کیفیت ثبت قلمداد نمی‌شود.

مستند در ایران

این مستندساز شناخته شده مازندرانی درباره وضعیت سینمای مستند در ایران گفت: سینمای مستند در این سال‌ها پیشروتر از سینمای داستانی دیده شد. هرچه از زمان ساخت فیلم‌های مستند می‌گذرد، ارزش آن بیشتر می‌شود.  وی ادامه داد: تلویزیون ما رایت فیلم‌هایی که ۸۰ سال پیش از کشورمان فیلمبرداری شده را از شبکه‌های خارجی خریداری می‌کند. این نشان می‌دهد تصاویر مستند که دهه‌ها پیش از ایران یا سوژه‌ای فیلمبرداری شد چقدر ارزش دارد و این سندیت چقدر گران است. امروز در عرصه جهانی سینمای مستند پیشروتر از سینمای داستانی است.

این را به وضوح می‌توان از حضور و موفقیت‌های فیلم‌های مستند در فستیوال‌های جهانی دید. کارگردان مستند «نفس‌های آخر» تصریح کرد: در ایران هنوز جا داریم برای این‌که اتفاق بزرگی برای سینمای مستند داشته باشیم. اگر الان از مسئولان و دست‌اندرکاران رسانه‌ها بپرسیم سینمای مستند چیست شاید تعریفشان در حد سینمای حیات وحش باشد که شب‌های جمعه پخش می‌شد و آن را گونه‌ای از سینمای مستند می‌دانند. این نشان می‌دهد دنبال فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی و بررسی معضلات اجتماعی از طریق سینمای مستند نیستیم.

اکران رایگان

وی افزود: در عرصه بین‌الملل، سینمای مستند یعنی بیزینس، کار و اثرگذاری حرفه‌ای؛ به گونه‌ای که مخاطبان پیگیر سینمای مستند در مجامع بین‌المللی بلیت می‌خرند و سالن را پر می‌کنند. آنها دنبال کشف و شهود و شناختی از انسان‌ها و جغرافیای انسانی ناشناخته خود هستند که در سینمای داستانی نمی‌بینند. اما در سینمای ایران اینطور نیست. هنوز جشنواره سینمای مستند ما رایگان فیلم‌ها را اکران می‌کند و حتی برخی مخاطبان بدون هدف وارد سالن می‌شوند و ممکن است در میانه‌های فیلم سالن را ترک کنند.

طالبی با این حال سینمای مستند در ایران را رو به رشد دانست و گفت: به هر حال امروز شرایط بهتر از چند سال قبل است. ما بعد از ۳ دهه به این نتیجه رسیدیم که شبکه مستند تاسیس کنیم. یعنی ۳۳ سال ‌گذشت تا درک کنیم که سینمای مستند مهم است، اما می‌بینیم که شبکه مستند با این‌که نوپاست مخاطب زیادی دارد که نشان می‌دهد این شبکه در میان شبکه‌های دیگر خیلی رو به پیشرفت است.  وی ادامه داد: شبکه‌های دیگر سیاست‌هایی شبیه هم دارند. شاید شبکه ۳ کمی متفاوت باشد، اما شبکه نسیم و شبکه مستند هرچه تخصصی‌تر می‌شوند بیشتر مخاطب جذب می‌کنند. این نتیجه سیاست‌گذاری صحیح است.

ظرفیت مستند در مازندران

کارگردان مستند «دلبند» در مورد جایگاه سینمای مستند در مازندران و ظرفیت‌های پرداختن به این ژانر در استان گفت: مازندران پر از سوژه است، اما متاسفانه حمایت در این بخش از سینما وجود ندارد. مازندران با توجه به این‌که سرزمین آیین‌ها و سنت‌ها و رنگین‌کمانی از فصول مختلف طبیعی است می‌تواند بستر یا زمینه ساخت مستندهای متفاوتی باشد. در عرصه سینمای داستانی کارهایی در حال تولید است، اما آنچه مهم است، ساخت آثار مستند به عنوان سند تاریخی است.

کد خبر 453689 برچسب‌ها استان مازندران

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: استان مازندران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۹۸۹۴۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جایزه بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو برای فیلمساز ایرانی

به گزارش قدس آنلاین، چهل و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم در مسکو با اهدای جایزه سنت جرج طلایی به فیلم «شرم» محصول مکزیک و قطر به کار خود پایان داد. جایزه سنت جرج نقره‌ای بهترین کارگردانی به همراه دو جایزه جنبی جایزه نت پک [شبکه ارتقای سینمای آسیا] و جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به فیلم «آه سرد» ساخته ناهید عزیزی صدیق از ایران اهدا شد.

 چهل و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو (MIFF) کار خود را  به پایان رساند.

نیکیتا میخالکف رئیس جشنواره با اشاره به این که «هشت روز جشنواره، با نمایش ۲۴۰ فیلم از ۵۶ کشور، ۳۸۰ نمایش در ۹ سینما، ۳۹ هزار تماشاگر و بیش از ۷٫۵ هزار مهمان و حضور بیش از ۱۶۰۰ نماینده رسانه برگزار شده است، برپایی این دوره جشنواره را حاصل یک عملکرد خوب ارزیابی کرد.

برنده جایزه بزرگ سنت جرج طلایی این دوره جشنواره، میگل سالگادو کارگردان مکزیکی با فیلم «شرم» محصول مکزیک و قطر بود. این درام داستان دو نوجوان است که توسط یک باند خلافکار اسیر می‌شوند. یکی از آنها می‌میرد، دومی موفق به فرار می‌شود، اما او با خود مبارزه می کند و نمی‌تواند به بستگان دوستش در مورد مرگ خود بگوید. کارگردان فیلم پس از دریافت جایزه گفت: «ما این فیلم را درباره معضل بسیار جدی حضور و مشارکت جوانان در باندهای خلافکار و جنایتکار ساختیم که در مکزیک با آن مبارزه کرده‌ایم و هنوز هم می‌جنگیم.

جایزه سنت جرج نقره‌ای بهترین کارگردانی به همراه دو جایزه جنبی جایزه نت پک [شبکه ارتقای سینمای آسیا] و جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به فیلم «آه سرد» ساخته ناهید عزیزی صدیق از ایران اهدا شد.
او هنگام دریافت جایزه گفت: حضور در این سالن برای من افتخار بزرگی است. از هیئت داوران جشنواره بسیار سپاسگزارم.

جایزه بهترین بازیگر مرد به خوان رامون لوپز برای «شرم» اهدا شد. و ماریکه بیکیرش بازیگر فیلم آلمانی «شلیمازل» جایزه بهترین زن را دریافت کرد.
همچنین جایزه نقره‌ای سنت جرج به فیلم «دروغگو» ساخته یولیا تروفیمووا در مسابقه «پرومیز روسیه» رسید.
سرگئی اورسولیاک کارگردان روسی به دلیل کمک به پیشرفت سینما جایزه ویژه سنت جرج دریافت کرد.

هیئت داوران فیلم «شریک‌ها» ساخته خوزه ماریا فلورس کارگردان اسپانیایی را به عنوان بهترین فیلم کوتاه معرفی کردند. جایزه بهترین فیلم مستند «رخ» ساخته سام کلانتری از ایران اهدا شد.

همچنین جایزه ویژه هیئت داوران به فیلم «نیروانا» به کارگردانی آصف اسلام از بنگلادش رسید. این فیلم صامت سیاه و سفید شبیه یک آلبوم عکس، داستان سفر درونی سه شخصیت را روایت می‌کند.

در مراسم اختتامیه شخصیت‌های مشهور سینما و فرهنگ روسیه از جمله بازیگران سرگئی گرماش و ماکسیم استویانوف، بازیگران زن اکاترینا ولکووا و اولسیا سودزیلوسکایا، کارگردانان الکسی اوچیتل و سرگئی اورسولیاک، نویسنده الکساندر تسیپکین حضور داشتند. سازندگان و بازیگران فیلم سینمایی «تندر اصلی: بازی» که فیلم اختتامیه جشنواره شد نیز معرفی شدند.

این جشنواره در سال ۱۹۳۵ تأسیس شد که آن را به دومین جشنواره قدیمی فیلم جهان پس از رویداد ونیز تبدیل کرد. در سال ۱۹۹۵ اعلام شد که جشنواره فیلم سالانه می‌شود، اگرچه در سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۸ برگزار نشد اما از سال ۱۹۹۹، MIFF هر سال برگزار می‌شود.

چهل و ششمین جشنواره بین المللی فیلم مسکو (MIFF) از ۱۹ تا ۲۶ آوریل ۲۰۲۴ (۳۱ فروردین تا ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳) در پایتخت روسیه برگزار شد.