به نقل از «ایسنا»

ضرورت گسترش تعاملات میان دستگاهی برای مقابله با مخاطرات طبیعی

تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۵۷۴۱۵

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با تاکید بر اینکه برای مواجه شدن با مخاطرات طبیعی باید منشأ و تنوع بلایای طبیعی را شناسایی کنیم،‌ گفت: مقابله با مخاطرات طبیعی نیازمند تعاملات میان دستگاهی و علمی است. چرا که نیروی مخاطرات طبیعی از نیروی انسان بیشتر است.

به گزارش ایسنا، دکتر شهبازی در مراسم رونمایی از اطلس ملی مخاطرات زمین شناسی ایران را کشوری پر مخاطره توصیف کرد و افزود: مخاطرات طبیعی همواره یکی از موضوعات مورد توجه در سازمان زمین شناسی است و ما اعتقاد داریم که بلایای طبیعی زمانی به فاجعه طبیعی تبدیل می‌شود که زیرساخت‌های جامعه در این رویدادها از بین برود و کشور به تنهایی نتواند از عهده مدیریت آن برآید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شهبازی با بیان اینکه انسان در هر جایی که باشد در مقابل پدیده‌های طبیعی ناتوان است تاکید کرد: بر این اساس لازم است تا ما بلایای طبیعی را بشناسیم و بر اساس آن به سمت سامانه‌های هشدار مخاطره برویم.

وی با انتقاد از ساخت و ساز در مکان‌های غیر استاندارد اظهار کرد: نمی‌توان در حریم رودخانه‌ها سازه‌ای ایجاد شود و انتظار داشته باشیم که در زمان سیل در دسترس سیلاب قرار نگیرد و یا بر روی گسل خانه بسازیم و در رخداد لرزه‌ای انتظار تخریب نداشته باشیم.

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با تاکید بر اینکه از اوایل قرن بیستم آمارهای مرتبط با مخاطرات زمین به ثبت رسیده است یادآور شد از اوایل قرن بیستم ادوات ثبت مخاطرات در دنیا توسعه و پیشرفت زیادی داشت.

شهبازی با اشاره به ثبت رخدادهای طبیعی در کشور یادآور شد: مطالعات مرتبط با شناخت ساختار زمین شناسی در ایران از زمان تاسیس این سازمان آغاز شد و اولین مطالعات نیز در حوزه زاگرس به منظور اکتشاف نفت بوده است.

وی با بیان اینکه در این زمان دانش کشور در زمینه پوسته ایران پایه گذاری شد، ادامه داد: برخی‌ها انتقاد می‌کنند که چرا نقشه گسل‌های موجود در ایران با دقت‌های بالایی نیست  که باید یادآور شویم در برخی مقاطع زمانی هیچ گونه داده و اطلاعاتی در خصوص پوسته زمین شناسی ایران وجود نداشت.

شهبازی توسعه مخاطرات طبیعی را مرتبط با فعالیت‌های توسعه‌ای انسان دانست و یادآور شد: توسعه این مخاطرات نشان می‌دهد که انسان فشار زیادی بر طبیعت وارد می‌کند که نمونه‌های آن را می‌توان در فرونشت و ریزگردها مشاهده کرد.

شهبازی تهیه اولین نقشه یک بیست و پنج هزارم مخاطرات ایران را مربوط به سال 85 دانست و اظهار کرد: در دهه 90 سازمان زمین شناسی متوجه شد که مطالعات پراکنده و تجربیات محلی مختلفی نسبت به دانش زمین شناسی ایران در مقیاس ملی انجام شده است. از این رو تلاش کردیم که این نقشه‌های ملی را که در مدت 50 تا 60 سال گذشته تهیه شده است گردآوری کنیم.

وی تهیه شش اطلس مخاطرات زمین شناسی را از جمله این فعالیت‌ها دانست که پایه گذار آن مربوط به 50 سال گذشته می‌شود و اظهار کرد: این نقشه‌ها در حوزه‌های زمین لغزش، سیل، فرونشست کارست، گرد و غبار و زمین لرزه تهیه شده استو این فعالیت متوقف نخواهد شد و در دو جنبه ارتقای کیفیت اطلاعات و تنوع لایه‌های اطلاعاتی و بزرگ مقیاس شدن نقشه‌ها ادامه می‌یابد.

مدیرکل دفتر مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با تاکید بر ضرورت تهیه نقشه‌های مرتبط با آتش نشان، زمین شناسی پزشکی و تغییر اقلیم و اثرات آن، گفت: تهیه و دسترسی به اطلاعات سنوات گذشته کاری هزینه بر، سخت و توان زیادی را می‌طلبد و از این رو هر چه به سمت چشم اندازهای آینده می‌رویم همکاری‌های میان دستگاه‌ها بیشتر احساس می‌شود. چرا که هیچ دستگاهی به تنهایی نمی‌تواند در این خصوص اقدام کند.

شهبازی با تاکید بر اینکه آنچه که آینده کم خطرتر ما را می‌سازد تعاملات میان دستگاهی است، ادامه داد: مخاطرات طبیعی موضوعی نیست که درگیر تعارفات مرسوم شود چرا که هر چقدر ما توانمندتر و پیشروتر باشیم ولی زور طبیعت از نیروی انسان بیشتر است. از این رو نیاز داریم تا مخاطرات کشور را بشناسیم.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: مخاطرات طبیعی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۵۷۴۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

این شهر بحرانی‌ترین کانون فرونشست زمین در کشور

هادی شریفی در خصوص وضعیت فرونشست دشت‌های استان خراسان‌ رضوی گفت: «زمان ورود جدی مسئولان استانی به بحث فرونشست در استان به سال ۱۳۸۸ و ایجاد کارگروه مشترک با اداره کل راه و شهرسازی بازمی‌گردد که متاسفانه با منحل شدن این کارگروه در سال ۱۳۹۸ تمرکز و محوریتی که در این مبحث و به طور کلی پایش مخاطرات زمین‌شناختی وجود داشت، از بین رفت و از حالت یکپارچه خارج شد.»

به گزارش ایسنا، شریفی با بیان اینکه آخرین مطالعات انجام شده در حوزه پایش فرونشست دشت‌های بحرانی استان خراسان‌رضوی در سال ۱۳۹۸ بوده است، خاطرنشان کرد: بر مبنای پردازش داده‌های رادار، برداشت‌های میدانی و محیطی، بررسی داده‌های ژئوفیزیک، ژئوتکنیک و آب زمین‌شناختی، تصاویر پهپادی و توپوگرافی نرخ نشست برآورد شده و گزارش‌های تفکیکی از نقاط دارای حساسیت زیاد به نهاد‌های ذی‌ربط ارسال شده و علاوه بر آن اطلاعات رقومی کلیه نقشه‌های تهیه شده جهت بهره‌برداری و ارزیابی ریسک اجرای پروژه‌های عمرانی در اختیار ادارات استانی قرار داده شده است.

وی ضمن ارائه نتایج مطالعات میدانی با بیان این‌که در حال حاضر به طور مستمر داده‌های جدید به این پژوهش اضافه شده و نقشه‌ها به‌روز شده است، تصریح کرد: مطابق با آخرین اطلاعات در همه مناطق میزان فرونشست افزایش یافته که بحرانی‌ترین مناطق در محدوده شهر مشهد دشت مشهد-چناران در شمال باختری و منطقه جنوب خاوری یعنی دشت نریمانی از تنگل‌شور تا دشت سرخس است.

معاون اداره‌کل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی منطقه شمال‌شرق در مورد محدوده اطراف حرم مطهر رضوی بیان کرد: به دلیل انتقال آب بین حوضه‌ای و بستن چاه‌های بهره‌برداری و از طرفی متراکم شدن بخشی از سفره زیرزمینی در سطح به دلیل فرونشست‌های گذشته، با معضل بالا آمدن سطح آب و پیامد‌های ناشی از آن روبه‌رو هستیم.

شریفی با اشاره به اینکه ایران جزء ۳۱ کشور در معرض خشکسالی و کم آبی شدید است، اظهار کرد: کشاورزی سهم زیادی از آب مصرفی در کشور را به خود اختصاص داده و طبق برآورد‌های میدانی سازمان زمین‌شناسی در کل استان خراسان رضوی، دشت‌های مشهد، نیشابور، بردسکن، کاشمر، سبزوار، جوین از بحرانی‌ترین دشت‌های استان هستند که در میان آن‌ها دشت بردسکن دارای فراوان‌ترین عوارض سطحی ناشی از فرونشست و دشت نیشابور دارای بیشترین تاسیسات در معرض خطر ناشی از فرونشست زمین و عوارض سطحی ناشی از آن است.

وی همچنین پیشنهاداتی برای جلوگیری از بحران فرونشست زمین مطرح کرد و گفت: باید تعارف را با یکدیگر کنار بگذاریم و در ابتدا واقعیت کم‌آبی و بحران جدی منابع آب و خشکسالی را بپذیریم و اطلاع‌رسانی در مورد پیامد‌های آن رت به خصوص خسارت‌های ناشی از فرونشست زمین به صورت عمومی و به دور از ایجاد خوش‌بینی کاذب در این حوزه انجام دهیم.

معاون اداره‌کل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی منطقه شمال‌شرق ادامه داد: به موازات آن اعمال مدیریت یکپارچه حوضه آبریز به عنوان تنها راه مدیریت مناسب منابع آب و نیاز فوری به افزایش بازده آب مصرفی کشاورزی به عنوان ابتدایی‌ترین پیشنهادات ممکن برای جلوگیری از تشدید فرونشست‌های زمین است.

شریفی با بیان این‌که اطلاع‌رسانی مهم‌ترین رکن در مدیریت فرونشست‌ها است، تصریح کرد: به عنوان مثال یکی از راهکار‌های عملیاتی آن نصب تابلو‌های هشداردهنده در محدوده‌های دارای عوارض سطحی ناشی از فرونشست به منظور ایجاد حساسیت و آگاه‌سازی مردم با هدف استفاده از ظرفیت مردمی برای مدیریت بحران در این حوزه خواهد بود.

وی تاکید کرد: بازنگری جدی در ارزش واقعی آب، بازچرخانی آن و تامین آب صنعت از پساب شهری و آب‌های نامتعارف، کاهش هدر رفت شبکه انتقال و توزیع آب، توسعه و تکمیل و احداث شبکه پایش کمی و کیفی آبخوان‌های کشور و نظارت کامل بر مصارف آب، پتانسیل‌یابی، شناسایی و حفظ منابع آبی جدید برای گذر ایمن از بحران‌های خشکسالی پیش‌رو، تدوین دستورالعمل‌های کنترلی و تشویقی افزایش واردات آب مجازی به کشور و کاهش صادرات آب مجازی از کشور، استفاده از روش انتقال آب مجازی به‌جای انتقال آب بین حوضه‌ای، جلوگیری و ممنوعیت حفر چاه جدید، کف‌شکنی و جابه‌جایی چاه‌ها در دشت‌های ممنوعه بحرانی و دارای عوارض فرونشست زمین (مگر در شرایط خاص و برای تامین آب شرب با اجازه شورای عالی آب)، عدم تخصیص آب کارست برای مصارف غیر از شرب، کاهش سهم آب زیرزمینی بخش کشاورزی در یک برنامه زمانی میان مدت، ممنوعیت کامل و کنترل شدید آلوده‌سازی منابع آب و خاک، توقف کامل بازنگری مجدد و بهینه‌سازی طرح‌های احداث سدها، تونل‌ها و شبکه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای مگر در راستای تغذیه آبخوان و کنترل سیلاب و به شکل محدود، توسعه بهره‌گیری از دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن در مناطق ساحلی و کویری از جمله پیشنهادات و راهکار‌های ممکن برای جلوگیری از فرونشست‌های زمین است.

معاون اداره‌کل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی منطقه شمال‌شرق، خاطرنشان کرد: توجه جدی به تجارت آب مجازی و تعیین و درج میزان آن بر روی همه محصولات اصلی مصرفی در جهت توسعه فرهنگ کاهش مصرف آب، توسعه و حمایت از صنایع ساختمانی کم‌آب‌بر، لزوم نظارت و تایید سازمان زمین‌شناسی کشور در مطالعات مکان‌یابی کلیه طرح‌های کلان کشور و اجباری شدن تدوین پیوست مخاطرات فرونشست و گسل‌ها در طرح‌های مکان‌یابی کشور برای پرهیز از سرمایه‌گذاری در مناطق ناامن و پرخطر و کاهش خسارت اقتصادی ناشی از فرونشست زمین در کشور، توسعه کشور بر مبنای آمایش سرزمین، تجمیع سازمان‌های مرتبط با مدیریت بحران خشکسالی برای گذر ایمن کشور از شرایط بحرانی پیش‌رو از دیگر راهکار‌های ممکن برای جلوگیری از فرونشست‌های زمین است.

به نقل از روابط‌ عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، شریفی در تبیین نتایج پروژه انجام شده تطبیق گسل‌های شهری شهر مشهد با گسل‌های یکپارچه استان خراسان رضوی توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی، خاطرنشان کرد: طبق نقشه یکپارچه گسل‌های استان که با همکاری زنده‌یاد دکتر نادری تهیه شده، از تعداد ۱۷ هزار و ۴۲۸ گسل فعلی در استان، ۵۵ گسل فعال و ۴۵ گسل فعال احتمالی است.

وی خاطرنشان کرد: در مورد شهر مشهد طبق نقشه نهایی طرح دقیق‌سازی گسل‌های شهر مشهد، گسل طوس و گسل کشف‌رود در شمال مشهد؛ فعال و گسل جنوب مشهد علیرغم نداشتن فعالیت لرزه‌ای تاریخی و دستگاهی به دلیل طول زیادی و قرار گرفتن به موازات گسل فعال سنگ بست شاندیز و از طرفی قرارگیری در لبه پهنه بلند مرتبه‌سازی بسیار حائز اهمیت است و ممکن است با فعالیت هر یک از گسل‌های فعال شمال و جنوب مشهد فعالیت لرزه‌ای داشته باشد.