فطرت بشر عبرت‌آموزی از تاریخ است
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۸۸۸۰۱۰
اگر چه تاریخ‌پژوهان و صاحبنظران فلسفه تاریخ در باب تکرار تاریخ و عبرت‌آموزی از آن آرای مختلفی دارند اما در ادبیات دینی ما بر عبرت‌آموزی از تاریخ تأکید شده و قصص قرآنی نیز از همین منظر قابل توجه است؛ اما اینکه در این چارچوب نحوه مواجهه ما با تاریخ اسلام چگونه باید باشد، محور گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام دکتر جواد سلیمانی امیری است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مریم احمدی شیروان/
اگر چه تاریخ‌پژوهان و صاحبنظران فلسفه تاریخ در باب تکرار تاریخ و عبرت‌آموزی از آن آرای مختلفی دارند اما در ادبیات دینی ما بر عبرت‌آموزی از تاریخ تأکید شده و قصص قرآنی نیز از همین منظر قابل توجه است؛ اما اینکه در این چارچوب نحوه مواجهه ما با تاریخ اسلام چگونه باید باشد، محور گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام دکتر جواد سلیمانی امیری است. وی دانش‌آموخته دکترای تاریخ و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) است.
باید تاریخ را از منابع تحقیقاتی معتبر دریافت کنیم
حجت‌الاسلام سلیمانی امیری با بیان اهمیت تاریخ برای عبرت‌آموزی، در مورد شروط لازم برای استفاده صحیح از آن می‌گوید: هنگام مطالعه تاریخ و پیش از هر اقدامی باید تاریخ را از منابع معتبر آن دریافت کنیم؛ این منابع، منابع تحقیقاتی هستند. بخشی از این تاریخ در قرآن وجود دارد، بخشی در احادیث معتبر آمده و اعتبار آن‌ها احراز شده است؛ اما بخش زیادی از آن، نه در قرآن وجود دارد و نه در احادیث، بلکه در منابع مورخان ذکر شده است. او اضافه می‌کند: گاهی مورخان به علت ضعف حافظه، برخی از حقایق را فراموش می‌کردند؛ گاهی هم به دلیل کم‌کاری یا غرض‌ورزی راویان، تاریخ کامل نقل نمی‌شد یا حتی برخی مورخان به دلیل اینکه تاریخ را تحت نظر سلاطین می‌نوشتند، مجبور به حذف یا حتی وارونه کردن بخشی از تاریخ می‌شدند.
این پژوهشگر حوزه تاریخ به برخی از تاریخ‌نویسان غربی نیز اشاره کرده و می‌گوید: برخی منابع که توسط غربی‌ها نوشته شده‌اند فاقد اعتبار هستند. به طور نمونه واگلیری، اسلام‌شناس غربی است که در دایره‌المعارف اسلام نیز مقاله‌هایی از او به چاپ رسیده است؛ هر چند او تا اندازهای به منابع شیعه واقف است و مقالاتی هم در این زمینه نوشته اما باز هم نتوانسته با شیوه علمی و تاریخی، گزینش صحیحی از اخبار متعارض داشته باشد؛ به طور نمونه در یکی از مقالات خود آورده است امام حسن(ع) و امام حسین(ع) با هم مخالف بودند؛ این به دلیل عدم شناخت از معصومین(ع) است. اظهارنظر او به دلیل منابعی است که در تاریخ وارد شده اما او سندشناس نیست که بتواند درست را از نادرست تشخیص دهد.
با رعایت شرایطی می‌توان تاریخ را به حال تطبیق داد
دکتر سلیمانی امیری ادامه می‌دهد: در تاریخ معاصر هم همین‌طور است؛ از آنجایی که تاریخ نزدیک‌تر است انگیزه تحریف هم در آن بالاست؛ زیرا وقتی رفتارهای ناشایستی در تاریخ معاصر اتفاق افتاده، حامیان آن جریان بنا بر تحریف می‌گذارند. در این زمینه نیز باید دنبال مؤسسات معتبری باشیم که محققان معتبری دارند. ضمن اینکه تطبیق در دوران معاصر باید صحیح و دقیق باشد. توجه کنیم هر خبری از هر شبکه مجازی که شنیدیم، قبول نکنیم بلکه ابتدا در مورد آن تحقیق و پی‌جویی کنیم.
این استاد حوزه و دانشگاه درباره تطبیق تاریخ با رویدادهای حال حاضر نیز می‌گوید: اگر هر دو بخش یعنی هم اطلاعات تاریخی و هم اطلاعاتی که از زمانه حاضر داریم، اطلاعات معتبری باشند می‌توان به تطبیق رسید؛ اما برای آن باید چند نکته را رعایت کنیم؛ ابتدا باید وجوه شباهت بین گذشته و حال را دقیقاً مشخص کنیم. البته باید اثبات کنیم تمایزی هم که بین گذشته و حال وجود دارد، در بروز شباهت دخالتی ندارد که اگر این‌طور نکنیم، تطبیق‌های نادرستی خواهیم کرد.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح می‌کند: باید حد میزان شباهت را هم مشخص کنیم تا دچار افراط و تفریط نشویم؛ مثلاً برخی می‌گویند جریان زمان ما، مانند دوران خوارج است؛ باید دید خوارج در چه مرحله‌ای مد نظر است؛ خوارج در مرحله اول با حضرت علی(ع) نزاع گفتمانی داشتند اما پس از مدتی نزاع آن‌ها تبدیل به نزاع امنیتی شد. در مرحله نزاع گفتمانی، حضرت علی(ع) هم تنها به بحث و گفت‌وگو بسنده می‌کرد اما وقتی وارد فاز درگیری نظامی شدند، حضرت در مقابل آن‌ها شمشیر کشید.
ذات بشر در بستر زمان تغییر نمی‌کند
دکتر سلیمانی امیری در پاسخ به برخی منتقدان استفاده از تاریخ که معتقدند «در صدر اسلام افراد ضریب هوشی کمتر و یا نظام اجتماعی ساده‌تری داشتند، اما مردم ما هوش اجتماعی بالاتری دارند، رسانه وجود دارد و... پس نیازی به قیاس نیست و نباید تاریخ را با زمانه حاضر تطبیق کرد» نیز می‌گوید: این باور اشتباه است. قرآن کریم، تاریخ را آینه‌ای می‌داند که در آن می‌توان تمامی حوادث را دید و از آن‌ها الهام گرفت و سرنوشت زندگی را با الهام از این آینه انتخاب کرد. عبرت‌آموزی هدف طرح حوادث تاریخی فراوان در قرآن است. در بسیاری از آیات، داستان‌های انبیای بزرگ الهی آمده است تا درس عبرتی برای سایر افراد باشد.
او بیان می‌کند: فطرت بشر عبرت‌آموزی از تاریخ است. ابن‌خلدون اسم کتاب خود را «العبر» نامید؛ یعنی داستان‌هایی را نقل می‌کند برای عبرت‌آموزی یا ابن مسکویه اسم کتاب خود را «تجارب الامم» نامید؛ قانون بشر همیشه به دنبال عبرت‌آموزی است. دلیل عقلی آن هم این است که در بستر زمان سبک زندگی، شهرسازی، گویش‌ها، پوشش و... افراد تغییر پیدا می‌کند اما ذات او تغییر نمی‌کند. انسان‌ها نفس اماره و لوامه و فطرت و گرایش‌های متعالی فطری و قلبی دارند که سبب می‌شود انسان‌ها در تاریخ نقش‌آفرینی‌کنند. با مطالعه صحیح تاریخ می‌توانیم عللی را کشف کنیم که معلول‌های خاص را به وجود آورده‌اند؛ قوانین تاریخ را کشف کنیم و مراقب باشیم تا عللی که موجب تضعیف جبهه حق و شکست می‌شود محقق نشود.
سلیمانی امیری در پایان یادآور می‌شود: از موارد تطبیقی در جامعه و در سخنان بزرگان دین هم بسیار شنیده‌ایم. به طور نمونه رهبر انقلاب فرمودند «أین‌عمار»، یعنی باید افراد بصیر را پیدا کرده و از آن‌ها پیروی کنیم؛ یا می‌فرمایند ما در مرحله شعب ابیطالب نیستیم بلکه در زمانه بدر و خیبر هستیم؛ یعنی با اندک مقاومت دیگری به پیروزی می‌رسیم.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: تاریخ اسلام خوارج
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۸۸۸۰۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اعلام جزئیات مشوق های سربازی
مشاور عالی فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح ضمن اعلام جزئیات مشوق‌های سربازان ماهر و نحوه بهره‌مندی از آن‌ها گفت: اعطای این مشوق از ۱۵ اردیبهشت‌ماه عملیاتی خواهد شد. به گزارش تسنیم، سردار موسی کمالی مشاور عالی فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح امروز درباره جزئیات اعطای مشوق‌های مهارت‌آموزی و شرایط بهره‌مندی از آن‌ها اظهار کرد: به منظور ترویج فرهنگ مهارت‌آموزی و ایجاد انگیزه و تشویق جوانان به مهارت‌آموزی، مشوق‌هایی برای سربازانی که قبل از اعزام به خدمت مهارت یاد می‌گیرند در نظر گرفته شده است. اعلام ۱۰ مشوق برای سربازان ماهر وی افزود: اعطای یک ماه کسری خدمت، تعیین سازمان محل خدمت، تعویق اعزام به مدت حداکثر ۶ ماه، انتخاب استان محل خدمت، بخشش اضافه خدمت سنواتی سربازان، استفاده از یک ماه مرخصی، اعطای یک درجه بالاتر، استفاده از سرباز ماهر به عنوان کمک مربی و مربی در نیروهای مسلح، به‌کارگیری تخصصی در داخل نیروهای مسلح و اولویت برای استخدام در نیروهای مسلح از جمله مشوق‌های موجود برای سربازان است. هر سرباز وظیفه از چند مشوق می‌تواند بهره‌مند شود؟ کمالی در پاسخ به این سوال که هر سرباز وظیفه از چند مشوق می‌تواند بهره‌مند شود، گفت: هر فرد حداکثر از یک مشوق می‌تواند استفاده کند و حین ثبت نام بر اساس اولویت‌بندی، می‌توانند تا ۴ مشوق را برای خود انتخاب کنند. مشاور عالی فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح با بیان اینکه اعطای مشوق‌های سربازان ماهر از ۱۵ اردیبهشت ماه عملیاتی خواهد شد، افزود: مهارت‌آموزان به ۴ گروه دوره‌های کوتاه‌مدت، فارغ‌التحصیلان هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کار و دانش، گروه پزشکی و پیراپزشکی، فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌ها تقسیم می‌شوند. وی گفت: دوره‌هایی که در فنی‌وحرفه‌ای، جهاد کشاورزی، جهاد دانشگاهی، فناوری اطلاعات و… سپری می‌شوند کوتاه مدت هستند. این گروه با کسب ۲۴۰ امتیاز می‌توانند از بالاترین مشوق استفاده کنند و اگر فردی امتیاز کمتری کسب کند، از مشوق‌های کمتری بهره‌مند می‌شود. کمالی با بیان اینکه امتیاز‌ها را به ۳ دسته تقسیم کرده‌ایم و برای ورود به مشوق کسب حداقل ۸۰ امتیاز نیاز است، افزود: امتیاز ۸۰ تا ۱۶۰ جزو گروه اول مشوق محسوب می‌شود که به عنوان مثال در کسری خدمت و مرخصی، ۱۰ روز کسری یا مرخصی به این گروه تعلق می‌گیرد. مشاور عالی فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح ادامه داد: در گروه دوم مشوق‌ها نیز، ۱۶۱ تا ۲۳۹ امتیاز نیاز است افراد کسب کنند و از ۲۰ روز مرخصی یا کسری می‌توانند بهره‌مند شوند. کمالی تاکید کرد:، اما در گروه سوم افراد می‌توانند از مشوق به صورت کامل بهره‌مند شوند و ۲۴۰ امتیاز برای این گروه نیاز است. وی با بیان اینکه به گروه آموزش‌های کوتاه مدت، بسته به میزان آموزش امتیاز تعلق می‌گیرد گفت: گروه هنرستانی‌ها ۲۴۰ امتیاز به بالا و برای گروه پزشکی و پیراپزشکی ۲۴۰ امتیاز به بالا در نظر گرفته شده است. کمالی با بیان اینکه برای گروه سایر فارغ التحصیلان که بیشتر از طریق دانشگاه‌های کشور فارغ التحصیل شده‌اند روش محاسبه تفاوت دارد افزود: سایر فارغ التحصیلان از ۶ آیتم می‌توانند امتیاز کسب کنند. مشاور عالی فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح بیان کرد: این افراد به ازای هر ساعت دوره تخصصی ۱ امتیاز دریافت می‌کنند و تا ۱۰۰ امتیاز امکان دریافت امتیاز وجود دارد، آیتم دوم مهارت‌های شغلی عمومی است که به ازای هر ۳ ساعت آموزش فرد می‌تواند امتیاز دریافت کند و حداکثر ۴۰ امتیاز دارد. همچنین اگر فرد سابقه دستیاری داشته باشد به ازای هر ۵ ساعت ۱ امتیاز و تا ۴۰ امتیاز می‌تواند دریافت کند و آیتم چهارم نیز مربوط به کاراموزی و سابقه آزمایشگاهی است که تا ۶۰ امتیاز تعلق می‌گیرد و هر ۵ ساعت ۱ امتیاز دارد. کمالی ادامه داد: آیتم پنجم تدریس است و کسانی که در سطح پایین‌تر رشته خود را تدریس می‌کنند به ازای هر ۵ ساعت تدریس می‌توانند ۱ امتیاز دریافت کنند و تا ۴۰ امتیاز تعلق می‌گیرد. دروی عملی و آزمایشگاهی تا ۵۰ امتیاز تعلق می‌گیرد و هر واحدی ۵ امتیاز دارد. چه سازمانی قرار است صحت‌سنجی کند؟ وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه سازمانی قرار است صحت سنجی داشته باشد گفت: دوره‌های کوتاه مدت در خود سازمان‌ها، مدارس را وزارت آموزش و پرورش، گروه پزشکی را وزارت بهداشت، سایر رشته‌ها را نیز وزارت علوم و دانشگاه‌های خود و دانشگاه آزاد را نیز همین دانشگاه صحت سنجی مدارک را انجام می‌دهد. حداقل ۲ ماه قبل از اعزام به خدمت باید ثبت‌نام اقدام کنید کمالی بیان کرد: برای ثبت‌نام افراد می‌توانند به سامانه سخا پلیس مراجعه کنند. اعزامی‌های تیر ماه به بعد می‌توانند از این مشوق‌ها بهره‌مند شوند و شامل افراد حین خدمت نمی‌شود. مشاور عالی فرمانده قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح گفت: افراد حداقل ۲ ماه قبل از اعزام به خدمت باید نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند و از ۱۵ اردیبهشت ماه اعزامی‌های تیر ماه به بعد می‌توانند اقدام کنند. کانال عصر ایران در تلگرام
ام فهد، زن مشهور عراقی کیست و چرا کشته شد؟