اضطراب منزلت داریم چون کتاب نمی‌خوانیم
تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۳۵۱۵۰۵
غلامرضا آذری مدرس علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی درباره مساله خواندن در ایران عنوان کرد: آلن دوباتن کتابی با عنوان «اضطراب منزلت» دارد؛ چیزی که در جامعه ما خیلی زیاد است بدین معنی که افراد نگران این هستند که جایگاهشان را به دلایلی از دست بدهند. فکر می‌کنم اگر ما دچار یک چنین پدیده‌ای شدیم یکی از دلایلش نخواندن کتاب است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او با اشاره به تاثیراتی که کتاب‌های الکترونیک و فضای مجازی بر آینده کتاب می‌گذارند افزود: حتی اگر نشر الکترونیک باز هم گسترش یابد و فضای مجازی سیطره‌اش زیادتر شود باز هم کتابخوان کتابش را می‌خواند، ناشر کتابش را چاپ می‌کند و اگر در بدترین حالت ممکن فکر کنیم کاغذ تمام شود و با بحران کاغذ روبه‌رو شویم یا از سوی دیگر با شرایط فرهنگی و اجتماعی رو به رو شویم که فضای مجازی پاسخگو باشد باز هم کتاب آینده‌اش را دارد. این‌ها فقط استنباط‌های ما از تکنولوژی است چون به قول هایدگر تکنولوژی کار خودش را می‌کند.
این مدرس دانشگاه با اشاره به دو دیدگاه بدبینانه نسبت به چاپ کتاب کاغذی توضیح داد: دیدگاه نخست این است که با پدیده پی دی اف و نسخه‌های الکترونیک کم کم اصالت چاپ کاغذی را از دست می‌دهیم. در دنیا هم به شدت روی این فضا کار می‌شود و به مساله چاپ نگاه بدبینانه دارند و می‌گویند کسانی که روی چاپ اثر اصرار دارند جهان را به عقب می‌رانند. سرمنشاء این جریان هم به دانشگاه‌های بزرگ آمریکا بر می‌گردد. البته من نظرم در این باره منفی است چون ما در بلندمدت دچار مساله می‌شویم چون کتاب را باید دستت بگیری، گوش کنی و حسش کنی، کنارش بتوانی حاشیه بنویسی و درک و شهود فردی بگیری. با یک صفحه لمسی نمی‌توان ادعای خواندن کتاب کرد. ما با قلم الکترونیک تا حدودی می‌توانیم کتاب را از آن خودمان بکنیم و در واقع فضای مجازی اعتبار کتاب را به نوعی از ما می‌گیرد.
به گفته آذری، دیدگاه بدبینانه دوم به چاپ کتاب کاغذی هم به گروهی بر می‌گردد که مستقلا بازار نشر الکترونیک را گسترش می‌دهند و روی اقتصاد این موضوع کار می‌کنند. در این شرکت‌ها دلال‌هایی هستند که کارشان رشد این کار است و منشاءاش به کشورهای در حال توسعه بر می‌گردد. به طور مثال این شرکت‌ها می‌توانند به راحتی مجوز کتاب شما را از آمازون بگیرند و منتشر کنند. من مخالف این گروه هستم چون سوداگری می‌کنند و شاید نتوانند آینده خوبی برای کتاب رقم بزنند.
او با اشاره به گروه خوشبینی که معتقدند نشر الکترونیک و چاپی می‌توانند کنار هم حرکت کنند گفت: آنها می‌گویند متن چاپی می‌تواند با متن دیجیتال رقابت کند و حتی نسخه‌های پی دی اف و الکترونیک می‌تواند پشتوانه‌ای برای نسخه‌های چاپی باشند. از این دیدگاه می‌توان آینده این موضوع را خوب دید به شرطی که ناشران ریسک کنند. البته در کشور ما با تیراژ پایین کتاب شاید این کار مقرون به صرفه نباشد چون حتی ناشرانی که در افکار عمومی جا افتادند هم با تیراژهای پایین دارند کار را ادامه می‌دهند.
آذری در پاسخ به این سوال که آیا مطالعه بریده‌هایی از کتاب‌ها در شبکه‌های اجتماعی و به اشتراک گذاری آنها را می‌توان کتابخوانی را حساب کرد؟ توضیح داد: من به سه دایره در فضای مجازی اعتقاد دارم؛ ما اکنون در دور مغناطیسی هستیم که در سه دایره شرایط، موقعیت و موضع قرار می‌گیریم. اگر این واقعیت داشته باشد که من در فضای مجازی فی نفسه به دلیل اینکه متن فانتزی بخوانم و رفع جبر خستگی بکنم فضای مجازی این کار را برای من می‌کند این هیچ ایرادی ندارد گاهی هم خیلی خوب است چون فضای مجازی بیشتر از این هم ظرفیت ندارد.
او ادامه داد: اتفاقی که در ارتباط تنگاتنگ با یک کتاب رخ می‌دهد مانند خریدن، خواندن و ... این‌ها هیچ کدام در فضای مجازی صورت نمی‌گیرد و هر اتفاق سخت افزاری ممکن است باعث قطع این ارتباط شود، بنابراین در فضای مجازی قطع و انفصال حواس صورت می‌گیرد پس من فضای مجازی را گسترش می‌دهند و اقتصاد سیاسی رسانه هم از همینجا نشات می‌گیرد. این مساله فضا را به شدت به سوی الکترونیکی شدن بیش از حد حواس برده است به نظر من این خیلی نمی‌تواند آینده پررونقی داشته باشد. فرض کنید کلاس‌های ما تبدیل به کلاس‌های ژاپنی و چینی شود باز هم فضای ما با فضای کشورهایی که کتاب الکترونیک برایشان معنا دارد بسیار متفاوت است.
این استاد ارتباطات یادآور شد: ما حتی از اپلیکیشن کتاب الکترونیک و بوک ریدر(کتابخوان) هم کم استفاده می‌کنیم. پس برای این‌ها هم قواعد جدی آموزش تدوین نشده و ما متوجه این واقعیت شدیم که در جریانی افتادیم که هم می‌خواهیم با آن باشیم و هم نباشیم.
آذری در بخش دیگری از سخنانش درباره اینکه چگونه شبکه‌های مجازی به فروش کتاب کمک می‌کنند سخن گفت و با اشاره به فروش آثار گاهی بی کیفیت برخی از سلبریتی‌ها در این فضا توضیح داد: گاهی کتاب‌های نه چندان مفید و کم محتوای سلبریتی‌ها از طریق همین فضا تبلیغ می‌شود و فروش خوبی هم دارد چون همین فضای فانتزی شبکه‌های اجتماعی به فضای واقعی هم تسری می‌یابد. البته من در اینجا از خوب و بد و ابتذال حرف نمیزنم چون فکر می‌کنم ما هنوز در این حد هم نیستیم. به هر حال سلبریتی‌هایی که این کتاب‌ها را تالیف می‌کنند بعضا مخاطبانی هم دارند اما فروش این آثار و گاهی صف کشیدن برای خرید آن بیشتر به وجه رمانتیک بودن و نمایشی قضیه بر می‌گردد و فضا را به شدت خودمانی و صمیمانه می‌کند.
به گفته این محقق رسانه، بعد پذیرش عمومی قضیه هم مطرح است؛ وقتی همه چیز عامه‌پسند می‌شود مردم هم دوست دارند در این فرایند شرکت کنند مانند پدیده مد؛ اتفاقی که برای مد رخ داده برای کتاب هم رخ می‌دهد. ما ایرانی‌ها زیاد مطالعه نمی‌کنیم و در مقایسه با مالزیایی‌ها، هندی‌ها و... کمتر کتاب می‌خوانیم. بنابراین باید وجه صوری قضیه را کم کنیم.
او در بخش پایانی سخنانش درباره تاثیر پاتوق‌های فرهنگی در گسترش کتابخوانی نیز توضیح داد: در گذشته ما پاتوق‌های فرهنگی مانند کافه کتاب زیاد داشتیم این خیلی بهتر بود و بازخورد بیشتری داشت. کسانی که کتاب دوست نداشتند یا کمتر دوست داشتند، حتی منتقدان کتاب هم در این جلسات حضور داشتند و نقد می‌کردند. این هم کم شده و وجه سلبریتی‌وار قضیه پررنگ شده است. پس پاتوق‌های فرهنگی اکنون کمتر شده و وجه نمایشی کتابخوانی بیشتر شده است. اکنون برخی از شهرهای کتاب جلسات نقد و بررسی برگزار می‌کنند اما این جلسات دائمی نیست. بنابراین می‌بینیم که چگونه فضای نمایشی به عرصه کتاب و کتابخوانی هم رخنه کرده و باید از این موضوع اجتناب کرد.
منبع:خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)
کد خبر 457626منبع: همشهری آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۵۱۵۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جنین‌هایی که از شکم مادرشان در اینستاگرام کار می‌کنند
به گزارش تابناک «بچه که نیس، یه وسیله‌اس برای درآمدزایی والدین»، «خب چی میشه؟ یکی دوست داره یه پیج بزنه عکس نوزادی تا بزرگی کودکشو ثبت کنه»، «از جنینی میشه کودک کار اینستاگرامی»، «فک می‌کنم من تنها مادری هستم که به انتخاب پسرم احترام گذاشتم و تا خودش نخواد براش پیج نمیزنم»، «تو کشورهای دیگه کودک تا یه سنی حق نداره توسط والدین در شبکه مجازی یا لایوها دیده بشه»؛ این‌ها بخشی از پیام‌های مخاطبان در فضای مجازی است که در واکنش به صفحه‌های اینستاگرامی کودک اینفلوئنسرهایی که هنوز متولد نشده‌اند به ثبت رسیده است.
این درحالیست که رئیس گروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران شهرام خرازی‌ها ۱۶ اردیبهشت ماه گفت که «والدین با انتشار عکس جنین در فضای مجازی حقوق مادی و معنوی کودک خود را مورد تجاوز قرار می‌دهند.»
چند سالی است که پای کودکان و حتی نوزادان به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی باز شده است. پیشتر خبر دستگیری پدری خبرساز شد که پسر ۶ ساله خود را مجبور به استفاده از الفاظ رکیک در فضای مجازی می‌کرد تا با استفاده از شیرین زبانی کودک، تعداد دنبال کنندگان صفحه اینستاگرامی خود را بالا ببرد.
آمار مستند و رسمی از تعداد کودکان اینستاگرامی موجود نیست، اما مددکاران اجتماعی خبر از رشد تصاعدی این کودکان در فضای مجازی و پایین آمدن روزانه سن اینفلوئنسرهای اینستاگرامی می‌دهند. به طوری که برخی از نوزادها هنوز متولد نشده هزاران دنبال کننده دارند.
اغلب این صفحه‌ها در اینستاگرام با تصاویری از تست بارداری و سونوگرافی آغاز به کار می‌کند و حتی فیلم لحظه تولد برخی از آنها نیز در فضای مجازی موجود است.
البته استفاده ابزاری از کودکان در فضای مجازی تنها مختص به ایران نیست. این موضوع در سال‌های گذشته به یکی از دغدغه‌های اصلی حامیان حقوق کودک در دنیا تبدیل شده است. این فعالان علاوه بر مخالفت با ساختن صفحات مجازی به نام کودکان، انتشار تصاویر صورت کودکان در صفحات والدین را نیز ناقص حقوق اولیه و تاثیر گذار بر سلامت روانی کودکان می‌دانند.
آسیه اناری، روان‌شناس بالینی کودکان، می‌گوید که «دنیای امروزی و آینده بر اساس همین ارتباطات شکل می‌گیرد. ما نمی‌توانیم بچه‌ها را از دنیای ارتباط‌های مدرن و تکنولوژی دور کنیم.» والدین با ساختن صفحه اینستاگرام به دنبال آرشیو عکس کودکان‌شان هستند. اتفاقا بعضی از بچه‌ها وقتی بزرگتر می‌شوند از دیدن عکس‌های کودکی خود لذت هم می‌برند.
اما محمدصادق باطنی، کارشناس شبکه‌های اجتماعی در حوزه کودک، می‌گوید که اینستاگرام جای خوبی برای آرشیو عکس نیست. با انتشار عکس کودک در فضای مجازی « بچه از همان سن کم به تأییدطلبی عادت می‌کند و این تایید را از آدم‌های مجازی دریافت می‌کند و در بزرگسالی که گرفتن تایید سخت‌تر می‌شود، برای اقناع همان بخشی که در شکل‌گرفتنش دخل و تصرفی نداشته، دست به کارهایی می‌زند که باعث آسیب‌های جدی به شخصیت او می‌شود.»
روانشناسان معتقدند که والدین باید به حریم خصوصی فرزندان خود توجه کنند و هر عکسی را منتشر نکنند. علاوه بر این باید قوانین سخت گیرانه‌تری را از جانب شبکه‌های اجتماعی برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی از کودکان تصویب شود.
فارس
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد