چرا برآورد مردم از نرخ‌تورم با رقم رسمی آن یکسان نیست؟

یک کارشناس اقتصادی گفت: هر چند آهنگ رشد تورم در کشور کند شده است اما بالا بودن نرخ تورم اقلام مصرفی خصوصا خوراکی ها مانع از آن شده است که مردم تغییرات تورمی را درک کنند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ حیدر مستخدمین حسینی، معاون اسبق وزیر اقتصاد در گفتگو با خبرآنلاین در رابطه با نحوه محاسبه تورم توضیح داد: محاسبه نرخ تورم که از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار انجام می‌شود به این صورت است که این دو نهاد ۲۹۵قلم کالا را به صورت پیش فرض در نظر می‌گیرند و این اقلام را که از کالاهای مصرفی تا با دوام را در برمی‌گیرد در هر هفته و ماه مورد بررسی قیمتی قرار می‌دهند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  او ادامه داد: در میان این ۲۹۵ قلم از تخم مرغ، شکر و سینما تا نرخ مسکن را در بر می‌گیرد. به بیان دیگر کالاهای متعددی مورد بررسی قرار می‌گیرد. البته صرفا قیمت یک کالا را در یک شهر محاسبه نمی‌کنند و شهرهای گوناگون و روستاهایی قیمت‌ها در آن ثبت می‌شود. در شهرهای بزرگتر مانند تهران قیمت‌ها در چند منطقه ثبت می‌شوند مانند شمال، جنوب، غرب و شرق ثبت شده و سپس میانگین شهر را به دست می‌اورند.   مستخدمین حسینی تاکید کرد: پس از آن‌که ارقام به دست آمد، آن را در مدل آماری می‌گذارند و سپس به هر قلم یک وزن می‌دهند که جمع جبری این اوزان باید به ۱۰۰ برسد. مثلا اجاره بها که سهم مهمی در هزینه‌های خانوار دارد بسته به این وزن در مدل آماری وزن خود را به دست می‌اورد. برای اجاره بها اغلب این سهم بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است و تفریحات که در برگیرنده سینما و رستوان است هم سهمی معادل یک درصد دارد.   چگونه در آمارها دستکاری می‌شود   این کارشناس اقتصادی در پاسخ به سئوالی در خصوص اینکه آیا ممکن است ک در اعلام آمار تقلبی صورت گیرد؟ گفت: سیاستگذار چنین ریسکی را نمی کند. باید توجه داشت که این اتفاق کمتر احتمال رخ دادن دارد. به هر حال آمار همان طور که گقتم از میانگین ۲۹۵ کالا به دست می آید.​   مستخدمین حسینی با اشاره به اجزای مختلف نرخ تورم در مورد چرایی تردید مردم نسبت به کاهش نرخ تورم در سه ماه گذشته تصریح کرد: در حالی نرخ تورم در آبان‌ماه کمتر از ۴۲ درصد اعلام شده که مردم فکر می‌کنند نرخ تورم بیشتر است. بررسی اجزای نرخ تورم نشان می‌دهد تورم مواد خوراکی که در واقع مردم با آن به شکل روزمره مواجه هستند ۵۴ درصد است یعنی ۱۲ درصد بیش از میانگین نرخ تورم کشور. به همین دلیل وقتی مسئولان از کاهش نرخ تورم سخن می‌گویند مردمی که هر روزه هزینه بیشتری برای خوراکی‌های خود می‌پردازند نمی‌توانند آن را باور کنند. درنتیجه مساله این است که نرخ تورم کل کشور رو به کاهش است اما هزینه های زندگی مردم روندی متفاوت را طی می‌کند.   چگونه شرایط ذهنی بر تورم می‌افزاید   این کارشناس اقتصادی در رابطه با اثر روانی بر نرخ تورم خاطرنشان ساخت: در ماجرای بنزین هم همین مساله دیده شد. رییس کل بانک مرکزی می‌گویند سه هزار تومان شدن نرخ هر لیتر بنزین نهایتا چهاردرصد به نرخ سالانه تورم می‌افزاید. این براساس مدل آماری و تئوری محض قابل اثبات است ولی در اقتصاد ایران انتظارات مردم و شرایط ذهنی نیز نقش پررنگی بر افت و خیز قیمتی دارد. به همین دلیل گرچه مدل آماری کم اهمیتی یک مساله را نشان می‌دهد در عمل اتفاق دیگری می‌افتد. این مساله در چهار دهه اخیر بارها دیده شده و اکنون هم بعید است قیمت بنزین تنها چهار درصد بر نرخ تورم تاثیر گذارد.   او تاکید کرد: تاثیر روانی به شدت به شرایط اعتماد مردم و دولت به یکدیگر وابسته است و هر قدر اعتماد این دو بیشتر باشد شرایط روانی تاثیر سو کمتری بر اقتصاد می‌گذارد و هر قدر نیز این وضعیت بغرنج شود و اعتماد مردم و دولت تحت الشعاع مسائلی قرار گیرد که از آن کاسته شود نیز نرخ تورم بر اثر مولفه‌های روانی و انتظار مردم از شرایط روند افزایشی را طی خواهد کرد.   انتهای پیام/

منبع: دانا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۸۷۵۸۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سرگیجه با آمار تورم

خبر‌هایی مبنی بر محاسبه تورم بر اساس شاخص تاخیر تادیه دین باعث شد بانک مرکزی در جوابیه‌ای آمار‌های اعلامی را تکذیب کند؛ هرچند آمار‌های جدید تورم از سوی بانک مرکزی اعلام نشده است. محاسبات نشان می‌دهد طبق آمار‌های بانک مرکزی، تورم نقطه به نقطه فروردین ۳۴.۷ درصد بوده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، به تازگی یک روزنامه به محاسبه نرخ تورم بر اساس جدول شاخص تاخیر تادیه دین بانک مرکزی اقدام کرده است. این شاخص، شاخصی است که بانک مرکزی به قوه قضائیه ارسال می‌کند تا بر اساس آن دین‌های متفاوتی همچون مهریه طبق تغییرات تورمی تعدیل شوند. بانک مرکزی این شاخص را به‌صورت علنی برای رسانه‌ها منتشر نمی‌کند و برخی سایت‌های مشاوره‌ای ارقام آن را برای استفاده در دسترس عموم قرار می‌دهند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تغییرات این شاخص از فروردین‌ماه ۱۴۰۲ تا اسفندماه این سال برابر با ۵۲.۳ درصد بوده است. این در حالی است که تغییرات این شاخص طبق اعلام مرکز آمار از فروردین‌ماه ۱۴۰۲ تا اسفندماه این سال برابر با ۲۷.۴ درصد بوده است. به نظر می‌رسد عدم اعلام شفاف و به موقع آمار‌ها توسط بانک مرکزی باعث برخورد سلیقه‌ای افراد با آمار‌ها شده و به گمانه‌زنی در رابطه با آمار‌ها انجامیده است.

جنجال‌ها درباره تورم

نگاهی به سایت بانک مرکزی نشان می‌دهد این نهاد هیچ داده‌ای را به‌طور رسمی در سال ۱۴۰۲ اعلام نکرده است. تنها یک نمودار در ارائه رئیس بانک مرکزی در خردادماه ۱۴۰۲ اعلام شده است که داده‌های آن منطبق با داده‌های شاخص تاخیر تادیه دیون است. طبق این شاخص نرخ رشد نقطه به نقطه شاخص قیمت مصرف‌کننده در فروردین‌ماه ۱۴۰۲ به ۶۲.۴ درصد رسیده است.

این در حالی است که مرکز آمار، تورم نقطه به نقطه این ماه را ۵۵.۵ درصد اعلام کرده بود. این اختلاف در آمار‌ها منجر به واکنش صاحب‌نظران اقتصادی در رابطه با وضعیت اعلام آمار‌های تورمی شد. بانک مرکزی در واکنش به محاسبه نرخ تورم توسط رسانه‌ها بر اساس شاخص تاخیر تادیه دین جوابیه‌ای صادر کرد و در این جوابیه خود به صورت غیر مستقیم نرخ تورم نقطه به نقطه فروردین ۱۴۰۳ را اعلام کرد. طبق جوابیه بانک مرکزی «تورم نقطه به نقطه شاخص بهای کالا‌ها و خدمات مصرفی در فروردین سال۱۴۰۳ نسبت به فرودین سال۱۴۰۲ به میزان ۲۷.۷ درصد کاهش پیدا کرده و به سطح کمتر از میانه کانال ۳۰درصد رسیده است که نشان می‌دهد گمانه‌زنی‌های صورت‌گرفته درخصوص نرخ تورم بانک مرکزی کاملا غیرواقعی و مغرضانه بوده است.»

واکنش‌ها به جوابیه بانک مرکزی

عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی در واکنش به اعلام این آمار‌ها در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت: «از اطلاع‌رسانی بانک مرکزی ممنون. البته مناسب بود که تورم سالانه در پایان سال۱۴۰۲ و فروردین۱۴۰۳ را هم اعلام می‌کردند. این اعلام، به معنای این است که تورم فروردین۱۴۰۲، به میزان «۶۳درصد» بوده است. این تورم اعلام‌نشده، نتیجه رکورد رشد ۴۳درصدی چاپ پول در سال۱۴۰۱ و دلیل عمده فشار به نرخ ارز در ۱۴۰۲ بود.»

با بررسی آمار‌ها به‌صورت دقیق‌تر متوجه می‌شویم که کاهش ۲۷.۷ واحد درصدی تورم نقطه به نقطه به این معناست که تورم نقطه به نقطه از ۶۲.۴ درصد در فروردین‌ماه ۱۴۰۲ به ۳۴.۷ درصد در فروردین‌ماه‌۱۴۰۳ رسیده است. به این ترتیب بانک مرکزی بار دیگر آمار تورم مصرف‌کننده را پس از ۱۰ ماه به صورت غیر مستقیم منتشر کرد. با این حال گزارش جزئیات تورمی از آغاز سال ۱۴۰۲ هنوز منتشر نشده است. نرخ تورم نقطه به نقطه مرکز آمار در فروردین ماه امسال برابر با ۳۰.۹ درصد بوده است. مقایسه آمار این دو نهاد نشان می‌دهد آمار‌های تورم از تفاوت ۳.۸ واحد درصدی برخوردار است.

جای خالی شفافیت آماری

ترتیب اعلام آمار‌ها حاکی از آن است که بانک مرکزی با تاخیرهای بی‌مورد و طولانی‌مدت به انتشار آمار شاخص قیمت مصرف‌کننده می‌پردازد. این نهاد سیاستگذار به‌رغم اینکه به هدف‌گذاری در حوزه کنترل رشد نقدینگی و تورم پرداخته است؛ اما همچنان از انتشار آمار‌های تورمی خود را به‌صورت منظم منتشر نمی‌کند.

در گذشته اعلام می‌شد که اعلام به موقع آمار‌ها می‌تواند منجر به تحریک انتظارات تورمی و به این ترتیب دامن زدن به تورم بیشتر شود با این حال، اکنون طبق آمار‌های مرکز آمار و بانک مرکزی روند کاهشی به خود گرفته است و بهانه‌ای برای عدم انتشار شاخص بهای مصرف‌کننده توسط نهاد‌های آماری وجود ندارد. این‌گونه رفتار‌های غیرشفاف و عدم اعلام دقیق آمار‌ها توسط نهاد‌های آماری نه تنها به جایگاه نهاد‌های آماری آسیب می‌زند، بلکه باعث ایجاد شائبه‌هایی مبنی بر بالا بودن آمار‌ها می‌شود و به این ترتیب خود می‌تواند محرک انتظارات تورمی شود.