ضرورت تثبیت مدیر جشنواره و گردشی بودن میزبان/ کمدِ تئاتریها از تندیسهای دولتی پر شده است
تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۸۹۶۹۱۶
به گزارش خبرنگار ایلنا، سال گذشته کانون تئاتر کودک و نوجوان خانه تئاتر، پس از برگزاری بیست و پنجمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان، به آسیبشناسی آن پرداخت و اعلام کرد این رویداد به آییننامه احتیاج دارد و پیشنویس آن را به ادارهکل هنرهای نمایشی ارائه داد؛ با این حال بیست و ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان همدان هم آبان امسال به دبیری مجید قناد در شهر همدان برگزار شد و همچنان خبری از وجود چنین آییننامهای نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ضرورت تصویب آییننامه و جایگاه ثابت دبیر برای جشنواره تئاتر کودک و نوجوان
منوچهر اکبرلو (نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر) درباره ضرورت وجود یک آییننامه برای جشنواره تئاتر کودک و نوجوان گفت: متاسفانه تا زمانی که برگزاری جشنواره به معنی واقعی کلمه جدی گرفته نشود، جایگاه دبیر ثابت نباشد و هدف صرفا این باشد که جشنواره طبق روال هر سال برگزار شود، مصائب موجود همچنان پابرجاست.
اکبرلو ادامه داد: پیشنویس آییننامهای که توسط کانون تئاتر کودک و نوجوان خانه تئاتر تهیه شد، چکیده تجربیات بسیاری از دستاندرکاران نمایش کودک و نوجوان بود و میتوانست بسیار کارساز و شروعی برای تدوین برنامهای جهت ارتقای جشنواره تئاتر کودک و نوجوان باشد.
او با بیان اینکه «طبیعتا وجود چنین آییننامهای و تصویب آن، لازم و ضروری است» گفت: هرچند آییننامههایی کلی وجود دارد اما زمانی که دبیران محترم شروع به کار میکنند، عملا قادر به اجرای آن نیستند و در نتیجه ناچارند همان روال سالهای گذشته را در پیش بگیرند.
تمرکز جشنواره تئاتر کودک بر تولیدات تازه، خطاست
از سویی دیگر، میزبانی جشنواره از بهترین نمایشهایی که در طول سال اجرا شدهاند و در واقع ویترین آنچه در طول سال بر تئاتر گذشته است بودن یا متمرکز شدن بر حمایت از تولیدات تازه و به گونهای تهیهکننده آثار تازه بودن، مسئلهای است که حتی جشنوارهای چون تئاتر فجر نیز با آن دست به گریبان است؛ کارشناس و مجری برنامه تلویزیونی «مجله تئاتر»، در پاسخ به این سوال که به نظر او کدامیک از این دو شیوه یا ترکیبی از آنها، میتواند جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را به سمت استقرار در جایگاه درست خود سوق دهد؟ گفت: در شرایط کنونی که تولید یک تئاتر و مخصوصا تئاتر کودک و نوجوان هزینهبَر و نیازمند صرف بودجه در بخشهای گوناگون از جمله متن، لباس، طراحیصحنه، موسیقی و غیره است و در بعضی بخشها لزوما باید از بهترین کیفیت بهره برد طبیعتا برگزاری جشنواره به این صورت که از گروههای نمایشی بخواهند با تولیدات تازهشان به این رویداد بیایند خطاست چون گروههای حرفهای که از این طریق امرار معاش میکنند قطعا در جشنواره حضور نخواهند داشت و بهتبع سطح کیفی جشنواره افت خواهد کرد.
در دوران تئاتری خصوصی، بدون کمک نهادهای دولتی به سر میبریم
اکبرلو تصریح کرد: بعید میدانم گروههای جوان و جویای نام نیز از این شیوه استقبال کنند به این دلیل که در دوران تئاتر خصوصی و روی پای خود ایستادن گروهها، بدون کمک نهادهای دولتی به سر میبریم. بنابراین اگر قرار است جشنواره ادامه یابد شکی نیست که باید بر اجراهای سال گذشته متمرکز باشد.
مساله دیگری که همواره از سوی منتقدان و کارشناسان مورد بحث قرار گرفته این است که آیا باید جشنواره تئاتر کودک و نوجوان را رقابتی برگزار کرد یا غیر رقابتی؟ و آیا غیر رقابتی بودن زمینهساز فراهم آمدن بستری سالمتر برای نمایشهای کودک و نوجوان است یا رقابتی بودن؟ نویسنده کتاب «تکنیکهای نمایش خلاق» در پاسخ به این سوال گفت: معتقدم که شرایط جامعه ما، شرایط مساعدی برای برگزاری جشنوارههای رقابتی آن گونه که در بسیاری از کشورهای دیگر برگزار میشود، نیست.
جشنواره تئاتر کودک و نوجوان باید «غیر رقابتی» باشد
اکبرلو ادامه داد: به ویژه در بخش کودک و نوجوان از آن جایی که باید فضایی متناسب با روحیات کودک و بیش از هر چیز مبتنی بر بازی، شادی و رفاقت پدید آورد تا رقابت و تلاش برای جلو زدن از دیگران، قطعا جشنواره باید به صورت غیررقابتی برگزار شود.
او خاطرنشان کرد: البته نگرانیهایی هست که اگر جشنواره غیررقابتی باشد، حرفهایها در آن شرکت نخواهند کرد و در پاسخ باید گفت زمانی که شما یک انگیزه را که به نظرتان نادرست میآید حذف میکنید بدون شک باید انگیزههای دیگری را جایگزین کنید. با توجه به شناختی که از گروههای حرفهای وجود دارد باید انگیزههای لازم را برای حضور آنها فراهم آورد و شکل برگزاری جشنواره را در غیاب رقابتی بودن، براساس آن تغییر داد.
سالها میزبانی از جشنواره تئاتر کودک، گردشگری همدان را رونق نداده
برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در شهر همدان هم از نکاتی بوده که در این سالها گاهی دربارهاش بحث شده است؛ اینکه آیا استقرار جشنواره در شهر همدان یا گردشی بودن میزبانی آن میان شهرهای گوناگون تاثیری بر کیفیت برگزاری این رویداد خواهد گذاشت یا خیر؟ اکبرلو که یکی از مولفان و پژوهشگران کتاب «۴۰ سال نمایش در ایران (۱۳۵۷ تا ۱۳۹۷)» در پاسخ به این سوال گفت: شهر همدان یکی از قدیمیترین شهرهای ایران بوده و باعث افتخار است که یک جشنواره بینالمللی در آن برگزار شود. من به عنوان یک غیرهمدانی بسیار خوشحال میشوم که گروههای خارجی به بهانه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان مهمان این شهر میشوند و فرهنگ و تمدن بسیار کهن ایرانی را در شهر همدان میبینند اما انتظاراتی هم وجود دارد که برآورده نشده است.
نویسنده نمایشنامههای «بچههای عاشورا»، «در را باز کنید» و «روشناییهای شهر» برای کودکان و نوجوانان تصریح کرد: یکی از این انتظارات این است که به عنوان مثال، برگزاری جشنواره بعد از سالیان طولانی در شهر همدان، منجر به رونق گردشگری در این شهر در ایام جشنواره شود و آن بخش از اقتصاد شهر را که وابسته به صنعت توریسم است تقویت کند. در همه این سالها توقع میرفته و میرود که در ایام برگزاری جشنواره حداقل یک تور توریستی داخلی برای مخاطبان ایرانی وجود داشته باشد و بخشی از فعالیت آن پرداختن به اجراهای جشنواره و خصوصا اجراهای خیابانی باشد که متاسفانه رخ نداده است.
جشنواره تئاتر کودک باید به صورت گردشی در تمام کشور برگزار شود
اکبرلو با بیان اینکه «از سوی دیگر برگزاری جشنواره در همدان موجب تجهیز سالنهای نمایشی این شهر، افزایش سطح کیفی آنها و از آن مهمتر افزایش تعدادشان نشده است» گفت: نبود سالنهای مجهز که بتواند پاسخگوی نیاز گروههای حرفهای ایرانی و خارجی باشد که میخواهند اثرشان را در مهمترین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان ایران روی صحنه ببرند مسئلهای است که باید به آن توجه کرد.
او یادآور شد: انتظار این بود که با تکرار برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در شهر همدان شاهد تجهیز سالنهای موجود، تاسیس سالنهای جدید و پدید آمدن بوستانهای کودک در کنار سالنها باشیم که متاسفانه این اتفاق نیفتاده است. بنابراین شخصا معتقدم جشنواره باید به صورت گردشی در شهرهای گوناگون برگزار شود و به این صورت انگیزهای جهت رقابت شهرهای مختلف در ایجاد امکاناتی بهتر برای برگزاری جشنواره و فعال کردن پتانسیلهای نهفته پدید آید.
کمد خانه تئاتریهای حرفهای از تندیس جشنوارههای دولتی اشباع شده
این مدرس و پژوهشگر در پاسخ به این سوال که اگر جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان را جوانی ۲۶ ساله بپنداریم، معتقد است رشد این جوان، متناسب با ۲۶ سالی که بر او گذشته، بوده است یا خیر و از نظر او جایگاه جشنواره در تئاتر امروز کودک و نوجوان ایران چگونه است؟ گفت: اگرچه شکل تولید تئاتر به ویژه در بحث اقتصادی آن تغییر پیدا کرده است متاسفانه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به همان شکل ۲۶ سال پیش برگزار میشود و همراه با تحولات فرهنگی جامعه تغییر نکرده است.
راههایی برای اینکه جشنواره تئاتر کودک و نوجوان بتواند پوست بیاندازد
اکبرلو تشریح کرد: به این معنا که گرایش گروههای حرفهای به تئاتر خصوصی و روی صحنه رفتن در تماشاخانههای خصوصی، رغبت کمتر به شرکت در جشنوارههای دولتی به علت اشباع کمدهای خانهشان از لوحتقدیرها و تندیسهای جشنوارههای دولتی داخلی و تمایل به حضور در جشنوارههای بینالمللی خارج از ایران مجموع تغییر و تحولاتی است که در تئاتر ایران از جمله تئاتر بزرگسال و تئاتر کودک و نوجوان شاهدش هستیم اما زمانی که به جشنواره تئاتر کودک و نوجوان نگاه میکنیم میبینیم که هیچ کدام از این تغییرات در آن اعمال نشده است، به همان شکل سنتی برگزار میشود و هیچ انگیزه جدیدی را جایگزین انگیزههای از دست رفته پیشین نکرده است.
اکبرلو در انتها خاطرنشان کرد: به نظر میرسد با تثبیت مدیریت برگزاری جشنواره برای دورهای حداقل پنج ساله، گردشی بودن برگزاری آن در شهرهای متقاضی و توجه به تئاتر خصوصی و آنچه در تماشاخانههای خصوصی میگذرد جشنواره بتواند پوست بیندازد و زحمتی که کشیده و انرژیای که صرف میشود بتواند به جریان تئاتر کودک و نوجوانمان یاری برساند.
منبع: ایلنا
کلیدواژه: جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان منوچهر اکبرلو تئاتر کودک و نوجوان آسیب های جشنواره رقابتی بودن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۸۹۶۹۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برای تقویت میدان کتاب کودک و نوجوان چه باید کرد؟
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، دوران کودکی و نوجوانی، مهمترین دورانی است که در آن شخصیت، هویت و سبک زندگی افراد شکل میگیرد و نظامهای اعتقادی و ارزشی در نهاد آنان پایه ریزی میشود. ازاین رو، تولید و مصرف محتوا در زیست بوم فرهنگی کودک و نوجوان، ضرورتی راهبردی و سبک ساز است. در این میان، «محتوای ادبی» در پویایی این زیست بوم و الگوسازی در زمینه سبک زندگی، نقشی پررنگ دارد. بررسیها نشان میدهند، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است.
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهشهای مجلس در پژوهشی با عنوان «تولید و ترویج محتوای ادبی برای کودک و نوجوان؛ واکاوی سیاستی و راهکارهای تقنین» آورده است، سیطره محصولات و خدمات ادبی، هنری و رسانهای بر سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان، تولید و مصرف محتوا در این زیستبوم را به ضرورتی راهبردی تبدیل کرده است. در این میان، محتوای ادبی میتواند در پویایی زیستبوم و الگوسازی در زمینه سبکزندگی، نقشی پررنگ داشتهباشد. زیرا پیوند محتوای ادبی با زیباییها و جاذبههای هنری ناگسستنی بوده و در چنین بستر و قالبی، ظرفیت فراوانی برای انتقال پیامها و مفاهیم به ظریفترین و مؤثرترین شکل وجود دارد.
* سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است
این پژوهش بیان میکند که بنابر بررسی چارچوب سیاستی کنونی، سهم حوزه کودک و نوجوان در اسناد بالادستی ناکافی است. همچنین سیاستهای واضح، ملموس و هدفمندی در این زمینه وجود ندارد. در مصوبات و مقررات تخصصیتر نیز راهبردهای موجود کمرمق بوده و جامعیت لازم را ندارند. بررسی آرایش نهادی این حوزه نیز نشاندهنده فعالیت جزیرهای، موازیکاری و تشتت در تولیگری است.
* نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان
این پژوهش نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان را بهعنوان یکی از چالشهای تولید و ترویج محتوای ادبی برای این قشر دانست و بیان کرد که خلأ برنامه راهبردی، تلقی نشدن مسائل کودک و نوجوان بهعنوان اولویتی بنیادین و ضعف در چارچوب سیاستی و نهادی موجود، به سادهانگاری، تشتت و نبود انسجام در سطوح مختلف سیاستگذاری و اجرا در این حوزه منجر شدهاست. بهدلیل محوریت نداشتن پژوهش، تخصصگرایی و برنامهریزی جامعنگرانه، عمده اقدامات بهصورت مقطعی و پروژهای، جوشیده از دغدغههای فردی یا برخواسته از ادراک و تجربه زیسته محدود و ناقص شخصی بودهاند که به نتایج کماثر و سطحی انجامیدهاست.
* مغفول ماندن بسیاری از حوزههای موضوعی مورد نیاز مخاطب
در این پژوهش، مغفول ماندن بسیاری از حوزههای موضوعی مورد نیاز مخاطب بهعنوان چالش تولید و ترویج محتوای ادبی برای گروه کودک و نوجوان بیان شده و آمده است که آثار تألیفی از لحاظ موضوعیابی، مسئلهمندی و نیازشناسی دچار ضعف جدی بوده و به بسیاری از بحرانها و مسائل آسیبزای دوره کودکی و نوجوانی کمتوجهند. در چنین شرایطی، مخاطبان برای پاسخ به نیازها و دغدغههای خود، بیشتر سراغ آثار ترجمهای و خارجی میروند که اغلب حاوی پیامهایی آسیبزا و ناسازگارند.
* خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر
دیگر چالش این حوزه در این گزارش به خلأ در تألیف و تربیت آفرینش گر اشاره شده و آمده است که: فعالیت مؤثر و پیوسته در این حوزه مستلزم حضور و استقرار متخصصان دغدغهمند و مسئلهشناس است. در شرایط کنونی، مجموع آثار تألیفی کمیّت و کیفیت مطلوبی نداشته و در زمینه پرورش و تربیت آفرینشگر و متخصص کودک و نوجوان و زیرساختها و مواد آموزشی مربوطه نیز خلأ جدی وجود دارد. آفرینشگران فعال و دغدغهمند کنونی نیز کمشمار بوده و در میان مخاطبان چندان شناخته شده نیستند.
* فعالیت جزیرهای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول
این پژوهش رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی و فعالیت جزیرهای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول را بهعنوان یکی از چالشهای این حوزه معرفی کرده و توضیح میدهد که رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق یا تکمحصولها، اگرچه در کوتاهمدت جذب مخاطب را بههمراه داشته و دستاوردساز است، اما نمیتواند بهطور ماندگار و گستردهای جریانسازی کرده و انس کودکان و نوجوانان با محتوای ادبی را نهادینه کند. عمده دستگاهها و نهادهای مسئول در این حوزه ارتباط پایدار و تعامل پویایی با یکدیگر ندارند و اغلب فعالیتها و برنامههای اصلی خود را در سطح درونسازمانی دنبال میکنند. بهاینترتیب، اقدامات انجام شده تأثیر محدود و اندکی بر کلان وضعیت مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان گذاشته و هدف راهبردی مشخص و دستاورد ملموس و سنجشپذیری محقق نمیشود.
* نظمدهی و انسجامبخشی به فعالیتهای این حوزه
این پژوهش پیشنهاد میکند که نظمدهی و انسجامبخشی به فعالیتهای این حوزه و راهبری سبد مصرف فرهنگی مخاطب کودک و نوجوان، به تدوین برنامهای راهبردی و جامع (مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی) و بهروزرسانی پیوسته آن نیازمند است. تعیین اولویت و رویکرد موضوعی و تنظیم نگاشت نهادی از لوازم اساسی چنین برنامهای است. رصد و پایش مداوم زیستبوم فرهنگی کودک و نوجوان میتواند منجر به تصویری واضح از وضعیت مستقر شود. تصویری که میتواند یاریگر برنامهریزان و آفرینشگران و تولیدکنندگان در ایدهپردازی، خلق اثر، ترویج محتوا، بازاریابی و عرضه محصول باشد.
* تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی
این پژوهش یکی از راهکارهای حل این چالش را تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی عنوان کرده و ادامه میدهد که در راستای افزایش تخصصگرایی و بهبود وضعیت تألیف، روندها و زیرساختهای کنونی باید بهسمت تربیت و آموزش افراد مستعد، توانمندسازی آفرینشگران کنونی و نیز حمایت از آثار تألیفی مطلوب، تغییر مسیر یابند. ازاینرو، لازم است ضمن تقویت ظرفیتها و زیرساختهای آموزشی در مقاطع مختلف، در صنعت نشر و فعالیتهای ترویجی نیز از آثار تألیف و بومی مطلوب پشتیبانی شود (مانند مشوقهای مالیاتی و اعطای یارانه).
در این پژوهش تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان بهعنوان راهکار دیگر مطرح شده و در توضیح آن آمده است که تمرکز بر جایگاههای حقوقی و آفرینشگران موفق و ترویج و چهرهسازی از آنها میتواند پیوند مستحکمتری میان مخاطبان و محتوای ادبی ایجاد کند. زیرا نهادها و آفرینشگران از امکان همراهی طولانیمدت و پیگیری پیوسته توسط مخاطب برخوردار بوده و ظرفیت بسیار بیشتری برای هویتبخشی، الگوآفرینی و سبکسازی دارند.
* تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیتهای بازار فرهنگی
این پژوهش همچنین پیشنهاد تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیتهای بازار پردازی فرهنگی را مطرح کرده و بیان میکند که عرضه حداکثری محتوای ادبی مستلزم لحاظ ذائقهها و گرایشهای گوناگون مخاطب و قرار دادن محتوای مدنظر در زنجیره ارزش است. در صورت ایجاد پیوستاری در سیاستگذاری و برنامهریزی در این حوزه، میتوان منابع فرهنگی غنی دینی و بومی را به زبان کودک و نوجوان امروز فراوری کرد و با بهرهگیری از ظرفیتهای بازار پردازی فرهنگی به بازتولید چنین آفرینشهایی در قالبهای گوناگون پرداخت.
* تقویت جریان اقتباس
راهکار دیگر مرکز پژوهشهای مجلس در این پژوهش مبتنی بر تقویت جریان اقتباس و سرمایهگذاری در صنعت و پی نما مطرح شده که در توضیح آن بیان میکند که با تقویت جریان اقتباس میتوان جهانهای داستانی و شخصیتهای بومی و آئینی را در قالب رمان بازآفرینی کرد و با نگارش فیلمنامهها و بازینامههای اقتباسی براساس رمانهای پرمخاطب و غنی به گسترش جهان داستانی خلق شده در دیگر قالبهای هنری و رسانهای پرداخت. صنعت پینما نیز ظرفیت فراوانی در شکوفایی زنجیره ارزش آثار ادبی داشته و میتواند حلقه اتصال کتاب و آثار نمایشی (بهویژه پویانمایی) باشد. با سرمایهگذاری در پینما، هم مخاطب بالقوهای برای آثار اقتباسی فراهم میشود و هم بهرهوری فرایندهای تولید آثار نمایشی افزایش مییابد. رویکرد ارتباطات سازمانی در میان دستگاههای مسئول در این عرصه نیازمند بازنگری جدی است. همرسانی نیازها و ظرفیتها میان مدارس، مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مساجد، فرهنگسراها و دیگر نهادهای مرتبط و برقراری تعاملات همافزا در این زمینه، ضروری است.
در یکی جمع بندی نهایی محوریترین مسائل و چالشهای این حوزه از منظر سیاستی و تقنینی عبارتند از:
۱. نبود نقشه راه راهبردی در حوزه کودک و نوجوان،
۲. مغفول ماندن بسیاری از حوزه های موضوعی مورد نیاز مخاطب،
۳. خلأ جدی در تألیف و تربیت آفرینش گر،
۴. رویکرد نادرست تمرکز بر مصادیق محتوایی،
۵. فعالیت جزیره ای و رویکرد غیرتعاملی نهادهای مسئول.
در راستای مسائل یاد شده، این راهکارها پیشنهاد می شوند:
۱. تدوین برنامه راهبردی و تنظیم نگاشت نهادی،
۲. رصد و شناسایی مداوم نیازهای کودکان و نوجوانان،
۳. تربیت آفرینش گر و حمایت از آثار تألیفی،
۴. چهره سازی از نهادها و آفرینش گران حوزه کودک و نوجوان،
۵. تقویت زنجیره ارزش و بهره گیری از ظرفیت های بازارپردازی فرهنگی،
۶. تقویت جریان اقتباس و سرمایه گذاری در صنعت پی نما (کمیک)،
۷. بهبود تعامل میان دستگاهی.
انتهای پیام/