هشدار درباره موج صعودی وابستگی به داروها

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، هشدار فرید براتی‌سده در حالی است که وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو هر ساله به دلیل قابلیت بالای این داروها برای سوءمصرف، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی درباره نحوه توزیع این داروهای کنترل شده و تحت نظارت دارند و در تمام دستورالعمل‌ها تاکید شده که فروش این داروها - حتی در دوزهای کم‌‌اثر و مقادیر اندک - بدون نسخه پزشک ممنوع بوده و در مورد داروهایی هم که ماده موثره آنها، از مشتقات تریاک است، تحویل پوکه دارو الزامی و اجباری است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

توزیع داروهایی مانند مورفین و ریتالین که قابلیت مصرف بیمارستانی هم دارند، در حدی مشمول سخت‌گیری‌های سازمان غذا و دارو است که بیماران شناسایی شده، برای دریافت این داروها باید به معاونت‌های غذا و دارو یا معاونت‌های درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی هر منطقه مراجعه کرده و تشکیل پرونده دهند و این داروها بنا بر نسخه‌های یک بار مصرف پزشک معالج، صرفا به بیمار و در ازای ثبت و تایید کد ملی بیمار تحویل می‌شود. البته حتی این سخت‌گیری‌ها در تمام این سال‌ها مانع از این نبوده که پای این داروها به بازار سیاه نرسد یا مصرف کنندگانی که هیچ عارضه‌ای نداشته و صرفا دچار وابستگی به این داروها شده‌اند با ترفندهایی از جمله نسخ جعلی، ترغیب پزشک متخصص برای نسخه‌نویسی و حتی ترغیب عوامل توزیع دارو به خرده‌فروشی دارو، موفق به دریافت این داروهای تحت کنترل شوند و در نهایت و به هنگامی که از دریافت دارو از طریق مجاری قانونی ناامید می‌شوند، به بازار سیاه پناه ببرند.

براتی‌سده درباره نگرانی‌های نهاد متولی کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی از بابت شیوع سوءمصرف داروهای اعتیادآور می‌گوید: «مصرف خودسرانه داروهای آرامبخش و اعصاب و روان در کشور ما بالاست. نتایج پیمایش سلامت روان، سال 90 اعلام کرد که بیش از 23 درصد جمعیت 15 تا 64 ساله کشور گرفتار یکی از انواع اختلالات روانی هستند. بنابراین، اولین گروه از افراد وابسته به داروهای اعتیادآور، ممکن است از همین افراد باشند و البته ممکن است این افراد، همزمان مبتلا به مصرف مواد هم باشند. گزارش‌ها به ما نشان می‌دهد که مصرف خودسرانه و سوءمصرف داروهای آرامبخش - انواع پام‌ها / لورازپام، دیازپام و زولپیدوم- در کشور ما آمار بالایی دارد اما علاوه بر اینها، نگرانی عمده ما بابت شیوع قابل توجه مصرف خودسرانه ریتالین و ترامادول در قشر جوان کشور است.

حتی از بابت سوءمصرف ترامادول، بیشتر نگرانیم چون عرضه قانونی و کنترل شده این دارو مشکلی ندارد ولی ما نگران همان حجم وسیع ترامادول قاچاق هستیم که حالا شیوع سوءمصرف این دارو در قشر جوان ما تبدیل به یک نگرانی جدی شده است. شیوع سوءمصرف ریتالین هم همین وضعیت نگران کننده را دارد اگر چه که سوءمصرف ریتالین در مقاطع زمانی مشخص گزارش می‌شود و اوج سوءمصرف این دارو در ایام امتحانات دانشگاه‌ها و مدارس و زمان برگزاری کنکور است. سایر داروهای آرامبخش هم در جمعیتی که دچار وابستگی شدید نیستند، تقریبا وضعیت مشابه دارد یعنی در مقاطعی از سال، شیوع سوءمصرف داروهای آرامبخش اوج پیدا می‌کند و به عنوان نمونه، در روزهای پایانی سال و همزمان با خریدهای شب عید و ایام نزدیک به بازگشایی مدارس و حتی در ترافیک اوایل سال تحصیلی که والدین هم درگیر استرس و اضطراب می‌شوند، گزارش‌های دریافتی ما از شیوع سوءمصرف داروهای آرامبخش، متفاوت از باقی ایام سال می‌شود.» وابستگی دارویی، اتفاق جدیدی در ایران نیست.

تحقیقات پژوهشگران طی 40 سال گذشته نشان می‌دهد که داروهای اعتیادآور، حداقل در همین بازه زمانی که پژوهش‌های منظم‌تر و جامع‌تری درباره تنوع وابستگی‌های دارویی در کشور انجام شده، همواره در یک موقعیت نسبتا ثابت قرار گرفته است. نتایج تحقیقی که سال 1384 با عنوان «اپیدمیولوژی اعتیاد در خانواده‌های تهرانی» انجام شد، نشان می‌داد که 11 درصد خانواده‌های پرسش‌شونده، دچار وابستگی به مصرف مخدرها، محرک‌ها، الکل یا داروهای آرامبخش بوده‌اند. سال 1386، ارزیابی سریع بررسی سوءمصرف مخدرها و محرک‌ها که در جمعیت 7 هزار و 700 نفری معتادان مراجعه‌کننده به مراکز درمانی، معتادان زندانی و معتادان خیابانی انجام شد، نشان می‌داد که 3.3 درصد از پرسش‌شوندگان گرفتار وابستگی به داروهای مخدر بودند و 55.4 درصد از کل تعداد پرسش‌شوندگان، سابقه مصرف داروهای اعتیادآور داشتند.

نتایج این تحقیق کشوری اعلام می‌کرد که پرمصرف‌ترین داروهای اعتیادآور بین معتادان، ترامادول (26.5 درصد) دیازپام (24.5 درصد) لورازپام (23.2 درصد) استامینوفن کدئین (22.4 درصد) دیفنوکسیلات (12.7 درصد) متادون (11.8 درصد) و اکسازپام (11.4 درصد) است. نتایج تحقیقی که در سال تحصیلی 1388 – 1389 با هدف بررسی میزان سوءمصرف مواد در دانشجویان علوم پزشکی شهر تهران انجام شد، نشان می‌داد که ریتالین و ترامادول از پرمصرف‌ترین داروها بین این قشر جوان است و سوء مصرف این داروهای اعتیادآور در رتبه‌های چهارم و پنجم وابستگی پس از سو ءمصرف الکل، تریاک و مورفین قرار می‌گیرد.

اواخر سال 96، رییس گروه مطالعات اعتیاد پزشکی قانونی، نسبت به شیوع سوءمصرف زولپیدوم در ورزشکاران، پزشکان، دانشجویان و دانش‌آموزان خبر داد که به دنبال این هشدار، براتی‌سده هم از نتایج تحقیقی در تهران  خبر داد که براساس نتایج آن، 1/ 2 درصد از جمعیت 19 تا 54 ساله پایتخت، حداقل یک بار در عمر، سوءمصرف داروی زولپیدوم داشته‌اند. به گفته براتی‌سده، بر اساس نتایج این تحقیق که در جمعیت هزار نفری مناطق 22گانه تهران انجام شد، سوءمصرف ریتالین، 1.7 درصد و سوءمصرف الپرازولام، دیازپام، زاناکس، کلردیازپوکساید و کلونازپام 4.3 درصد گزارش شده بود و نتیجه نهایی اعلام می‌کرد که سوءمصرف داروهای اعتیادآور در جمعیت مورد تحقیق، 33 درصد بوده است.

براتی‌سده، همان زمان گفت: «اعتیاد به قرص، به سبب تبعات و آثار بر خلقیات افراد، بسیار دشوارتر از اعتیاد به سایر مواد مخدر یا محرک است و پیش‌بینی ما این است که قرص و مواد محرک خفیف‌تر از امفتامین‌ها، بازار رو به تزاید در کشور ما خواهد داشت.» حالا و بعد از دو سال، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با ابراز نگرانی درباره افزایش شیوع سوءمصرف داروهای اعتیاد‌آور، پیش‌بینی خود را تحقق یافته می‌بیند و ضمن تایید اینکه مصرف اکستاسی هم رو به افزایش گذاشته می‌گوید: «امروز در بازار سیاه و عطاری‌ها، انواع داروهای اعتیادآور موجود است.

از شربت تریاک تا متادون و ریتالین و ترامادول و حتی خانواده پام‌ها. اما یادمان باشد که من و شما که مصرف‌کننده نیستیم، متادون نمی‌خریم. ترامادول و اکسی کدون هم هنوز، فراگیری بالایی در جامعه عمومی ندارد ولی شیوع امروز سوءمصرف داروهای اعتیادآور را حتی در سال‌های پیش از 1357 هم نداشتیم و آنچه امروز با آن مواجهیم، این است که نسل جوان کشور، می‌خواهد تجربه‌های جدید داشته باشد همان طور که دنیا هم امروز با نگرانی شیوع سوءمصرف زولپیدوم و ریتالین مواجه است.»

برخی عوارض داروهای اعتیادآور

اعتیاد به داروها این روزها در میان بسیاری از افراد دیده می‌شود. خوردن برخی داروها - به خصوص در شرایط خوددرمانی - می‌تواند باعث وابستگی و در نهایت اعتیاد شود. در اعتیاد دارویی، چون بدن نسبت به تاثیرات دارو تحمل پیدا می‌کند، فرد برای کسب اثرات سابق به اجبار روز به ‌روز بر دوز مصرفی خود می‌افزاید تا جایی که دیگر عملکرد روزانه او کاملا تحت تأثیر دارو قرار می‌گیرد. داروهای اعتیادآور دسته‌بندی‌های مختلفی دارند و شامل داروهای آرامبخش (باربیتورات‌ها و داروهای ضداضطراب)، داروهای برانگیزاننده و محرک (داروهای حاوی کافئین، داروهای حاوی نیکوتین، آمفتامین، متامفتامین، کوکایین و ریتالین) داروهایی که موجب تغییر در ادراک و ایجاد توهم می‌شوند (LSD، سیلوسایبین، مسکالین) داروهای روان درمان‌بخش (داروهای ضدروان‌پریشی، داروهای ضدافسردگی) داروهای مسکن (آسپیرین، داروهای مخدر مانند مورفین، کدیین، روانگردان‌ها یا شبه‌مخدرها همچون ترامادول و متادون) هستند.

برخی داروهای اعتیادآور در دوزهای بالا باعث از دست رفتن هوشیاری می‌شوند و در صورت مصرف زیاد و مداوم این داروها، مشکلاتی در راه رفتن، حرف زدن، ناهوشیاری، حتی اغما و مرگ ممکن است برای فرد پیش بیاید. داروهای ضداضطراب که از خانواده بنزودیازپین‌ها هستند و اغلب به عنوان داروی بی‌خوابی مورد استفاده قرار می‌گیرند، هر چه قوی‌تر باشند احتمال وابستگی و اعتیاد را افزایش می‌دهند. استفاده از مقادیر بالا و طولانی مدت داروهای محرک که سیستم اعصاب مرکزی را تحریک می‌کنند، باعث ایجاد توهم و هذیان و نشانه‌های روان‌پریشانه خواهد شد.

سوءمصرف داروهای توهم‌زا هم می‌تواند به توهمات بینایی و شنوایی منجر شود و تمرکز و یادآوری را دشوار ساخته، ادراک دیداری و شنیداری را دستخوش تغییرات کند. سوءمصرف داروهای ضد روان‌پریشی در درازمدت، حتما به اعتیاد منجر خواهد شد و سوءمصرف داروهای ضدافسردگی است می‌تواند باعث عوارض جانبی مانند افزایش فشار خون و بی‌خوابی را به دنبال داشته باشد. سوءمصرف مسکن‌ها که معمولا از خانواده مخدرها و شبه‌مخدرها هستند، باعث اعتیاد و افزایش تدریجی مصرف خواهد شد که در این ‌صورت، فرد در معرض خطر اوردوز قرار گرفته و در صورت قطع مصرف، علائم ترک و خماری اتفاق خواهد افتاد.

منبع: اقتصاد آنلاین

کلیدواژه: دارو سلامت روان ترامادول وابستگي دارويي پزشك معالج

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۰۰۸۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روند تامین داروهای بیماران خاص و صعب اعلام شد

رئیس سازمان غذا و دارو درباره روند تامین داروهای بیماران خاص و صعب‌العلاج توضیح داد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی غذا و دارو، سید حیدر محمدی در خصوص تأمین داروی بیماران تالاسمی اظهار کرد: چند سالی است که با مشارکت انجمن تالاسمی و متخصصین خون و آنکولوژی روند تأمین داروی این بیماران با استفاده از داروهای تولید داخل بهبود یافته است.

وی با اشاره به اینکه تمامی داروهای بیماران تالاسمی در کشور تولید می‌شود، افزود: با توجه به تقاضای برخی بیماران و تفاوت اثربخشی روی آنها، بخشی از سهمیه تأمین داروی این بیماران از مسیر واردات صورت می‌گیرد.

معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو تصریح کرد: در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ میزان داروهای وارداتی بیماران تالاسمی افزایش چشمگیری داشت که با تلاش بانک مرکزی و تأمین ارز، تأمین دارو نیز انجام شد؛ امسال نیز امیدواریم که با کمک بانک مرکزی و تأمین ارز مورد نیاز، داروی این بیماران را تأمین کنیم.

وی با اشاره به اینکه میزان تولید و واردات داروی بیماران تالاسمی رشد خوبی داشته است، گفت: بخشی از هزینه‌های داروی این بیماران توسط بیمه سلامت و صندوق بیماران صعب‌العلاج تقبل می‌شود تا بیماران دغدغه‌ای برای تأمین دارو نداشته باشند.

محمدی با بیان اینکه هیچ محدودیتی برای تأمین داروی بیماران خاص اعمال نمی‌شود، اضافه کرد: برخی از شرکت‌های خارجی به بهانه تحریم، از فروش دارو به ایران ممانعت می‌کنند، که دلیل برخی کمبودهای مقطعی همین محدودیت‌های بین‌المللی است. در سازمان غذا و دارو به صورت مستمر هر مسیری را برای تأمین داروی بیماران سپری کرده و تلاش می‌کنیم در حد نیاز افرادی که نسبت به داروی داخلی حساسیت دارند به داروی وارداتی نیز دسترسی داشته باشند.

وی در خصوص تأمین داروی بیماران خاص اظهار کرد: داروی بیماران خاص به صورت مستمر تأمین می‌شود، اما داروی بیماران نادر داروهایی هستند که بعضاً هزینه‌اثربخشی آنها به اثبات نرسیده است و ممکن است خود کشور تولیدکننده نیز در حال بررسی هزینه اثربخشی آن باشد؛ بنابراین هزینه اثربخشی دارو قبل از ورود به کشور باید بررسی شود. عمده داروی بیماران خاص در کشور تولید می‌شود، اما ممکن است در مورد برخی کمبودها بحث تولید داخل و نمونه خارجی مطرح باشد که طبیعتاً مکلف هستیم داروهایی که دارای مشابه تولید داخل هستند و اثربخشی آنها به اثبات رسیده را مورد حمایت قرار دهیم، اما در صورتی که اثبات شود نمونه داخلی روی بیمار اثرگذار نیست سهم کمی از بازار از طریق واردات تأمین می‌شود.

کد خبر 751461