ستارگان مدفون در تخت فولاد| میرزا رفیعا نایینی مجتهدی توانا و از سرمایه‌های بزرگ علمی و معنوی عصر بود
تاریخ انتشار: ۵ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۹۰۵۰۱
میرزا رفیعا نایینی فقیهی صاحب نظر و مجتهدی توانا بود؛ او در دوران طلایی و اوج شکوفایی فرهنگ و معارف شیعه در قرن یازدهم هجری می‌زیست و خود از افتخارات و سرمایه‌های بزرگ علمی و معنوی آن عصر به شمار می‌رفت. ۰۵ آبان ۱۳۹۸ - ۰۳:۵۳ استانها اصفهان نظرات - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، تخت فولاد مجموعه‌ای فرهنگی، تاریخی و مذهبی و مدفن بزرگان، دانشمندان و عرفای بسیاری است که برخی از آنها هنوز آن چنان که شایسته است نزد مردم شناخته شده نیستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دانشمندان و عارفان مدفون در مجموعه تخت فولاد همگی خدمات شایسته و ارزنده‌ای به دنیای اسلام و انقلاب ارائه کرده‌اند. خبرگزاری تسنیم به همین منظور اقدام به معرفی این دانشمندان در قالب گزارش‌های «ستارگان مدفون در تخت فولاد» کرده است.
در این گزارش به معرفی میرزا رفیعا نایینی؛ عالم فقیه و محقق می‌پردازیم. رفیع الدین سید محمد بن حیدر حسنی حسینی طباطبایی نایینی اصفهانی مشهور به میرزا رفیعا نایینی. حکیم فقیه، مفسر ادیب، متکلم و محدث خبیر از بزرگان مکتب فقهی فلسفی اصفهان در قرن یازدهم هجری.
نامش محمد، با لقب رفیع الدین و مشهور به «رفیعا»، «میرزا رفیعا» و «آقا رفیعا» است. نسبش از سوی پدر با 24 واسطه به حضرت امام حسن مجتبی (ع) و از سوی مادر به حضرت امام حسین(ع) می‌رسد.
پس از طی سیزده فاصله به طاهر بن علی و با نوزده پشت به ابراهیم طباطبا می‌پیوندد. پدرش میر سید حیدر بن زین الدین علی از زاهدان و پرهیزکاران زمان بوده و گویا امامزاده حیدر مدفون در شمال میدان معصوم خانی مقابل مسجد کلوان نایین هموست.
گفته می‌شود که نیای هفتمش بهاءالدین حیدر بن کمال الدّین حسن نیز از امامزادگان مشهور زواره اردستان است که در زمان هلاکو شهید شده است. گویا نیای پدر یا مادری‌اش یزدی بوده‌اند؛ ولی یزدی بودن نیای پدری یا مادری آن جناب با نایینی بودنش منافات ندارد و نایینی بودن میرزا رفیعا غیر قابل انکار است.
وی از سادات ساکن نایین بوده که یا از یزد و نایین به اصفهان و سپس به زواره اردستان منتهی شده‌اند و یا از زواره اردستان به نایین مهاجرت کرده‌اند. گروهی از مورخان معتقدند که میرزا رفیعا با سیّد جلیل القدر معاصرش نورالهدی قاضی نور، نیای اغلب سادات نایین مانند جلوخان، قاضی نور، خوانین، عموزاده بوده و نیای مشترک ایشان در نسل چهارم بوده است.
ولی مرحوم بلاغی معتقد است که میرزا رفیعا از سادات طباطبایی زواره نیست که شعبه آنان به نایین آمده و به نام قاضی نور معروف شده است، بلکه از ساداتی است که از یزد و نایین به اردستان و زواره رفته‌اند. در هر حال اولاد و احفاد میرزا رفیعا پس از حمله افغان به زواره مهاجرت کرده‌اند.
اساتید و شاگردان میرزا رفیعا
میرزا رفیعا حدود سال 995 قمری در زمان سلطنت شاه عباس کبیر در نایین به دنیا آمد. در آغاز جوانی به، اصفهان آمد و تحصیلات عالی خود را نزد حکیمان و فقیهان نام آور مکتب فلسفی اصفهان مانند ملا عبدالله شوشتری، شیخ بهایی، میرداماد و میرفندرسکی سپری کرد و از سوی شوشتری و شیخ بهایی به دریافت اجازه نایل گشت.
میرزا رفیعا زمان شاه عباس اول (متوفی1038ق) را تا عهد شاه سلیمان صفوی(1105-1077ق) درک کرده است. اما طلوع شهرت و اوج نفوذش مقارن عهد شاه صفی (1052-1038) بوده است. از اعاظم علمای حکومت صفوی و از دانشمندان طراز اول زمان خود به شمار می‌رود و آوازه فضل و دانش و اخلاق و فضیلت او در اطراف و اکناف ایران، سیل مشتاقان علم و معرفت را به سوی او رهسپار نمود. تمامی منابع و نویسندگان نام او را به بزرگی و احترام برده و عظمت قدر و سعه صدر، تقوی و وارستگی و استادی‌اش در فنون و دانش‌های گوناگون عقلی و نقلی را ستوده‌اند.
محضر او محل استفاده فضلا و علمای حوزه اصفهان و از معروف ترین و بزرگترین مدارس دانش پژوهان قرن یازدهم به شمار می‌رفته است؛ از جمله بزرگانی که نزد وی شاگردی کرده یا از وی به دریافت اجازه نایل گردیده‌اند، می‌توان به فقها و محدثان یا حکما و متکلمان نام آور ذیل اشاره کرد:
ملا محمدباقر مجلسی، شیخ حر عاملی، سید نعمت الله جزایری، میر سید محمد اسماعیل خاتون آبادی، ملا محمدرفیع بن فرج گیلانی، میر عبدالحسین خاتون آبادی، شیخ ابوطالب گیلانی اصفهانی، میرمحمدصالح خاتون آبادی، میرمعصوم حسینی تبریزی، محمدمهدی بن رضا مشهدی، میرزا ابوالحسن بهاءالدین محمد نایینی اصفهانی، شیخ عیسی جیرانی بن محمد صالح بیک تبریزی، مولی لاچین بن عبدالله گرجی اصفهانی، محمود شیرازی، ملا عبدالله تونی، محمّدقاسم تبریزی، محمّدباقر حسینی، محمّدرضا بن محمّد صفی تبریزی و ابن محمّد شفیع.
شماری از نویسندگان به شاگردی بزرگانی مانند آقا حسین خوانساری، محقق سبزواری و ملا محمدصادق اردستانی نزد میرزا رفیعا نایینی اشاره کرده‌اند.
با توجه به تقدم سنی میرزا رفیعا بر دانشمندان نامبرده و جایگاه والای علمی و تسلط وی بر دانشها و فنون مختلف، به نظر می‌رسد که بسیاری از فضلا و طلاب جوان مشغول به تحصیل در حوزه اصفهان در نیمه اول قرن یازدهم، از محضر میرزا رفیعا نیز بهره برده باشند.
از این رو چه بسا بزرگانی مانند فاضل سراب، آقا جمال خوانساری، میرزای شروانی، آقا رضی خوانساری، ملا سعید مازندرانی و مانند آنان نیز از جناب میرزا رفیعا استفاده کرده باشند. گفتنی است که هانری کربن در تاریخ فلسفه اسلامی میرزا رفیعا را از شاگردان آقا حسین خوانساری معرفی کرده که نادرست است.
ستارگان مدفون در تخت فولاد| تأسیس بنیاد موقوفه توسط آیت‌الله شهشهانی؛ تربیت شاگردان صاحب نامستارگان مدفون در تخت فولاد| حبیب‌الله روضاتی انقلابی معنوی در درون مردم پدید می‌آوردستارگان مدفون در تخت فولاد| حاج میرزا زین العابدین خوانساری دانشمندی زاهد، عابد و صاحب کراماتآثار و تألیفات
وی در شاخه‌های گوناگون علوم و معارف اسلامی آثاری ارزنده و برجسته از خود به جای گذاشته است.
«اجوبة المسائل» در فقه به فارسی. «اسماءالحسنی» به فارسی؛ «التّشکیک» یا رساله «فی التّشکیک و حقیقته»؛ به عربی در فلسفه و حکمت اسلامی؛ «ثمرة شجرة الهیه»، حاشیه بر استبصار» شیخ طوسی؛ «حاشیه بر اصول کافی» یا «شرح اصول کافی» به عربی؛ «حاشیة شرح اشارات»؛ «حاشیه بر ارشاد الاذهان» علامه حلّی در فقه به عربی؛ «حاشیه بر ارشاد الاذهان» محقق اردبیلی؛ «حاشیه بر شرح حکمة العین» میر سیّد شریف گرگانی؛ «حاشیه بر شرح حکمة العین» میرک بخاری؛ « «حاشیه بر شرح مطالع» در منطق.
جایگاه علمی میرزا رفیعا
او در دوران طلایی و اوج شکوفایی فرهنگ و معارف شیعه در قرن یازدهم هجری می‌زیست و خود از افتخارات و سرمایه‌های بزرگ علمی و معنوی آن عصر به شمار می‌رفت. از القاب و عناوین برجسته‌ای که علمای معاصرش برای او ذکر کرده‌اند، به خوبی می‌توان به مقام و منزلت علمی وی در حوزه بزرگ اصفهان پی برد.
او فقیهی صاحب نظر و مجتهدی توانا و از مفتیان عهد صفوی به شمار می‌رفت که در حل و فصل دشواری‌های فقهی، پادشاه وقت به او مراجعه می‌کرد. در مسأله نماز جمعه که اکثر فقیهان زمان یا به وجوب عینی و یا به حرمت آن قایل بودند، به وجوب تخییری آن معتقد بود و دیدگاهش در میان فقیهان مطرح و محل بحث و گفت‌وگو قرار گرفت، از جمله میرزا علیرضا تجلی در ردیه خود بر رساله محقق سبزواری- که قایل به وجوب عینی نماز جمعه بود- به رأی میرزا رفیعا اشاره می‌کند.
علما و فضلای وقت نیز پرسش‌های فقهی خود را از او جویا می‌شدند و به فضیلت و اعلمیت و جامعیت او اذعان داشتند. میر سیّد مهدی حسینی از فضلای آن زمان بیش از سیصد پرسش فقهی را از او جویا می‌شود که با پاسخ‌های عالمانه و فقیهانه میرزا رفیعا روبرو می‌شود.
میرزا رفیعا در زمینه‌های حدیث و تفسیر نیز از محدثان برجسته امامیه به شمار می‌رود و با نگارش شروح و حواشی بر متون مهم روایی و دعایی، مانند نهج البلاغه، اصول کافی و صحیفه سجادیه، به تبیین و تشریح عقلی آنها همت گماشته است.
وفات و مدفن
تاریخ وفات وی را گوناگون نوشته‌اند. شاگردان و معاصران او مانند صاحب «وقایع السنین»، صاحب «حدائق المقربین» و صاحب سلافة العصر، وفات میرزا رفیعا را سال 1080ق بدون ذکر ماه و روز آن ذکر کرده‌اند: صاحب «جامع الرواة» می‌گوید که میرزا در ماه شوال 1079 وفات کرده است. و اما مطابق ماده تاریخ شعر روی قبر وی«مقامٌ رفیع مقامٌ رفیع» به حساب جمل باید گفت که در سال 1082 بدرود حیات گفته است و از این رو صاحب «تاریخ اصفهان»، صاحب «روضات»، صاحب «الذریعه» و صاحب «تذکرة القبور»، سال 1080یا1082 یا هر دو را نوشته‌اند.
اما شعر منقوش روی سنگ قبر را چه کسی و در چه زمانی نوشته است که بعداً روی صحت یا سقم عباراتش بتوان نظر داد. در هر حال با توجه به گفته شاگردان و معاصران او که در زمان فوت وی در اصفهان به سر می برده‌اند، می‌توان گفت که میرزا رفیعا در سن هشتاد و پنج سالگی در هفتم شوال 1080 قمری چشم از جهان فرو بست. به دستور شاه سلیمان صفوی قبه و بارگاهی مجلل و باشکوه بر روی قبر او ساختند و گویا سال 1082 تاریخ بنای بقعه میرزا رفیعا باشد.
مساحت مقبره به حدود هفتصد ذرع متر مربع بالغ می شود که صنعت معماری و بنایی و کاشیکاری عهد صفوی در آن از هر حیث تکمیل شده و به عالی ترین درجه ظرافت و زیبایی و استحکام و خوش سلیقگی رسیده است.
تکیه مقبره میرزا رفیعا از بناهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود که در اواخر تخت فولاد منطقه فرودگاه قدیم اصفهان سمت شرقی تکیه بابارکن الدین واقع شده است.
انتهای پیام/ز
R41346/P/S6,51/CT6منبع: تسنیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۹۰۵۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
موقوفات زنجان صاحب درآمد پایدار می‌شوند
مسئول اداره بهره‌وری اقتصادی موقوفات و بقاع متبرکه اوقاف استان زنجان گفت: درآمد پایدار برای موقوفات زنجان با اجرای طرح‌های موفق سرمایه‌گذاری ممکن است.
مهدی نیکویی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در زنجان اظهار کرد: دو نمونه از طرح‌های موفق سرمایه‌گذاری و احیای موقوفات استان زنجان که توسط این اداره طراحی و با کمک ادارات اجرایی شهرستان‌ها به مرحله اجرا رسیده است، در نمایشگاه دستاوردهای سازمان اوقاف و امور خیریه ارائه شد.
وی با اشاره به طرح سرمایه‌گذاری عمرانی نهضت ملی مسکن در اراضی موقوفه قیدار نبی (ع) شهرستان خدابنده افزود: با الحاق ۲۰۰ هکتار از اراضی موقوفه به وسعت شهر قیدار ساخت بیش از ۲۰ هزار واحد مسکونی امکان‌پذیر می‌شود.
مسئول اداره بهره‌وری اقتصادی موقوفات و بقاع متبرکه اوقاف استان زنجان گفت: با توافقات صورت گرفته با نسبت ۳۵ درصد سهم موقوفه و ۶۵ درصد سهم مسکن و شهرسازی، روند الحاق به‌زودی شروع شده است و پس از آن اقدامات اولیه ساخت‌وساز نهضت ملی مسکن در این زمین‌ها آغاز خواهد شد.
نیکویی ادامه داد: این طرح علاوه بر ایجاد رونق در صنعت ساختمان باعث تأمین مسکن ارزان برای جوانان و خانواده‌ها با سطح درآمد کم و متوسط شده و همچنین ارزش افزوده موقوفه نیز به صورت فوق‌العاده افزایش پیدا می‌کند و باعث درآمد پایدار برای موقوفه شده و حتی در کاهش رشد قیمت مسکن در این شهرستان نیز مؤثر است.
وی ادامه داد: طرح دوم ارائه شده در این نمایشگاه ساخت ۵۲ واحد مسکونی در شش بلوک در اراضی وقف شده توسط مرحوم عبدالرزاق شهر آببر شهرستان طارم است که در سالیان گذشته با مبلغ ناچیزی به اجاره کشت‌وزرع واگذار می‌شد.
مسئول اداره بهره‌وری اقتصادی موقوفات و بقاع متبرکه اوقاف استان زنجان گفت: همچنین به زودی با واقع شدن در بافت شهر، متروکه مانده بود، با انتشار فراخوان عمومی موفق به جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی شدیم و با تأمین اعتبار بالغ بر ۵۰ میلیارد تومان از تیرماه ۱۴۰۰ ساخت‌وساز شروع شده است و اکنون با پیشرفت ۹۵ درصدی به یاری خدا در سال‌جاری به بهره‌برداری می‌رسد.
وی گفت: دو واحد از ۵۲ واحد برای موقوفه اختصاص داده شده و ۵۰ واحد نیز به مردم واگذار خواهد شد، نگاه اوقاف در این طرح اختصاص این واحدها با کمترین سود و نزدیک به قیمت تمام شده به خانواده‌های طارمی است تا وقف توانسته باشد قدمی در تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد بردارد.
نیکویی ادامه داد: در سال ۱۴۰۲، هشت طرح سرمایه‌گذاری با ارزش ۶۰۰ میلیارد تومان تومان به برای تأیید نهایی به سازمان مرکزی ارسال کردیم که در صورت تصویب به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد و بیش از ۲۱ طرح شاخص با موضوع عمران، آبادانی و سرمایه‌گذاری در امامزادگان و بقاع متبرکه استان به ارزش نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان نیز از سه سال پیش تاکنون در حال پیگیری و نتیجه‌دهی است.
کد خبر 748735
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند