هنر نیایشی در آینه دفاع مقدس به روایت سعید تشکری

سعید تشکری در یادداشتی می‌نویسد: هنر نیایشی، در ارتباط با هشت‌سال دفاع مقدس، نمایش همان عملیات‌هایی است که نمایانگر شور و شعف و شوق نیایش‌های شبانه است و چه بسیار کم از آن گفته‌ایم. ۰۱ مهر ۱۳۹۸ - ۱۱:۵۳ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات - اخبار فرهنگی -

خبرگزاری تسینم،‌ سعید تشکری:

هنرهای نیایشی، گفت ششم

مگر می‌شود نام هشت سال دفاع مقدس را آورد و به یاد نیایش‌ها و رازونیازهای رزمندگان در سنگرهایی با کیسه‌های شن، سنگرهای انفرادی و قبرهایی که در بیابان برای خود حفر می‌کردند نیفتاد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نبرد ما، نبردی مملو از نیایش بود و اگر این نیایش‌ها و توسل‌ها را پیش از هر عملیات به خاطر نیاوریم در حق خون‌هایی که بر زمین ریخته شده است جفا کرده‌ایم. هنر نیایشی، در ارتباط با هشت‌سال دفاع مقدس، نمایش همان عملیات‌هایی است که نمایانگر شور و شعف و شوق نیایش‌های شبانه است و چه بسیار کم از آن گفته‌ایم.

با مرور آثار دفاع مقدس ما به نموداری می‌رسیم که قسمتی از آن در دوران دفاع مقدس آفریده شده‌اند و تعدادی نیز پس از آن. در طول آن هشت سال، هر اثری تولید کرده‌ایم به اثری جنگی شباهت دارد. اثر جنگی؛ یعنی اثری که در آن عمل تهییج صورت می‌گیرد و مردم را تهییج می‌کند. در اینگونه آثار هنرمند، نگاه خاصی را به نبرد دارد که مردم را به طرف میدان‌های جنگ سوق می‌دهد؛ ولی بعد از هر نبرد بزرگی دو گروه در مقابل هم می‌ایستند و بعضی اوقات جالب است که این دو گروه جای خود را با یکدیگر تغییر می‌دهند. مثلا آن شخصی که به دفاع مقدس و نبردهای میدانی بسیار علاقه‌مند بوده است اثری را خلق می‌کند که سیاه‌نمایی جنگ است و آن شخصی که به دفاع مقدس در میدان جنگ علاقه‌ای ندارد، به دفاع از جنگ می‌پردازد.

باید توجه کنیم، در آثاری که بعد از جنگ ساخته‌ایم، بیشتر تمایل داشته‌ایم که به آن‌ها در کوچه و خیابان و شهر نگاه بی‌اندازیم. به عنوان نمونه درباره موشکباران تهران تعدادی اثر وجود دارد، یکی «وصل نیکان» اثر آقای ابراهیم حاتمی‌کیا و فیلمی از آقای پیمان معادی به نام «بمب، یک عاشقانه آرام». اگر این دو اثر را کنار یکدیگر بگذارید. بی‌شک شباهت‌های زیادی میان این دو می‌یابیم. در «وصل نیکان»، شخصیت اصلی به صورت شهودی و نیایشی می‌خواهد در همین شرایط موشک‌باران ازدواج کند و مجلس عروسی تشکیل دهد، حتی برای این کار خطرناک خود، استخاره نیز گرفته است. استخاره هم خوب آمده اما همسرش می‌گوید که اکنون شرایط ازدواج نیست. در فیلم «بمب، یک عاشقانه آرام»هم همینگونه اختلاف‌ها وجود دارد اما شهود و نیایشی رُخ نمی‌دهد.

در فیلم‌ها و آثار دفاع مقدس همه تلاشمان برای این است که دو گروه را قانع کنیم. یک گروه را قانع کنیم که جنگ کار بدی است و گروه دیگر را نیز قانع کنیم که دفاع مقدس کار خوبی است. در صورتی که رسالت ادبیات و هنر دفاع مقدس اینچنین چیزهایی نیست؛ یعنی نشان دادن انزواطلبی عافیت‌طلبان و رشادت کسانی که دفاع می‌کنند.

در آثاری همچون «بمب، یک عاشقانه آرام» گویی دوربین ‌وقتی وارد شهر می‌شود خاکی نمی‌شود و تمیز و بی‌آلودگی باقی می‌مانند، جالب است همین دوربین‌ها هم وقتی به میدان جنگ می‌روند همچنان بی‌خاک و تمیز باقی می‌مانند؛ یعنی خاکی روی آن‌ها نمی‌نشیند، واضح است که منظور از دوربین نگاه کارگردان است.

سطح بالای رمان‌نویسی دفاع مقدس ما در اختیار رمان‌نویسان جنگ نیست، بلکه در اختیار رمان‌نویسی است که در ادبیات آیینی نیز تبحر خاصی دارد. مانند سیدمهدی شجاعی در مجموعه داستان‌های کوتاه «دوپنجره، یک پرواز» و علی مؤذنی در کتاب «نه‌آبی، نه خاکی»، بالاترین نقاطی هستند که رمان‌نویسان و داستان‌نویسان دفاع مقدس می‌توانند به آن برسند.

در تئاتر نیز ما چنین موقعیتی داریم. به صورتی که انشقاقی رخ داده است و ما بعد از آنکه تعداد زیادی جشنواره دفاع مقدس برگزار کردیم، هنوز نتوانستیم به الگوی رایج و همچنین به جریان‌سازی برسیم و حتی نه به اینکه ما چه تعریف جامعی از دفاع مقدس داریم. در طول این سال‌ها اصلی‌ترین نویسندگان دفاع مقدس را از دور خارج کردیم و عرصه را در اختیار تعداد نویسنده جوان قرار داده‌ایم که هیچ آشنایی ملموسی با نبرد ندارند و نمی‌توانند در بسیاری از موارد آن شرایط را به خوبی درک کنند. نتیجه این آثار، کارهایی بسیار شعاری و مفهوم‌زده می‌شود تا جایی که نمی‌توان دیگر آثار خوب و کم‌ارزش و بی‌ارزش را از یکدیگر تمیز داد.

در حال حاضر اصلی‌ترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم همان اقتباس است و اگر ما راه اقتباس از ادبیات شفاهی را باز و روشن کنیم و حتی از جوان‌ها نیز استفاده کنیم می‌توانیم آثار قابل توجهی به وجود آوریم. البته تاریخ شفاهی را به عنوان مبنا باید برگزید و همانقدر که درباره سندهای دفاع مقدس دقت داریم درباره تولید این آثار نیز دقت داشته باشیم.

هنر عاشورایی، استراتژی هنر نیایشیارتباط هنر نیایشی با هنر عاشوراییبه روایت رمان‌نویس: هنر نیایشی؛ روایت یا نَقل؟به روایت رمان‌نویس: تفاوت هنر نیایشی در غرب و شرقهنر نیایشی به روایت سعید تشکری

ما با موج‌سازی از یک اثر چه در سینما چه در ادبیات، نویسندگان دیگر را وادار می‌کنیم که به آن شکل اثر تولید کنند و حتی مخاطبان به تعداد محدودی اثر توجه کنند در صورتی که اثری مانند «زخمدار» نوشته آقای خسروشاهی رمانی بوده است که  در دهه 60 منتشر شده و هیچکسی آن را ندیده است. این همان مشکل فراگیر ماست که آثار برجسته و خوب را همگانی و تبلیغ نکرده‌ایم تا در اختیار مردم و به ویژه هنرمندان قرار گیرد که بسیار به آن نیازمند هستند و بعد زمانی که فیلم مجنون ساخته می‌شود ما سبقه اصلی‌اش را فراموش می‌کنیم که از کجا آمده است و زایش آن فکر را در اختیار نام سازنده‌اش می‌گذاریم در حالی که این موضوع یک سبقه‌ و  گذشته‌ای دارد به نام«زخمدار» و چون کتاب در بالاترین سطح خودش قرار نگرفته است باعث می‌شود ما رویدادها را با رویکردهای جعلی بسازیم و این هنر نیایشی ما را به شدت به جهت معاصرسازی دچار مشکل می‌کند.

ادامه دارد...

انتهای پیام/

R1013198/P/S4,35/CT4 واژه های کاربردی مرتبط ادبیات دفاع مقدس

منبع: تسنیم

کلیدواژه: ادبیات دفاع مقدس ادبیات دفاع مقدس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۲۰۸۶۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دفاع مقدس ما امروز در جنگ نرم است

به گزارش خبرگزاری مهر، سردار احمد رضا رادان در جلسه شورای عالی حفظ ارزش‌های انتظامی و دفاع مقدس با تسلیت شهادت امام جعفر صادق (ع) گفت: در ابتدا از همه تلاش‌های انجام شده در حوزه حفظ ارزش‌های دفاع مقدس تشکر و به همه عزیزانی که در این زمینه فعالیت دارند خدا قوت می‌گویم.

وی افزود: حوزه دفاع مقدس برای مجموعه انتظامی پایان نیافته و امروز همکاران ما در جنگ نرم دشمن آماده جانفشانی و در خط مقدم این جبهه قرار دارند.

سردار رادان با تاکید بر ادبیات سازی در این حوزه اشاره کرد و گفت: برای این دورانی که همکاران ما برای مقابله با جنگ نرم دشمن در میدان هستند و از طرق مختلف مورد هجمه قرار می‌گیرند و طعنه می‌خورند باید نامی برازنده برگزید (پیشگامان جنگ نرم و دوران دفاع جنگ نرم) و این را برای آنان و دیگران تبیین کرد.

فرمانده کل انتظامی خاطر نشان کرد: در این روزها تعدادی از همکاران ما در جنگ نرم دشمن آسیب می‌بینند و طعنه می‌خورند و ما باید با تعریف یک شاخص از مجروحان و شهدای این جنگ نیز همانند دیگر مجروحان و شهدایی که در دیگر مأموریت‌ها تقدیم می‌کنیم قدردانی کنیم و این عزیزان نیز نباید از چشم مردم مخفی و جهاد آنان مغفول بماند و عزیزان در این راه باید به اقدامات خود افتخار کنند.

سردار رادان در ادامه با تاکید بازدید دانش آموزان و دانشجویان از مناطق مختلف عملیاتی و یادمان شهدایی که در استان‌های مختلف وجود دارند اظهار داشت: باید سهم بخش‌های مختلف مجموعه انتظامی در این میان مشخص شود و از ظرفیت‌های مختلف برای تسهیل و برنامه‌ریزی برای هرچه مناسب‌تر این برنامه‌ها اقدام شود.

عالی‌ترین مقام انتظامی کشور با تاکید بر تهیه یک نرم افزار خاص برای معرفی یادمان‌های شهدا در استان‌های مختلف برای مردم اظهار داشت: باغ موزه دفاع مقدس ظرفیت‌های بسیار بالایی برای معرفی دوران دفاع مقدس به نسل جوان دارد که در این جا تاکید می‌کنم باید در سال ۱۴۰۳ تعداد زیادی از همکاران در این موزه برای بازدید و آشنایی با دوران دفاع مقدس و آشنایی با نقش انتظامی اعزام شوند.

فرمانده کل انتظامی کشور در پایان گفت: باید در کلانتری‌های ما شهدای محله آن بخش به عنوان نماد و یادمان تعریف شود و خلاصه‌ای از زندگینامه آنان در کلانتری‌ها در معرض دید همگان باشد و مراجعان از خصوصیات اخلاقی، خانوادگی و … آشنا شوند.

کد خبر 6097111