به نقل از «ایرنا»

واکاوی ابعاد اجتماعی پیاده‌روی اربعین

تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۰۹۷۸۲

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، سال ۶۱ هجری نقطه‌ عطف و سرسلسله‌ نهضت‌های آزادی‌بخش در طول تاریخ است و یادآور حماسه‌ بزرگ و فراموش‌نشدنی که در تاریخ بشر، با فداکاری‌ها و ایثارگری‌های کاروان شورانگیز و سلحشور حسینی به وقوع پیوست و هنوز که هنوز است، عاشقان و شیفتگان راه راستین خود را واله و شیدای خود کرده و قلب‌های میلیون‌ها انسان را به تپش واداشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نزدیک به ۱۴ سده از قیام عاشورا می‌گذرد اما هنوز این نهضت زنده و پویا است و تا ابد، تاریخ، متحیر شیدایی امام حسین(ع) است که عاشق حق و مظهر آزادگی است.

این روزها بار دیگر زائران مشتاق و عاشقان امام ایثار و شهادت، ‌پای در راه نهاده اند تا نشان دهند حق و حقیقت تا ابد پیروز است.

آیین پیاده روی اربعین که هرساله مصادف با ۲۰ صفر و همزمان با اربعین شهادت حضرت سیدالشهداء در مسیرهای منتهی به کربلای معلی برگزار می شود، با توجه به حضور میلیونی اقشار و ملیت های گوناگون شیعه از اقصی نقاط جهان، به ویژه در سالهای اخیر گسترش چشمگیری داشته و به یکی از بزرگترین اجتماعات آیینی جهان تبدیل شده است.

امسال نیز همچون سال های گذشته خیل عظیم زائران از کشورهای مختلف و با حضور مسلمانان اعم از شیعه و سنی و پیروان ادیان الهی مراسم پیاده روی اربعین با شکوه هرچه تمام تر برگزار شد. نکته مهم این که هر ساله بر جمعیت زائران افزوده می شود.

در واقع رشد کمی و کیفی پیاده روی اربعین آن قدر به سرعت رخ داده که پژوهشگران اجتماعی را غافلگیر کرده است. به همین دلیل هنوز ادبیات نظری و پژوهشی قابل توجهی پیرامون این آیین پدید نیامده است. البته طی سال های گذشته آثاری منتشر شده اما هنوز نیازمند مطالعات بیشتر و دقیقتر هستیم.

سرمایه اجتماعی اربعین

عاشورا به مثابه سرمایه اجتماعی است، قیام امام حسین(ع) در سال ۶۱ هجری آغاز جریانی بود که الگویی عینی از سرمایه اجتماعی را در قالب اعتماد، صداقت، مشارکت و نظایر آن به منصه ظهور رساند. این مولفه‌ها را در بیان امروزی، نوعی سرمایه اجتماعی تعریف می‌کنند که مجموعه هنجارها، روابط، تعهدات و ارزش‌های مادی و معنوی یک جامعه را در بر می‌گیرند. اربعین، رویدادی در امتداد عاشورا و خود سرمایه‌ای اجتماعی و نوپدید است. در رویداد اربعین، نمایندگان ادیان دیگر حضور دارند و در پیاده‌روی شرکت می کنند. از حیث سرمایه اجتماعی شرایط فوق‌العاده‌ای در اربعین فراهم می‌شود.

اربعین و همبستگی اجتماعی

از مهمترین عواملی که به حفظ و تقویت همبستگی، وفاق و نظم اجتماعی منجر می شود باورها، اعتقادات، انجام فرائض و آئین های دینی مشترک یک جامعه است؛ چنانکه هرچه اعتقادات و باورهای دینی از ارزشمندی بیشتری در بین اعضای جامعه برخوردار باشند و افراد خود را با اعتقاد و ایمان بیشتری نسبت به آن متعهد بدانند، همبستگی اجتماعی مستحکم تری میان اعضای جامعه شکل خواهد گرفت و انجام امور دینی نیز از انرژی عاطفی بیشتری در جامعه برخوردار خواهد بود.

 همبستگی و نظم اجتماعی از جمله مفاهیم مهمی است که مورد بحث و نظر اندیشمندان و جامعه شناسان قرار داشته است. چنانکه «امیل دورکیم» جامعه شناس فرانسوی معتقد است، بنیان هر اجتماعی بر نوعی نظم اجتماعی خودانگیخته بنا شده است. از دیدگاه وی نظم اجتماعی به نظم بیرونی و نظم درونی تقسیم می شود. در نظم درونی به علت وجود وفاق اجتماعی، از اعتماد اجتماعی دو جانبه، تعهد درونی تعمیم یافته، همدلی و ثبات بهره مند است. سازگاری اجتماعی اغلب از نوعی سازگاری درونی برخوردار بوده و اعضاء جامعه به صورت داوطلبانه و از روی احساس تکلیف به نقشها و وظایف خود عمل می نمایند. در واقع پیاده روی اربعین تجلی همبستگی اجتماعی و همگرایی انسانی بر پایه آموزه‌های عاشورایی است. به عبارت دیگر پیاده روی اربعین تجلی همبستگی اجتماعی است.

اربعین تجلی آرمانشهر عینی

کنش اجتماعی در اصطلاح دربر گیرنده گزینش‌های ارادی افراد و گروه‌ها برای محقق ساختن اهداف مورد نظرشان است. یکی از کنش ها «کنش عقلانی معطوف به ارزش» است که فراتر از نگره مبتنی بر هدف مادی است. در حقیقت پیاده روی اربعین را می توان در کنار نمایش جلوه ­های مختلف فضائل اخلاقی همچون از خود گذشتگی و ایثار، صبر، یاری به هم نوع، محبت و عطوفت و صدها خصلت والای انسانی نشان از شکل­ گیری یک فراجنبش اجتماعی در سطح جهانی دانست که بشریت را به آرمانشهری عینی فرا می­ خواند. در واقع خیزش­ هایی جهانی همچون اربعین، زنده بودن معنویت و دین را در ابعاد بزرگ منطقه ای و حتی جهانی نشان می­ دهد.

در پیاده روی اربعین نظم سلسله مراتبی طبقاتی و منزلتی در هم می‌ریزد و افرادی از طبقات، مذاهب، قومیت‌ها و ملیت‌های مختلف با هم همراه و همنشین می‌شوند . در واقع جامعه آرمانی که مکتب ها و ایدئولوژی های مختلف در پی تحقق آن بودند و نتوانستند هیچگاه چنین آرمانشهری را بسازند اما اربعین و مکتب متعالی تشیع چنین ظرفیتی را به شکل احسن تجلی بخشیده است.

اربعین و انسجام اجتماعی

شرکت جمعی افراد در این آیین، نوعی همبستگی و پیوندهای احساسی محکم‌تری میان آنها ایجاد می‌کند و در پی آن انسجام اجتماعی شکل می‌گیرد. اینکه جمعیتی میلیونی به صورت خودجوش و در کمال آرامش برای روز معینی به صورت یکپارچه و هماهنگ در آیینی شرکت می کنند به نوعی می توان آن را باز تولید مسالمت آمیز همبستگی و انسجام اجتماعی دانست؛ فرصتی که شیعیان با همراهی برادران اهل سنت می توانند همچون سپری در برابر گروههای تکفیری قرار دهند؛ گروههایی که وحدت و انسجام مسلمانان را بر نمی تابند و دنبال انفکاک و فاصله گذاری بین مسلمانان با تفکرات منحرف خود هستند.

از آنجایی که انسان امروز یک سرگشتگی عجیبی دارد؛ حتی عرفان نوظهور و مجازی نتوانسته است انسان را به جایی برساند اما اربعین می تواند مبنایی برای انسان امروزی ایجاد کند. در واقع این مراسم به عنوان نمادی از فرهنگ ایثار، از خودگذشتگی و آزادگی در جهان، مساله ای مهم و ضروری است. بنابر این راهپیمایی اربعین ابعاد جهانی دارد.

توجه به این نکته ضروری است که عصر امروز را عصر رسانه می‌نامند؛ نهضت عاشورا نیز پیام انسانیت و ایثار را مخابره کرده که هنوز پس از ۱۴ سده، این پیام بشر را به تفکر و آگاهی وامی‌دارد. ازاین‌رو حضور زائران در عزاداری‌ها و پیاده‌روی اربعین را می‌توان بزرگترین رسانه برای  همبستگی و همدلی میان ملت‌ها در راستای مقابله با نظام سلطه دانست.

منبع: ایرنا

کلیدواژه: شیعه عاشورا جامعه شناسی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۰۹۷۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیاده‌روی بزرگ خانوادگی در بجنورد به مقصد «بش‌قارداش» برگزار شد

ایسنا/خراسان شمالی مدیرعامل سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری بجنورد گفت: پیاده‌روی بزرگ خانوادگی در بجنورد به مقصد بش قارداش برگزار شد.

محمدرضا موفق در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: به مناسبت فرا رسیدن هفته شوراها، روز کارگر، معلم و هفته سلامت، جمعه هفته جاری پیاده‌روی همگانی به مقصد بش قارداش برگزار شود.

وی افزود: این پیاده‌روی از محل ایستگاه شماره ۴ آتش نشانی شهرداری در بلوار دانشگاه آزاد آغاز و از مسیر جاده سلامت به سمت بش قارداش ادامه یافت.

موفق تاکید کرد: برگزاری همایش‌هایی از این نوع موجب ایجاد تحرک و شادابی در جامعه می‌شود و شور و نشاط اجتماعی را به دنبال دارد. به همین دلیل، خود را موظف به اجرای برنامه‌هایی از این قبیل می‌دانیم.

انتهای پیام