تحلیل فراایدئولوژیک عاشورا محال است/ نگاهی به مقاتل صفویه و قاجار
تاریخ انتشار: ۱۶ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۰۳۴۶۶۷
حجت الاسلام جواد سلیمانی امیری، محقق و پژوهشگر و عضو هیأت علمی مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در مورد منابع عاشورا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: منابع نهضت عاشورا به دو دسته منابع تاریخ نقلی و منابع تاریخ تحلیلی عاشورا تقسیم می‌شود. آنچه در قرون گذشته نوشته می‌شد، نوعاً تاریخ نقلی عاشورا بود و آنچه در قرن حاضر نوشته می‌شود، اکثراً تاریخ تحلیلی نهضت عاشوراست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در معرفی منابع عاشورا گفت: من صرفاً منابعی که به فارسی ترجمه شده را معرفی می‌کنم. منابع دست اول یکی مقتل ابی مخنف است که نخستین گزارش از نهضت عاشوراست که ابومخنف از حاضران در کربلا یا کسانی که در شهر کوفه بودند و با کسانی که در حادثه عاشورا بودند ارتباط داشتند، مصاحبه کرد. پرسید که در عاشورا چه گذشت؟ او این مصاحبه‌ها را جمع کرد و هشام شاگرد وی، در قالب یک کتاب به عنوان مقتل امام حسین (ع) جمع آوری کرد. مقتل ابی مخنف توسط طبری در تاریخ طبری، شیخ مفید در ارشاد و ابن جوزی در تذکره الخواص نقل شده است. گزارش‌های ابی مخنف از این کتاب‌هایی که اسم بردم توسط استاد محمدهادی یوسفی غروی استخراج و در کتاب وقعه الطف چاپ شد. این کتاب با نام «نخستین گزارش مستند از واقعه عاشورا» توسط مؤسسه امام خمینی (ره) ترجمه شده است. این یک مقتل مهمی است که در دسترس ماست. از نظر علامه شوشتری این مقتل بهترین و مستندترین مقتل است.
وی افزود: این مقتل ما را از مقاتل دیگر بی نیاز نمی‌کند چراکه همه جزئیات نهضت عاشورا در آن نیامده است. مقتل عاشورا که ذیل فتوح ابن اعثم آمده است در مقتل خوارزمی منتشر شده و ترجمه شده است. سیدابن طاووس هم کتابی دارد به نام لهوف که مقتل عاشورا را گزارش کرده است.
سلیمانی امیری در مورد مقاتل دروان صفویه و قاجار گفت: در دوران صفویه برخی از مقاتل را داریم که با اما و اگرهایی مواجه است. در صفویه و قاجار یکسری کتاب‌ها نوشته شده که اینها را محققین ننوشته اند. یکسری خطبا و منبری‌ها این کتاب‌ها را نوشته اند. این کتاب‌ها یکسری گزارش‌هایی دارد که در منابع دست اول نیست. لذا در مورد منبع این گزارش‌ها سوال می‌شود. البته نمی‌توانیم بگوییم صددرصد این گزارش‌ها دروغ است چراکه اسم بسیاری از مقاتل در تاریخ وجود دارد ولی به دست ما نرسیده است. هیچ بعید نیست که در زمان صفویه این مقاتل بوده باشد و برخی از این گزارش‌ها را این آقایان از آنجا نقل کرده اند.
وی افزود: به این نکته هم باید توجه کرد که ممکن است یک مقتل تا صد سال در جامعه نباشد ولی اقوال آن سینه به سینه منتقل می‌شود. ممکن است کسی بگوید من تحقیق کرده ام و در زمان صفویه از مقاتل قدما، در صفویه هم نبوده است. بحث من این است که برخی از این مقاتل شاید یک قرن قبل از صفویه بوده ولی اقوال آن سینه به سینه در جامعه ایران منتشر شده است. مقتلی مثل اسرار الشهدا فاضل دربندی از این دست است که در مورد آن اما و اگر وجود دارد و مطالبی که در آن آمده قابل نقد است. نقد اینها در مقدمه مقتل جامع سیدالشهدا آمده است. لذا مقاتل این مقطع نیاز به تحقیق بیشتر دارد و نمی‌شود کامل به اینها اعتماد کرد.
وی ادامه داد: یکی از این مقاتل روضه الشهداست که واعظ کاشفی نوشته است. باید با دقت به این کتاب مراجعه شود و نقد مطالب آن در مقتل جامع سیدالشهدا دیده شود.
حجت الاسلام سلیمانی امیری گفت: در عصر قاجار هم مقاتلی نوشته شده که یکی از آن مقتل «قَمْقامِ زَخّار وَ صَمْصامِ بَتّار» است که مقتل خوبی است. «مناقب آل ابی طالب» از ابن شهر آشوب مقتل دیگری است که مطالب خاصی دارد که در مقاتل دیگر نیست و چون ایشان محدث قابلی بود ما به اقوال او توجه می‌کنیم.
وی افزود: کتاب نفس المهموم که معاصر ماست توسط شیخ عباس قمی نوشته شده و او مقاتل مختلف را بررسی کرده و این کتاب را نوشته است. کتاب دیگری به نام تاریخ سیدالشهدا که جنبه تحلیلی هم دارد، توسط آیت الله عباس صفایی حائری نوشته شده و کتاب ارزشمندی است. این کتاب فلسفه شهادت امام را هم عنوان می‌کند. کتاب دیگر مقتل مقرم است که کتاب ارزشمندی است و نکات بدیعی دارد. «مقتل الحسین به روایت شیخ صدوق» هم کتاب دیگری است که از دل کتاب‌های روایی و حدیثی استخراج شده است. کتاب منتهی الامال هم کتاب خوبی است.
کار مهمی که در سال‌های گذشته انجام شده کتابی است با عنوان «مقتل جامع سیدالشهدا» که گروه تاریخ مؤسسه امام خمینی (ره) توسط جمعی از نویسندگان زیر نظر حجت الاسلام مهدی پیشوایی آن را چاپ کرده است. این کتاب دقیق‌ترین و جامع‌ترین کتاب در میان مقاتل موجود است
وی ادامه داد: کار مهمی که در سال‌های گذشته انجام شده کتابی است با عنوان «مقتل جامع سیدالشهدا» که گروه تاریخ مؤسسه امام خمینی (ره) توسط جمعی از نویسندگان زیر نظر حجت الاسلام مهدی پیشوایی آن را چاپ کرده است. این کتاب دقیق‌ترین و جامع‌ترین کتاب در میان مقاتل موجود است. تمام مقاتل دست اول و دست دوم دیده شده و به روایات هم مراجعه شده و در نهایت این مقتل نگاشته شده است. ویژگی این مقتل این است که هم نقلی است و هم تحلیلی است. دوم اینکه این مقتل فلسفه قیام را آورده و در مقدمه اش منابع دیگر را مورد بررسی قرار داده است. در شرح گزاره‌های تاریخی، گزاره‌ای که قوی‌تر بوده را در متن آورده و گزاره‌ای که ضعیف‌تر بوده را در پاورقی مورد اشاره قرار داده است. اگر مقاتل در جاهایی اختلاف داشته است، سعی کرده جمع بندی کند. گزارش‌هایی که با شأن اهل بیت و علم لدنی آنها و روایات ما تعارض دارد را هم مورد تذکر قرار داده است. این مقتل حوادث پس از قیام و آثار آن را نیز آورده است. زندگانی اصحاب سیدالشهدا را هم مورد بررسی قرار داده و به پرسش‌های عاشورایی نیز پاسخ گفته است. مثلاً چرا ابن عباس، عبدالله ابن جعفر و… در کربلا نبوده اند؟ ماجرای خرید زمین کربلا، ماجرای آب و… را مورد بررسی قرار داده است. مسائل اختلافی مانند اربعین را نیز مورد بررسی قرار داده است.
حجت الاسلام سلیمانی امیری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تاریخ ذاتاً قطعیت ندارد، لذا چگونه می‌توان به گزاره‌های تاریخی اعتنا کرد، گفت: این که تاریخ قطعیت ندارد، منحصر به واقعه عاشورا نیست و همه وقایع تاریخی مشمول چنین چیزی است. بحث این است که اولاً تاریخ سراسر دروغ نیست، سراسر راست هم نیست. هم گزاره صحیح دارد و هم غلط. گزاره‌های تاریخی ۵ دسته می‌شوند. گزاره‌های مقطوع الصدق، مظنون الصدق، گزاره‌های مشکوک الصدق و الکذب، گزاره‌های مقطوع الذب، گزاره‌های مظنون الکذب از این دست است. کار مورخ این است که گزاره‌های مقطوع الکذب و مظنون الکذب را کنار می‌گذارد. گزاره‌های مقطوع الصدق شفافیت دارد و گزاره‌های مظنون الصدق نیمه شفاف است. گزاره‌های مشکوک الصدق را مورخ مورد تحقیق قرار می‌دهد و آنها را به دسته‌های دیگر ملحق می‌کند.
از کسانی که در مسائلی که در مقاتل معتبر آمده تشکیک می‌کنند، سوال می‌کنم که چرا این دقت‌ها را در تاریخ اروپا یا تاریخ ایران باستان و یا ایران معاصر نمی‌کنید؟ آنجا هم همین بحث‌ها وجود دارد. در اینجا ما سند داریم از کسانی که نزدیک به حادثه بوده اند. شما از مشروطه در تاریخ بیداری ایرانیان چیزی نقل می‌کنید که بوی غرض ورزی می‌دهد
وی ادامه داد: مثلاً داستان عروسی حضرت قاسم مشکوک است، کسی قرائنی می‌آورد که وجود نداشته و دیگری قرائنی می‌آورد که وجود داشته است و آن را به دسته‌های دیگر ملحق می‌کند.
وی افزود: یکسری گزاره‌ها از نظر فنی مطرح هستند مثلاً محتوای مذاکره امام حسین با عمر سعد چه بوده است؟ مردم آن زمان شایع کردند که امام حسین به عمر سعد فرمودند که شما از سپاه یزید جدا شو. عمر سعد گفت زمین من را می‌گیرند؛ حضرت فرمود من به تو زمین می‌دهم. گفت خانه ام را می‌گیرند؛ حضرت فرمود من به تو خانه می‌دهم. گفت ملک ری را از من می‌گیرند که حضرت وی را رها کردند. این گزاره مظنون الصدق است. اگر چندین گزارشگر این را نقل کنند ما احتمال واقع شدن به آن می‌دهیم. آنچه در مقاتلی که ذکر کردم آمده نوعاً مقطوع الصدق و مظنون الصدق هستند. اینها واقع نمایی دارند. اگر ما می‌گوییم تاریخ واقع نمایی ندارد، چیزهای دیگری هست که در مورد آنها شک و ظن به کذب وجود دارد.
حجت الاسلام سلیمانی امیری گفت: از کسانی که در مسائلی که در مقاتل معتبر آمده تشکیک می‌کنند، سوال می‌کنم که چرا این دقت‌ها را در تاریخ اروپا یا تاریخ ایران باستان و یا ایران معاصر نمی‌کنید؟ آنجا هم همین بحث‌ها وجود دارد. در اینجا ما سند داریم از کسانی که نزدیک به حادثه بوده اند. شما از مشروطه در تاریخ بیداری ایرانیان چیزی نقل می‌کنید که بوی غرض ورزی می‌دهد. نقل کسروی از مشروطه غرض ورزانه است. ویل دورانت از تاریخ اروپا چیزهایی نقل می‌کند و سند هم ارائه نمی‌دهد، عدالت هم که ندارد، معلوم نیست این مسائل را برای منافع اروپا نقل نکرده باشد. چرا آنجا ما تشکیک نمی‌کنیم؟ گزاره‌های تاریخی ما در تاریخ اسلام خیلی متقن تر و مستندتر و قوی‌تر از تاریخ‌های کشورهای دیگر است.
منظور از تحلیل فراایدئولوژیک از تاریخ اگر این است که انسان بدون هیچ پیش فرض اعتقادی تاریخ را بررسی کند، این امر محال است. حتی آن کسانی که می‌گویند تاریخ سکولار است و نباید با پیش فرض‌های کلامی داخل علم رفت، خود این مسئله یک دیدگاه کلامی است
وی در مورد ایراد عده‌ای که می‌گویند باید تحلیل فراایدئولوژیک از تاریخ عاشورا ارائه داد، گفت: منظور از تحلیل فراایدئولوژیک از تاریخ اگر این است که انسان بدون هیچ پیش فرض اعتقادی تاریخ را بررسی کند، این امر محال است. حتی آن کسانی که می‌گویند تاریخ سکولار است و نباید با پیش فرض‌های کلامی داخل علم رفت، خود این مسئله یک دیدگاه کلامی است. سکولاریسم دیدگاهی کلامی است. امروز خود اینها می‌گویند، امکان ندارد یک محقق بدون پیش فرض بتواند وارد مباحث تاریخی شود و حتماً یک پیش فرض‌هایی دارد.
وی افزود: اما باید ببینیم پیش فرض ما چیست؟ ما معتقدیم که واقعیت‌های تاریخ گاهی چندبُعدی هستند. یک بُعد آن را تاریخ می‌تواند بفهمد اما ابعاد دیگر را نمی‌تواند فهم کند. امام حسین (ع) یک شخصیتی است که یک بُعد آن سرگذشت زندگی ایشان است که تاریخ آن را گزارش می‌کند. این بُعد ظاهری کنش‌ها و واکنش‌هایی است که ایشان دارند. این را مورخ می بیند و گزارش می‌کند. اما ابعاد دیگر عصمت و علم لدنی ایشان است. این را تاریخ نمی‌تواند بفهمد چراکه تاریخ ابزار لازم را برای کشف این بُعد از شخصیت امام را ندارد. این بُعد شخصیت از طریق عقل و وحی و سنت معتبر (که پشتوانه عقلی دارد) فهم می‌شود. ما از این طریق اثبات می‌کنیم که آن شخصیت معصوم بوده است.
وی افزود: حالا جایی در تاریخ داریم که امام حسین (ع) پیشنهاد کرد که بگذارید من خود با یزید مذاکره و یا بیعت کنم. اینجا از کلام استفاده می‌کنیم و می‌گوییم انسان معصوم که خودش می‌گوید «اَلا تَرَوْنَ اَنَّ الْحَقَّ لایُعْمَلُ بِهِ، وَ اَنَّ الْباطِلَ لایُتَناهی عَنْهُ» یا می‌فرماید «أَلا إِنَّ الدَّعِی بْنَ الدَّعِی قَدْ رَکَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ» یا می‌فرماید «وَ عَلَی الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ یَزِیدَ»، نمی‌تواند با یزید بیعت کند. چراکه اگر بیعت کند عصمت او زیر سوال می‌رود. عصمت او برای ما ثابت است پس این گزاره تاریخی رد می‌شود. ظاهر این شخصیت را مورخ می بیند اما باطن آن را متکلم می بیند. لذا این حرف‌ها بی پایه است.
سلیمانی امیری در پایان گفت: گاهی اوقات هم یک دیدگاه کلامی مقبول و معتبر نیست و ما به وسیله یک دیگاه تاریخی مسلم آن مسئله را اثبات می‌کنیم. بررسی می‌کنیم که کدام یک ارزش معرفت شناسانه بیشتری دارد. اگر یک گزاره تاریخی متواتر باشد برای ما اطمینان آور است.
کد خبر 4711041منبع: مهر
کلیدواژه: تاریخ اسلام عاشورا عاشورا امام حسین ع کنفرانس بین المللی معرفی کتاب کربلا ماه محرم فعالیت های قرآنی امام موسی صدر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی علوم انسانی اسلامی شبکه چهار سیما آیت الله جوادی آملی رادیو گفتگو نشست علمی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۳۴۶۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نگاهی به رویارویی ذوب‌آهن و استقلال
تیم فوتبال ذوب‌آهن در هفته بیست و ششم رقابت‌های لیگ برتر به مصاف تیم استقلال تهران می‌رود. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، هفته بیست‌وششم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال، جام خلیج فارس عصر امروز با برگزاری 7 دیدار خاتمه می‌یابد که در حساس‌ترین این رقابت‌ها ذوب‌آهن اصفهان در ورزشگاه آزادی به مصاف استقلال تهران خواهد رفت.
لیگ بیست و سوم به 5 هفته پایانی خود رسیده و ذوب‌آهن در یکی از مهمترین بازی‌های هفته مهمان صدرنشین لیگ است؛ دیواری حساس و 6 امتیازی که نتیجه آن می‌تواند معادلات قهرمانی را دست‌خوش تغییر کند و علاوه بر دو تیم برگزار کننده برای تیم‌های پرسپولیس، گل‌گهر و شمس‌آذر قزوین نیز حائز اهمیت است.
ذوب‌آهن درحالی آماده مصاف با استقلال می‌شود که هفته گذشته مقابل نساجی با نتیجه 2 بر صفر شکست خورد و درگیر حواشی عجیبی شد؛ سبزپوشان اصفهانی نه شانسی برای کسب سهمیه دارند و نه خطر سقوط آنها را تهدید می‌کند و می‌توان گفت که در هفته‌های گذشته جایگاه‌شان را در میانه جدول به تثبیت رسیده و همین امر موجب شده تا نتیجه بازی امروز برای آنها چندان حائز اهمیت نباشد با این حال ربیعی و شاگردانش اگر بتوانند از سد استقلال بگذرند، شانس این را دارند که جایگاه‌شان را بهبود ببخشند و این موضوع می‌تواند به آنها انگیزه ببخشد. ذوب‌آهن در 25 هفته گذشته 8 برد، 9 تساوی و 8 شکست را به دست آورده و در رده هشتم جدول ایستاده است.
در طرف مقابل استقلالی‌ها در شرایطی آماده مصاف با ذوب‌آهن شده‌اند که هفته گذشته مقابل تراکتور با تساوی بدون گل متوقف شدند و شانس فاصله گرفتن از پرسپولیس را از دست دادند. آبی‌پوشان استقلال تنها یک امتیاز با پرسپولیس فاصله دارند و می‌دانند که هر نتیجه‌ای غیر از پیروزی ممکن است به قیمت از دست رفتن قهرمانی تمام شود و به همین دلیل با تمام توان به میدان خواهند آمد. استقلال طی 25 هفته گذشته 15 برد، 9 تساوی و یک شکست به دست آورده و با اندوختن 54 امتیاز صدرنشین فعلی لیگ است.
تقابل ذوب‌آهن و استقلال مهمترین رقابت هفته بیست‌وششم بوده و به نوعی کلید اصلی تعیین سرنوشت قهرمان لیگ بیست و سوم است. دیداری که اگر با پیروزی آبی‌پوشان پایتخت همراه شود، آنها را یک قدم دیگر به قهرمانی نزدیک و شانس سایر مدعیان را کم‌رنگ‌تر از قبل خواهد کرد و اگر شاگردان ربیعی پیروز میدان شوند و یا بتوانند از استقلال امتیاز بگیرند، امید را به اردوی پرسپولیس برمی‌گردانند و همین امر این دیدار را به یک دوئل پرهیجان تبدیل می‌کند.
شاگردان ربیعی برای این دیدار از شرایط خوبی برخوردار هستند. ذوبی‌ها این روزها در اوج آمادگی به سر می‌برند و از طرف دیگر با توجه به نیاز کمتر آنها به کسب نتیجه، فشار روانی کمتری را نیز تجربه می‌کنند و همین امر باعث می‌شود تا شاگردان ربیعی با خیال آسوده‌تری بازی کنند. سبزپوشان اصفهانی در بعد فنی نیز شرایط خوبی داشته و در هر 2 حالت هجومی و دفاعی از آمادگی بالایی برخوردار هستند.
در آن سو تیم نکونام نیز این روزها در ایده‌آل‌ترین فرم خود قرار دارد. اضافه شدن بازیکنان تازه وارد استقلال در نیم‌فصل دوم رقابت‌ها، خون تازه‌ای در پیکر این تیم تزریق کرده و دست برانکو برای اجرای تاکتیک‌های مدنظرش باز است. پوئن مثبت و تأثیرگذار شاگردان نکونام در روند موفقیت‌هایشان آبی‌پوشان پایتخت بعد از پرسپولیس با 13 گل‌خورده، عنوان دومین خط دفاعی لیگ را در اختیار دارند و در فاز هجومی نیز با 34 گل‌زده صاحب دومین خط حمله برتر لیگ هستند. استقلال در هر 2 جناح خود از قدرت بالایی برخوردار بوده و در میانه زمین نیز هافبک‌های خوش‌فکر و خلاقی را در اختیار دارد.
آنچه مشخص است تقابل ذوب‌آهن و ذوب‌آهن تقابل لحظه‌هاست و باید دید اندیشه‌های کدام مربی پیروز این نبرد بزرگ خواهد بود.
شکست ذوب‌آهن در فولادشهر، بحران در خانه جدی‌تر از همیشهتوقف خارج از خانه ملوان و فولاد/نساجی از سد ذوب‌آهن گذشت
برترین گلزنان:
جواد محمدی با 7 گل و مهرداد محمدی با 6 گل، برترین گلزنان این دیدار هستند.
ترکیب احتمالی استقلال:
سیدحسین حسینی، روزبه چشمی، آرمین سهرابیان، محمدحسین مرادمند،صالح حردانی، ابوالفضل جلالی، زبیر نیک‌نفس، آرش رضاوند، جلال الدین ماشاریپوف،مهرداد محمدی، گوستاوو بلانکو
سرمربی: نکونام
ترکیب احتمالی ذوب‌آهن:
پارسا جعفری، امیرحسین جدی، سیدمحمد قریشی، فریبرز گرامی، جواد محمدی؛ کمال کامیابی‌نیا، ارشیا سرشوق، محسن آذرباد، شایان مصلح، محمدحسین اسلامی، فردین یوسفی.
سرمربی:ربیعی
آمار رویارویی استقلال و ذوب‌آهن در ادوار مختلف لیگ برتر فوتبال به شرح زیر است:
لیگ برتر - فصل اول
ذوب‌آهن 2 - استقلال یک
استقلال 2 - ذوب‌آهن 2
لیگ برتر - فصل دوم
استقلال صفر- ذوب‌آهن صفر
ذوب‌آهن صفر- استقلال 3
لیگ برتر - فصل سوم
ذوب‌آهن 2 - استقلال یک
استقلال یک - ذوب‌آهن صفر
لیگ برتر - فصل چهارم
ذوب‌آهن 3 - استقلال یک
استقلال صفر- ذوب‌آهن 3
لیگ برتر - فصل پنجم
استقلال 3 - ذوب‌آهن صفر
ذوب‌آهن یک - استقلال یک
لیگ برتر - فصل ششم
استقلال 2 - ذوب‌آهن یک
ذوب‌آهن صفر- استقلال صفر
لیگ برتر - فصل هفتم
ذوب‌آهن صفر- استقلال یک
استقلال یک - ذوب‌آهن 2
لیگ برتر - فصل هشتم
استقلال 2 - ذوب‌آهن صفر
ذوب‌آهن یک - استقلال یک
لیگ برتر - فصل نهم
ذوب‌آهن یک - استقلال صفر
استقلال یک - ذوب‌آهن صفر
لیگ برتر - فصل دهم
ذوب‌آهن یک - استقلال یک
استقلال یک - ذوب‌آهن 2
لیگ برتر - فصل یازدهم
ذوب‌آهن صفر- استقلال 2
استقلال 2 - ذوب‌آهن 2
لیگ برتر - فصل دوازدهم
استقلال یک - ذوب‌آهن صفر
ذوب‌آهن صفر- استقلال صفر
لیگ برتر- فصل سیزدهم
ذوب‌آهن 2 - استقلال صفر
استقلال یک - ذوب‌آهن یک
لیگ برتر - فصل چهاردهم
ذوب‌آهن 2 - استقلال یک
استقلال یک - ذوب‌آهن یک
لیگ برتر - فصل پانزدهم
استقلال صفر - ذوب‌آهن 2
ذوب‌آهن صفر - استقلال صفر
لیگ برتر - فصل شانزدهم
استقلال 2 - ذوب‌آهن یک
ذوب‌آهن صفر - استقلال 2
لیگ برتر - فصل هفدهم
استقلال یک - ذوب‌آهن یک
ذوب‌آهن 2 - استقلال یک
لیگ برتر - فصل هجدهم
ذوب‌آهن 2 - استقلال 2
استقلال 3 - ذوب‌آهن صفر
لیگ برتر-فصل نوزدهم
ذوب‌آهن 2 - استقلال 2
استقلال 2 - ذوب‌آهن یک
لیگ برتر-فصل بیستم
ذوب‌آهن صفر- استقلال صفر
استقلال صفر - ذوب‌آهن 2
لیگ برتر- فصل بیست و یکم
ذوب‌آهن صفر – استقلال 2
استقلال یک – ذوب‌آهن صفر
لیگ برتر- فصل بیست و دوم
ذوب‌آهن صفر- استقلال یک
استقلال 2_ذوب‌آهن صفر
لیگ برتر_فصل بیست و سوم
ذوب‌آهن یک_استقلال یک
برنامه سایر بازی‌های هفته به شرح زیر است:
دوشنبه 17 اردیبهشت ماه
نساجی مازنداران_پرسپولیس
استقلال_ذوب‌آهن
پیکان آلومینیوم اراک
ملوان_هوادار
صنعت نفت آبادان _ مس رفسنجان
فولاد _ تراکتور
انتهای پیام/170
تیراندازی، مراسم عروسی در ونایی بروجرد را به عزا تبدیل کرد