رعایت اصول دینی در جامعه متوقف بر امر به معروف است
تاریخ انتشار: ۲۵ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۱۲۹۷۶۲
به گزارش ایکنا؛ نشست «امر به معروف و نهی از منکر به مثابه امر سیاسی ـ حماسه حسینی» امروز، 25 شهریور، با سخنرانی فرج‌الله قنبری، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم سیاسی و مدیر همکاری‌های علمی – بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، برگزار شد.
وی بیان کرد: موضوع امر به معروف و نهی از منکر علاوه بر اینکه یک موضوع اخلاقی و فقهی است، می‌تواند در قالب فقه سیاسی و اندیشه سیاسی مورد تحلیل قرار گیرد و اگر مروری بر اندیشه‌های سیاسی مسلمانان از مستشرقان داشته باشیم، می‌بینیم که متأسفانه به این مسئله که می‌تواند در قالب فقه سیاسی مورد تحلیل قرار گیرد، غفلت شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نظر شهید مطهری
قنبری در ادامه افزود: زمانی که ادبیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر را استخراج می‌کنیم، می‌توانیم از این آیات استفاده کنیم و ویژگی‌های امر به معروف و نهی از منکر را نیز می‌توان با توجه به نصوص روایی و کتبی که نگاشته شده احصا کرد. امر به معروف و نهی از منکر وظیفه‌ای است در کنار ایمان به مبدأ و معاد، همسان نماز و زکات و اصلی است که احکام دیگر در برابر آن همچون قطره‌ای در برابر اقیانوس است. اصلی است که هدف تمامی ادیان بوده، مایه قوام شریعت و مورد اجماع همه عقلا و حتی مورد ستایش امم قبل بوده است. شریف‌ترین فرائض و قطب اعظم دین دانسته شده و آیات و روایاتی که در این باب وارد شده، چنان است که کمر آدمی را می‌شکند. در مقاله‌ای که شهید مطهری در باب امر به معروف دارند، در آن توصیف امر به معروف، اشاره دارند که روایاتی داریم که کمر آدمی را می‌شکند و اشاره می‌کنند که اگر این اصل در جوامع اسلامی رعایت شود، دیگر اصول نیز رعایت می‌شود. انتقاد شهید مطهری این است که چرا این اصل به اندازه دیگر احکام در میان مردم رواج ندارد و همیشه از آن به عنوان اصل فراموش شده یاد می‌کنند.
وی تصریح کرد: در بسیاری از کتب فقهی نیز این اصل مورد طرح نیست، در حالی که در آیات و روایات به صراحت در مورد آن بحث شده و بر اساس متون معتبر، امنیت جاده‌ها و حلال بودن کسب‌ها به آن وابسته است و ترک آن موجب از بین رفتن برکات و سلطه اشرار بر نیکان دانسته شده است. حتی در تحلیلی اگر بخواهیم که موضوع اندرزنامه‌نویسی را تبارشناسی کنیم که در ادبیات سیاسی جوامع مختلف وجود دارد، در حقیقت می‌بینیم که امر به معروف و نهی از منکر همواره از اصول مهم و زیربنایی بوده است. در کتاب مقدس و تورات و انجیل نیز اشارات زیادی به وعظ‌ها و سخنرانی‌هایی است که حضرت عیسی(ع) به افراد خود دارد و حواریون را گسیل می‌دهد تا مردم را امر به معروف کنند؛ لذا یک موضوع فطری است که در تمام جوامع وجود داشته و در تبارشناسی اندرزنامه‌های سیاسی می‌بینیم که امر به معروف جایگاه مهمی دارد که از طرف مستشرقان و نویسندگان کتاب اندیشه سیاسی در اسلام مورد غفلت قرار گرفته است.
قنبری در ادامه بیان کرد: در روایات داریم که در مورد خصوص اهمیت این موضوع و ویژگی آن بحث زیادی شده است. در یک جست‌وجوی مختصر در کتب روایی مانند کافی می‌بینیم که روایات زیادی وجود دارد؛ برای نمونه دو روایت از اصول کافی نقل می‌کنم که به نحوی در نهج‌البلاغه نیز ذکر شده است. امام علی(ع) می‌فرمایند: خدا را به خدا و رسول را به رسالتش و صاحبان فرمان را به دادگری بشناسید. بعد تفسیر می‌کنند که منظورشان از این که خدا را به خدا بشناسید، یعنی به سبب امتیازاتی که خدا دارد او را بشناسید. چون شأن خداوند این است که او جسم نیست و اگر خدا را به سبب امتیازاتش شناختیم، او را به الوهیتش شناخته‌ایم و فرمود پیامبر(ص) را نیز باید به امتیاز پیامبری‌اش شناخت. از سوی دیگر اشاره‌ای است که پیامبر(ص) را باید با لحاظ بشر بودنش شناخت و در موردش غلو نکرد، اما در مورد امام و صاحب فرمان می‌گویند که با امر به معروف و اقامه عدل و احسانش است که باید امام و ادعای او را تشخیص دهیم.
امر به معروف؛ یکی از شعب جهاد
وی تصریح کرد: در روایت دیگری داریم که امام علی(ع) در مورد ایمان فرمودند خدای عزوجل ایمان را بر چهار پایه صبر، یقین، عدالت و جهاد قرار داده است. صبر، به اشتیاق، ترس، زهد و مراقبت تقسیم می‌شود. یقین نیز به زیرکی و روشن بینی و رسیدن به حقیقت و عبرت‌شناسی تقسمی می‌کنند. در ادامه عدالت را به فهم امر مشکل، رسیدن به حقیقت دانش، روشنی حکم و داوری و شکیبایی و خرمی شکیبایی تقسیم کرده است. بخش چهار که در مورد جهاد است اینکه امر به معروف و نهی از منکر را بخش‌هایی از جهاد معرفی کرده‌اند. جهاد چهار شعبه دارد؛ امر به معروف، نهی از منکر، راستگویی و دشمنی با بدکاران. پس هرکه امر به معروف کند مؤمن را یاری کرده و هرکس نهی از منکر کند بینی منافق را به خاک مالیده است. هرکه راست گوید وظیفه‌ای که بر او بوده را انجام داده و هرکه با بدکاران دشمنی کند برای خدا خشم کرده و این ایمان و پایه‌های آن است.
این پژوهشگر حوزه علوم سیاسی در ادامه بیان کرد: بحثی در مورد مصیبت کربلا در ادبیات وجود دارد. با توجه به بحثی که در مورد امر به معروف و نهی از منکر کردیم دو ادبیات متضاد وجود دارد؛ برای نمونه اهل سنت اعتقاد دارند که امام حسین(ع) در برابر یک حکومت مستقر قیام کرده و بر این اساس طبق فقه اهل سنت در حقیقت امام حسین(ع) در مقابل فتنه‌ای که وجود داشت، جان خود را از دست داد. چراکه در اهل سنت اندیشه سیاسی بر این است که هر حکومتی که مستقر است مشروعیت دارد، حتی اگر آن حکومت ظالم باشد. تنها وظیفه مردم نیز این است که در مقابل این حاکم اطاعت کنند، اما دعا کنند تا اصلاح شود. در مقابل این دیدگاه، طیف دیگری داریم که در تشیع است و می‌گوید امام حسین(ع) بر اساس تقدیری که خدا مقدر کرده بود، باید به کربلا برود و کشته شود. اگرچه امام علمش را داشت، اما این را به عنوان یک دستور الهی اجرا کرد. از این دو طیف افراطی یک تحلیلی را شهید مطهری در سخنرانی‌های خود دارد که تحت عنوان حماسه حسینی منتشر شده است.
وی تصریح کرد: در مورد این موضوع امر به معروف و نهی از منکر و قیام امام حسین(ع) تنها کتابی که صریحاً به این موضوع اشاره کرده همین کتاب حماسه حسینی است. بحثی که شهید مطهری در مورد حادثه کربلا ذکر می‌کنند اشاره به دو چهره این حادثه است. چهره‌ای که بیشتر معطوف به مرثیه است که صحبت می‌کنند از اینکه در آنجا جنایتی انجام شده و امام حسین(ع) مظلوم است که به هر ترتیب حاصل آن شعر‌هایی است که در جامعه رواج دارد. اما بخش دیگر حماسه امام حسین(ع) است. اشاره می‌کنند که ما در ادبیات گونه‌های مختلف اعم از ادبیات رثایی و تعلیمی و غنایی و ... داریم. همچنان که حماسه‌های مختلفی هم داریم. تعریف می‌کنند که کلمه حماسه به معنای شدت و صلابت و شجاعت است، چنانکه در ادبیات فارسی و عربی شعر و نثر حماسی داریم. حادثه و شخصیت حماسی نیز هست و شخصیت امام حسین(ع) صبغه حماسی دارد. شخصیت‌های حماسی جنبه نژادی دارند، اما در مورد امام حسین(ع) یک ویژگی خاصی وجود دارد که او یک شخصیت حماسی است و حماسه او حماسه بشریت است و نه حماسه قومیت که بعد جهانی دارد. عمل و سخن امام حسین(ع) حماسه‌ای فوق‌العاده دارد.
قنبری در ادامه بیان کرد: سپس شهید مطهری می‌گویند که امام حسین(ع) با این قیام به جامعه اسلامی حیات جدیدی دادند و بعد از رحلت پیامبر(ص)، جامعه اسلامی آن روحیه و عزت خود را از دست داده بود و توسط خلفای ظالم تحقیر شده بود و این باعث شده بود که امام حسین(ع) دین اسلام را زنده کرد. می‌گوید امام حسین(ع) درس بردباری و صبر را به مردم داد، پس اینکه می‌گویند حسین(ع) چه کرد که دین زنده شد جوابش این است که روح تازه‌ای دمید و ترس مردم را ریخت و همان مردم ترسو تبدیل به یک عده مردم دلاوری شدند؛ لذا می‌گویند باید نهضت امام حسین(ع) را مورد تحلیل قرار داد تا به جامعیت اسلام پی برد. از نظر دیگر، می‌گوید این قیام جنبه‌های مختلفی دارد که امام نسبت به مخالفان خود نیز تاسف می‌خورد که این‌ها چه سرنوشتی خواهند داشت. بحث دیگری که شهید مطهری در مورد مسئله نهضت امام حسین(ع) می‌کند این است که مروری بر ادبیات دارند. اشاره می‌کنند که برخی تاکید دارند که حکومت یزید فاسد بوده و لذا حکومت یزید مظهر هر فسادی بود و اینکه خلافت موروثی را بسط می‌داد و خود شخصیت او نیز فردی بود که اهل منکرات بود؛ لذا تاکید دارند که انگیزه‌ای که موجب قیام امام حسین شد شخصیت یزید و حاکمیت او بود. ادبیات دیگری که در علل قیام اشاره می‌کند نیز مسئله کوفه و دعوت آن‌ها است که امام مجبور بود که به این ندای مردم پاسخ دهد. مسئله سوم که شهید مطهری روی آن تاکید دارد نیز امر به معروف و نهی از منکر است که با توجه به وصیت‌نامه امام این را مطرح می‌کنند.
وی با اشاره به بخش‌هایی از وصیت امام تصریح کرد: امام(ع) به محمد حنفیه وصیت می‌کنند و می‌گویند که این وصیت حسین بن علی به برادرش محمد است حسین به توحید خدا گواهی می‌دهد و گواهی می‌دهد که برای خدا شریکی نیست و محمد فرستاده او است و شهادت می‌دهد که بهشت و دوزخ حق است و روز جزا به وقع می‌پیوندد و خداوند انسان‌ها زنده می‌کند و من برای خوش‌گذرانی و از روی خودخواهی و برای ستم و فساد خروج نکردم. بلکه هدف من اصلاح فساد‌هایی است که در امت جدم به وجود آمده و من می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به سنت جدم و پدرم عمل کنم پس هر کس این حقیقت را از من قبول کند راه خدا را قبول کرده است و هر کس از من پیروی نکند من راه خود را پیش می‌گیرم تا خدا میان من و این مردم داوری کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به مراتب امر به معروف و نهی از منکر اشاره و گفت: مراتب امر به معروف و نهی از منکر عبارت از انکار به قلب، اظهار ناراحتی، اظهار به زبان و برخورد فیزیکی است و شهید مطهری اشاره می‌کند که به علت این که مسئله برخورد فیزیکی باعث می‌شود که بی نظمی‌هایی ایجاد شود، لذا در حکومت‌ها یک دیوان و یا یک نهادی تحت عنوان دیوان حسبه ایجاد شده و محتسب مامور به این کار‌ها بوده است. بحث جهاد نیز چهار بخش داشت که دو بخش آن امر به معروف و نهی از منکر است و شهید مطهری با توجه به این روایت همین مسئله را مطرح می‌کنند. همه این موارد مراحل امر به معروف و نهی از منکر است، اما مراتب دیگری در روایات ذکر شده که جهاد را در بر می‌گیرد. انواع جهاد از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر است. در اینجا ممکن است افراد در انجام این فریضه کاری انجام دهند که مظلومانه شهید شوند و شهادت مظلومانه امام حسین(ع) نیز موجب احیای دین شده است. شهید مطهری همچنین در مورد ماهیت قیام امام حسین می‌کند که بر اساس سخن امام، ایشان به دنبال زنده کردن سیره رسول خدا(ص) و امر به معروف و نهی از منکر بوده است.
قنبری در بخش پایانی سخن خود بیان کرد: موضوع ادبیات آیین حکمرانی‌نویسی، در کلیه ملل وجود داشته، اما در اسلام اگر بخواهیم تحت عنوان تبارشناسی مسئله اندرزنامه‌نویسی را واکاوی کنیم، به اعتقاد بنده یکی از مبانی مهم‌اش نه در اسلام بلکه در کلیه ادیان امر به معروف و نهی از منکر است. خداوند نیز در قرآن به امت‌هایی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند اشاره می‌کند؛ لذا در تبارشناسی امر به معروف و نهی از منکر باید بدانیم که یک موضوع سیاسی است. امر سیاسی به عنوان یک موضوع و مسئله سیاسی مطرح است که زیربنای تمام دستورالعمل‌های سیاسی را شکل می‌دهد که هر انسانی در مقابل سایر افراد جامعه مسئول است؛ لذا امر به عنوان یک موضوع سیاسی مطرح می‌شود.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری قرآن اندیشه امر به معروف نهی از منکر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۱۲۹۷۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نقش ماموستا ملااحمد فخری در مبارزه با گروهک‌های معاند کم نظیر بود
به گزارش خبرنگار حوزه استان های خبرگزاری تقریب، حجت الاسلام و المسلمین کاظم لطفیان؛ دبیر شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت در پی درگذشت ماموستا ملااحمد فخری؛ امام جمعه سابق جوانرود پیام تسلیتی صادر کرد.
در متن این پیام تسلیت می خوانیم:
خبر ارتحال عالم وارسته و بصیر، مرحوم حاج ماموستا ملااحمد فخری امام‌جمعه سابق جوانرود و مدیر و مدرس برجسته مدارس علوم دینی منطقه موجبات تألم و تأثر اینجانب گردید.
آن عالم مجاهد که سوابق درخشان و کم نظیر وی در خدمتگزاری به اسلام عزیز و نظام اسلامی زبانزد است، بیش از چهل سال از عمر خود را در سنگر خطیر نماز جمعه و شورای روحانیت جوانرود به اشاعه فرهنگ ناب اسلامی و دفاع از ارزشهای والای انقلابی پرداخت و به پرورش جمع زیادی از طلاب علوم دینی اهتمام ورزید.
نقش آن عالم فرزانه در شکل گیری انقلاب اسلامی و مبارزه با افکار مسموم گروهک‌های معاند و ضد انقلاب در بحبوحه ایام پر مخاطره دهه شصت، بسیار ویژه و کم نظیر بود و تاریخ و مردم سربلند جوانرود و استان کرمانشاه، رشادتها و ایستادگی آن عالم مجاهد و تقریبی را در پاسداری از نظام اسلامی گواهی خواهند داد.
آن عالم عامل، علیرغم تهدیدات فراوان و فضاسازی های مستمر ضد انقلاب، تا آخرین لحظات عمر شریف خود هرگز ذره‌ای از آرمانهای خود عقب نشینی نکرد و از یاوران صدیق و وفادار امام راحل و مقام معظم رهبری و منادیان وحدت در عرصه انقلاب اسلامی بود.
اینجانب ضمن ابراز همدردی و تسلیت به مردم شریف، خانواده معزز و علمای بصیر استان کرمانشاه و شهرستان جوانرود، برای آن سعید فقید علو درجات و مجالست با نبی مکرم اسلام، ابرار و صلحا و برای بازماندگان ایشان صبر جمیل و اجر جزیل مسألت می نمایم.
انتهای پیام/
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد