به نقل از «ایکنا»

جلوه‌های مبارزه با افسردگی در جلسات عزاداری امام حسین(ع)

تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۳۴۶۰۹۹

جمشید پورجواد، مدرس و پژوهشگر حوزه دین و روان، در گفت‌وگو با ایکنا به تحلیل روانشناسی واقع کربلا پرداخت و در ابتدا بیان کرد: قصد ما از این نوع تحلیل، تقلیل ماجرا به این سطح نیست، زیرا عاشورا ماجرایی فرازمانی است که ابعاد مختلفی را در بر دارد.

وی با اشاره به بحث توانایی در تعویق کامیابی به عنوان یک اصل در روانشناسی، بیان کرد: در سال 1970 واکر میشل، آزمایشی در این زمینه انجام داد؛ وی چند کودک را دعوت به اتاقی کرد و به همه آن‌ها یک کیک خوشمزه داد و از همه آن‌ها خواست که تا زمانی که او به پشت در اتاق رفته و باز می‌گردد، اگر کسی کیکش را نخورد یک کیک دیگر جایزه می‌گیرد، اما تنها چند کودک کیک را نخوردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پورجواد ادامه داد: سال‌ها بعد، این کودکان که وارد اجتماع شده و شغل و همسر گرفته بودند از سوی میشل مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد که افرادی که کیک را نخوردند، یعنی تعویق در کامیابی خود داشتند، افرادی هستند که در بزرگسالی، زندگی و شغل بهتر و موفق‌تری دارند و انسان‌های مفیدتری هستند، ولی افراد دیگر درگیر برخی مشکلات از جمله اعتیاد و الکل شدند.

تعویق در کامیابی در ماجرای طالوت

این روانشناس اسلامی با بیان اینکه با این تحقیق جهشی در روانشناسی ایجاد شد اظهار کرد: از این آزمایش به دست آمد، افرادی که خواهان لذات آنی هستند در بحران‌ها نمی‌توانند خود را کنترل کنند؛ در قرآن کریم و در ماجرای طالوت هم بیان شده که وی از سربازانش خواست تا از نهر جز به اندازه یک مشت آب نخورند و افرادی که بیشتر خوردند از گردونه سربازان ایشان خارج شدند.

پورجواد ادامه داد: سپاه دشمنان طالوت یعنی جالوت تعدادشان خیلی زیادتر از لشکر طالوت بود ولی به اذن خدا لشکر طالوت پیروز شد یعنی موفقیت به تعداد افراد نیست بلکه به انجام تکلیف است که در ماجرای کربلا هم این مسئله تکرار می‌شود.

این پژوهشگر دین و روان اظهار کرد: در ماجرای عاشورا حضرت هیچ کسی را برای ماندن و دفاع در برابر دشمن مجبور نکرد بلکه به همه فرمود هر کس می‌خواهد برود، برود و اگر کسی دینی(چیزی بر ذمه) دارد باید دین خود را بپردازد؛ یعنی حضرت افرادی را گلچین کرد که اهل جزع، فزع، گلایه و گناه نباشند یا دغدغه اجتماعی و اقتصادی مانند باغ و گوسفند نداشته باشند. همین مسئله سبب شد تا همه لشکر امام حسین(ع) شجاعانه در برابر یزیدیان بایستند.

عزت نفس؛ بنیان بهداشت روان

وی با بیان اینکه سازه اصلی بهداشت روان عزت نفس است، تصریح کرد: در کربلا عزت نفس موج می‌زد و در حد اعلا وجود داشت و همه شعار «هیهات من الذلة» را سر دادند؛ برخی شبهه می‌کنند که حضرت برای علی اصغر(ع) آب طلبیدند و این با عزت نفس در تنافی است، در حالی که اگر این روایت درست هم باشد، باز در تنافی با عزت نفس نیست، زیرا امام حجت را برای همه تمام کرد.

پورجواد با بیان اینکه قدرت تعویق کامیابی با عزت نفس رابطه مستقیم دارد، تصریح کرد: امام حسین(ع) در شرایطی که چند روز آب به او نرسیده و همه عزیزانش شهید شدند و خانواده او در آستانه اسارت هستند عزت نفس خود را حفظ می‌کند، در حالی که براساس ملاحظات عادی، افراد در چنین وضعی باید دچار اضمحلال و فروپاشی شخصیتی شوند، ولی امام(ع) در اوج آرامش قرار دارد و هر لحظه هم با نزدیک شدن به شهادت چهره‌اش برافروخته‌تر می‌شود.

وی افزود: افرادی که ایدئولوژی سالمی دارند درک بهتری از عالم دارند و بحران‌ها را بهتر می‌توانند تحمل کنند، چون زندگی آنان معنادارتر است، ولی کسانی که معنای درستی از زندگی ندارند با کمترین ملایمات روحیه خود را از دست داده و دچار بی‌هدفی می‌شوند.

افزایش سرمایه معنوی؛ مانع افسردگی

این مدرس و محقق حوزه علمیه به طرح این شبهه از سوی برخی افراد پرداخت و ادامه داد: می‌گویند که جلسات عزاداری سبب افسردگی می‌شود، ولی این مسئله با روانشناسی ناسازگار است، چون افرادی دچار افسردگی هستند که نتوانند به درستی هیجانات خود را کنترل کرده و بروز دهند، ولی کسانی که برون‌ریزی هیجانی مناسبتر و بهتری دارند، یعنی احساس غم و شادی خود را تخلیه می‌کنند سالم‌تر هستند، در عزاداری انسان هیجان خود را در قالب گریه بیرون می‌ریزد. یکی دیگر از عوامل افسردگی، نداشتن سرمایه معنوی است، روضه موجب تقویت باور به خدا، نبوت، امامت ومعاد به عنوان برترین سرمایه‌های معنوی است.

مقایسه مصیبت با گرفتاری‌های خود

این محقق با بیان اینکه بزرگ پنداشتن مشکلات کوچک از دیگر نشانه‌های افسردگی است، ولی در روضه‌داری همانندسازی میان مصیبت‌های امام و خاندانش با گرفتاری‌های به مراتب نازلتر فرد صورت می‌گیرد و سبب آرامش روحی بیشتر او می‌شود؛ زیرا او می‌بیند که مشکلاتش در برابر مشکلاتی که به امام به عنوان یک انسان کامل و برگزیده خدا رسیده ناچیز و غیرقابل ذکر است.

دور شدن از بی‌هدفی

پورجواد با بیان اینکه این احساس، نومیدی را از انسان دور می‌کند تصریح کرد: احساس بی‌هدفی و پوچی از دیگر نشانه‌های یک فرد افسرده است، در صورتی که حضور  در مجلس عزاداری و گریه کردن سبب درگیر شدن فرد با یک آرمان و مکتب می‌شود و اجازه نمی‌دهد که او دچار پوچی و بی‌هدفی شود؛ زیرا وقتی فردی برای خود آرمانی ندارد و یا آرمانش محدود و دم دستی است، بعد از مدتی دچار تغییر رویکرد و انحراف و پوچی و بی‌هدفی خواهد شد.

دوری از تنهایی

پژوهشگر دین و روان با بیان اینکه تنهایی از دیگر عوامل افسردگی است، بیان کرد: در جلسات محرم ارتباطات فرد به مقداری زیادی با انواع قشرها و افراد بیشتر می‌شود  و فرد از تنهایی بیرون می‌آید بنابراین نه تنها مایه افسردگی نیست بلکه سبب شادمانی و نشاط فرد هم می‌شود بنابراین این ادعا که عزاداری سبب افسردگی است با نگاه به این بعد هم منتفی است.

کاهش احساس حقارت

پورجواد با بیان اینکه احساس گناه از دیگر نشانه‌های یک فرد افسرده است تصریح کرد: در جلسات عزاداری فرد، احساس نزدیکی بیشتری با خدا به علت ثوابی که انجام داده می‌کند و امیدواری او به رحمت الهی افزایش می‌یابد و حقارت‌های درونی فرد کمتر می‌شود بنابراین برخلاف آنچه منحرفان می‌گویند که عزاداری سبب افسردگی است می‌تواند عاملی برای رفع آن باشد.

کم شدن‌هراس از مرگ

این محقق حوزه علمیه، کم شدن هراس از مرگ را از دیگر برکات روضه و عزاداری برشمرد و بیان کرد: در واقعه کربلا نترسیدن از مرگ موج می‌زد؛ اینکه توصیه شده دعای 40 صحیفه سجادیه با این مطلع « ... اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدِ وَ الِهِ، وَاكْفِنا طُولَ الْاَمَلِ، وَ قَصِّرْهُ ...؛ بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از آرزوى دراز نگاهدار، و آرزوها را با عمل راستین بر ما کوتاه کن، تا به پایان بردن ساعتى را از پى ساعتى، و دریافتن روزى را به دنبال روزى، و پیوستن نفسى را به نفسى، رسیدن گامى را به گامى آرزو نکنیم، و ما را از فریب آرزوها در سلامت دار، و از بدیهایش در امان دار ...» را برای کاهش اضطراب زیاد بخوانیم چون همین اثر را دارد. در کربلا به علت ایمان بالای اصحاب امام حسین(ع) و ایشان نه تنها هراس از مرگ دیده نمی‌شود بلکه برای رفتن به کام مرگ لحظه‌شماری می‌شود، زیرا ورای این عالم و نعمات آن برایشان مکشوف شده است.

جلسات عزاداری؛ عامل خودآگاهی

وی با بیان اینکه میان ادراک و احساس انسان تفاوت وجود دارد و در این میان، ادراک نیز بین افراد مختلف متفاوت است، حضرت سیدالشهداء(ع) وقتی همه فشارها را تحمل کرد در نهایت فرمود که راضی به رضایت خدا و تسلیم به امر او هستم؛ حضرت زنیب(س) ادراک توحیدی داشت و با اینکه در یک‌روز بیشترین مشکلات را تحمل کرد، ولی فرمود «ما رایت الا جمیلاً»،. در روایت بیان شده که از یکی از حضرات معصومین(ع) پرسیدند که اشرف و افضل افراد کیست، حضرت فرمود: «کسی که موعظه شود قبل از آن که موعظه بشنود و بدون تنبیه از جهل بیدار شود». این مسئله دقیقاً مبتنی بر خودآگاهی و خودشناسی است و خودآگاهی و خودشناسی در کربلا در اوج خود بوده است.

پورجواد با بیان اینکه بزرگان اهل معنا 40 منزل برای عرفان تعریف کرده‌اند که مرحله اول یقظه و بیداری است، اظهار کرد: کسی که می‌خواهد بیدار شود باید بیداری‌اش از طریق سیدالشهدا(ع) باشد؛ جلسات سیدالشهداء(ع) جلسات تنبیه و بیداری است تا منجر به خانه‌تکانی، خودآگاهی و بیداری شود.

تقویت ارتباطات در روضه‌های خانوادگی

وی با تأکید بر اینکه روضه و جلسات عزا موجب تقویت ارتباطات میان فردی، اجتماعی، موجب تقویت عزت نفس و خارج کردن زندگی انسان از پوچی و بی‌هدفی است، بیان کرد: جلسات روضه همچنین منجر به انس و الفت میان اعضای یک خانواده و خانواده‌های مختلف می‌شود؛ زیرا بسیاری از روضه‌ها به صورت خانوادگی برگزار می‌شود و وقتی خانواده‌ها به صورت جمعی به این مجالس می‌روند احساس دل‌رحمی و نزدیکی بیشتری با هم دارند.

کاهش آمار جنایت

پورجواد تأکید کرد: تجربه و آمارها نشان می‌دهند که در ایام محرم و عزاداری حضرت امام حسین(ع) میزان جرم، جنایت و سرقت‌ها و ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی کمتر از ماه‌های دیگر می‌شود.

منبع: ایکنا

کلیدواژه: قرآن ایکنا قم عاشورا افسردگی افزایش عزت خودآگاهی پوچی تنهایی هراس از مرگ تقویت ارتباطات گریه شادی عزاداری امام حسین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۴۶۰۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خوردنی و غذاهایی که افسردگی شدید می آورند

افسردگی شدید می تواند ریشه در شرایط فردی و اجتماعی داشته باشد اما تغذیه هم بی تاثیر نیست. در بین خوراکی ها غذاهای افسرده کننده ی بسیاری وجود دارد که برخی موجب بروز افسردگی شدید می شوند.

به گزارش نمناک، در جهانی زندگی می کنیم که بیشتر مواد به روش شیمیایی پرورش داده می شوند به همین خاطر برای کاهش نگرانی و اضطراب باید بیشتر به تغذیه توجه کنیم زیرا تغذیه نقش بسزایی در حالات روحی افراد دارد به شما خواهیم گفت چه غذاهایی باعث اضطراب و افسردگی خواهد شد.

مصرف این غذاها باعث تاثیر منفی بر وضعیت روحی شما می شود

مطالعات نشان می دهند مصرف مواد غذایی فاقد ارزش تغذیه ای، مصرف زیاد گوشت قرمز شیرینی و شکلات و عدم مصرف فیبر و انواع میوه و سبزیجات تازه می تواند بشدت باعث افزایش ریسک ابتلاء به افسردگی حاد شود؛ علاوه بر این موارد یک سری مواد خوراکی اثرات منفی روی سلامت روان و افزایش خطر ابتلا به افسردگی در فرد می شوند.

چه غذایی باعث تشدید افسردگی می شود؟

غذاهایی که باعث تشدید افسردگی میشوند:

1. شکر

محققان دریافتند هنگامی که سطح گلوکز خون افزایش یابد، سطوح پروتیینی بالا می رود که رشد نورون ها و سیناپس ها را مورد تشویق قرار می دهد. بارها در بخش سلامت نمناک عنوان شده است که خوردن شکر باعث می شود که مغز شما در یک سطح بهینه کار کند و هرچه بیشتر این کار را انجام دهید، ریسک افسردگی و خطر ابتلا به دیابت و جنون نیز بیشتر می شود.

2. شیرین کننده های مصنوعی

فکر نکنید که تنها به این خاطر که شیرین کننده مصنوعی است خطری شما را تهدید نمی کند اسپارتام جز تشکیل دهنده (و خطرناک) که در محصولاتی مثل نوشابه یافت می شود، تولید انتقال دهنده عصبی سروتونین را مسدود می سازد.

این می تواند باعث انواع بیماری های عصبی از جمله سردرد، بی خوابی، تغییرات در حالت روحی و افسردگی شود. اما ممکن است برای سلامت ذهنی نیز بد باشد.

3. الکل

سیستم عصبی مرکزی مهم است. مسئول گرفتن اطلاعات از طریق پنج حس، تفکر، درک، استدلال، و کنترل عملکرد حرکت است.اما با مصرف الکل این موارد کاهش پیدا می کنند و باعث تشدید علایم افسردگی می شود.

4. روغن هیدروژنه

مرغ سرخ شده، پنیر سرخ شده، سیب زمینی سرخ کرده،به دلایل مختلفی برای بدن مشکل ایجاد می کنند و می توانند باعث افزایش وزن شوند. اما چیزهای بیشتری وجود دارد:آن ها هم به افسردگی مرتبط هستند.

هر چیزی که با روغن های هیدروژنه درست شده و حاوی چربی های ترانس است می تواند به طور بالقوه به افسردگی کمک کند. چربی های اشباع شده، مثل آن هایی که در گوشت گوساله، لبنیات بالا، و کره پیدا شده اند می توانند شریان ها را مسدود کنند و از جریان خون به مغز جلوگیری کنند.

غذاهای مضر برای افسردگی

غذاهایی که برای افسردگی مضر هستند:

5. فست فود

افرادی که فست فود می خورند، 51 درصد بیشتر دچار افسردگی می شوند. بنابراین از خوردن آنها بپرهیزید.

6. چربی ترانس

چربی ترانس به چربی های اشباع نشده گفته می شود که معمولا در کل غذاها دیده نمی شوند. تنها در دهه 1950 چربی های ترانس به طور معمول در چیزهایی مثل مارگارین، اسنک، محصولات پخته شده بسته بندی و روغن های مورد استفاده برای سرخ کردن مواد غذایی، مورد استفاده قرار گرفتند. مصرف چربی های ترانس کنترل نشده می تواند ریسک افسردگی را تا 48 درصد افزایش دهد.

7. غذاهای با سدیم بالا

دهه هاست، غذاهای بدون چربی به عنوان یک راه حل کاهش وزن اعلام می شوند - اما بسیاری از این محصولات حاوی کمی سدیم هستند. متخصصان می گویند که همه این نمک اضافی می تواند کاملا با احساسات شما ناسازگاری داشته باشد، زیرا سدیم اضافی در این محصولات می تواند جنبه های سیستم عصبی را مختل کند.

نه تنها این می تواند باعث افسردگی شود، بلکه می تواند به واکنش سیستم ایمنی نیز کمک و باعث خستگی شود.و البته نمک هم چنین منجر به نگهداری مایع و باد کردگی می شود.

8. کافئین

متخصصان بسیاری وجود دارند که می گویند حتی مقدار کمی کافئین نیز می تواند منجر به افسردگی شود. دلیل بیشتر کارشناسان، اثر مخرب کافئین روی خواب است. خواب آشفته می تواند به طور جدی به وضعیت ذهنی آسیب برساند.

9. سبوس گندم

این نام را همیشه در میان خوردنی های مفید مشاهده می کردید اما اینجا باید بگوییم که در مورد افسردگی این مسئله کمی متفاوت است چراکه سبوس گندم به دلیل وجود فیتیک اسید و فیبر جذب روی را محدود می سازد و همین کاهش روی اثر سو در افرادی که در معرض استرس و افسردگی هستند می گذارد.

مقدارکافی روی به خصوص برای افراد مضطرب اهمیت ویژه ای دارد، زیرا نشان داده اند کمبود آن رفتار عصبی و افسردگی را موجب می شود.

10. پنیر سویا

با این که سویا مملو از پروتیین کم چرب است، همچنین با آنزیم های گوارشی و پروتئاز می تواند بسته بندی شود که هضم پروتئین را به طور باور نکردنی دشوار می کند. سویا مس،بالایی دارد یک ماده معدنی مرتبط با رفتار مضطرب، و نفخ شکم است.

11. قهوه

قهوه مانند سوخت جت برای یک مغز نگران است. و یکی از بالاترین منابع حاوی کافئین است. کافئین نیز می تواند جذب مواد مغذی کلیدی را مانند ویتامین د و ویتامین های ب کند کند. تحقیقات نشان می دهند که استفاده از مواد گیاهی، به طور طبیعی، به خصوص بابونه، می تواند جایگزین خوبی برای قهوه باشد.

غذایی که افسردگی را تحریک می کند

غذاهایی که افسردگی را تحریک میکند:

12. نان سبوس دار

گلوتن برای بسیاری از افراد مضطرب، به خصوص بیمارانی با بیماری سلیاک - که در میان آن ها اضطراب رایج است خوب نیست و زمانی که گلوتن حذف می شود، این رفتار هم ناپدید می شوند. اما حتی افراد با آلرژی های خفیف نیز به آن حساسیت دارند.

13. سوپ و غذاهای کنسرو شده

غذاهای فرآوری شده حاوی بیسفنول است که در اکثر غذاهای کنسروی و پلاستیکی وجود دارد می تواند باعث کاهش قابل توجهی ژن ها در بخش استرس مداری مغز می شود.

14. آب میوه

آب میوه ها فیبرندارند و حاوی فروکتوز هستند در نتیجه قند خون و هورمون استرس آدرنالین را بالا می برند. به عنوان یک قاعده کلی از نوشیدنی های شیرین اجتناب کنید.

کانال عصر ایران در تلگرام