یارانه پنهان سوخت هدفمند خواهدشد؟

رویداد۲۴ هرچند در ظاهر یارانه پنهان انرژی با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمدتر صورت می‌گیرد ولی براساس آمار در واقع هر چه اقشار جامعه پردرآمدتر باشند، بیشتر از یارانه انرژی بهره‌مند می‌گردند.

این توزیع ناعادلانه علت اصلی کاهش یارانه پنهان انرژی در کشورهای جهان است.

در حال حاضر ظرفیت تولید بنزین ایران حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز و متوسط میزان مصرف حدود ۹۴ میلیون لیتر در روز اعلام شده است که طبق گفته‌های مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، این میزان مصرف با تعداد خودروهای موجود سازگاری ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

براساس گزارش سازمان برنامه و بودجه کشور سالانه مقدار قابل توجه ۱۲۴ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان به مصرف بنزین در کشور تعلق می‌گیرد که ۴۵ درصد از آن مربوط به مصرف خودروهای شخصی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد روش فعلی تخصیص یارانه پنهان بنزین اثرگذاری معکوسی داشته و بیشتر شامل دهک‌های بالای جامعه می‌شود.

کاهش یارانه انرژی، رویکردی جهانی

دولت‌ها اغلب با هدف کاهش متوسط هزینه‌های مردم و در نتیجه افزایش سطح رفاه در جامعه، حمایت از بخش‌های تولیدی و صنایع و همچنین جلوگیری از ورود نوسانات قیمت ارز و نفت در اقتصاد ملی، یارانه انرژی تخصیص می‌دهند.

اما با نگاهی به وضعیت قیمت‌گذاری بنزین به‌عنوان مهم‌ترین رکن پرداخت یارانه انرژی مشخص می‌شود کشورهای مختلف با سیاست‌گذاری‌های متنوع به دنبال کاهش یا حذف یارانه انرژی بوده‌اند. به‌عنوان مثال آمریکا و کشورهای اروپایی از دیرباز با توجه به سطح بالای درآمد مردم، بنزین را بر اساس قیمت‌ جهانی قیمت گذاری کرده‌ و به عبارت دیگر یارانه‌ای به آن تخصیص نداده‌اند.

کشورهایی مثل چین، تایلند، فیلیپین، نیجریه، نپال و اندونزی هم در سال‌های اخیر یارانه پنهان بنزین را به تدریج کاهش داده و درآمد حاصل از آن را به صورت مستقیم و غیر مستقیم در بسترهایی شفاف به توده مردم بازگردانده‌اند.

در این میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس (GCC) شامل امارات، عربستان، بحرین، قطر، عمان و کویت با توجه به نفت‌خیز بودن یارانه انرژی می‌پرداختند و تنها به دریافت هزینه‌ای برابر تولید از بخش تولیدی و مصرفی  بسنده می‌کردند.

اما این کشورها هم طی ۱۰ سال گذشته در ساز و کاری بلندمدت یارانه انرژی را کاهش داده‌اند. در مجموع دلایل عمده‌ای که باعث شده‌است کشورهای جهان یارانه انرژی را کاهش دهند عبارتند از:

· توزیع ناعادلانه یارانه پنهان بین قشر پرمصرف و کم مصرف

· جلوگیری از مصرف بی‌رویه و قاچاق و همچنین بهره‌وری نامناسب بخش‌های مصرف‌کننده

· مقابله با وابستگی و اثرات ثانوی تحریم و قیمت‌های جهانی

· ایجاد رونق و تنوع در اقتصاد با صرف درآمد حاصل از کاهش یارانه‌ها به توسعه زیرساخت‌ها و افزایش درآمد مردم

· تشویق به استفاده از سوخت‌های ارزان‌تر، پاک‌تر و یا تجدیدپذیر مثل CNG، اتانول، انرژی خورشیدی، الکتریسیته و ....

یارانه پنهان بنزین در ایران به جیب سه‌دهک مرفه جامعه

محمد علی قدیری، کارشناس انرژی با اشاره به اینکه نگاه «بنزین‌درمانی» طی ۴ سال‌ اخیر باعث شده تا به بهانه حمایت از کم درآمدها، قیمت بنزین ثابت بماند، گفت: با بررسی آمار مشخص می‌شود بخش عمده این یارانه پنهان بنزین را دهک‌های پردرآمد جامعه مصرف می‌کنند.

مرکز آمار ایران در سال ۹۵ داده‌هایی منتشر کرد که در آن میزان مصرف بنزین و سهم آن در درآمد دهک‌های مختلف جامعه را نشان می‌داد. بر اساس این آمار که نمودار آن در شکل ۱ هم نشان داده شده‌است، مصرف بنزین در دهک‌های پردرآمد چند برابر بقیه است.

وی افزود: هزینه بنزین در همین دهک‌ها سهم کمتری از درآمد آن‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. به عبارت دیگر، اگر افزایش قیمتی برای پرمصرف‌ها که اغلب سه دهک بالایی هستند؛ رخ دهد حساسیت آن‌ها با توجه به اینکه سهم کمتری در سبد هزینه‌هایشان دارد کمتر است.

شکل ۱- میزان مصرف بنزین و سهم آن در درآمد خانوارهای ایرانی

نتیجه آماری که در بالا بیان شد تقریباً با داده‌های سازمان برنامه و بودجه که در مورد میزان بهره‌مندی هر دهک از یارانه پنهان انرژی است، همخوانی دارد.

نمودار این داده‌ها در شکل دو رسم شده‌است. طبق این آمار که در شکل دو نشان داده شده‌است میزان بهره مندی دهک‌های پردرآمدتر بسیار بیشتر از سایرین است.

به‌طوری که به دهک دهم ۱۷ برابر دهک اول یارانه انرژی تعلق می‌گیرد. نکته دیگری که از این نمودار استنباط می‌شود میزان بهره‌مندی تقریباً یکسان دهک‌ها از یارانه گاز طبیعی است.

شکل ۲- میزان بهره مندی دهک های درآمدی از یارانه پنهان انرژی

 

از مجموع آماری که تا اینجا ذکر شد هرچند در ظاهر یارانه پنهان انرژی با هدف حمایت از اقشار کم درآمدتر انجام می شود ولی در واقع هر چه اقشار جامعه پردرآمدتر باشند، بیشتر از یارانه انرژی بهره‌مند می‌شوند. این توزیع ناعادلانه علت اصلی کاهش یارانه پنهان انرژی در کشورهای جهان است.

در صورتی که می‌توان مشابه تجربه کشورهای موفق در این زمینه درآمد حاصل از کاهش یارانه‌ها را در کوتاه مدت به‌صورت کوپن‌های بیمه، آموزش، سلامت، کالاهای اساسی، کاهش قیمت خودرو و غیره به دهک‌های پایین انتقال داد. همچنین در بلند مدت برای توسعه زیرساخت‌ها و افزایش درآمد مردم صرف شود.

برقراری عدالت با راهکار افزایش قیمت پلکانی بنزین

قدیری با بیان اینکه مدل ساده‌ای که برای افزایش قیمت پلکانی بنزین پیشنهاد شده‌است، سهمیه ۶۰ لیتری به قیمت ۱۰۰۰ تومان و افزایش ۲۰۰ تومانی هر لیتر به ازای هر ۱۰ واحد افزایش مصرف است، اظهار داشت: سهمیه خودروهای پرمصرف نظیر تاکسی (اعم از سنتی و اینترنتی) و وانت نیز جداگانه تعریف شده در حالیکه از سوخت جایگزین یعنی CNG نیز بهره می‌برند.

وی ادامه داد: افزایش قیمت بنزین بیشتر بر دهک‌های بالایی جامعه تاثیر گذار است. علاوه براین طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تأثیر افزایش ۲ برابری قیمت بنزین بر تورم با سهمیه ۶۰ لیتری و در نظر گرفتن سهمیه جداگانه برای خودروهای عمومی، تنها ۱.۶ درصد است.

این کارشناس انرژی تاکید کرد: لازم است دولت برای در امان ماندن مردم از آثار تورمی ناشی از سهمیه بندی به صورت مستمر اطلاع‌رسانی و نظارت داشته‌باشد. علاوه براین با توجه به اینکه دولت برای تأمین بودجه سال آینده خود با کسری مواجه است.

به عقیده کارشناسان راهکارهای مطرح‌شده دولت برای جبران کسری بودجه، موجب بروز شوک‌های تورمی در سال آینده می‌شود، بنابراین می‌توان با درآمد حاصل از کاهش یارانه‌های پنهان بخشی از کسری بودجه را جبران کرد که در این صورت نیز نفع نهایی به خود مردم می‌رسد.

منبع: مهر خبر های مرتبط

منبع: رویداد24

کلیدواژه: رویداد24 یارانه پنهان تولید بنزین سازمان برنامه و بودجه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.rouydad24.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «رویداد24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۱۱۱۲۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ماجرای سهمیه بنزین ۱۵ لیتری به هر خانوار چیست؟!

فریدون عباسی در ارزیابی این پیشنهاد اظهار داشت: بنده کلا نسبت به طرح‌ها نظر مثبتی ندارم. بنزین ماده‌ای است که در خودرو استفاده می‌شود، چرا باید به افراد بنزین داده شود؟ در هیچ جای دنیا مشکلی بنزین ندارند، سوخت در جایگاه‌ها وجود دارد و مردم مصرف می‌کنند، چون هزینه‌ها در کشور‌های دیگر واقعی است سوخت هم مثل بقیه کالا‌ها است در کشور ما بیش از حد به این موضوع پرداخته می‌شود، بنزین نباید ابزاری برای بهم زدن آرامش مردم شود.

به گزارش اقتصادآنلاین، وی با بیان اینکه تخصیص بنزین به افراد به جای خودرو در راستای اعطای یارانه بیشتر به اقشار کم‌درآمد نیست، افزود: باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که شاید کسی نمی‌خواهد خودرو داشته باشد یا گواهینامه ندارد و یا ترجیح می‌دهد از وسیله نقلیه عمومی استفاده کند، بنابراین لزومی ندارد سوخت به افراد اختصاص داده شود.

عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: بهتر است به اصلاح نظام حقوق و دستمزد بپردازیم و ارجح‌تر است که ارزش پول ملی را حفظ و تورم را کنترل کنیم و نسبت به افزایش درآمد کسانی که درآمد ثابت دارند و حقوق‌بگیر هستند اقدام کنیم تا میزان حقوق دریافتی این افراد با تورم سازگار باشد نه اینکه هر سال کمتر از میزان تورم افزایش دستمزد داشته باشیم.

وی تاکید کرد: مشکل کشور در سهمیه‌بندی بنزین نیست، بنزین نباید سهمیه‌بندی شود جز در موارد بحران مثل زمان جنگ آشکار؛ اکنون در جنگ اقتصادی هستیم و بنزین با کارت سوخت در اختیار مردم قرار می‌گیرد، ما باید همین شیوه تخصیص بنزین با کارت را درست اجرا کنیم یعنی هر شخصی با کارت شخصی سوخت را دریافت کند، قیمت هم مشخص باشد و اگر کسی بخواهد بنزین بیشتری مصرف کند باتوجه به اینکه کشور امکان تولید بنزین به میزان تقاضا را ندارد بنزین را با نرخ وارداتی دریافت کند.

عباسی خاطرنشان کرد: واردات بنزین ارزبر است بنابراین هر شخصی بخواهد بنزین بیشتری به مصرف برساند باید قیمت وارداتی یعنی هزینه واردات، حمل نقل و هزینه جایگاه باید در این نرخ گنجانده شده و قمیت واقعی را پرداخت کند و کسی هم مصرف کمتری دارد بنزین تولید داخل را با نرخ یارانه‌ای که دولت در نظر گرفته دریافت کند.