تئاتر کودک و نوجوان؛ سهل و ممتنع در تولید
تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۲۰۸۹۴
به گزارش ایکنا، به نقل از ایرنا، مطابق اسناد پژوهشگران و تاریخ نگاران در عرصه هنر، رفتار آیینی و نمایشی از یک سو و از سوی دیگر به نمایش گذاشتن ماهیت و هویت انسانی از همان بدو پیدایش تمدن، همسو با حرکت انسان در تاریخ فرهنگی و اجتماعی او همگام بوده است. در اهمیت و جایگاه هنر تئاتر همین بس که نفوذ این هنر در هر جامعه‌ای به عنوان یکی از ملاک‌های رشد و ارتقای فرهنگی جوامع شمرده می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با وجود این، در مواجهه با هنر تئاتر، کشورمان سابقه کوتاهی نسبت به بسیاری کشورهای صاحب این هنر در جهان داشته است. اما به واسطه همان پیشینه و قدمت فرهنگی، به عنوان یکی از کشورهای صاحب تئاتر در جهان شناخته می‌شود و بسیاری هنرمندان و آثار هنری آنها در عرصه هنرهای نمایشی خارج از مرزها نیز نامِ فرهنگ، هنر و تئاتر ایران را به شکل شایسته‌ای به جهانیان معرفی می‌کند.
همچنین نباید فراموش کرد یکی از اصلی‌ترین اهداف هنرمندان در تولید آثار تئاتری؛ تاکید بر بُعد آموزشی، تعلیمی و تربیتی این هنر در کنار وجه سرگرم‌سازی آن است. جایگاه و ساحت مفهوم آموزشی و تربیتی هنر تئاتر به گونه‌ای است که از اواخر دهه ۷۰ میلادی مفهومی به عنوان تئاتر پداگوژیک (تئاتر تعلیمی - تربیتی) به عنوان یکی از گونه‌های مهم تولیدات تئاتر در جهان شناخته شده است.
جایگاه والای تئاتر کودک و نوجوان میان گونه‌های مختلف نمایشی
هنر تئاتر یکی از وسیع‌ترین دایره‌های مخاطب را میان هنرها به خود اختصاص داده است. به گونه‌ای که امروزه حتی برای گروه سنی خردسالان نیز نمایش‌هایی با محوریت تئاتر خردسالان تولید می‌شود. خوشبختانه طی چند سال اخیر در جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان کشور که هرساله در همدان برگزار می‌شود شاهد حضور هنرمندان ایرانی و چهره‌های بین‌المللی در عرصه تولیدات تئاتر خردسال نیز هستیم. در مواجهه با طیف گسترده سنی مخاطبان هنر نمایش؛ گونه تئاتر کودک و نوجوان یکی از قدیمی‌ترین، جریان سال و در عین حال خاص‌ترین گونه‌های تئاتری در جهان به شمار می رود.
خوشبختانه عمر این گونه در کشورمان به بیش از ۵۰ سال می‌رسد. در حقیقت برای نخستین بار در اوایل دهه چهل خورشیدی بود که هنرمندان فعال در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با محوریت قرار دادن تولید آثار تئاتری برای این گروه سنی، بنیانگذار مفهوم تئاتر کودک و نوجوان در کشورمان شدند.
گونه‌ای که طی فراز و فرود بیش از پنج دهه حیات خود با چالش‌ها و ناملایمات فراوانی و گاه در آن روی سکه هرچند شاید کمتر از چالش‌ها و مصائب این هنر؛ با رخدادهای امیدآفرین نیز همراه بوده است. شاید مهمترین وجه اتفاق مثبت در عرصه تئاتر کودک و نوجوان کشور، ثبت شدن جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان ایران به عنوان تنها جشنواره تئاتر در بُعد بین‌المللی به نام کشورمان در تقویمِ رویداهای تئاتر در جهان باشد.
ظرفیت بالقوه مخاطبان به دلیل جامعه جوان ایران
تولیدات هنری از جمله حوزه تئاتر را زمانی می‌توانیم آثاری ارزشمند در حوزه جریان‌سازی و پویایی جامعه برشماریم که از یک سو با استمرار تولیدات آن در مواجهه با مخاطب قرار بگیریم و از سوی دیگر کیفیت و میزان اثرگذاری آن آثار در حدی قرار گیرد که بتواند بیشترین ضریب نفوذ را میان مخاطبان جامعه داشته باشد.
در این میان وقتی صحبت از مفهوم تئاتر کودک و نوجوان می شود، در گام نخست باید به این پرسش پاسخی قطعی داد که چگونه می‌توان در تولید آثار تئاتر کودک و نوجوان آن هم در جامعه‌ای مانند کشورمان که بی‌تردید به دلیل جامعه جوان نسل آن دارای مخاطبان بالقوه فراوانی است؛ دست به تولید آثاری زد که مورد اقبال کودکان و نوجوانان و خانواده های آنها قرار گیرد؟
زمانی می‌توان به جریان‌سازی هنر تئاتر به ویژه در حوزه کودک و نوجوان امید داشت که از یک سو آثار تولید شده مورد مطالبه مخاطبان هدف خود یعنی کودکان و نوجوانان قرار گیرد و از سوی دیگر اهمیت جایگاه و ساحت اثرگذاری این هنر برای خانواده‌ها و والدین کودکان نیز محسوس باشد. در تقویم ملی روز شانزدهم مهر به عنوان روز ملی کودک نامگذاری شده است. به بهانه این رویداد تقویمی با محوریت قرار دادن مفهوم تئاتر کودک و نوجوان و پیشینه ۵۵ ساله آن در کشورمان؛ نگاهی به جریان تولیدات، جایگاه این گونه تئاتری میان نمایش‌های تولید شده داریم.
در قسمت دوم و آخر گزارش آسیب‌شناسی تئاتر کودک و نوجوان در گفت‌وگو با نخبگان، فعالان و دست‌اندرکاران شناخته شده این هنر راههای تبدیل شدن تئاتر کودک و نوجوان به ضرورتی برای قرار گرفتن در سبد فرهنگی این گروه سنی سپس شیوه‌های منتج به جریان سازی و اثرگذاری این نمایش‌ها میان تولیدات تئاتری کشور را در گفت‌وگو با فعالان، دست‌اندرکاران و مدیران تئاتر کودک و نوجوان کشور به بحث و بررسی می‌گذاریم.
تفاوت تئاتر برای کودکان با تئاتر درباره کودکان
منوچهر اکبرلو نویسنده، پژوهشگر، نمایشنامه‌نویس و کارگردان شناخته‌شده حوزه تئاتر کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایرنا با تاکید بر آنکه در تولیدات آثار تئاتری برای کودک و نوجوان باید دو مفهوم تئاتر برای کودکان و تئاتر درباره کودکان را از یکدیگر متمایز کرد و می‌گوید: مسئله آن است که بیش از ۹۰ درصد از تولیدات آثار تئاتر کودک و نوجوان در کشور به آثاری خلاصه می‌شود که برای کودک و نوجوان تولید شده و مشخص است مخاطبان این آثار کودکان و نوجوانان هستند.
فقر مفاهیم آموزشی، تعلیمی و تربیتی و اتکا به وجه سرگرم‌سازی
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوره تئاتر کودک و نوجوان معتقد است: در حوزه تئاتر برای کودک و نوجوان نیز آسیب‌های متعددی مانند فقر مفاهیم آموزشی، تعلیمی و تربیتی و اتکای صرف به وجه سرگرم‌سازی به عنوان دو آسیب مهم شناخته می‌شود.
به گفته اکبرلو مطابقت نداشتن جهان ذهنی آثار تولید شده با دنیای کودکان، به‌خصوص کودکان نسل حاضر که با ابزارهای ارتباط جمعی و فضای مجازی آشنایی فراوانی دارند؛ خلأ دیگری است که باعث شده حتی آثاری که برای کودکان و نوجوانان تولید و ارائه می‌شود، کمترین میزان تاثیرگذاری، اثربخشی و هم‌ذات‌پنداری را میان این گروه سنی داشته باشد.
تفاوت جهان کودکی نمایشنامه‌نویس با مخاطبان کودک امروز
حسن دولت‌آبادی مدیر گروه تئاتر کودک و نوجوان حوزه هنری نیز در گفت‌وگو با ایرنا به آسیب‌های حوزه تئاتر کودک و نوجوان از زاویه دیگر می پردازد و می افزاید: یکی از مهمترین آسیب‌هایی که باعث فقدان جریان‌سازی و خالی بودن جایگاه تئاتر کودک و نوجوان در سبد فرهنگی این گروه مخاطبان هدف شده به جهان فکری تولیدکنندگان این عرصه و انطباق نداشتن آن با جهان کودکان باز می‌گردد.
وی می افزاید: کودک و نوجوان امروز در مواجهه با آثار تئاتری مربوط به گروه سنی خود قرار نیست کودکی و نوجوانی نمایشنامه‌نویس و تولیدکنندگان آن تئاتر را رصد کنند. در حالی که در بسیاری آثار تولید شده شاهدیم که نمایشنامه‌نویس، کارگردان یا سایر اشخاصی که وظیفه تولید اثر تئاتری برای کودک و نوجوان امروز را بر عهده دارند در بهترین حالت کودکی خود و دغدغه‌های آن دوران خود را به مخاطبان این نسل عرضه می‌کنند. کودکی سه یا چهار دهه پیش نمایشنامه‌نویس و کارگردان آثار تئاتر کودک و نوجوان کوچک‌ترین قرابتی با جهان کودکان و نوجوانان امروز ندارد.
رعایت ساده‌نویسی ادبی برای کودکان و نوجوان
مدیر گروه تئاتر کودک و نوجوان مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری یادآور می‌شود: آسیب بعدی به ادبیاتی بازمی‌گردد که نمایشنامه‌نویس و گروه تولید تئاتر کودک و نوجوان برای مخاطبان کودک و نوجوان امروز در نظر گرفته است. در حقیقت ادبیات این آثار در مواردی آنچنان سنگین است که حتی مخاطب بزرگسال نیز در دریافت و بازتاب آن مفاهیم باید جدا تفکر و تعمق کند.
وی خاطرنشان می‌کند: در حالی که یکی از مهمترین شیوه‌های نگارش برای گروه سنی کودکان و نوجوانان ساده‌نویسی است. به گونه‌ای که تمام مفاهیم تعلیمی، تربیتی، آموزشی و پرورشی مد نظر نمایشنامه‌نویس و گروه تولیدی هنگام مشاهده اثر وارد ذهن مخاطب کودک شود. زیرا این دسته از مخاطبان به دلیل جهان تخیلات‌شان کمتر زمانی برای ته‌نشینی، تامل و هضم مفاهیم عنوان شده و به خاطر سپردن آنها بعد از اجرا دارند.
خشت کج مسیر آموزشی
نویسنده مجموعه سی و شش جلدی نمایشنامه‌های آسان برای اجرا در مدارس معتقد است: مهمترین مراکزی که می تواند به رفع چنین آسیب‌هایی و ارتقای سطح تئاتر کودک و نوجوان کمک کند به محیط‌های آکادمیک تئاتر بر می‌گردد. در حقیقت این محیط‌ها به عنوان اصلی‌ترین نهادهای تربیت‌کننده نیروهای متخصص حوزه تئاتر باید شیوه‌های دقیق، علمی، به‌روز و هم‌راستا با جهان کودکان و نوجوانان را برای دانشجویان و هنرآموزان عرصه تئاتر چنان تبیین کنند که هنگام مواجهه عملی این افراد در مقام نمایشنامه‌نویسی یا تولید آثار تئاتری برای مخاطبان کودک و نوجوان شاهد اجرای اثری بزرگسال تنها با نام کودک و نوجوان برای این گروه سنی نباشیم.
وی می افزاید: اما متاسفانه چه در شرح دروس و چه در بیان بسیاری استادان حاضر در دانشکده‌های تئاتری کشور کمتر می‌توانیم توجه به چنین مضامینی را رصد کنیم؛ مسلم است وقتی خشت نخست آموزش کج بنا گذاشته شود؛ دیواری که قرار است تئاتر کودک و نوجوان کشور را نمایندگی کند کج و منحرف از مسیر واقعی خواهد بود.
تئاتر کودک و نوجوان، صرفا ابزاری برای تفنن نیست
استاد داوود کیانیان نمایشنامه‌نویس و کارگردان عرصه تئاتر کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایرنا خاطرنشان می‌کند: متاسفانه یکی از مهمترین آسیب‌هایی که نه تنها میان عموم مخاطبان که بین اهالی دست‌اندرکار و هنرمندان عرصه تئاتر کودک و نوجوان وجود دارد، این است که تئاتر کودک و نوجوان تئاتری ساده و سهل‌الوصول در مسیر تولید است. در حالی که در جهان ثابت شده سخت‌ترین شیوه تولید آثار تئاتری به گونه تئاتر کودک و نوجوان برمی‌گردد؛ زیرا این آثار مهلت و زمان کوتاهی در جذب مخاطب برای خود دارند.
لزوم استفاده از روانشناس و جامعه‌شناس در تولید آثار تئاتر کودک و نوجوان
نویسنده نمایشنامه صدبار اگر توبه شکستی بازآ خاطرنشان می‌کند: گروه‌های تئاتر کودک و نوجوان در جهان همواره در کنار خود روانشناسان، جامعه‌شناسان و رفتارشناسان مختص این گروه سنی را به عنوان مشاور در کنار خود دارند و از آرا و نظرهای آنها در تولیدات آثار تئاتری بهره می‌جویند. زیرا یک نمایشنامه‌نویس یا یک کارگردان تئاتر نمی‌تواند یک روانشناس و جامعه‌شناس زبده و خبره باشد.
به گفته کیانیان اما برای تاثیرگذاری بر مخاطب کودک و نوجوان که برخلاف مخاطب بزرگسال، نیازمند بهره بردن از دانش متخصصانی هستیم که بتوانند به واسطه همین نگاه کودکانه در قالب تولید اثر هنری، همسو با تفریح و سرگرمی، مهمترین و اصولی‌ترین مبانی آموزشی و تربیتی را که انتقال و آموزش آنها از عهده خانواده‌ها خارج است را چون رسالتی بزرگ بر دوش نگاه هنرمندشان حفظ و حمل کنند.
از: امین خرمی
انتهای پیاممنبع: ایکنا
کلیدواژه: تئاتر کودک و نوجوان تاریخ فرهنگ گونه های نمایشی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۲۰۸۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا شعر نوجوان مورد توجه نیست؟
افسانه امینی می‌گوید: به نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتاب‌های شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقه‌ای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری می‌شوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقه‌مند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر می‌خرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست.
به گزارش ایسنا، در نشست تخصصی «شعر نوجوان از منظر مخاطب و جایگاه امروزی آن»، افسون امینی با موضوع «شعر نوجوان، سرگردانی میان متن و مخاطب» و حسین تولایی با موضوع «واکاوی جهان در تجربه-سروده‌های نوجوانان» به سخنرانی پرداختند.
افسون امینی شاعر، نویسنده و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست تخصصی که در محل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد، گفت: حرف زدن در مورد شعر نوجوان، بی‌نیاز از صحبت کردن درباره شعر کودک نیست؛ بویژه که منابع ما در حوزه شعر نوجوان بسیار اندک است.
او با اشاره به سیر تاریخی شکل‌گیری شعر نوجوان بیان کرد: شعر کودک برخلاف داستان کودک که به شکل خودجوش مسیر خود را طی کرد، به صورت خودجوش شکل نگرفت. پس از انقلاب مشروطه، نیاز متولیان مدارس و کودکستان‌ها به تولید شعر برای دانش‌آموزان، باعث شکل‌گیری شعر کودک و تولید محتوا در این دوره شد. در این میان، رواج ترانه‌های عامیانه دوره مشروطه و گسترش کار ترجمه تاثیر بسزایی داشتند.
این نویسنده خاطرنشان کرد: در این دوره شعر نوجوان وجود نداشت، چرا که اصولا مفهوم نوجوانی در این دوره هنوز شکل نگرفته بود و مخاطبان به دو گروه بزرگسالان و کودکان تقسیم می‌شدند. گاه شعر برخی از شاعران بزرگسال که از نظر زبانی و محتوایی اشعارشان برای نوجوانان قابل فهم بود، مثل پروین اعتصامی در حوزه شعر نوجوان مورد توجه قرار می‌گرفت.
این پژوهشگر افزود: پیشرفت علم روان‌شناسی و آشنایی با دیدگاه‌های کسانی چون ژان پیاژه و نیز دومین سمینار ملی ادبیات کودک شورای کتاب کودک در سال ۱۳۴۶ که بخش مهمی از آن مختص شعر کودک با سخنرانی عباس یمینی شریف بود، زمینه توجه به شعر نوجوان را فراهم کرد. در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ افرادی مثل محمود کیانوش به صورت جدی وارد حوزه شعر کودک و نوجوان شدند. کیانوش تحت تأثیر نظریه رشد پیاژه و ادبیات ترجمه، نخستین شاعری است که به طور جدی سراغ شعر نوجوان رفت و اولین کتاب شعر نوجوان را با عنوان «آفتاب خانه ما» منتشر کرد. نکته قابل توجه در مورد شعر کودک در ایران، پشتوانه پژوهشی آن، قبل از رواج و گسترش آن در بین شاعران کودک است. دو کتاب «نیم قرن در باغ شعر کودکان» از عباس یمینی شریف و «شعر کودک ایران» از محمود کیانوش در زمانی منتشر شدند که شاعران کودک بسیار انگشت‌شمار بودند.
امینی گفت: در دهه ۶۰ به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعی‌ای که در جامعه رخ داد، نیاز بود تا آموزش و پرورش و نهادهایی مثل وزارت ارشاد و غیره توجه ویژه‌ای به جمعیت نوجوان داشته باشند؛ نسلی که در آن زمان به لحاظ کمیت، طیف وسیعی از جمعیت کشور را شامل می‌شد. بنابراین به شعر نوجوان توجه بیشتری شد و شاعرانی چون جعفر ابراهیمی، محمدکاظم مزینانی، وحید نیکخواه آزاد، جواد محقق، قیصر امین‌پور، افشین علاء و ...پای کار آمدند. این شاعران متناسب با نیاز نوجوان آن روز شعر می‌سرودند؛ اگرچه هنوز اشعار آنان بین شعر نوجوان و شعر کودک یا بزگسال معلق بود.
این مدرس دانشگاه تأکید کرد: از دهه ۷۰ شعر نوجوان رشد و جایگاه خود را پیدا می‌کند. در این دوره کتاب‌های شعر نوجوان از نظر ظاهری هم به ثبات می‌رسند و فونت و قطع آنها برای مخاطب تعریف مشخصی می‌یابد، اگرچه هنوز نوسان‌هایی هست و گاه شعر نوجوانان، با تصاویر و قطع کتاب کودک منتشر می‌شود. از شاعران شاخص شعر نوجوان در این دهه، می‌توان از بیوک ملکی، افسانه شعبان‌نژاد، افشین علاء، عرفان نظرآهاری، شاهین رهنما، آتوسا صالحی و محمدکاظم مزینانی نام برد.
امینی یادآور شد: در دهه ۸۰ تعداد شاعران نوجوان بیشتر و آثار آنان متنوع‌تر شد. ظهور شاعران توانمند در این دهه، کتاب‌های شعر نوجوان را از نظر مضمون، قطع و زبان با تنوع قابل توجهی همراه کرد. در این دوره بسیاری از شاعران شعر کودک نیز، برای محک زدن خود وارد حوزه شعر نوجوان می‌شوند. بیشتر شاعران این دهه موفقند و تا سالهای بعد هم می‌مانند. از چهره‌های شاخص این دوره علاوه بر شاعران دهه ۷۰، می‌توان از مهدیه نظری، عباس تربن، حسین تولایی، مهدی مردانی، انسیه موسویان، غلامرضا بکتاش، علی باباجانی، کمال شفیعی و ... نام برد.
این شاعر با تاکید بر اینکه این روند در دهه ۹۰ هم ادامه یافت، گفت: با این تفاوت که از اواخر این دهه، این رشد کمرنگ می‌شود و ما با کتاب شعر نوجوان کمتری روبه‌رو هستیم و توجه ناشران به چاپ و کیفیت این نوع ادبی کمتر می‌شود.
افسون امینی در جمع‌بندی صحبت‌هایش گفت: از نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتاب‌های شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقه‌ای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری می‌شوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقه‌مند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر می‌خرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست. از سوی دیگر، آشنایی ما با شعر نوجوان در سطح جهانی کمرنگ است. تنها تعداد کمی از مترجمان مثل رضی هیرمندی و مهدی مرادی به سراغ ترجمه شعر نوجوان رفته‌اند. در سطح جهانی نیز جوایز ادبیات کودک و نوجوان بیشتر معطوف به آثار کودکانه است تا آثار نوجوان.
در گزارش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از این نشست آمده است: افسون امینی که ۱۶۰ شعر از ۱۶ شاعر نوجوانان را گردآوری کرده و به چاپ سپرده است، در آغاز سخنرانی خود از محمد هادی محمدی و زهره قائینی به خاطر تالیف مجموعه تاریخ ادبیات کودکان ایران که از منابع ارزشمند مرجع در این حوزه است، سپاسگزاری کرد.
در ادامه این نشست، حسین تولایی شاعر و پژوهشگر با تاکید بر اینکه در دهه ۸۰ شعر نوجوان در اوج خود بود و چهره‌های تازه و جوان در این دوران درخشیدند، تاکید کرد: این روند رو به رشد از نیمه دوم دهه ۹۰ سیر
نزولی به خود گرفت. به گونه‌ای که در سالهای اخیر، چهره‌های جوان و موفق در این زمینه کمتر دیده می‌شوند و شعر نوجوان هنوز با نام‌های شاعران پیشکسوت و شاعران اواخر دهه ۷۰ و ۸۰ به راه خود ادامه می‌دهد. از نظر این کارشناس، از دلایل مهم این مشکل، کمرنگ‌شدن نشریات تخصصی نوجوانان، تعطیل‌شدن جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان و البته افزایش جشنواره‌های مناسبتی است.
این پژوهشگر ادبی تصریح کرد: قطعاً یکی از دلایل اوج‌گیری شعر نوجوان در دهه ۸۰ حضور نشریات حرفه‌ای و موفقی مثل سروش نوجوان، آفتابگردان و نشریه دوچرخه بوده است. این نشریات در آن زمان جریان‌ساز بودند و توانستند حرکتی را در جامعه ایجاد کنند و افرادی مثل آتوسا صالحی، عرفان نظرآهاری، مهدیه نظری، عباسعلی سپاهی یونسی، انسیه موسویان، مهدی مردانی، عباس تربن، مهدی مرادی، فاصل ترکمن، کبری بابایی و ... را به جامعه ادبی تحویل دهند. با تعطیل‌شدن این نشریات، شعر نوجوان هم جایگاه ویژه خودش را کم‌کم در بین ناشران از دست داد و چاپ کتاب شعر نوجوان هم با چالش جدی مواجه شد. در حالی که نشریات کودک و نوجوان بیش از کتاب‌های این رده سنی می‌تواند در علاقه‌مندی این گروه سنی به حوزه‌های فرهنگی موثر باشد.
او با طرح این سوال که چرا شعر نوجوان امروز با مخاطب مواجه نیست؟ گفت: شعر نوجوان در میان نوجوانانی مخاطب دارد که دغدغه شعری داشته باشند؛ یعنی مخاطبان تخصصی. تعداد این افراد به گواه تعداد نوجوانان شاعر عضو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سراسر کشور، دانش‌آموزان شرکت‌کننده در مسابقات سراسری فرهنگی و هنری در رشته شعر وزارتخانه آموزش و پرورش، شاعران نوجوان مرتبط با نشریاتی مثل دوچرخه، افتابگردان و.... کم نیست. مضاف بر اینکه حتی اگر هم این تعداد کم باشد، جامعه موظف است برای آنها خوراک لازم را تهیه کند.
این شاعر سپس به تشریح پژوهش خود در نشریه دوچرخه در فاصله زمانی ۱۳۹۵ تا پایان ۱۳۹۹ پرداخت و گفت: بر اساس این پژوهش، در ۲۲۶ شماره منتشرشده نشریه دوچرخه، در بازه زمانی یادشده، ۷۱۵ شعر از ۱۶۸ نوجوان شاعر و علاقه‌مند به شعر بر اساس نظریه ارتباطی ربکا نای مورد بررسی قرار گرفت و اشعار نوجوانان در حوزه ارتباطی به چهار دسته تعامل با خود، تعامل با خدا، تعامل با دیگری و تعامل با محیط تقسیم شدند. بر اساس یافته‌های این پژوهش در فاصله زمانی مذکور بر اساس هسته مرکزی شعر نوجوانان، تعامل با دیگری با ۶۰ درصد فراوانی، بیشترین مضمون شعری نوجوانان را به خود اختصاص می‌داد و پس از آن تعامل با محیط با ۲۳ درصد، تعامل با خود با ۱۴ درصد و تعامل با خدا با ۳ درصد به ترتیب، بیشترین فراوانی‌ها را دربرمی‌گرفتند.
حسین تولایی تاکید کرد: در زمینه تعامل با دیگری، عاشقانه‌ها با فراوانی مطلق ۳۹۸ شعر، بیشترین درصد تعامل با دیگری را شامل می‌شدند؛ یعنی چیزی حدود ۵۵ درصد. این در حالی است که پروژه شعر عاشقانه نوجوان که در یکی از موسسات انتشاراتی دنبال می‌شد و بنا بود با همت گروهی از شاعران حوزه نوجوانان منتشر شود، با تغییر مدیریت آن انتشارات متوقف شد و ناشران دیگر هم از چاپ آن استقبال نکردند.
این پژوهش با عنوان «نشریات کودک و نوجوان به مثابه راهنمایی برای مخاطب شناسی؛ مورد مطالعه نشریه دوچرخه» سال گذشته در گاهنامه نقد کتاب کودک و نوجوان منتشر شده است.
انسیه موسویان دبیری این نشست دوساعته را بر عهده داشت.
انتهای پیام
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد