دستور زبان عشق در جدال با تردیدهای فلسفی در سروده‌های قیصر شعر انقلاب
تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۶۱۷۴۸۶
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ امروز هشتم آبان، سالروز درگذشت قیصر امین‌پور یکی از شاعران برجسته معاصر کشورمان است. شاعری که با زبان ساده و مردمی در ادبیات انقلاب ایران شناخته می‌شود و با سروده‌ها و ترانه‌هایش به جهانی شدن شعر فارسی کمک کرده و اندیشه شاعرانه وی، طرز فکر امروزی‌ها را از رسالت شعر نو به چالش کشیده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در شعرهای قيصر، ويژگی‌هايی نظير سادگی، صراحت، صداقت و تعهد خودنمايی می‌كند، آنچنان كه می‌توان گفت قیصر، از اولين كسانی است كه در شعر انقلاب و دفاع مقدس، تحول ايجاد كرده و علاوه بر محتوا، تفاوت محسوسی از نظر زبانی با شعر پيشينيان دارد و همه از وی به عنوان شاعری متعهد و انقلابی ياد می‌كنند. بنابراین باید او را آئینه تمام‌نمای زندگی صادقانه و هنرمندانه دانست.
آثار علمی و نوشته‌های ادبی و مقاله‌های پژوهشی این معلم، شاعر، نویسنده و منتقد، گواه صادق گستره اندیشه و دریای ژرف تأمل او در پدیده‌هاست. استاد شفيعی‌كدكنی، اديب روزگار ما، زمانی كه پايان‌نامه قيصر را با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» تأييد می‌كند، می‌گويد: «قيصر! تو به شعر رسيده‌ای؛ همان جا بمان و تكان نخور...» اين هشدار، از زبان آن استاد، راه را برای معرفی اعتبار و مقام شاعری قيصر هموار می‌كند.
او که در قالب‌هایی چون چهارپاره، غزل، دو بیتی، نیمایی و مثنوی شعرهای بسیاری را سروده بود، در اشعارش به سراغ مضامین بکر و اندیشه‌های نو می‌رفت و سعی می‌کرد تا با زبانی امروزی سخن بگوید و بتواند طیف‌های گوناگونی از مخاطبان را با شعر خود همراه کند. به همین دلیل است که هنوز هم خاطره شعر شیرین «بوی ماه مهر» او در ذهن کودکان سال‌های نه چندان دور این سرزمین باقی مانده و با خود زمزمه می‌کنند.
باز آمد بوی ماه مدرسه/بوی بازی‌های راه مدرسه
بوی ماه مهر، ماه مهربان/بوی خورشید پگاه مدرسه
از میان کوچه‌های خستگی/می‌گریزم در پناه مدرسه
در واقع او از سنت به نوآوری می‌رسد و در عین نوآوری سنت را نفی نمی‌کند و معتقد است اگر انسان نمی‌تواند مانند خداوند باشد، دست کم می‌تواند نگاهش نوآورانه باشد.
نعمت الله ایران‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره سیر تکامل شعر قیصر امین‌پور در مقاله‌ای که برای ایکنا نگاشته است می‌نویسد: این سیر تکاملی نشان می‌دهد هم شیوه بیان و زبان او به کمال و پختگی نزدیک‌تر شد و هم فکر و اندیشه‌اش، عمق یافت و به اوج رسید. هرچه به سروده‌های خلاقانه شاعر در مرحله پایانی می‌نگریم، رگه‌های شک و تردید فلسفی، تأملات روان‌شناسانه و بحث‌های فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی، نمود بیشتری می‌یابد. با این حال او با دستور زبان عشق، سلوک عارفانه و نگاه جمال پرستانه، بر جدال‌های خشک فلسفی و برهان‌های سرد علّی و معلولی و تردیدها، فائق می‌آید. از بررسی موشکافانه آثار شاعر، به حس کنجکاوانه و هنرمندانه او در تبیین ظریف و مبدعانه مسائل پیچیده، می‌توان پی برد. در غزلی با بهره‌گیری از اصطلاحات فلسفی، بحث بی‌فایده علت و معلول را با بودن عشق بی‌فایده می‌داند و انگاره وحدت وجودی را یادآور می‌شود:
مگر موج دریا ز دریا جداست
چرا بر یکی حکم « کثرت» کنیم؟
پراکندگی حاصل کثرت است
بیایید تمرین وحدت کنیم
«وجود» تو چون عین «ماهیت» است
چرا بحث «معلول» و «علت» کنیم؟
بیایید تا عین عین القضات
میان دل و دین، قضاوت کنیم
(کتاب دستور زبان عشق؛ صفحات ۶۴ و ۶۵)
وی می‌افزاید: در فلسفه هنر یکی از جذاب‌ترین و حیرت‌انگیزترین بحث‌ها، حقیقت زیبایی و چیستی زیبایی(عینی بودن یا ذهنی بودن زیبایی و نسبت آن دو) است. از دغدغه‌های هنری و فکری امین‌پور، کشف رابطه زیبایی و هنر و رسیدن به راز زیبایی بود.
ای اهل نظر! جمال اگر این است
در حیرت آینه سفر این است
زاییده چشم ماست زیبایی؟
یعنی که جمال در نظر این است؟
یا چشم خود از جمال می‌زاید
معنایِ بصیرت و بصر این است؟
آنی که به چشم عاشقان «آن» است
در منظر چشم بی‌نظر « این» است
سیلی است که می‌برد درختان را
باران به عبارت دگر این است
این هیزم هرچه خشک‌تر، خوش‌تر
جنگل به روایت تبر این است
ایران‌زاده ادامه می‌دهد: نگاه امين‌پور به مسائل پيچيده فكری، گوهر وجودی آدمی، مفهوم انسان در عصر جديد و ساير مفاهيم فلسفی و حتی اجتماعی و فلسفه هنر و حتی فلسفه سياست در دفتر بازپسين شاعر، نسبت به ساير آثار او پررنگ‌تر است؛ اما او با نگاه ژرف و روشنگرانه كه ريشه در سنت و آرای اشراقيان و مرام عاشقان و سلوک عارفان و اوليا دارد و با نوآوری به طرحِ هنرمندانه موضوع می‌پردازد و از عهده برمی‌آيد و دليل بر اين مدعا، درک زيباشناختی و التذاذی است كه در سرانجام خوانش شعر، نصيب خواننده می‌شود؛ برای نمونه در عصر متناقض‌نمای جديد، كه عصر قاطعيت ترديد است، چشمان معشوق، عين اليقين و قطعيت نگاه محبوب، دين اوست و شاعر گزيری از دوست ندارد:
«عصر جدید
ما
در عصر احتمال به سر می‌بریم
در عصر شک و شاید
در عصر پیش‌بینی وضع هوا
از هر طرف که باد بیاید
در عصر قاطعیت تردید
عصر جدید
عصری که هیچ اصلی
جز اصل احتمال، یقینی نیست
اما من
بی‌نام تو
حتی
یک لحظه احتمال ندارم
چشمان تو
عین الیقین من
قطعیت نگاه تو
دین من است
من از تو ناگزیرم
من
بی‌نام ناگزیر تو می‌میرم»
انتهای پیاممنبع: ایکنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۶۱۷۴۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گام اول فصلنامه «ماجرا»، پرداختن به خاطرات و کارنامه رهبر معظم انقلاب است
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، آیین رونمایی از فصلنامه تاریخی_سیاسی «ماجرا» با حضور علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزارت امورخارجه، منوچهر متکی وزیر اسبق امور خارجه، محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری و جواد موگویی سردبیر فصلنامه روز یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه در خانه اندیشه‌ورزان جوان برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، جواد موگویی پژوهشگر تاریخ که سردبیری فصلنامه «ماجرا» را نیز برعهده دارد با بیان اینکه تصمیم چاپ فصلنامه «ماجرا» مربوط به سال ۱۴۰۰ بود، اظهار داشت: حوادث ۱۴۰۱ انتشار فصلنامه را تعویق انداخت. از طرفی اولین شماره را درباره دکترین نظام درحالی قبل از عملیات طوفان‌الاقصی شروع کردیم که واقعا نمی‌دانستیم قرار است چه اتفاقاتی رقم بخورد که نکته قابل توجه اینجاست انتشار ماجرا به اتفاقات طوفان الاقصی برخورد. در محافل و فضای مجازی شنیده‌ایم که گفته شده ما این فصلنامه را بعد از حمله به اسرائیل شروع کرده‌ایم که باید بگویم چنین چیزی نیست.
وی در ادامه به تشریح رویکرد فصلنامه ماجرا پرداخت و گفت: رویکرد فصلنامه حوادث بعد از انقلاب خواهد بود و علت آن این است که ما در تاریخ‌نگاری بعد از انقلاب غفلت عظیمی کرده‌ایم و تاریخ‌نگاری دهه ۶۰ را در افکار عمومی باخته‌ایم هرچند یک دهه بعد و در موضوع تاریخ‌نگاری دهه ۷۰ مسئله بکر است.
سردبیر فصلنامه ماجرا عدم دسترسی به اسناد را نقطه ضعف برای پرداختن به تاریخ دانست و خاطرنشان کرد: وزارت خارجه هنوز اسناد مشروطه، مسئله ملی شدن صنعت نفت و حکومت پهلوی اول و دوم را آزاد نکرده است و دستگاه‌های سندی ما مثل مرکز اسناد خیلی سلیقه‌ای عمل می‌کنند. عدم بازگویی خاطرات از طرف رجال سیاسی نیز یک مسئله مهم است که متاسفانه در کشورمان پابندی به جلسات خاطره‌گویی نیستند و افراد براساس سلیقه خاطرات را می‌گویند و همین باعث می‌شود ما افکار عمومی را از دست بدهیم.
وی با تاکید براینکه دنبال دیده شدن فصلنامه «ماجرا» نیستیم، عنوان کرد: ما گام اول را برای پرداختن به خاطرات و کارنامه رهبر معظم انقلاب برداشته‌ایم و امیدوارم ابعاد این مسئله به بحث و گفتگو گذاشته شود.
فصلنامه ماجرا ابتکار و شجاعت به خرج داده است
در ادامه، علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزارت خارجه ابتکار و شجاعت را ویژگی مهم فصلنامه «ماجرا» دانست و با تاکید براینکه ورود به پژوهش درباره امنیت ملی جسارت و شهامت و فکر می‌خواهد، گفت: مجموعه مصاحبه‌ها و تصاویر جمع‌آوری شده در این فصلنامه ارزشمند است که نشان می‌دهد در آینده با سلسله مطالبی روبرو خواهیم بود که می‌تواند نیاز‌های نسل کنونی و آینده کشورمان و دیگر کشور‌ها را که دغدغه فرایند انقلاب دارند را از دل پژوهش بشناسند.
وی پژوهش تاریخ را یک میدان خطیر دانست و عنوان کرد: پرداختن به پژوهش تاریخ یک میدان بسیار خطیر است که فعالیت در آن آسان نیست، چون چندگانگی نگاه و ایده و تفکر در آن جولان پیدا می‌کند و طبیعی است که تلاقی نگاه‌ها در این میدان وجود دارد.
معاون سیاسی وزارت خارجه در ادامه گفت: جای چنین پدیده‌ای در میان منشورات انقلاب اسلامی خالی بود که امیدواریم با ارتقا کیفی مجموعه به محصولات و تولیدات معتبرتر و مستحکم‌تر و قابل اعتنا بیشتری دست پیدا کنیم. آن چیزی که به‌نظرم مهم می‌آید، این است که آن کاری که نتیجه این زحمت و تلاش خودش را نشان دهد، این است که ما به یک الگو و الگو‌هایی در عرصه حکمرانی جمهوری اسلامی با نگاه رهبر مقام معظم رهبری برسیم تا زمینه ارتقا حکمرانی دینی در کشور صورت گیرد. باقری هدف از پرداختن به تاریخ پژوهشی انقلاب را الگوسازی دانست و گفت: علوم انسانی مثل ریاضی نیست که رابطه علی و معلولی قطعی مشخص را نشان دهد لذا علوم انسانی پیچیدگی و شیرینی خاص خودش را دارد پس ما باید با این نگاه این کار را روشمند ببینیم.
او به تشریح خطرات جدی انقلاب اسلامی در چهار دهه گذشته اشاره کرد و گفت: کارکرد و نتیجه این مجله باید روشن شدن فرایند و ساز و کاری باشد که کشورمان را به این نتیجه رساند که در بیش از سه دهه گذشته از خطرات جدی که می‌توانست کشور را در عرصه دیگری وارد کند، چیست و چه ویژگی‌هایی وجود داشت که ما توانسته این این موفقیت را کسب کنیم.
معاون سیاسی وزارت خارجه با بیان اینکه روایت‌ها معمولا از تنگناهاست، گفت: فهم من این است که رمز اصلی این موفقیت و کلید واژه اصلی آن حکمت است حکمتی که رهبری و شالوده حکمرانی جمهوری اسلامی در دوره امام (ره) و رهبر انقلاب از آن بهره داشته است.
حکمت علاوه بر اینکه دانش و اطلاعات دارد، نور دارد که ناشی از ایمان شخصی و تقوای حاکمیتی (سیاسی) است. این تقوا یعنی اینکه به الزامات یک حکومت دینی پایبند باشید.
در ادامه مراسم، منوچهر متکی وزیر اسبق خارجه کشورمان به ذکر خاطراتی از دوران مسوولیت در وزارت خارجه پرداخت و نگاه مردم نسبت به مجلس شورای اسلامی و دشواری‌های فعالیت در آن را تشریح کرد. در بخش پایانی این مراسم، فصلنامه تاریخی_ سیاسی «ماجرا» با حضور میهانان ویژه رونمایی شد.
انتهای پیام/
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است