طرف‌های باقیمانده در برجام گام‌های عملی و جدی برای حفظ آن بردارند
تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۳۹۱۸۴۷
سفیر و نماینده دائم کشورمان، موضوع خلع سلاح هسته‌ای را یکی از چالش‌های معاهده ان پی تی دانست وگفت: دولت‌های دارنده سلاح هسته ای، گام‌های اندکی را به سمت خلع سلاح برداشته و تعهدات خود در این معاهده را انجام نداده اند.
به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین المللی مستقر در وین، به دعوت مسئولین آکادمی ملی علوم "لینچای" ایتالیا، در بیست و یکمین کنفرانس بین المللی ادواردو آمالدی در مورد عدم اشاعه شرکت و سخنرانی نمود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
غریب آبادی در ابتدای سخنرانی خود با تاکید بر اینکه موضوع امنیت، یک نگرانی جهانی است که نیاز به راه حل و مشارکت جهانی دارد، افزود: سلاح‌های هسته ای، بزرگترین تهدید جهانی برای صلح و امنیت بین المللی است، به طوری که تنها بخش کوچکی از زرادخانه‌های موجود هسته‌ای برای نابودی حیات بر روی زمین کفایت می‌کند. حدود ۱۵ هزار سلاح اتمی وجود دارد که ۲ هزار مورد آن ذیل دکترین‌های هسته‌ای دارندگان آن، آماده بکارگیری می‌باشند.
او در ادامه با اشاره به اینکه معاهده عدم اشاعه سلاح‌های اتمی (ان. پی. تی) زیربنای خلع سلاح، عدم اشاعه، و استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای است و اگر نقاط ضعفی وجود دارد، به خاطر عدم اجرای موثر و کامل آن می‌باشد، یکی از چالش‌های پیش روی عدم اشاعه را اتکای برخی دولت‌های دارای سلاح هسته‌ای به ویژه آمریکا به استفاده از این دسته از سلاح‌ها در دکترین نظامی خود و گسترش روز افزون نقش آن در ا در برنامه‌های نظامی این کشورها دانست و گفت: سلاح‌های هسته‌ای برای آمریکا نه تنها ابزاری برای بازدارندگی، بلکه وسیله‌ای برای تهدید علیه دولت‌های هسته‌ای دیگر و همچنین سایر دولت‌های غیر هسته‌ای می‌باشد. در همین راستا، می‌توان به سیاست جدید بازنگری هسته‌ای آمریکا در سال ۲۰۱۸ اشاره کرد که نقض کامل ان. پی. تی است.
سفیر و نماینده دائم کشورمان، موضوع خلع سلاح هسته‌ای کامل و جامع را یکی از چالش‌های فراروی معاهده ان. پی. تی دانست و افزود: در میان دولت‌هایی که سلاح هسته‌ای ندارند، موجی از عدم اعتماد در این خصوص وجود دارد که ان. پی. تی آنها را از دستیابی به سلاح هسته‌ای بازداشته، در حالی که دولت‌های دارنده سلاح هسته ای، گام‌های اندکی را به سمت خلع سلاح برداشته و تعهدات خود ذیل ماده ۶ این معاهده را انجام نداده اند.
غریب آبادی در ادامه سخنرانی خود به دو مولفه خلع سلاح و عدم اشاعه و ارتباط بین این دو پرداخت و ضمن اشاره به اینکه این دو موضوع، دو روی یک سکه بوده و یکدیگر را تقویت می‌کنند، افزود: این دو مولفه در کنار تعهد به استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، پایه‌های اصلی مندرج در معاهده ان. پی. تی را شکل می‌دهند. وی تاکید کرد: همانگونه که در سند نهایی کنفرانس بازنگری ان. پی. تی در سال ۲۰۰۰ نیز آمده است: هدف عدم اشاعه، مشروعیت خود را از هدف بزرگ‌تر خلع سلاح می‌گیرد.
چالش دیگر در این فرایند از منظر نماینده دائم کشورمان، زرادخانه هسته‌ای رژیم اسرائیل است. در همین راستا، ایشان با اشاره به اینکه منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه خواسته طولانی مدت کشورهای این منطقه بوده که برنامه لجام گسیخته سلاح‌های هسته‌ای اسرائیل آن را تهدید کرده، افزود: رژیم اسرائیل عضو هیچ یک از معاهدات خلع سلاح و کنترل تسلیحات نبوده و هرگز تمایل خود برای پیوستن به ان. پی. تی را اعلام ننموده است. این رژیم به برنامه‌های هسته‌ای خود بدون قرار دادن آنها تحت نظارت آژانس ادامه داده و به کشورهای همسایه خود تجاوز و آنها را تهدید می‌کند. لذا، هیچ چشم انداز روشنی از منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه به دلیل مخالفت آمریکا و برخی کشورهای دیگر وجود ندارد.
غریب آبادی در بخش دیگری از سخنرانی خود، موضوع ایران و اقدامات و دستاورد‌های حاصله از سوی کشورمان در حوزه عدم اشاعه را تشریح و با اشاره به اینکه ایران نخستین کشور پیشنهاد دهنده منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در سال ۱۹۷۴ و همچنین عضو تمامی معاهدات سلاح‌های کشتار جمعی می‌باشد، افزود: ایران موافقت نامه جامع پادمان آژانس و همچنین پروتکل الحاقی را ذیل برجام به صورت داوطلبانه و موقت اجرا می‌کند. وی افزود: جمهوری اسلامی ایران نه صرفا به خاطر عضویت در معاهدات سلاح‌های کشتار جمعی، بلکه همچنین بر مبنای اصول و اعتقادات دینی، هرگونه تولید، ذخیره و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را بر مبنای حکم رهبر معظم انقلاب ممنوع می‌داند. جمهوری اسلامی ایران علیرغم اینکه خود قربانی سلاح‌های کشتار جمعی می‌باشد، با این حال، این دسته از سلاح‌ها هیچ جایگاهی در دکترین امنیتی آن ندارند.
سفیر و نماینده کشورمان در ادامه با اشاره به برجام، اهداف، روند‌ها و مکانیسم‌های حقوقی و اجرایی و تعهدات طرفین، و همچنین آخرین وضعیت و مشکلات پیرامون آن را تشریح نمود. وی با تاکید به پایبندی کامل و شفاف ایران به تمامی تعهدات خود ذیل برجام، افزود: با این حال و بر خلاف حسن نیت و رفتار صحیح ایران، آمریکا به طور قابل توجهی از همان روز اول اجرای برجام و به ویژه از زمان روی کار آمدن رئیس جمهور جدید آمریکا، در اجرای تعهدات خود قصور ورزید و در نهایت در ۸ می ۲۰۱۸ طی تصمیم غیرقانونی، از این توافق خارج شد. وی افزود: ایالات متحده پس از خروج از برجام، به اعمال فشار حداکثری برای نابودی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ادامه داد و حتی دیگران را تهدید به تنبیه در صورت اجرای تعهداتشان ذیل برجام و قطعنامه شورای امنیت نمود.
غریب آبادی همچنین با اشاره اینکه آمریکا در خط مقدم اعمال تحریم‌های فراسرزمینی بوده و از هیچ تلاشی از جمله تحریم تجاری، اختلال در جریان سرمایه گذاری و مالی، بلوکه کردن دارایی ها، و منع رفت و آمد جهت تحمیل خواسته‌های خود بر جهانیان دریغ نمی‌کند، افزود: این کشور که خود را پلیس خودخوانده جهانی می‌داند، در حال پایمال نمودن هرگونه حقوق و هنجار بین المللی است. وی خاطرنشان کرد: با این حال، ایران بر خلاف آمریکا و به درخواست سران دولت‌های باقیمانده در برجام که وعده جبران فوری پیامد‌های خروج آمریکا از برجام را داده بودند، تصمیم به تعویق اجرای کاهش تعهدات خود ذیل بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام گرفت و به اجرای کامل آن ادامه داد، ولی متاسفانه نتیجه‌ای در این خصوص حاصل نشد. لذا، ایران تصمیم به اجرای حقوق خود ذیل بند‌های مذکور برای اعاده بخشی از توازن به برجام گرفت. با این وجود، کاهش تعهدات ایران ذیل برجام خللی در همکاری ایران با آژانس در راستای اجرای پروتکل الحاقی ایجاد نکرده است و همکاری‌های ایران و پایبندی ایران به برجام نیز در ۱۵ گزارش منتشره توسط آژانس تاکید شده است. غریب آبادی با اشاره به اینکه حسب اظهارات مقامات آژانس، این سازمان قوی‌ترین رژیم راستی آزمایی خود را در ایران دارد، به آمار بازرسی‌های آژانس از ایران در سال ٢٠١٨ و همچنین مقایسه وضعیت ایران قبل و بعد از برجام از منظر تعهدات هسته‌ای پرداخت و گفت با این وجود رییس جمهور آمریکا این را بدترین توافق آمریکا خوانده است؟!
سفیر و نماینده دائم کشورمان در جمعبندی سخنان خود با اشاره به اینکه آغاز گفتگو‌ها برای خلع سلاح ذیل یک مکانیزم نظارتی و راستی آزمایی قوی در یک چارچوب زمانی منطقی، نیاز ضروری یک معاهده حذف سلاح هسته‌ای است، افزود: برای پایداری رژیم عدم اشاعه در طولانی مدت، نیاز به پیشرفت واقعی به سمت خلع سلاح وجود دارد. وی تاکید کرد که بقای معاهده بستگی به این دارد که آیا یک چارچوب غیر تبعیض آمیز و جامع برای خلع سلاح ایجاد بشود یا خیر؟ غریب آبادی یکی از تدابیر موثر در دستیابی به خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای را فشار مداوم بر رژیم اسرائیل جهت عضویت فوری و بدون قید و شرط به ان. پی. تی و قرار دادن همه تاسیسات و فعالیت‌های این رژیم ذیل پادمان‌های آژانس دانست. از دیگر پیشنهادات وی، ایجاد مشوق‌های بیشتر برای دولت‌های غیر هسته‌ای به ویژه در حوزه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای بود.
در مورد برجام نیز سفیر کشورمان، این توافق را یک پایه خوب برای اعتمادسازی میان ایران و دیگر طرفین توافق دانست که تبدیل به چارچوبی برای همکاری از جمله در حوزه صلح آمیز هسته‌ای گردیده است. وی ضمن تاکید بر اینکه ایران کماکان به عمل درون برجام علیرغم تحریم‌های آمریکا ادامه داده است، خاطرنشان کرد: با این حال، ایران باید از مزایای اقتصادی برجام که حق آن است، بهره‌مند گردد. ایران کماکان به اهمیت دیپلماسی و چندجانبه گرایی به عنوان ابزار عملی برای حل اختلافات اعتقاد دارد؛ لذا به حمایت از برجام ادامه داده و آماده است تا با جامعه بین المللی و سایر طرف‌های برجام جهت یافتن راه‌های عملی موثر برای حفظ آن رایزنی و گام‌های برداشته شده را در صورت تحقق مطالبات مشروع خود به عقب برگرداند. لذا، هم اکنون نوبت سایر کشورهای باقی مانده در آن است تا حسن نیت خود را ثابت و گام‌های جدی و عملی را برای حفظ برجام بردارند.
لازم به توضیح است این کنفرانس هر دو سال یکبار برگزار می‌شود. نشست امسال نیز در شش پانل و دو میزگرد تخصصی برگزار شد. البرادعی، مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مدیرکل سازمان اروپایی تحقیقات هسته ای، دبیرکل وزارت خارجه ایتالیا، معاون پادمان آژانس، دبیرکل پاگواش، دبیر اجرایی سابق سازمان معاهده منع جامع آزمایش‌های اتمی، و رییس کمیسیون انرژی اتمی پاکستان نیز برخی دیگر از سخنرانان این کنفرانس بودند. موگرینی و معاون دبیرکل سازمان ملل نیز به صورت ویدیویی در این نشست شرکت کردند.
انتهای پیام/
اتکای برخی دولت‌ها به سلاح هسته‌ای در دکترین نظامی، و برنامه سلاح هسته‌ای رژیم اسرائیل، بزرگترین چالش و قصور ان پی تی
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: وزارت خارجه برجام
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۹۱۸۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حذف عملی ایران از کریدورهای تجاری
در خبرها آمده که اولین قطار ترانزیتی افغانستان-ترکیه از اول اردیبهشت در مسیر ایران متوقف شده است. این قطار که حامل سنگ کالک است، قرار بود اولین قطاری باشد که بعد از تکمیل راه‌آهن خواف-هرات در تابستان گذشته از این محور راهی ترکیه شود. درباره علت این اتفاق، اگرچه گمان‌هایی وجود دارد، اما رسما توضیحی داده نشده است. این اتفاق در بستر آنچه به «تقابل کریدورهای تجاری» شهرت یافته، درخور توجه است. با وجود اینکه به لحاظ ژئوپلیتیک و دسترسی، ایران محوری‌ترین موقعیت را در محل اتصال سه قاره جهان دارد و می‌توانست قلب ترانزیت جهان باشد، اما حضور ایران در هفت مسیری که در یکی، دو دهه اخیر برای اتصال شرق و غرب و شمال و جنوب عالم مدنظر بوده، بسیار اندک است و تقریبا همه آنها ایران را دور می‌زنند. در مسیر جاده ابریشم چین-اروپا، عمدتا استفاده از مسیر دریایی ایران در خزر مدنظر است. کریدور شمال-جنوب که قرار است از ایران بگذرد، همچنان با مشکل عدم تکمیل دو خط آهن چابهار-زاهدان و رشت-آستارا مواجه است. این در حالی است که برای مثال، ترکیه بخش اصلی در شش مسیر است و تنها در مسیر دریایی جاده ابریشم چین به اروپا نام ترکیه دیده نمی‌شود.
حذف عملی ایران از کریدورهای تجاری با وجود نزدیک‌تر و ارزان‌تر بودن ترانزیت از طریق ایران، تنها یکی از نمونه‌هایی است که حکایت از بلااستفاده‌ماندن موقعیت ژئوپلیتیک کشور دارد. در حوزه‌های دیگر نیز، به‌ویژه در خلیج فارس، مزیت‌های ژئوپلیتیک ایران در حال رنگ‌باختن است. رابرت کاپلان در کتاب مرجعش (the Revenge of Geography) از موقعیت «محوری» ایران در خاورمیانه می‌گوید و تأکید می‌کند که «امتیاز موقعیت مکانی ایران در جنوب هارتلند مکیندر و داخل ریملند سپایکمن مهم‌تر از هر عامل دیگری است». ایران بر سر راه شرق و غرب و رابط طبیعی بین آسیای میانه، شبه‌قاره هند و خاورمیانه است. دامنه‌های غربی رشته‌کوه‌های زاگرس بر بین‌النهرین مسلط است. ایران بالقوه دارای بیشترین نفوذ طبیعی بر آسیای میانه و قفقاز است. کاپلان توجه می‌دهد که تمام نفت خاورمیانه بزرگ، یا در جنوب ایران است یا در شمال ایران و ایران در بهترین موقعیت برای ترانزیت نفت و اشراف بر مسیرهای انتقال آن قرار دارد. موقعیت ایران و فلات ایران به‌عنوان «قلعه خاور نزدیک» به ایران امکان داد تا نخستین امپراتوری جهان را بنا نهد و در مقاطعی هم‌زمان در آتن و آسیای میانه حضور داشته باشد. ایران برخلاف بسیاری از کشورهای خاورمیانه، کشوری بی‌تاریخ و مصنوعی نیست و سابقه مستمر ملت-دولت‌سازی ایران بیش از هر دولت دیگری در منطقه است. به لحاظ جغرافیای فرهنگی، ایران در طول تاریخ خود همیشه جذابیت تمدنی داشته و از اروپای شرقی تا بغداد و تا کلکته به نوعی قلمرو فرهنگ فارسی بوده است.
ایران از مزیت‌های ژئوپلیتیک بی‌نظیری نیز در خلیج فارس برخوردار است. چهار جزیره ایرانی در نوار شمالی تنگه هرمز، اشراف ایران بر این آبراه حیاتی را تأمین می‌کنند. ایران بیشترین ساحل را در خلیج فارس دارد، آب در جوار سواحل ایران بیشترین عمق را دارد و خطوط تفکیک تردد دریایی ناچارا از مجاورت شش جزیره ایرانی در خروجی غربی تنگه هرمز می‌گذرند. ضمن اینکه ایران با بیش از ۵۰۰ کیلومتر مرز با دریای عمان و دریای عرب و وجود بندر چابهار، بهترین انتخاب برای دسترسی آسیای مرکزی به دریای آزاد است.
اما مزیت‌های ژئوپلیتیک می‌تواند پایدار و همیشگی نباشد. تحولات تکنولوژیک مانند دریانوردی، سلاح‌های موشکی و هسته‌ای، تغییر صف‌بندی قوا در منطقه و جهان، رونق یافتن و متروک‌شدن مسیرهای ارتباطی، افزایش یا کاهش استفاده از برخی منابع طبیعی، شکل‌گیری و فروپاشی ائتلاف‌ها و... بر موقعیت ژئوپلیتیک کشورها تأثیر دارند. بنابراین اگرچه جغرافیای مناطق تقریبا ثابت است، اما مزیت‌ها و معضلات ژئوپلیتیک تحت تأثیر تعامل بین جغرافیا، تصمیمات دولت‌ها و پیشرفت فناوری می‌توانند متحول شوند. مزیت‌های ژئوپلیتیک ایران اکنون به دو دلیل با تهدیدات جدی مواجه است: ۱- بی‌توجهی دولت ایران به کاهش مستمر اهمیت عوامل ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک و اهمیت یافتن فزاینده عوامل ژئواکونومیک و ۲- فقدان عمل‌گرایی و انعطاف‌پذیری لازم برای تطبیق خود با تحولات اثرگذار بر نظم ژئوپلیتیک در منطقه و جهان.
دورخوردن ایران توسط کریدورهای تجاری و لوله‌های نفت و گاز، توسعه کرانه‌های جنوبی خلیج فارس در قیاس با عقب‌ماندگی کرانه‌های ایران، احتمال اتصال جاده‌ای ترکیه با آسیای میانه از طریق دالان زنگزور که از زمان صفویه خط قرمز ایران بوده و... می‌توانند آثار سوء ماندگاری بر ژئوپلیتیک ایران داشته باشند. مشکل در انتقال سنگ معدنی افغانستان به ترکیه از طریق ایران، در صورت ادامه می‌تواند افغانستان را نیز متوجه مسیر ترکمنستان آذربایجان کند. تأخیر در تکمیل راه‌آهن چابهار-زاهدان و رشت-آستارا که موجب تعلیق کریدور شمال-جنوب از طریق ایران است، نمونه دیگری از نقش دولت در زائل‌کردن مزیت‌های ژئوپلیتیک است. ضمن اینکه اثرات سوء مشکلات مزمنی مانند ادامه تحریم‌ها و سیاست خارجی ناکارآمد بیشتر است. تصمیمات درست سیاسی می‌توانند بر مزیت‌های ژئوپلیتیک بیفزایند و از معضلات ژئوپلیتیک بکاهند. ایران به خاطر قرارداشتن در منطقه‌ای که دوستان فرهنگی و مذهبی ذاتی ندارد، باید سیاست خارجی ملی‌گرایانه، عمل‌گرایانه و غیرایدئولوژیک داشته باشد، در غیر این صورت تنها می‌ماند.
*منتشر شده در شرق
۳۱۱۳۱۱
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901351
استرداد ۸۵ میلیون ریال به حساب زائران حج تمتع ۱۴۰۲