به نقل از «خبرآنلاین»

سرودهای ملی ایران از آغاز تا امروز

تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۵۱۵۱۲

نخستین بار در سده‌های هجدهم، نوزدهم و بیستم بود که دولت‌های ملی ظهور کردند و از همان ابتدا تولید و انتشار سرود ملی را در دستور کار قرار دادند و آن را در مراسم اجتماعی، سیاسی، ورزشی و هر تشکل رسمی دیگر بازخوانی یا پخش کردند و این رویه همچنان وجود دارد.

تاریخچه و سرنوشت سرود ملی ایران از آغاز تاکنون

ایران در طول تاریخ معاصر خود، پنج سرود ملی داشته که نخستین سرود، مربوط به دوره ناصرالدین شاه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

واضح‌تر اینکه سابقه و پیشینه سرود ملی ایران به دوران قاجار می‌رسد. در دوره پهلوی دو سرود داشته‌ایم که محمدرضا شاه پس از عزل پدرش از حکومت، سرود ملی را به سرود شاهنشاهی تغییر داد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی هم دو سرود ملی داریم که نخستین سرود به سبب طولانی بودن تغییر می‌کند و سرود ملی کنونی جایگزین آن می‌شود.

در دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار بود که سرود ملی عمومیت پیدا کرد، البته نامش سرود ملی نبود. این سرود که آلفرد لومر فرانسوی سازنده‌اش بود، نوعی مارش بود که آن را «سلام شاهی» می‌دانستند.« سلام شاهی» به افتخار حضور ناصرالدین قاجار در مناسبات رسمی پخش می‌شد. مارش مذکور در زمان سلطنت مظفرالدین شاه روی صفحه رفت و به این وسیله ماندگار شد.

اعضای موزیک قزاقخانه

 عامه مردم سرود ملی دوران ناصرالدین‌شاه را با نام «جاوید وطن» یا «ایران جوان» می‌شناسند. زنده‌یاد بیژن ترقی در سال ۱۳۸۴ روی ملودی جدید «ایران جوان» ساخته سیاوش بیضایی شعری سرود. این اثر نخستین‌بار توسط ارکستر ملل اجرا شد که پیمان سلطانی رهبری آن را به عهده داشت و سالار عقیلی خواننده آن بود. شهرام ناظری نیز در سال ۱۳۹۴ این اثر را بازخوانی کرد.

سرود «سلامتی دولت علیه ایران»

«سلامتی دولت علیه ایران» مارش دیگری بود که در دوران مشروطه ساخته شد. احمدشاه قاجار پس از برگزاری مراسم تاج‌گذاری‌اش آن اثر را سرود ملی ایران نامید و پس از این اتفاق بود که مارش ملی از سوی دولت و مردم به عنوان سرود ملی شناخته شد.

نت مارش ملی ایران یا سرود «دولت علیه ایران»

آهنگسازِ سرود «سلامتی دولت علیه ایران» غلامرضاخان امیرپنجه سالار معزز بوده است و آنطور که می‌گویند شعر آن را نیز خودش سروده است. امیرپنجه که در دوره پهلوی نام خانوادگی خود را به «مین باشیان» تغییر داد، موزیکانچی‌باشی «بریگاد قزاق» بوده است. بریگاد قزاق نیروی نظامی ویژه‌ای بود که به درخواست ناصرالدین شاه قاجار در پی قراردادی بین ایران و روسیه تزاری تشکیل شد. پس از ساخت و اجرا و باز اجرای سرود «سلامتی دولت علیه ایران»، در دوران رضا شاه، داوود نجمی‌مقدم ۳ سرود ساخت که «سرود شاهنشاهی»، «سرود پرچم» و «سرود ملی» نام داشتند. در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی سرود شاهنشاهی به نوعی تبدیل به سرود ملی کشور شد.

«عمو سبزی فروش» جایگزین سرود ملی

درباره دوران سلطنت احمدشاه قاجار ماجرای جالبی وجود دارد که به این شرح است. دانشجویان ایرانی در زمان سلطنت احمدشاه برای تحصیل به آلمان رفته بودند. از آنها خواسته می‌شود سرود ملی ایران را اجرا کنند.

جلال گنجی فر در شماره سیزدهم  فصلنامه «ره‌آورد» شماره ۳۵ درباره این ماجرای واقعی اینگونه گفته است: «ما هشت دانشجوی ایرانی بودیم که در آلمان در عهد احمدشاه تحصیل می‌کردیم. روزی رئیس دانشگاه به ما اعلام کرد همه دانشجویان خارجی باید از مقابل امپراتور آلمان رژه بروند و سرود ملی کشورشان را بخوانند. ما بهانه آوردیم که تعدادمان کم است. گفت اهمیت ندارد. از برخی کشورها فقط یک دانشجو در اینجا تحصیل می‌کند و همان یک نفر، پرچم کشور خود را حمل خواهد کرد و سرود ملی خود را خواهد خواند. چاره‌ای نداشتیم. همه ایرانی‌ها دور هم جمع شدیم و گفتیم ما که سرود ملی نداریم و اگر هم داریم، به‌ یاد نداریم. پس چه باید کرد؟ وقت هم نیست که از نیشابور و از پدرمان بپرسیم. به راستی عزا گرفته بودیم که مشکل را چگونه حل کنیم. یکی از دوستان گفت: اینها که فارسی نمی‌دانند. چطور است شعر و آهنگی را سر هم بکنیم و بخوانیم و بگوییم همین سرود ملی ماست؟ کسی نیست که سرود ملی ما را بداند و اعتراض کند. اشعار مختلفی را که از سعدی و حافظ می‌دانستیم، با هم تبادل کردیم، اما این شعرها آهنگین نبود و نمی‌شد به ‌صورت سرود خواند. بالاخره من گفتم: بچه‌ها، «عمو سبزی‌فروش» را همه بلدید؟ گفتند: آری. گفتم هم آهنگین است و هم ساده و کوتاه. بچه‌ها گفتند: آخر «عمو سبزی‌فروش» که سرود نمی‌شود. گفتم: بچه‌ها گوش کنید! و خودم با صدای بلند و خیلی جدی شروع به خواندن کردم: «عمو سبزی‌فروش... بله. سبزی کم‌فروش... بله. سبزی خوب داری؟... بله» فریاد شادی از بچه‌ها برخاست و شروع به تمرین کردیم. بیشتر تکیه شعر روی کلمه «بله» بود که همه با صدای بم و زیر می‌خواندیم.

روز رژه با یونیفورم یک ‌شکل و یکرنگ از مقابل امپراتور آلمان، عمو سبزی‌فروش‌خوانان رژه رفتیم. پشت سر ما دانشجویان ایرلندی در حرکت بودند. از بله گفتن ما به هیجان آمدند و بله را با ما همصدا شدند، طوری که صدای بله در استادیوم طنین‌انداز شد و امپراتور هم به ما ابراز تفقد فرمودند و داستان به‌ خیر گذشت.»

سرود «ای ایران»

«ای ایران» سرودی است که در سال اول پس از انقلاب اسلامی (از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۵۸) بسیار مورد توجه بود و به عنوان سرود ملی ایران خوانده و اجرا می‌شد. شاعر این اثر ماندگار حسن گل‌گلاب است و روح‌اله خالقی آهنگساز آن است. این اثر هیچ‌گاه سرود ملی کشور ایران نبوده اما به گفته کارشناسان و منتقدان مهم‌ترین سرود میهن‌پرستانه ماست و به همین دلیل سرود ملی تلقی می‌شده است. سرود «ای ایران» تا پیش از آنکه صادق قطب‌زاده سرپرستی رادیو و تلویزیون ملی ایران را به عهده گیرد به طور مستمر پخش می‌شد اما مدتی بعد پخش آن ممنوع شد.

اسماعیل نواب‌صفا در خاطراتش به نقل از حسین گل‌گلاب نوشته است: «وقتی در سال ۱۳۲۳ ایران تحت اشغال متفقین بود. بعد از ظهر یکی از روزهای تابستان در خیابان، شاهد حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان خارجی با مردم بودم و از ناراحتی نمی‌دانستم چه کنم، بی‌اختیار راه انجمن موسیقی را که تازه تأسیس شده بود، پیش گرفتم. وقتی خالقی مرا دید گفت: چرا ناراحتی؟ واقعه را برایش تعریف کردم. او گفت ناراحتی فایده‌ای ندارد بیا کاری کنیم و سرودی بسازیم. این بود که سرود «ای ایران» خلق شد. در تاریخ ۲۷ مهرماه سال ۱۳۲۳ سرود «ای ایران» توسط گروه کر در تالار دبستان نظامی دانشکده اجرا شد و مورد استقبال قرار گرفت. پس از استقبال بسیار مخاطبان و مردم وزیر فرهنگ وقت هیئت نوازندگان اثر را به مرکز پخش صدا دعوت کرد تا صفحه‌ای از آن ضبط کنند. «ای ایران» پس از ضبط هر روز از رادیو تهران پخش می‌شد.

«ای ایران» و اجراهای دیگر

 شیوه اجرای «ای ایران» که نسخه اولیه آن نایاب است، محدود به یک نسخه نیست. زنده‌یاد غلامحسین بنان «ای ایران» را اواخر دهه سی و اوائل دهه چهل در برنامه «گلها» خوانده است. در سال ۱۳۵۰ نیز اُپرای رادیویی این سرود با همکاری ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون ملی ایران با رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی اسفندیار قره‌باغی ضبط شد. دو اجرای دیگر نیز از این اثر با صدای حسین سرشار و رشید وطن‌دوست وجود دارد.

«ای ایران» را می‌توان یکی از ماندگارترین آثار میهن‌پرستانه به حساب آورد، زیرا بیش از شش دهه است که در ذهن مردم باقی مانده است. شاید به همین دلیل است که دولت‌های پس از انقلاب به این اثر توجه نشان داده‌اند. «ای ایران» در دوران دفاع مقدس خوانده شد. البته باید یادآور شد این اثر کامل، در مقاطع مختلف سیاسی با تغییر در شعر بر اساس اتفاقات روز بازخوانی شده است.

سرود «پاینده بادا ایران»

«پاینده بادا ایران» اولین سرود ملی پس از انقلاب است که از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۱ مورد توجه بوده است. ابولقاسم حالت (شاعر و طنزپرداز ادبی) در سال ۱۳۵۸ شعر این اثر ملی را سروده و محمد بیگلری‌پور آهنگ آن را ساخته و کلیت آن در مدح و ستایش انقلاب و مقاومت و مبارزه است.

سرود «مهر خاوران»

در سال ۱۳۷۱ سرود «پاینده بادا ایران» کنار گذاشته شد و «مهرخاوران» جای آن را گرفت که تا امروز سرود ملی کشور بوده است. یکی از دلایل تغییر سرود ملی در سال‌های بعد طولانی بودن سرود «پاینده‌ بادا ایران» است. شعر سرود ملی «مهر خاوران» از آن ساعد باقری است و حسن ریاحی سازنده آن است.

ساعد باقری که کتاب‌های «نجوای جنون»، «شعر امروز» و «مدیرباش، رئیس» را در کارنامه دارد. در سال‌های ابتدایی دهه هفتاد مدیرکل مرکز موسیقی و سرود صدا و سیما بود و پس از آن مسئولیت‌های دیگری به عهده گرفت. حسن ریاحی نیز آهنگساز و موسیقی‌دان است که در دهه شصت مدیر گروه موسیقی اداره فرهنگ و هنر شیراز بوده و پس از آن مدیریت مرکز موسیقی سازمان صدا و سیما را به عهده داشته است. از دیگر مسئولیت‌های او می‌توان به ریاست هنرستان آواز «رودکی»، ریاست گروه موسیقی دانشکده صدا و سیما و ریاست انجمن آهنگسازان جوان صدا و سیما اشاره کرد. قطعه «آب زنید راه را» یکی از آثار مشهور حسن ریاحی است.

۲۴۱۲۴۱

کد خبر 1313425

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: موسیقی موسیقی کلاسیک ارکستر ملی ایالات متحده آمریکا سوریه باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس ترکیه کردهای سوریه دونالد ترامپ سینمای ایران خودرو بازیگران سینما و تلویزیون ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۵۱۵۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پروژه تالار مرکزی سنندج با پیشرفت مطلوبی در حال انجام است

به گزارش خبرنگار مهر، کیومرث حبیبی شامگاه چهارشنبه در نشست اعضای شورای اسلامی شهر با استاندار که با حضور فرماندار و شهردار سنندج و جمعی از مسئولان استانی برگزار شد، اظهار کرد: تالار مرکزی سنندج به عنوان یکی از پروژه‌هایی که با مشکلات زیاد به این دولت تحویل داده شد اکنون با پیشرفت خوبی جلو می‌رود که در ارتقای وجهه فرهنگی شهر سنندج اثرگذار است.

وی افزود: ساخت تالار مرکزی سنندج از ۱۹ سال پیش آغاز شده و این پروژه با ۱۴ هزار مترمربع زیربنا بزرگترین پروژه فرهنگی هنری غرب کشور به شمار می‌رود.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کردستان همچنین به حق سهم شهرداری در اراضی الحاقی شهر پرداخت و بیان کرد: سهم شهرداری سنندج در اراضی الحاقی طی ۳۲ سال گذشته تا قبل از آغاز به کار دولت سیزدهم از سوی راه و شهرسازی استان پرداخت نشده است.

حبیبی یادآور شد: از آغاز به کار دولت سیزدهم حتی یک مترمربع تغییر کاربری بدون اینکه حق سهم شهرداری پرداخت شود به شهر سنندج صورت نگرفته است

وی با تاکید بر بازنگری طرح جامع شهر سنندج در سال‌جاری گفت: طرح جامع شهر سنندج به سال ۸۷ برمی‌گردد و فرایند طولانی بودن تدوین و تأیید طرح تفصیلی شهرها تنها مشکل استان کردستان نیست و در بسیاری از استان‌های کشور همین منوال حاکم است.

کد خبر 6094874