نقدی بر هفته کتاب؛ آش همان است و کاسه همان
تاریخ انتشار: ۶ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۹۱۰۷۸۲
احمد عطایی، مدیر نشر قدر ولایت، در یادداشتی به چرایی عدم تأثیرگذاری هفته کتاب در بین مردم و کتاب‌دوستان پرداخته است. ۰۶ آذر ۱۳۹۸ - ۱۱:۱۲ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات - اخبار فرهنگی -
خبرگزاری تسنیم، احمد عطایی:
شاخصه‌های نگاه جامع و راهبردی به هفته کتاب
هفته کتاب سال 1398 همچون هفته‌های کتاب سال‌های قبل، گذشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بی‌گمان برای دستیابی به اهدافی که «هفته کتاب» را در تاریخ تقویمی کشور وارد کرده است، بایستی شاخص‌ها و تعریف‌های درستی از کتاب و کتابخوانی و سیاست‌هایی که بتوانند کتاب را به مدّت یک هفته در قلّۀ توجهات مخاطبین، ذی‌ربطان و ذینفعان نگهدارندو تأثیرات آن را در طول یک‌سال آینده حفظ، رصد و ارزیابی نمایند، وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد جای چنین سیاست‌ها، برنامه‌ها، شاخص‌ها و تعاریف خالی است یا اگر وجود داشته باشند سطحی بوده و کمتر عمقی و اثرگذار هستند. اگر نکتۀ مهم و شاخص اثرگذاری مورد توجه مسئولان و دست‌اندرکاران و متولیان این هفته در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مؤسسات تابعه آن بخصوص خانه کتاب، قرار گیرد؛ اهداف هفتۀ کتاب به میزان قابل توجهی برآورده خواهد شد.
1- «هفتۀ کتاب» نام بی‌مسمّا و صرفاً یک رویداد تقویمی: نگاهی به رخدادهای مهم حوزۀ کتاب و زمان برگزاری آنها، بخوبی نشان می‌دهد که درج «هفته کتاب» در تقویم رویداهای کشور، صرفاً یک نام بی‌مسمّا است.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان بزرگترین رخداد فرهنگی کشور در حوزۀ کتاب، هر ساله در اردیبهشت برگزار می‌شود! حتی عموم مردم تاریخ برگزاری این رخداد بزرگ را در حافظه خود حفظ کرده‌اند امّا کمتر از «هفته کتاب» باخبرند!مسئولین فرهنگی مرتبط با کتاب از معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته تا خانه کتاب و مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و... گزارش عملکرد خود را از ابتدای فروردین الی انتهای اسفند هر ساله تنظیم و ارائه می‌کنند و عملا" «هفته کتاب» را تهی از محتوا می‌کنند و آن را مبنای گزارشات خود قرار نمی‌دهند.انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در اسفند هر سال توسط خانه کتاب انجام می‌شود و همین‌طور ناشر نمونه سال و... .ملاحظه می‌کنیم که برنامه‌هایی که از لحاظ محتوا مربوط به کتاب هستند، در خارج از «هفته کتاب» اتفاق می‌افتند و اجرا می‌شوند. در چنین وضعیتی چه توقع که «هفته کتاب» از رونق و عمق و اثربخشی برخوردار شود؟ نامگذاری روزهای یک هفته بدون اتفاق خاصّی، چه تأثیری در جلب توجه عموم و اهالی فرهنگ و کتاب خواهد داشت؟
به نظر می‌رسد باید کار کارشناسی درستی برای کلیه فعالیت‌های مربوط به «کتاب» انجام شود و تا جایی که «هفته کتاب» اقتضا دارد، این فعالیت‌ها به جایگاه خود برگردد و با برنامه‌های ابتکاری و ابداعی تقویت گردند تا این هفته از نام بی‌مسمّا خارج شده و اتفاقاتی که رخ می‌دهد آن را در اذهان و حافظه عمومی و نخبگانی، تثبیت نماید.
2- نگاه صحیح، هوشمندانه و عمیق به ماهیت کتاب و جایگاه هفته کتاب: یکی از کاستی‌های اساسی که در فرهنگ کشور محسوس است، نگاه دقیق و عمیق نسبت به ماهیت فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی است که «کتاب» یکی از این فعالیت‌هاست. سایۀ «رویکرد ارائه کارنامه» در نگاه متولیان رسمی فرهنگ کشور، بلایی است که فرصت‌ها و امکانات زیادی را سوزانده و می‌سوزاند. «کارنامه» محور بودن سیاست‌ها و برنامه‌ها و حتی ترکیب افراد تشکیل دهندۀ شوراها، تلاش‌ها را کم ثمر، بدون بازده مناسب، اثرگذاری کم و غیر قابل ارزیابی ساخته است.
اجرای الزامی و اجباری برنامه‌ها، با افرادی که علی‌القاعده به عنوان مسئولان رسمی مؤسسات و وزارتخانه باید حضور داشته باشند؛ به نگاه کارنامه محور منتج شده و یا آن را تشدید می‌کند.
حضور افراد کارشناس، توانمند و با تجربه که نیاز به ارائه کارنامه ندارند که صاحبان دیدگاه‌های انتقادی نسبت به روند رسمی و اداری فرهنگ کشور به خصوص حوزۀ کتاب هستند، می‌تواند به نگاه عمیق‌تر و دقیق‌تر به ماهیت هفتۀ کتاب منجر شده و شاهد سیاست‌ها و برنامه‌های عمیق و اثرگذار در ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی بود.باید نقشۀ جامع از «کتاب»، «مخاطبان» و «تولید کنندگان» و جایگاه آن در «فرهنگ عمومی» داشت تا طرح‌ریزی و برنامه‌نویسی و اجرای قوی و اثر بخش در هفته کتاب امکان‌پذیر باشد.
متأسفانه شوراهای کارنامه‌ای و رسمی، چنین نگاه جامع و نقشۀ راهی را نمی‌توانند تهیه و عملیاتی کنند. بحث واگذاری در میان نیست، بلکه ترکیب افراد این شوراها باید کارشناسانه و جهادی محور باشد نه وظیفه محور، تا صورت‌بندی نیروها به سمت فهم درست از مسئله و راه‌حل‌های زودبازده امّا ماندگار سوق پیدا کند و شجاعت طرح برنامه‌های ابتکاری و اجرای آنها، ممکن شود. بی‌گمان ترکیب و صورت‌بندی شوراها بایستی از حالت سنّتی و پوسته‌ای خارج شود و همچنین انتخاب و تشکیل شوراها از پایان هفته کتاب هر سال با توجه به ارزیابی‌های صورت گرفته، اجرایی شوند نه یک ماه-کم و زیاد- مانده به هفته کتاب، اعضای انتخاب و با چند جلسه، قال قضیه کنده شود!
باید شورا در طول سال فعّال باشد و نگاه صحیح، هوشمندانه و عمیق نسبت به کتاب و آنچه در هفته کتاب بایستی شکل بگیرد، پیدا کند و حتماً اعضای شورا بایستی جوان، شجاع، فهیم، تلاشگر، فارغ از جناح بندی‌ها، باشند و گرنه آش همین است و کاسه همین.
3- شاخص‌های برنامه‌های «هفته کتاب» موفق:
قطعاً برای تحقق اهداف «هفته کتاب» و اثرگذاری برنامه‌های این هفته در حافظه عموم مردم و نخبگان،برنامه‌های این هفته بایستی دارای شاخص‌ها و ملاک‌هایی باشد تا چنین آثاری بر آن متربّت شود.
1/3- عمق‌گرا بودن برنامه‌ها
برنامه‌های «هفته کتاب» بایستی عمق‌گرا باشند، یعنی اجرای آنها، به شوق و انس هر چه بیشتر مردم با کتاب منتهی شود بطوری که بعد از هر «هفته کتاب» بتوان ثابت کرد که چندین گام به این هدف مهم نزدیک شده‌ایم و آمارهای مطالۀ کتاب رو به افزایش باشد. عمق‌گرایی با فراوانی تعداد برنامه‌ها رابطۀ عکس دارد. برنامه‌های کوچک و زیاد، معمولاً سطحی و کم اثر هستند. اولویت‌بندی و پرداختن به برنامه‌های مهم‌تر، لازمۀ عمق‌گرایی است.
2/3- گفتمان‌ساز بودن برنامه‌ها
ریل‌گذاری و تهیه نقشۀ راه، اولویت اوّل است. این ریل بایستی در این هفته مورد توجه، بحث کارشناسی و گفتمانی قرار گیرد. در این هفته بایستی باب گفتمان عمومی و نخبگانی باز شود و مسؤولان فرهنگی در حوزۀ کتاب، کارنامۀ یک‌ساله خود را به بحث بگذارند و با جلسات کارشناسی و ارتباط مستقیم با مردم و جوانان، نظرات را اخذ نمایند. این هفته بایستی به یک نماد از «کتاب و کتابخوانی» تبدیل شود که آثار آن در تمامی برنامه‌های یک‌ساله متولیان فرهنگ کتاب و خانواده‌ها باقی بماند.
3/3- تحلیل‌گرا بودن برنامه‌ها
«هفته کتاب» بایستی در میان نقش‌داران تولید کتاب، اعم از اهل قلم، طرّاح، ناشر، ویراستار و... همچنین در میان مطالعه کنندگان و اعضاء کتابخانه‌ها و کتابداران، تحرّک‌آفرین و خاطره‌آمیز باشد. اگر قرارست بزرگداشت، تجلیل و... از این اثرگذاران در حوزۀ کتاب انجام شود، «هفته کتاب» بهترین زمان آن است. قطعاً این اتفاقات، آثار شیرین در ذائقه‌های آنان بر جای خواهد گذاشت و از این طریق فضای عمومی جامعه و خانواده‌ها به هفته کتاب و گفتمان کتاب جلب شده و عطر «دوست مهربان» در جامعه خواهد پیچید و مشام‌ها را معطر خواهد ساخت.
4/3- دستاورد محور بودن برنامه‌ها
برنامه‌های «هفته کتاب» بایستی دستاوردهای یک‌سالۀ حوزۀ نشر مکتوب کشور را به نمایش بگذارند و امکان نقد و تقویت جنبه‌های مثبت دستاوردها را فراهم آورد. تولیدات یک‌سالۀ حوزۀ کتاب در موضوعات مختلف در این هفته بایستی در معرض نمایش و بازدید عمومی و نخبگانی قرار گیرد تا تصویر تجمیعی از این تولیدات در حافظه ملی ایجاد شود و به فضای گفتمانی این هفته کمک نماید. حدوداً بین 110 تا 120 هزار عنوان کتاب منتشر شده در یک سال در موضوعات مختلف، در یک مجموعه در معرض نقد و گفتمان قرار نمی‌گیرند در حالی که این هفته می‌تواند بخشی از این نیازمندی را مرتفع نماید.
آیا این تولیدات در جهت‌گیری کلی و موضوعی، توانسته در تحقق «گام دوم انقلاب» رسالت خود را انجام دهد؟ آیا این مجموعه تولید فرهنگی، سمت و سوی تقویت باورهای دینی و بصیرت بخشی انقلاب اسلامی و دشمن‌شناسی را داشته است؟ و ده‌ها سؤال دیگر که ذهن‌های مردمی و نخبگانی بدنبال پاسخ آنها هستند و این هفته می‌تواند در این جهت مؤثر باشد.
5/3- مشارکت محور بودن برنامه‌ها
اهالی حوزۀ کتاب، کم نیستند؛ امّا حضور آنها در برنامه‌های «هفته کتاب» بعضاً صفر و گاهی در حد بسیار ضعیف دیده می‌شود.
تشکل‌های نشر، اتحادیه و تعاونی صنفی نشر، مجموعه بزرگ ناشران، خانواده بزرگ نویسندگان و طراحان و ویراستاران، صنف‌های چاپ و لیتوگرافی، کتابخانه‌ها و کتابداران، نهادهای مرتبط با کتاب و... مجموعه بزرگ و جمعیت بسیاری را شامل می‌شوند که مشارکت آنها در برنامه‌های «هفته کتاب» و استفاده از ظرفیت آنها در برنامه‌های ابتکاری و ابداعی، این هفته را بسیار پُر بار و پُر خاطره و ماندگار می‌سازد.
چرا اغلب این مجموعه‌های بزرگ، در شورای سیاست‌گذاری غائب‌اند؟ چرا در برنامه‌هاجایی برای آنها دیده نمی‌شود؟ چرا در اجرا دخالت داده نمی‌شوند؟ آیا بدون حضور و مشارکت فعّال آنان می‌توان از این هفته، انتظار معجزه و اثرگذاری داشت؟
سوزاندن 13هزار جلد کتاب در هفته کتاب/ مغول‌ها برگشته‌اند؟+ عکس80 درصد قاچاقچیان کتاب از رده خارج شده‌اند/لزوم خروج هفته کتاب از حالت نمادیناصفهان| هفته کتابخوانی فرصتی برای فرهنگ سازی مطالعه در کشور استسؤال اساسی اینجاست که: آیا «حال خوش خواندن» که شعار دو سال هفته کتاب است، در جامعه بوجود آمده است؟ ارزیابی دست‌اندرکاران این هفته از اجرای سالیانه برنامه‌های «هفته کتاب» چیست؟ برنامه چقدر اهداف و خواسته‌ها را تأمین کرده است؟
به نظر ما، تا در شاخص‌ها و معیارهای مطرح شده در برنامه‌های «هفته کتاب» ملاحظه جدی گنجانده نشود و سمت و سوی برنامه‌ها همچنان سطحی‌گرا و غیر مشارکت‌جویانه و فاقد خاصیت گفتمانی باشند، «حال خوش خواندن» که بوجود نمی‌آید؛ بلکه نوعی سرخوردگی خواندن هم اتفاق می‌افتد. آیا آمارهایی که اخیراً وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کرد، غیر این را نشان می‌دهد؟ 12 دقیقه متوسط مطالعه روزانه، زیبنده نظام جمهوری اسلامی نیست.
انتهای پیام/
R1013197/P/S4,35/CT1 واژه های کاربردی مرتبط هفته کتابمنبع: تسنیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۹۱۰۷۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محمدعلی علومی، نویسنده و پژوهشگر درگذشت
نویسنده و طنزپرداز معاصر ایرانی در روز یکشنبه، ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ در شهر بم درگذشت.
علومی در سال ۱۳۴۰ در شهر بم به دنیا آمد. کار مطبوعاتی را از اوایل دهه هفتاد در مجله ادبستان به عنوان مسئول بررسی مقاله‌ها آغاز کرد و در همان زمان مشغول گردآوری مطالب مربوط به فرهنگ مردم شد.
وی شاگرد استاد انجوی شیرازی است. علومی قصه‌ها و آداب و رسوم و فرهنگ مردم را در «ادبستان»، فصلنامه کرمان و ماهنامه سوره به چاپ می‌رساند. گذشته از آن چند مقاله در معرفی شاهنامه و یا نقد کتاب‌های داستانی نظیر «جزیره سرگردانی» و «طبل آتش» و «ساربان سرگردان» در مطبوعات منتشر کرد.
وی در ادامه کار مطبوعات برای مجله مهر، قصه‌های طنز نوشت و همزمان صفحه آموزش داستان برای جوانان را به راه انداخت. تاکنون هفت مجموعه داستان کوتاه و رمان‌های ذیل از او منتشر شده است: «هفت حکایت»، «شاهنشاه در کوچه دلگشا»، «اندوهگرد»، «من نوکر صدامم»، «امید بر دمیدن». رمان «آذرستان» این نویسنده اخیراً در ۵۳۹ صفحه توسط موسسه انتشارات تکا (توسعه کتاب ایران) به همت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روانه بازار شده است.
محمدعلی علومی رمان‌های معروف سوگ مغان، آذرستان، ظلمات، اندوهگرد، پریباد، داستان‌های غریب مردمان عادی، هزار و یک شب نو، خانه کوچک و عطای پهلوان را در پرونده کاری خود دارد.
علومی فارغ‌التحصیل رشته علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. او به طور خودآموز، اصول داستان‌نویسی را از کتاب‌های آموزشی معدود آن دوران فرا گرفت و در واقع اولین آموزگارانش مردم عادی کوچه و بازار، روستایی‌ها و عشایر بودند.
در سال ۷۰، با گردآوری قسمتی از فرهنگ مردم استان کرمان در ماهنامه ادبی-فرهنگی ادبستان مشغول به کار شد، و در عین حال چندین سال بخش آموزش داستان‌نویسی در مجله جوانان را بر عهده داشت. در همان سال‌ها شاگرد سید ابوالقاسم انجوی شیرازی (مشهور به پدر فرهنگ مردم) بود و آخرین مصاحبه مطبوعاتی با او مندرج در ادبستان را انجام داد.
علومی که با لهجه شیرین بمی صحبت می‌کند مدت‌ها در تهران با دوست و همشهری هنرمندش ایرج بسطامی (خواننده‌ی اهل بم) همخانه بود. داستان کوتاه «بمانی» نیز اثر اوست که در آخرین شماره ماهنامه «فرجاد» در اواخر دهه ۶۰ یا اوائل ۷۰ چاپ شد.
رمان "آذرستان" وی در سال ۷۷ کتاب برگزیده‌ی سال از سوی وزارت ارشاد وقت و رمان طنز "شاهنشاه در کوچه دلگشا" برنده‌ی سی سال رمان طنز ایران شد، همچنین در آن مراسم استادان نجف دریا بندری در ترجمه طنز، پرویز شاپور در کاریکلماتور، مهدی اخوان ثالث در شعر طنز و کیومرث صابری در طنز مطبوعاتی به عنوان برگزیده انتخاب شدند.
علومی تا کنون در چندین دوره جشنواره‌های سراسری طنز، در بخش داستان داور بوده و در اولین جشنواره سراسری داستان بیهقی نیز داور بوده است.
همچنین دبیر جشنواره سراسری طنز و کاریکاتور بم در سال ۸۴ بود، که بعد از آن تا کنون تعطیل شده است. در زمینه‌ی پژوهش‌های مربوط به طنز، علومی بنا به توصیه استاد عمران صلاحی تا کنون این آثار را منتشر کرده است: ۱- طنز در آمریکا (جلد اول) با داستان‌هایی از طنزنویسان مشهور آمریکا مانند مارک تواین، ویلیام سارویان، جیمز تربر، ارسکین کالدول به همراه نقد و بررسی آنها. ۲- طنز در مثنوی مولانا جلال‌الدین ۳- انواع طنز در گلستان سعدی ۴- طنز وشیوه‌های داستانی در بوستان ۵- طنز در دوره‌ی پهلوی با نقد و بررسی آثار طنزنویسان آن زمان ۶- طنز ایران از مشروطه به بعد (جلد اول) ۷-بررسی انواع طنز در خارستان اثر حکیم قاسمی کرمانی
رمان‌های طنز علومی عبارت‌اند از: شاهنشاه در کوچه دلگشا، من نوکر صدامم، وقایع نگاری بن لادن، جناب آقای دیو
همچنین در زمینه‌ی ادبیات کودک و نوجوان کتاب گذر از کوه کبود را منتشر کرده است. در تحلیل قصه‌های ایرانی می‌توان به کتاب اساطیر افسون وش او اشاره کرد.
کتاب‌های برگزیده محمدعلی علومی:
شاهنشاه در کوچه دلگشا
آذرستان
من نوکر صدامم
وقایع نگاری بن لادن
جناب آقای دیو
طنز درباره پهلوی
داستان‌های کوتاه طنز
منبع: شهرآرا نیوز
tags # اخبار فرهنگی سایر اخبار
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلاله‌ای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت