به نقل از «ایکنا»

فهم درستی از اوضاع سوریه نداریم/ اقدامات غیرتخصصی ثمربخش نیست

تاریخ انتشار: ۱۲ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۰۰۱۴۰۱

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی حسینیه هنر؛ علیرضا کمیلی، فعال حوزه بین‌الملل در ششمین نشست مدافعان فرهنگی حرم با انتقاد به غیر‌تخصصی بودن فعالیت‌هایی که در حوزه بین‌الملل انجام می‌شود، گفت: به تعبیر رهبری کار فرهنگی یک کار دقیق هوشمندانه است. باید کسی که نسبت به آن ورود می‌کند ظرافت‌های کار را ببیند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی در تشریح ذهنیت مخاطب جهان اسلام از ورود ایران به مسئله سوریه بیان کرد: ما در دسته بندی جریانات جهان اسلام سه دسته اصلی داریم: جماعت غرب‌گرا، اسلام‌گرا و ملی‌گرا. جریان ملی گرا از این جهت که تاکید بر هویت ملی احیای قدرت مردم در کشور‌ها و استقلال دارد در یک جا‌هایی با جریان اسلام گرا هم پوشانی دارد، برای همین هم در حمله جمال عبدالناصر در مصر به اسرائیلی‌ها، اسلام گرا‌ها از او حمایت کردند و در کنار او جنگیدند و شهید دادند، اما وقتی عبدالناصر به قدرت رسید همین افراد را زندانی و اعدام کرد؛ بنابراین در برخی از مسائل وجه اشتراکاتی وجود دارد و جمهوری اسلامی هم مبتنی بر همین اشتراکات از جریان حاکم دفاع می‌کند. اشتراکاتی مثل جریان مقاومت، ملی گرایی، پرهیز از وابستگی به غرب.

وی با بیان اینکه تاکید شدید جریان قومی عربی موجود در سوریه مبارزه با جریان اسلام‌گرایی است، افزود: علمایی که با دولت سوریه کار می‌کنند و خود دولت سوریه روی این تاکید شدید دارند که ما با اسلام سیاسی مشکل داریم و سکولاریسم سوریه را مدح می‌کنند؛ لذا در بخش‌هایی که بحث ملی گرایی و استقلال مطرح می‌شود یک مقدار به آن‌ها نزدیک می‌شویم و در بخش‌هایی که نگاه اسلام گرایی، نگاه‌های حضرت امام و اسلام سیاسی مطرح می‌شود دچار واگرایی می‌شویم. سال‌ها است چنین نگاهی در سوریه حاکم است.

فهم عمومی جهان اسلام از حوادث سوریه

این فعال عرصه بین الملل در ادامه ادامه داد: در تحولات بیداری اسلامی که از ۲۰۱۱ شروع شد گزاره اصلی و محوری این بود که مردم توانستند بر ترس خود غلبه کنند و وارد صحنه شوند و این نشان می‌داد عمق نارضایتی مردم از این دولت‌ها خیلی بالا است. تحلیل جهان اسلام از وقایع مذکور این بود که مردم دارند سعی می‌کنند به قدرت برسند و دیکتاتوری‌های وابسته به غرب را کنار بزنند. همین تحلیل دقیقا در بدنه جهان اسلام نسبت به سوریه هم وجود داشت؛ که با یک ترفندی به مسئله دعوای مذهبی تبدیل شد.

وی با بیان اینکه ۷۴ درصد مردم سوریه اهل سنت هستند، اظهار کرد: فهم عمومی جهان اسلام این بود که این‌ها هم مثل مردم مصر و تونس و لیبی علیه دیکتاتوری قیام کردند. این روایتی است که فهم عمومی جهان اسلام از این مسئله دارد. اینجا بود که شیطنت رسانه‌ها و طراحان پشت پرده، ماجرا را به انحراف کشاند؛ دموکرات‌ها در امریکا از ماجرای سوریه بهره برداری خوبی داشتند. آن‌ها با استفاده از تعبیر مذهبی روایت دیگری از ماجرا ارائه دادند. گفتند اکثریت مردم اهل سنت اند. حکام یک اقلیت اند و مذهب شان علوی است؛ که این طور مواقع به آن‌ها می‌گویند شیعه! وقتی لازم باشد جدا می‌کنند. گفتند یک اکثریتی توسط یک اقلیتی کشتار می‌شود و آن اقلیت هم شیعه است! این‌ها خواسته اند مثل مصر و تونس علیه دیکتاتوری قیام کنند.

ترسیم درستی از داعش ارائه ندادیم

کمیلی با انتقاد از ضعف رسانه‌های موجود در ترسیم چهره داعش گفت: ما فهم غلطی از داعش داریم که تحت تاثیر رسانه بی‌سواد ما است. چون می‌خواهد همه چیز را ساده سازی کند بیان درستی از مسئله بیان نمی‌کند. حضرت آقا به سردار همدانی گفتند طوری بجنگید که از طرفین کمتر کشته شود. چون معتقدند طرف مقابل فریب خورده است.

وی افزود: اهل سنت سوریه که اکثریت جامعه هستند احساس سرکوب و عدم آزادی دارند و در انجام فعالیت‌های مذهبی خود آزاد نیستند. از طرف دیگر در درون سوریه هم استحاله فهم واقعیت در سوریه را شاهد هستیم. به این معنا که اساسا امکان درک واقعیت در سوریه را نداریم به این دلیل که دیکتاتوری بسیار شدیدی وجود دارد. مردم جرات بیان حرف هایشان را ندارند. در سوریه اصلا ngo پیدا نمی‌کنید. همه مراکزی که دارند به اسم اصناف کار می‌کنند تابع دولت هستند.

جوابی به ذهن پر شبهه مخاطب جهان اسلام نداده ایم!

این فعال حوزه بین الملل بیان کرد: اگر قرار باشد کار جدی فرهنگی صورت بگیرد تنها از طریق ارتباطات و تعاملات اجتماعی حاصل می‌شود. یک فرد سوری از این طریق با ذهنیت ما به عنوان یک ایرانی نسبت به مسئله سوریه آشنا می‌شود و متوجه می‌شود که جنس نگاه ما با آنچه رسانه‌ها نقل می‌کنند تفاوت دارد و علت حقیقی حضور ما در آنجا چیست؟ آیا همان ماجرای سنی کشی بوده است یا خیر؟ برای نمونه عرض می‌کنم: در منطقه‌ای حاج قاسم برای پناه گرفتن مجبور می‌شود وارد خانه‌ای بشود. در کنار صحیح بخاری نوشته است، من اینجا بودم راضی باش. حالا خود صاحب خانه آمده است، این ماجرا را نقل و منتشر کرده است. مردم با دیدن رفتار‌های ایرانی‌ها برای اولین بار دیدند کسی می‌تواند مسلح باشد و ظالم نباشد. خیلی از مناطقی که دست مسلحان بوده، کامل آنجا را صاف کرده اند یعنی حتی در و پنجره‌های خانه‌ها را کنده اند و برده اند. به جرم این که این‌ها با مسلحان همکاری کردند. همین الان دولت سوریه دارد فلسطینی‌ها را زندانی می‌کند. به این جرم که با مسلحان همکاری داشته اند و تازه الان که دولت ثبات پیدا کرده است می‌خواهد برود انتقام دوره بحران را بگیرد.
وی با اشاره به سوال اساسی مخاطب جهان اسلام از ایران مبنی بر دلیل حضور در سوریه بیان داشت: در هر جلسه‌ای از ما می‌پرسند چرا شما در سوریه شرکت کردید ما به شما نگاه دیگری داشتیم. شما شعار تمدن اسلامی می‌دادید. چرا از بشار دفاع کردید؟ چرا جایگزین نیاوردید؟ چرا در موقعیت‌های دیگر دم از اسلام گرایی می‌زنید و اینجا از حزب بعث دفاع کردید. در بهترین حالت می‌گویند شما پراگماتیسم شدید! دنبال منافع ملی خودتان هستید و می‌خواهید بر منطقه سیطره پیدا کنید.

انتقادات خود را از حکومت سوریه اعلام کنیم

وی با گلایه از نبود محصولات رسانه‌ای در راستای پاسخگویی به این شبهات گفت: ما هنوز هیچ مستندی برای پاسخ گویی به سوال ذهن مخاطب جهانی نداریم. اما هزاران مستند در زمینه مدافعان حرم برای مصرف داخلی و نهایتا برای مصرف در فضای شیعی تولید کردیم. یکی از نهاد‌ها ۴۰ موضوع کاری استخراج کرده بود. موضوعاتی که هیچ کدام به مخاطب اهل سنت سوریه ربطی نداشت. پیش فرض شان این بود که بیاییم اقداماتی انجام بدهیم که شیعیان سوری در انزوا نباشند. و این مثل این است که بخواهی در ایران زرتشتیان را به قدرت برسانی!

اهل سنت سوریه دغدغه اسلام گرایی دارد!

وی با اشاره به اینکه رسانه عربی ایران باید انتقادات خود نسبت به حکومت سوریه را مطرح کنند عنوان کرد: معتقدم پرس تی و العالم نباید موضع رسمی جمهوری اسلامی را بگویند. بدنه جهان اسلام رسانه ما را دنبال نمی‌کند به دلیل اینکه روایت رسمی را فقط می‌گوییم. در صورتی که می‌توانیم بازتر عمل کنیم و  حداقل از زبان منتقدین حرف‌هایی را نسبت به ایرادات حکومت سوریه مطرح کنیم و بگوییم که حضور ما به معنی دفاع صد در صدی از ساختار نیست و آنجا ظلمی وجود دارد.

کمیلی اظهار کرد: بدنه گسترده‌ای از اهل سنت سوریه دغدغه‌های مذهبی و دینی دارد. سکولار نیست. دغدغه‌های اسلام سیاسی و دیدگاه‌های تمدنی دارد. یعنی می‌خواهد مبتنی بر یک نگاه اسلامی یک دولت شکل بگیرد. می‌خواهد مبتنی بر یک نگاه اسلامی از فلسطین دفاع کند. در این شرایط تنها کسانی می‌توانند روایت درست انقلاب اسلامی را به مردم سوریه منتقل کنند که از بدنه مردمی نخبگانی باشند و درگیر این مصلحت‌های سیاسی که وجود دارد نشوند.

جهان اسلام از ایران فقط «شریعتی» را می‌شناسد!

کمیلی با بیان اینکه مردم سوریه مردم به شدت فرهنگی هستند، افزود: این یعنی ادب و هنر و فکر و اندیشه در سال‌های متمادی در سوریه وجود داشته است. یعنی جریان قومی عربی یک پشتوانه بزرگ و بلند فکری و هنری داشته و دارد و فضای فکر و اندیشه هم چنان موجود است. جریان اسلام گرا به دلیل نگاه حاکم خیلی اندیشمند و متفکر ندارد. در هیچ کجای جهان اسلام، هیچ کس به جز شریعتی از ایران شناخته شده نیست، گفتمان انقلاب اسلامی با همان صراحتی که در ایران وجود دارد مستقیما در سوریه قابل طرح نیست. واگرایی‌های بعضی از قسمت‌ها می‌تواند حساسیت‌هایی را ایجاد کند. باید برویم به سمت گفتمان در فضای فرهنگی و امت اسلام. ما تجربه کار‌های خیریه در سوریه داشتیم و همچنان داریم. مجموعه «انفاق» تنها خیریه‌ای است که در فضای بین الملل در حال فعالیت است و با سوری‌ها و فلسطینی‌ها همکاری می‌کند و به این جنس کار‌ها نیاز داریم.

کمیلی افزود: با توسعه این رفت و آمد‌ها و حضور اجتماعی ما در سوریه می‌توان باب گفتگو و مفاهمه و رفع شبهات را باز کرد. بخشی از بدنه سوریه آواره شده و ما را در این مساله مقصر می‌داند، ولی یک بخشی از آن‌ها جنس متفاوت ایرانی‌ها را احساس کرده اند. تعاملات اجتماعی ما می‌تواند تکمیل کننده این شناخت مردم سوریه از ایران باشد.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: مدافعان فرهنگی حرم سوریه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۰۱۴۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا کشوری مثل مصر سریال «حشاشین» را ساخت؟

نشست نقد و بررسی سریال حشاسین با حضور حجت‌الاسلام مهدی فرمانیان استاد تمام دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، حجت‌الاسلام سید علی بطحایی مدیر کل پژوهش دانشگاه ادیان و مذاهب، فرقه‌شناس و پژوهشگر جریان‌های اسلامی و مهدی علمی دانشور استادیار ادیان شرق دانشکده ادیان و مذاهب برگزار شد.

بطحایی بحث خود را با موضوع جریان‌های فکری مصر آغاز کرد و گفت: سریال حشاشین نسل جدید را درگیر کرده است. نسل جدید بر خلاف ممانعت‌ها این سریال را دیدند. نظر کلی بنده از سریال همان ضرب المثل معروف است که گفت «بعضی‌ها کج گفتند، اما رج گفتند.» کج گفتنش با آقای دکتر فرمانیان و دانشور است و رج گفتنش با من. رج گفته یعنی برنامه و هدف دارد و کار او روی حساب است. روی جریان‌های فکری، این سریال را ارائه داده است. این سریال را در قد و قواره سریال تاریخی نبینیم بلکه این فیلم، یک نبرد جریانی است که صحنۀ آیندۀ جهان اسلام را تشکیل می‌دهد. نبرد جریان‌های فکری در این اتفاق رخ می‌دهد. به چه معنا؟ جریان شناسی جهان اسلام حوزه مغفولی است. آینده پژوهیِ آن، مغفول‌تر است و از همه مغفول تر، نبرد بین جریان‌هاست که صحنه آینده جهان اسلام را شکل می‌دهد. در مصر و تونس و مغرب و ترکیه همین گونه است. تلاقی جریان‌ها صحنه آینده جهان اسلام را می‌سنجد.

وی افزود: اسلام سنتی خیلی در تلاقی با جریانات وارد نمی‌شود و حاشیه امنی برای خود دارد. روشنفکری هم بدنه‌ی مردمی ندارد و حضور اجتماعی هم نمی‌تواند داشته باشد؛ منتها سه جریانِ اسلام سلفی با قرائت جامعی که دارد و نیز اسلام سیاسی و اسلام سکولار صحنه‌ی آینده جهان اسلام را می‌سازند که باید در حوزه آینده‌پژوهی به آن توجه کنیم تا به مشکلی برنخوریم. 

سریال حشاشین به نزاریان شام ارتباط دارد

بطحایی گفت: باید به نکته‌ای توجه شود؛ اگر توجه نکنیم، بقیه تحلیل‌ها فایده نخواهد داشت. چون بعضی می‌گفتند این سریال آمده تا ولایت فقیه یا مهدویت را بزند، اما سرحلقه این سریال این است که چرا مصر این دغدغه را داشت؟ چون نزاریان ارتباطی به مصر ندارد. نزار پس از اینکه از خلیفه نهم عزل می‌شود، مدت کوتاهی به اسکندریه مصر می‌رود و مدتی در آنجا می‌ماند. برای اینکه نشان دهد من حکومت دارم، سکه‌ای ضرب می‌کند که ظاهراً در موزه آقاخان تورنتو نگهداری می‌شود. مدت کوتاهی حکومت می‌کند و بعد لشکری می‌آید و او را می‌کشند؛ بنابراین این سریال به مصر مربوط نیست به لوئانته یا نزاریان شام ارتباط دارد و عمدۀ آن به ایران مرتبط است. مصر به خاطر مصرف داخلی و مخالفت با اسلام سیاسی و آمادگی جهان اسلام به این سریال پرداخت. بعید هم نیست در آینده به دیگر جریان‌ها و فرقه‌ها بپردازند و ما با اسلام سیاسی‌هراسی مواجه شویم. پنج قسمت اولش است که به اسلام سیاسی برخورده است.

مصر لیدر جریان فکری جهان اسلام است

وی با طرح این سؤال که در مصر چه اتفاقاتی افتاد، گفت: باید موج‌های تاریخی مصر را یک مرور کنیم و بعد ببینیم اسلام سنتی و سایر جریان‌های فکری چه واکنشی نسبت به این موج‌ها داشتند. از ۲۲۶ سال قبل در ۱۲۱۳ قمری یا ۱۷۹۸ میلادی که ناپلئون حمله می‌کند و می‌گویند توپ‌های ناپلئون مسلمانان را بیدار کرد، تقریباً ۶ موج مصر را فرا گرفت. مصر با بقیه کشور‌های عربی تفاوت دارد. کشور‌های عربی پول دارند، اما مصر پول ندارد. 

بحطایی ادامه داد: کتابی با نام «مصر از زاویه‌ای دیگر» از خانم جمیله کدیور منتشر شده است. سفرنامه ۳۰۰ صفحه‌ای جریانات فکری را در آن بازه زمانی خوب ریشه‌کاوی کرده است. مصر مهم است. شناخت مصر مهم است. این سرزمین، لیدر جریان فکری جهان اسلام است. از ۲۲۶ سال قبل تا الان جریان اول که تاکنون ادامه دارد، محمدعلی پاشا و طهطاوی بود. کتابی با عنوان «تخلیص الابریز فی تلخیص با‌ریز» نوشته شد. یعنی پاکسازیِ آب را بیاور تا چهره مشعشع پاریس را نشان دهیم. در این کتاب اولین واکنش‌هایی که اسلام نسبت به مدرنیته و حمله ناپلئون دارد و علت عقب ماندگی اسلام را خوب تحلیل کرده است. اینها نسل اول هستند که با سخت‌افزار‌های غرب مواجه می‌شوند که چرا غرب از جهت‌های مختلف جلوتر از ما است. این جریان شکست می‌خورد.

این پژوهشگر فرقه‌ها گفت: نسل دوم امثال سید جمال است که بیداری اسلامی را مشخص می‌کند و عبدُه که اسلام انقلابی و بیداری را مطرح می‌کنند. نسل سوم، با جنگ جهانی اول مواجه می‌شود که سعد زغلول است. در این دوران بریتانیا جدا می‌شود. 

روح فرهنگیِ حاکم بر مصر را تفکرات سکولار شکل می‌دهد

وی با اشاره به اینکه از کنار نسل چهارم و پنجم سه جریان شکل می‌گیرد، افزود: یکی پان عربیسم است به سردمداری جمال عبدالناصر. او ناسیولانیست دیکته‌ای و دیکتاتوری است. دوم، حسن البناء است که در همین دوران، شکل‌گیری اسرائیل را شاهدیم. پان‌عربیسم در مصر خودش را خوب نشان می‌دهد. در کنارش طه حسین است که نباید آن را متعلق به گذشته بدانیم. دقیق‌ترین بسته‌ای که درباره سکولاریزم و لیبرالیسم در مصر ارائه می‌شود، متعلق به اوست. در کتاب‌های «فی الأدب الجاهلی»، «فی التاریخ الجاهلی» و «مستقبل الثقافة فی مصر» اندیشه خود را می‌گوید. تکلیف خودش را مدرنیته مشخص می‌کند. به جهان اسلام نسخه می‌دهد که چه قسمت‌هایی از فرهنگ غرب را بگیریم. وزیر امروزین مصر می‌گوید روح فرهنگیِ حاکم بر مصر، طه حسین است.

بطحایی گفت: الان در مصر دوئلی بین اسلام سیاسی و اسلام سکولار است. تقریباً اسلام سنتی جمع شده است. تنها یکی از مشاوران احمد الطیب گفته بود سریال حشاشین به فرقه‌گرایی منتج می‌شود. اسلام سنتی در مصر اسلام کاملاً کنترل شده است. در هر صورت الأزهر واکنش مطلوبی ندارد. اما میدان‌دار در تمام این صحنه‌ها، خالد منتصر و عکاشه است. اینها افراد تأثیرگذاری هستند. پزشک خالد در خیلی از حوزه‌ها وارد شده و سکولاریزم است. او دو سفر به آلمان و هلند می‌رود. می‌گوید واکنش‌ها را نسبت به حشاشین می‌دانم. با مسلمانان هلند که صحبت کردم، از لحاظ لهجه انتقاد کردند،، اما از نظر جریانی می‌گویند، به نظر ما بهترین فیلمی است که توانسته اسلام سیاسی و تکفیری‌ها را منکوب کند.

وی با تصریح بر اینکه خوراک این فیلم کاملاً جریان‌شناسانه است و تاریخی نبینیم، در بیان راهکار گفت:، اما چکار کنیم؟ به ذهنم می‌آید اسلام سنتی و مراجع تقلید باید سکوت کنند، همچنان که خود اسماعیلی‌ها سکوت کردند. صحبت درباره نزاریان باید متولی داشته باشد. ایران جزو تاریخش است، اما درباره حشاشین که مقداری مسئله دارد، نمی‌تواند صحبت کند. باید امثال آقاخان صحبت کنند. ما انتظار داریم وارد صحنه شود. البته آقای داریوش محمدپور از مؤسسه اسماعیلیه واکنشی داشت.

منبع: تسنیم

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی